No. 5693 Woensdag 41 Mei 4904. 29ste Jaargang Een scharrel-politiek. HET GEHEIM vac een Vorstenhuis. Per 3 maanden voor Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post Voor het buitenland Afzonderljjke nummers Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Hoofdredacteur-Directeur W. KÜPPERS. BUREAU St, JansBtraat. Haarlem. f 1,20 1,50 2,ÖC 0,03 en. Van 16 regels 50 Cents Elke regel meer 71/» r Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Centa per advertentie h Contant. Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitéEtrangère G.L. DA UBE fy Co JOHN., F. JONES Succ. Parte 3lbis Faubourg Montmartre Wanneer wjj het oog richten naar de Fransche Republiek en den toestand daar toetsen aan onze omgeving dan, komen wjj tot de overtuiging dat eea beslis t doorgaan ineen beginselvast? lpn daar niet alleen niet meer be8lat, bp ons al even min. Men moet kunnen scharrelen, geven en nemen in het openbaar leven of op staat kundig gebied. Wjj hebben bp de jongste gemeente raadsverkiezingen in het land van den H. Lodewjjkde vrjj denkersregeering zien triomfeeren en ot wjj ons nu al af vragen hoe is dit mogelpk bp al de ver volgingen van den godsdienst, hoe is dat mogelpk bjj zulk een overwegende ka tholieke natie, ons rest niets anders dan den toestand te nemen zoo hp is, en, men kan er zeker van zjjn, ook elders wor den val. Er bestond nog hoop, dat buiten de steden met hnn meestal wuiten geest, op het platteland met den ui tgebreiden bos- renstand en het algemeen kiesrecht, zich de zaken ten goede zouden keeren, maar ook daar is de bevolking der Fransche Republiek den weg der kerk vervolgers opgegaan. Eu toch behoort de boer over het al gemeen tot de meer behoudende par tpen, de boer is doorgaans zeer gods dienstig gestemd, de boer heeft een ge zond verstand, dat slechts langzaam, maar dan ook beredeneerd tot iets nieuws overgaat. De Fransche boeren hebben echter met hua stembiljet getoond, dat het sluiten van kerkeu en kapellen, het sluiten der religieuse scholen, het verdrpven der gees telijken en geestelpke zusters hun niet erg ter harte ging. Hier en daar viel bp deoverweldigin g der kloosterlingen wel een klein opstoo tje voor, een enkele keer zelfs spande men er zich kranig voor, maar over het algemeen had het geheele gedtoe niet veel om het ljjf, terwjjl de Fransche boer reeds na al die snoodheden vergeten, zich naar de stembus heeft begeven om de Co mbe s-kliek zoo niet te versterken, dan toch zeker te bestendigen. De «Tjjd» schreef dezer dagen hierover het navolgende De plattelandsbevolking in Frankrijk ziet in de Republiek eene vrucht van de Revolutie en tevens de handhaafster van de verhouding en de toestanden, zooale deze door de revolutie zpn in het leven geroepen. Millioenen Franschen en meer bepaaldelijk de boeren, beschouwen onder 36 Veroolg.) Zij moest ziekelijk zijn, want haar gang was onzeker en wankelend. Raar lange mantel hing als een rouwfloers om haar ziek lichaam. Zon der rechts of links te zien, ging zij voort naar het landhuis, Na weinige minuten was zjj verdwenen. Jozef zuchtte alsof er een steen van zijn hart was gevallen. Goddank, voegde hij er bij, laat ons nu verder gaan. Beiden verlieten de plek, om dieper in het bosch te dringen. Er was hier zooveel zonderlings, dat Albert waande in een andere wereld te zijn. Menschen en zaken waren niet van dien aard, gelijk de jonge timmerman gewoon was te zien; zij droe gen den stempel van het zonderlinge, het bui tengewone. Dit was hem onaangenaam, te meer daar hij zijne nieuwsgierigheid niet kon be vredigen. Zoo liet hjj zich bedaard langs vele omwegen naar het slot terugbrengen, dat stil en eenzaam als een verlaten goed in het para dijsachtige dal lag. In de kamer, welke men hem had aangewezen, verliet hem Jozef en lang aanschouwde hjj daar het portret van vader Andreas. zeker opzicht de bloedige omwenteling der voorlaatste eeuw als een zegen, wjjl zij het aan haar te danken hebben dat een einde werd gemaakt aan de voor rechten van cleru3 en ade', terwjjl dezer goederen veelal voor een spotprjjs, onder het bereik en in het bezit der minder bemiddelden werden gesteld. Het valt niet te ontkennen, dat vóór de Revolutie de toestand der boeren, over het algemeen, ellendig wasde kromstaf maakte hierop eene uitzondering, die spreekwoordelijk is geworden: maar de boeren die niet afaingeu van de kloosters maar van den adel, waren weinig meer in tel dan slavende belastingen die zjj moesten opbrengen, gingen niet zelden hun krachten ver te boven; zij moesten gedwongen heerendiensten verrichten en werken als slavenzoons en dochters moesten op de kasteelen den lastigsten en laagsten arbeid verrichtende dwin gelandij der laodheeren ging zelfs zoo> ver, dat zonder hun verlof en goedkeu ring geen huweljjk door jongs boeren en boerinnen mocht aangegaan worden. Van recht op dit alles was geen spraak, maar de macht gold voor recht; de boe ren waren er bjjna aan toe als slaven. De revolutie kwam en werd vooral door de verdrukte boeren met open armen ont vangen, door haar werden deboeren grond eigenaren door haer ontkwamen zp aan de tyrannie van het feodale stelsel, door haar erlangden zp vrpheid en een zelf standig bestaan, door haar kwamen zp ia het bezit van eigen huisereif,alles wat zp moesten missen onder het koning schap. Het heden der Fransche boeren, de nalatenschap hanner ouders, is het erf deel der Revolutie is het werk der Re publiek, althans zoo wordt dit door de plat telandsbewoners begrepen. Hieruit kan meu gemakkelpk begrijpen de voorliefde der boeren voor de Repu bliek en hun onuitwischbaren alkeer te gen het koningschap, voorheen de be schermer van hun verdrukkers. Daarom zpn de boeien zoo gewillig om alles te aanvaarden, wat van de re- publikeinsche regeering uitgaat; daarom ook zpn zij gekant tegen allen die strij den tegen de Republiek. Daarin zou nu het kwaad niet steken, want monarchistisch of republikeinsch stelsel kunnen beiden even goed zpn maar het kwaad zit hierin, dat de boe ren geen onderscheid maken tusschen de republikeicsche regeeringsmannen en het republikeinsch stelsel. Daarei.boven heelt de revolutie met de De korte tijd verstrijkt! dacht bjj. Ik zal wachten zonder iets meer te vragen, en indien wonderbare dingan voor mijne oogen plaats hebben, het is toch voor Louize Ik bewandel immers den weg. dien vader Andreas zoo vaak betreden heeft. Wie zou er belaag bjj hebben mjj in gevaar te brengen? Z0o men mjj aanrandt, ben ik sterk en behendig genoeg om den vijand krachtig tegen te gaan Ik waag het, want ik kan slechts winnen, niets verliezen. Het geraas van eeu rijtuig stoorde hem in zijn overwegingen' H ij ging naar het venster. Een prachtige koets stond voor de waranda. De dartele paarden trappelden ongeduldig op den grond. Ds grijze knecht, die den avond te voren de spijzen had opgebracht, ver scheen in eene lange lichtblauwen frak, waar van kraag en omslagen rijk met zilver bezet waren. B jjkbaar had hij zich tot de reis gereed gemaakt. Na eenige minuten gewacht te heb ben, opende hjj het rjjtuig. De zwarte dame, welke hjj in het park gezien had, kwam, op den arm van Ignaaz leunende, de treden der veranda at. Langzaam klom zij in het rijtuig. Nog eens werd hare hand zichtbaar, welke Ignaaz kuste. De bediende sloot het rjjtuig en klom er achter op, waarna het verdween tusschen de boomen van het Park. Albert was vol verwachting twee uren bracht hij alleen in zijne kamer door, de eenzaamheid deed hem goed, zg vergunde hem ongestoord aan Louize te den- eerste Republiek diepe sporen nagelaten zoo .lat het zelfs met geloof en zeden,op vele ja op de meeste dorpen treuriger gesteld is dan in de steden dit degteekent niet van heden, maar vanaf den tjjd der revo lutie. Het volk van die dagen leefde langen tpd zonder priesters en godsdienst bedienaars daarenboven bestond bp de oudere generatie reeds eea onmiskenha- ren haat tegen de priesters, die meestal in één adem met den adel genoemd wer den de jongere generatie groeide op in zulk een treurigeu toestand. Kon men er andere vruchten van verlangen? Men mag nu van zekere zijde uog zoo veel godsdienstig gevoelen aan de Fran sche boerenbevolking willen toeschrpven, te ontkennen valt het niet, dat die bevol king christelpk en zedelpk bedorven is; er zal een onafzienbare tpd moeten ver- loopen, eer met alle mogelpke krachts inspanning nog iets goeds van de boeren te verwachten is. Als men deze waarheid nu eens goed ouder de oogen ziet, kan men zich daa nog verwonderen over de gebleken on verschillige houding van de boeren bij de godsdienstvervolging der sectarissea Neem Bretagne en de Vendée uit Frankrpk weg, dan is al het overig deel den vpand van den katholieken godsiienst in den schoot geworpen. Hierbij komt nog, dat de voorstanders van den monarchalen regeeringsvorm een groote dwaasheid begingen. Onze lezers weten uit vroegere artike len, hoezeer de voornaamste lieden in Frankrpk onderling verdeeld zpn en in partpschappen leven wegens die ongeluk kige kwestie van den regeeringsvorm; monarchistisch, imperialistisch of republi keinsch. Ongelukkigerwijze hebben de leiders en voormannen dier partpen de godsdienst kwestie samengesmolten met den regee ringsvorm, dien zp voorstaan en verde digen. Wenneer nu de monarchisten alleen samenspanden en streden tegen de ver volgingsmaatregelen der regeering&man- nen, welke alleen zoo tyrauniek kunnen regeeren onder dit republikeiasch stelsel, dan was huDne zaak edel en gerecht vaardigd dan zouden ook vele plattelands bewoners iostem.nen met hun streven; maar nu zij op de eerste plaats de Re publiek als zoodanig bestrijien om er de Monarchie voor in de plaats te stellen en dan daarvan de godsdienstkwestie af hankelijk maken, nu blijven de boeren met hand en taod vasthouden aan de Re publiek, waaraan zp al het stoflelpke te ken en alzoo verstreek de tijd haastig, terwjjl hg zoo voortdroomde. Jozef kwam en noo- digde hem tot den maaltgd, die in het koele salon werd genomen. De oude gravin verscheen daar weder en was evenals den vorigen avond gekleed. Bjj het daglicht kon men haar beter waarne men dan bjj het kaarslicht. Haar hooge ouder dom rraakte haar zeer leeljjk, haar blik was onvaBt en verward; dan alleen kreeg haar oog eenige uitdrukking als het zich opdengastrichtte die tegenover baar zat. Even zwijgend als zjj gekomen was, verwjj- derde zij zich na het diner, en wederom be geleidde haar Ir aaz. Maak u gereed, zei Jozef tot Albert. Waartoe? vroeg deze. Binnen een kwartier gaan wjj wederom op reis. Zjjn wjj nog niet aan het doelP Wjj zullen hedenavond aankomen waar men ons verwacht Hier hebben wij alleen maar gepleisterd. -Is mijnheer Ignaaz ziek dan? -Het gaat met den genadigen heer reeds beter, antwoordde de bediende ontwijkend. Weldra zult ge hem spraakzaam en vriendeljjk zien. Mag ik van mevrouw de gravin geen afscheid nemen. Zij houdt van gsene plichtplegingen, gjj zult haar overigens wederzien. Een kwartier uurs later stond het rjjtuig voor het hek. Albert, die eene witte overjas en eenen danken hebben en bekommeren zich niet om de godsdienstkwestie. Integendeel, die godsdienstkwestie maakt hen nog meer gekant, tegen den godsdienst,, die zet hen nog meer aan tot steuD der republikeinsche regeering. Om alzoo hun geliefkoosde Republiek te behouden en de monarchie, die zp als ééumetden Kath. godsdienst beschouwen, te weren, kiezen boeren voor de Kamer liever vrjjdenkers dan katholieken. Wp zullen op bovenstaand niet ingaan, maar zeker is het dat men in de Fran sche Republiek na de Revolutie waarvan hier sprake is, den tpd heeft vermorst om een beteren toestand te scheppen. De bevolking der steden zonk al die per en dieper weg in een poel van zede loosheid en op het platteland heerscht een Jan Salie-geest die nu de treurigste gerolgeD na zich sleept. Een scharrelpolitiek kan geen zuiveren toestand in het leven roepeD, zjj werkt dairoraliseerend. BUITENLAND. Frankrijk De Voorzitter van de Rechtbank te Rennes heeft Vrjjdag ter vervanging van het kruisbeeld, dat door de Regee ring uit de gerechtszaal is verwjjderd, het teeken van den Verlosser mede van huis gebracht. De gezworenen hebben op dat beeld den eed afgelegd. Men zal zich herinneren dat generaal Jannerey met tal van officieren te Rjjs- sel de vertrekkende Zusters aan het station hulde heeft gebracht. Deze edele daad zal den generaal hoogstwaarschpnlpk eene verwijdering uit het leger bezorgen. De vpandeu der kerk hebben zich tot den Minister van Oorlog, generaal An d ré, gewendmethet verzoek om hem het commando over het 2e legerkorps te ontnemen. Te Percelli op Corsica, werd tpdens de verkiezingstrjjd een moord gepleegd. De partijgangers van den burgemeester □amen het kiesbnrean in beslag. Een tegenstander die zpn burgerplicht wilde vervullen, werd door revolverschoten ge dood, waarna zpn Ijjk van de trappen geworpen werd. De vrienden van het slachtoffer omringden het gemeentehuis, doch niemand kon er binnenkomen. De uitslag van de herstemmingen van de verkiezing voor den Parjjsehen ge meenteraad verplaatst de meerderheid. De mini strieëlen hebben thans 43 zetels en de anti-ministerieëlen 37 zetels. De scheepskapiteins van de groote vaart en de scheepskapiteins van de kustvaart ts Havre hebben zich eendrach tig verklaard met die van Marseille en besloten tot een werkstaking welke voor fijnen hoed droeg, Jozef had voor alles ge zorgd, steeg na den ouden heer in het rjjtuig dat zoodra de reizigers er in plaats genomen hadden, licht door het bekoorljjk dal ver dween Uren verstreken zonder dat men stilhield. Nu voerde de weg over velden en weiden, dan door bossehen. Albert, die zich doorjhet beschouwen van het landschap wilde bezig houden. ontdekte hier en daar een eenzaam huis of een afgelegen gehucht. De koetsier scheen slechts veldwegen te kiezen en den straatweg te vermgden. Zoo was de avond aangekomen en de koetsier hield de paarden voor eene dorpsherberg stil. Jozef branht de ververschingen welke hjj vin den kon. Spoedig werd de reis voortgezet. Nu merkte Albert op, dat het rjjtuig op een effen srraatw g reed. Hechts en links vertoonden zich weder bergen van tjjd tot tjjd huizen en kleine dorpen. Na een uur was de schemering van den nacht gevallen en de weg liep door een bosch waarvan de boomen dicht bjjeen ston den. 't Was bier dat Ignaaz zjjn eerste woord sprak. Wjj zullen nu spoedig aan het doel zijn; heb nog een korten tjjd geduld; het reizen is lastig, voornameljjk in gezelschap.van iemand die lijdt. Ljjdt gjj, genadige heer? vroeg Albert deelnemend. O, reeds lang. Ik beklaag u. de schepen van de lange vaart heden zal beginnen. Het socialistisch blad Actiën ver meldt, dat op verzoek van den Rnssischen gezant twee Rassische revolutionnairen, Boertsero en Worakofgenoemd, over de Fransche grens gezet zpn, zoo genaamd omdat zp een aanslag beraamd hadden op het leven van den Czaar. Eenige weken geleden waren zp nit Zwitserland verwpderd. Spanje. Koning Alfonso zet zpn reis nog steeds voort. De bevolking ontvangt den jeugdigen vorst overal recht harte lijk. Te Hucloe woonde^de Koning, na verschillende scholen en fabrieken te heb ben bezocht, een stierengevecht bp. Daarna werd hem door het plaat eeljjk bestuur een bouquet aangeboden. Zondag morgen is de Koning aan boord van de «Geralda» naar Sevilla vertrokken. Eenige dagen geleden heeft het blad Heraldo, dat te Cadix verschpnt, zich in ontevreden bewoordingen uitgelaten over den geestdrift, waarmee de studenten den jongen Koning bp zpn bezoek aan deze stad hebben begroet. Om zich over deze uitlatingen te wre ken, hebben de studenten het bureau van de Heraldo bestormd, alle ruiten inge gooid en het uithangbord naar beneden gehaald. De gendarmes moesten te hnlp komen om de menigte nit«9n te drjjven. Het bezoek van den Koning aan Se villa had gisteren plaats. Het koninklijk jacht werd tot; aan den mond van de Guadalrivier begeleid door den Portu- geeschen kruiser Don Carlos. Te 3 uur 's namiddags ging de Koning aan land en deed te paard zpn intocht in de stad. Een ontzagljjke menigte juichte den jongen vorst toe, die daarna een Te Deum in de kathedraal bjjwoonde. Als veilig heidsmaatregel werden Zaterdag te Se villa 57 verdachte personen gearresteerd onder wie de anarchisten, die een werk zaam aandeel namen in de aanslagen te Xeres, Cadix en Sevilla. Te Barcelona heeft een laaghartige aanslag plaats gehad waarbjj gelakkig geen persoouljjke ongelukken vielen te constateeren. Voor de Jezuïtenechaol is een dynamietbom ontploft even voordat de leerlingen de school zouden verlaten. Het gebouw werd beschadigd en het dak stortte in. Van den bedrjjver dezer gruweldaad weet men nog niets. Engeland. Dat in Eigeland hooge salarissen be taald worden, bljjkt uit het navolgende De procureur-generaal heeft een sala- laris van f 84,000 daarbjj genoot hjj aan emoluenten ruim f 155,000; daar bjj was bjjaa f 60,000 die hp kreeg alleen voor zjja aandeel in het werk der Alaska-commissie, en ruim f 25,000 voor dat in de arbitrage betreflende Britsch-Guyana. In het geheel dus een Ik dank, mjjn lieve vriend. Er zal toch wel een middel zjjn om uwe kwaal te lenigen? De heer zuchtte. Ik hoop wel eens het middel nog te vindentot hiertoe is het met mjj niet ge lukt. Ge zjjt rijk, genadige heer, en kunt alles in het werk stellenzegt men niet dat geld wonderen doet. Ja, maar het maakt ook ellendig Dit kon Albert niet begrijpen. Immers, vol gens hem was het gebrek aan geld, de armoede,' die hem overal scheidde van zjjnen geliefde, zjj dwong hem tot zwaren arbeid en belette hem zjjn talent te ontwikkelen. Had vader Andreas bij het oprichten van het huis werk zaam moeten zjjn, hjj zou aan zijne wonde ontkomen zjjn en zich nu, nog waarschijnlijk: in de beste gezondheid bevinden. Armoede had den vljjtigen arbeider ten grave gebracht: De jongeling was verwonderd over de mee- ning van zjjnen reisgezel, die echter een aan- zienljj k vermogen bezat. In de snel voortrollende koets heerschte eene diepe duisternis. Het boBch was smaller geworden. De echo herhaalde de hoefslagen der paar den, die onvermoeibaar schenen. Men hoorde het klappen der zweep, welke de paarden tot spoed aanzette. Wordt vervolgd.) fbagêlaó VOOT cfëooró- en &uió-dtollanó. ABOWNEMENTSPBIJS PBIJS DEB ADVEBTENTIEN. AGITE MA NON AGITATE. F E O 1 L L E 1 O N,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1904 | | pagina 1