No. 5695
Zaterdag 14 Mei 1904.
29ste Jaargang
QagGlaó voor cfiooró- en Suuiè-étollanè.
De Middelbare
Technische School.
HET GEHEIM
vaü een Vorstenhuis.
««ij-
Het Protest vaD Z.H. Pius X.
Duitschland.
Rusland.
Japan.
Luxemburg.
BUITENLAND
Spanje.
Amerika.
A.BONNEMENTSPBIJS.
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post >1,50
Voor het buitenland 2,9C
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteur-Directeur W. KUPPERS.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
TIEND
PBIJ8 DEB ADVBBTBNTIEN.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer 71/» r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AGITE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitéEtrangère
G.L. DAT] BE fy Co JOHN., f. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre
We spraken dezer dagen een Leide-
naar, die in zak en asch zat, over de
mogelijke verplaatsing van het maritiem
opleidingsschip uit de Sleutelstad naar
Vlissingen. «'tZon zoo'n schade wezen
voor de stad; wel 70.000 gld. minder
omzet per jaar.» Nu is 't bekend, dat
's mans vrees ongegrond was: Int schip
blijft te Leiden en daarmede ook genoemde
som, die ten goede komt aan de bur*
De klacht deed ons intusschen denken
aan wat Haarlem wachtde oprichting
der Middelbare Technische School, waar
voor bjj de Tweede Kamer bereids een
wetsontwerp is ingediend. Naar men weet,
stond da Gemeenteraad orzer stad voor
die inrichting gratis af een terrein van
VI, Hectare, terwjjl de gemeente boven
dien hoogstens 4 ton zal bijdragen in de
bouwkosten, die geraamd zgu op 8 ton.
Behalve om deze waarlyk niet te ver
smaden voordeelen gaf de Regeering aan
onze stad ook de voorkeur om haar lig-
giüg vlak bij de hoofdstad en op het
verkeerspunt tusschen de twee aanzien
lijkste provinciën voorts om hear rglt
ontwikkelde indastrie, haar gezonde lig
ging en schoone omgeving, al is de le
vensstandaard er wat hoog opgedreven.
De Regeering ia alzoo nog al in haar
schik met onze stad. In hoeverre kunnen
wig 't nu zijn met haar school? Al aanstonds
moeten we zeggeo, dat er heel wat zal
omgaan aan de inrichting. Ziehier b. v.
een overzicht der aanvankelijk op f80000
per jaar geraamde uitgaven voor het per
soneel: een directeur f4500, een secre
taris f1600, 3 hoofdleeraren elk f 3500,
11 leeraren elk f 3000, 3 amanuenses elk
t 2000, 14 adsistenten elk 1 1200, 9 hulp-
leeraren ad f 100 per lesuur voor 50 les
uren, 1 machinist bankwerker f 1000, 1
monteur t 1000, 1 stoker met vrjje wo-
ning f 600, 1 concierge met vrjje woning
f 700. Bovendien is uitgetrokken voor
toelage ad i 400 aan de hooldleeraren
1 1200, voor gratificatiën f 1500. Hierbjj
komen nogelden voor beurzen ten bate
der leerlingen (20 ad f 300 en 30 ad
f 200). Van de leerlingen gesproken, tr
wordt gerekend op 240 per jaar, wat
mede aardig wat leven kan brengen in
de brouwerjj.
We noemden met opzet deze cijfers,
omdat ze doen zien, dat de gelden en
grondeD, door den Raad beschikbaar ge-
FEUILLETON,
38 Vervolg
Ge moogt hem volkomen vertrouwen. Ik
sta voor hem in als voor mjj zei ven. Zoo ge
mjj spreken wilt, zend mjj Fabiaanhg zal
niet nalaten te komen. Goeden nacht».
Jozef had zich verwjjderd,
Fabiaan stond wachtend in het midden der
kamer.
debt gij mijnen vader gekend?» vroeg Al-
bert.
De kleine man knikte bjj herhaling met het
hoofd.
„Nu! mijn vader is dood."
Fabiaan ontstelde Ontroerd aanschouwde hjj
zijnen gastheer.
„Ge moogt mjj gelooven,» vezekerde Albert
droevig.
De bediende nam zijnen zakdoek en droogde
tranen af.
Toen gal hjj door teekens te kennen dat
hjj den overledene zeer lief had en gehoopt
had hem weder te zien. Het gesprek was voor
Albert niet moeilijk, want Fabiaan verstond
hem en wist zich door teekens en gebaren
tameljjk duidelgk uit te drukken.
Albert ontdeed zich van zijne overjas en
steld, stellig hun rente zullen opbrengen,
allereerst in den vorm van tastbare baten
voor vele ingezetenen. Maar er zijn meer
dere voordeelen.Allereerst is in uitzicht en
extra-subsidie van f 20,000 per jaar voor
onze ambachtsschool, zoodra zij zich door
uitbreiding zal hebben aargesloten bjj de
technische school een uitbreiding,
waarvoor onze instelling bereids vatbaar
is gebleken, zoodat ook deze inrichting
groote verbetering zal ondergaan en van
nog meerdere practische waaide zal wor
den voor onze jongelui.
Hooger dan dit al achten wjj echter
nog de zedelgke voordeelen van de Tech
nische Middelbare School, die aan Haar
lem steeds meer naam zal bezorgen als
een stad, van waar uit een frissche stroo
ming gaat door de industrie. Het on
derricht aan de School zal er immers op
berekend zijn, de jongelui fl nk te on
derleggen. De inrichting van h»t onder-
wjjs wordt nog niet in bijzonderheden me
degedeeld, en zal eerst later definitie! wor
den geregeld. Intusschen: begrijpen wij de
plannen wèl, dan komen er twee afdee-
lingen: een voor zelf-onderricht en een
voor onderricht door anderen.
De afdeeling voor zelf-ondarricht zal
vereiscbeu een bureau tot het geven van
inlichtingen de noodige teekeuzalen een
bibliotheek met leeszalen een laboratorium
voor scheikundige en natuurkundige on
derzoekingen een werkplaats voor construc
tie een museum van gereedschappen, in
strumenten en werktuigen een museum van
teekeningen, modellen, monsters van grond
stoffen en heel- en halff ibiicaten, een
proefstation.
He afdeeÜDg „onderricht door anderen»
zal moeten beschikken over het noodige on-
derwjjzend personeelde noodige lokalen
in het instituut en de bevoegdheid om
elders tjjdeljjk lokalen in huur te nemeu
het voor het dageljjksche onderwjjs noodige
apparaat. En ze zal moeten organiseeren
dag- en avondcursussen, te geven aan het
instituut, naar de bedrjjven onderscheiden
een dagcursus voor hen, die in zulk een
bedrjjf patroon ol opzichter willen worden,
de avondcursussen voor hen, die reeds
patroon of souschef bij zekere bedrijven zijn,
cursussen te geven aan het instituut voor
hen, die als skilled labourer, bij zulk een
bedrjjf in dienst willen treden, of reeds bjj
zulk een bedrijf werkzaam zjjn rondgaande
cursussenrondgaande tentoonstellingen
voordrachten over een bepaald bedrjjf, zoo
wel aan het instituut als elders.
Ziehier welluidende toekomstmuziek,
die wjj spoedig in onze stad hopen te
vernemen en die van uitonze veste zal weer
klinken orer 'c g-ansche land. Eu dit zal
dan te danken wezen aan degeDen, die
altjjd zjjn uitgekreten voor achterlijken
en dompers. Maar Haarlem's Technische
School zal daar staan als een monument
van het tegendeel. Als een monument
van werkdadige belangstelling in de volks
ontwikkeling op breeder gebied dan tot
dusverre van Regeeringswege werd be
treden. En die School niet alleen, 't Is
toch bekend, dat de Regeering over 'c
algemeen een degeljjker ontwikkeling be
oogt van het middelbaar vakonderwijs.
We lezen toch in de Memorie van To -
lichting
„Zoodra de centrale school haar opkomst
verzekerd ziet, wensckt de Regeering in
overleg te treden met bet gemeentebestuur
van Enschedé ovtr de textielschool voor de
kato nindustrie. Is daarvoor het plan ge
reed, dan wenscht zij te Tilburg de stich
ting van een textielschool voor de wol te
bóvirderen en is men zoover, dan zal dat
technische onderwijs voor ieder aan de beurt
komen; het is hoog tjjd dat een mjjnbouw-
school in Limburg worde geopend, dat de
bakkerij ea de typographic erlangen wat
haar zoo hoog noodig is en dat de bewer
king van aarde en klei insgelijks aan een
technische school ouderweze worden-»
Op een en ander gaan we echter niet
verder in, wjjl we ons tot doel hadden
gesteld de beste verwachtingen te niten
ten aanzien der School, waarmede onze
stad staat verrjjkt te worden een School,
welke Haarlem tot eere zal strekken en
ten goede zal komen aan onze njjverheid
in de eerste plaats en ook aan onze wel
vaart.
Fabiaan hielp hem zjjn jas uittrekken.
Toeu bracht hjj hem ten gemakkelijken slaap
rok en beduidde dat vader Brand dit kleeding-
stuk gaarne gedragen had. Hjj beschreef hoe
de oude man zich er in vertoond en gimak-
ke ijk op deu leuningstoel gelegen had. Zijn
gebarenspel was zoo levendig dat de gast weinig
behoefde te raden.
Na nog eenige woordenwisselingen, zei Al-
bert:
„Ik heb eetlust.»
Fabiaan opende eene kast in den muur en
haalde het tafelgerief voor den dag. Twee.
minuten later lag er een wit tafellaken op de
tafel en lepel en vork van het fijnste zilver
glinsterden er op.
De s'omme verdween langs dezelfde deur
door welke bij was binnen gekomen. Spoedig
kwam bij met lekkere spijzen terug, wier geur
de geheele kamer vervulde. Hjj bracht ook
wijn in een prachtig kristallen glas.
Albert noodigde hem te eten, maar Fabiaan
dankte met eene diepe buiging.
De maaltijd was ten einde; de scho'els,
messen, vorken en lepels verdwenen even schie-
Ijjk als zij gebracht waren. Het was alsof
Fabiaan volstrekt geen tijd voor zijn werk
noodig had,
Albert gat te kennen dat hjj vermoeid was
en begeerde rust te nemen.
Weldra, alleeD gelaten en zich ontkleed
hebbende, sliep hij gerust in.
Reeds vroeg echter in den morgen ont
waakte hij en het was nog schemerachtig in de
kamer.
Dit protest tegen het bezoek van den
heer L o u bet, president van de Fransche
Republiek, aan den Koning van Italië
brengt heel wat pennen iu beweging.
In de «Figaro» wordt het Protest, door
alle goede Katholieken toegejuicht, van
andere zjjde niet voorzichtig genoemd te
midden van de stormen die de Kerk in
Frankrjjk te doorstaan he.ift.
Dat Lo u be t naar Rome gegaan is
betreuren de Katholieken, ook al zjjn zjj
ingenomen met de toenadering tot Italië.
Maar over de wenschelgkheid van een
protest, toen de reis eenmaal was afge-
loopoD, zjjn de Katholieken het niet eens,
ze{t de schrijver van het artikel: «Un
Catholique». Het oogenblik, zegt hg ver
der, voor zulk een protest was ongelukkig
gekozen en net is gevaarlgk, daar voor
vallen als thans zgu geschied, de breuk
kunnen verhaasten, d e slechts gewenscht
wotdt i oor hen, die het goede verwach
ten van de overdrijving van het kwade
een verfoeilijke politiek, die zich al
tjjd gekeerd heeft tegen hen, die zich er
aan waagden.
Hjj hulde zich in den slaaprok, schoof de
gordgnen weg en deed een venster open.
VSelk een Heerlijk gezicht vertoonde zich
aan hem. Hjj zag op eene plaats, die van hooge
zwarte maren omgeven was. Aan gene zjjde
dezer muren verhieven zich reusachtige rot
sen, wier spitse kruinen fantastische gestalten
vormden. Geen boom, geen struk, geene bloem
was zichtbaar. Tegenover het oude gebouw
dat aau een jachtslot uit de m ddeleeuwen
geleek, stond een overgroote ronde toren ge
heel ,uit steen gebouwd. Laag onder den
toren bevond zich een gewelr dat de eenige
ingang tot het kasteel was. De blik, waarheen
hjj zich ook wendde, zag niets dan steen.
Geheel de bezitting was door rotsen inge
sloten, zoodat men het goed eene bergvesting
kon noemen. Alles droeg den stempel van
hoogen ouderdom, van eenzaamheid en ver
latenheid. Om de spits van den toren vloog
krassend eene vlucht kleine ravea. Uit akelig
geluid verergerde hetatschrikwekkende van het
oord, waarop nog de morgenschemering lag
uitgespreid.
Voir iemand, die het sombere romantische
bemint of de wereld haat, zou dit kast el een
passend verbljjf zijn geweest. Albert had lang
rondgeschouwd: buiten de raven, kon hjj ner
gens een levend wezen gewaar worden.
Het werd hem angst'g om het hart. Aan
de vlucht, zoo die uoodzakeljjk mo?st worden,
was niet te denken
Met welk een oogmerk had. men hem, jon
gen timmerman, naar dit treurig oord gevoerd?
Te Berljjn staat een werkstaking in
het bakkersbedrijf voor de deur. Breekt
een werkstaking uit, dan zal de toestand
der gezellen er niet op verbeteren. Heb
ben zjj zich krachtig georganiseerd dan
deden dat de patroons niet minder. Zij
hebben niet stil gezeten.
Uit geheel Duitschland hebben zg ge
zellen aangeworven, zoodat, wanneer de
staking inderdaad uitgebroken is, de Ber-
ljjners niet behoeven te vreezen, dat zg
gebrek aan versch brood zullen krjjgen.
Een der eischen van de gezellen ia,
dat het verleenen van kost en inwoning
door de patroons afgeschaft wordt. De
patroons beweren echter, dat anders de
knechts onmogelijk op tjjd aan het werk
kunnen gaaB.
Uit St. Peteraburg wordt gemeld, dat
aldaar de geestdrift voor den oorlog
vooral onder de lagere volkaklasse zeer
toeneemt. Het schjjnt, dat de Rassen
eerst een pak slaag moeten gehad heb
ben voordat zjj den oorlog met Japan
ernstig en met geestdrift ter hand nemen.
De gele mannekes zjjn wat vuriger van
aard en geven den kalmen Rus er ia
het Oosten geducht van langs.
De Japansche Mikado, verontrust door
het groot aantal Japanners, die in dezen
oorlog hara-kiri pleegden (zelfmoord be
gaan door zich het lichaam te openen)
om niet in handen van de Russen te val
len, zal, naar men bericht, eeu dagorder
aan de troepen richten, waarin hun ver
boden wordt, door dit ond-nationaal be
drjjf hun moed en fierheid te btoonen.
In die dagorder zal hun worden betoogd
dat men niet alleen voor het vaderland
moet weten te sterven, maar dat men
ook, als de omstandigheden het gedoo-
gen, most bljjven leven voor het vader
land.
Ds Erfgroothertog, die sedert eenigen
tjjd aan oogontsteking Ijjdende is, heeft
zich onder behandeling van zjjn zwager,
hertog Karl Theodoor van Beieren,
gesteld.
In de laatste weken is zjjn toestand
verbeterd en waarschjjnljjk zal hg spoedig
naar Luxemburg kunnen terngkeeren. De
Groothertog heelt hem voor twee jaren
tot stadhouder benoemd en hem de
waarneming der regeeringataak overge
dragen. De Vorst heeft zich echter het
recht voorbehouden de betrekkingen tot
de buitenlaudsche sonvereinen en staats
hoofden te regelen en persoonljjke onder
scheid ngen te verleenen. Hg woont sinds
dien tjjd buitenslands, gewoonlgk in het
slot Hohenburg in Ópper-Beieren of in
Abbazia,
die blgkbaar tegen ziele9mart streden?£n zou rangene? Kon hg, de vondeling, niet
hier vader Andreas zjjn geweest, zonder dat iemand zjjn, dien het voor zekere menschen
de oude man, die gaarne van het hem ge- belangrjjk was voor altijd te doen verdwjjnen*
beurde sprak, er iets van verteld had? Wat, j De meest zonderlinge gissingen en veron-
ken vader Andreas hierjverricht hebben? derstellingen drongen zich aan hem op. Mis|
Het speet Albert bjjna zijn leidsman met noegd nam hij de bel van de tafel en belde,
blind vertrouwen gevolgd te hebben. Op het zeilde oogenblik werd de deur ge-
Met smarteljjkenweemoed dachthjj aan Louize opend en Fabiaan trad haastig binnen,
die zeker in de grootste angst zou verkeeren »Zeg eens, Fabiaan, waar ben ik hier?.
De Correspondent van de ''Magdeburger
Zeitung meldt, dat D e 1 c a s s de
FraDsche minister van buitenlandsche
zaken, geen nota van antwoord heeft af
gegeven op het protest van den Paus,
maar dat hjj de Panseljjke nota eenvoudig
door den gezant N i z a r d heeft laten
teruggeven, met de boodschap: dat de
Fransche regeering zich daar verder Diet
mee kan bemoeien.
Z. H. P i u s X zal naar onze meeniog
deze brutaliteit hebben voorzien toen Hjj
beleedigt in Rime door een Loubet
van de FranscheVrgmetselaars Republiek,
zjjn waardig protest aan de Mogendheden
beeft gezonden.
Het protest van den Paus was gerecht
vaardigd tegenover gepleegd brutaal ge
weld.
In het revolntiounaire Spanje hebben
de studenten der hoogeschool te Sevilla
koning Alfonso, naar aanleiding van
den dood van Koningin I s a be 1 I e, de
grootmoeder des Konings. betnigingen van
roowbeklag aangeboden.
Zjj begaven zich in optocht naar den
Koning en werden door republikeinen
langs den weg uitgefloten. De studenten
antwoordden met de kreet«We? met
Salmeron!» Beide partgen werden
handgemeenmen sloeg er met de wan
delstokken duchtig op los. Een der vech
tersbazen weid gearreiteerd.
Minuter-president M a*u ra is naar
Sevilla vertrokken om deu Koning op
diens verdere reis door Spanje te verge
zellen.
Uit Naw-York wordt gemeld, dat, na
een Maandag gehouden conferentie van
president Roosevelt met de staats
secretarissen van binnenlandsche zaken
en van marine, een opdracht is verzon
den aan admiraal C o o p e r, commandant
van de Amerikaansche zeemacht in de
Aziatische wateren, houdende een bevel
om te Tsjifos eeD kruiser en een kanon- l
neerboot gereed te houden, die eventu
eel naar Nioetsjwang zullen kunnen ver
zonden worden. Ook werd in bedoelde
conferentie overwogen of het niet noo
dig zou zjjn, dat troepeD naar laatstge
noemde plaats werden gezonden. Nioet^j-
wang, zoo schrjjft de «New-York-Times»
is een plaats waar Amerika belangen
heelt; 8eu groeiende Amerikaansche
handel werd er bjj de occupatie door
Rusland gedood. Vooral de katoen-iudu-
strie van Zuid-Carolina leed er zwaar
terwjjl het plan een nieuwe markt te
Auloeug te openen alsmede door Rus
land werd te niet gedaan. Wanneer de
Rassen wenschen te weten waarom de
Amerikaansche sympathieëa niet met hen
zjjo, moeten zg zich die omstandigheden
maar eens herinneren.
als zjj bekend was met deze avontuurijjke
reis.
„Wat ook gebeuren moge„, dacht hjj,
Hoe heet dit oude kasteel?... Wie is er de
eigenaar van?
De stomme legde de hand nan zjjnen mond
„tot eene daad, welke ik niet goedkeur, laat ten teeken dat hjj zich niet kou doen verj
ik mjj niet overhalen! O, had ik t n minste staan.
een wapen!''
Lang bracht hjj aan het venster door, In
dien hij minder ongerust was geweest, zou het
grootsche natuurtooneel hem in verrukking heb
ben gebracht.
De zon was achter het huis opgegaan.
Haar gouden stralen schenen juist op de
„Moogt gij mjj niet antwoorden?»
Fabiaan schudde het hoo'd.
„Of wilt gjj nietP»
Hjj haalde de schouders op.
Kunt gjj schrjjvén?
Fabiaan knikte ontkennend.
„Wat heeft mjjn vader hi-r moeten vernch-
Van welk nut kon hjj voor de bewoners zjjn, nen beginnen Misschien was hjj een ge
puntige rotsen en den ronden koepel van den ten
toren tegen over hem. j Fabiaan maakte eene handbeweging alsof hjj
Terwjjl hoog opwaarts de jonge dag lichtte, zeggen wilde: Ik weet het niet
ingen beneden nog de schaduwen van den „Weet gjj het niet?
nacht. De lucht was dompig en koel, eene Fabiaan schudde wederom het hoofd,
gevangenislucht. Hierbjj heerschteeen akelige „O, dacht Albert, deze voorzichtige menschen
stilte, alleen door het gekras der vliegende hebben mjj met opzet een stommen knecht
raven onaangenaam gestoord. gegeven?
Eindelijk sloeg de pendule op den schoor- i
steen vjjf ure en hjj was nog altjjd in ang
stige afwachting. Wordt vervolgd.)
Wat zou hjj niet gegeven hebben, indien
hjj nu zijn dagwerk naar gewoonte had kun-
