No. 5703 Woensdag 15 Mei J 904. 29ste Jaargang Q)ag6laó voor cföooró- on Zuió-éiollanó. Kan de Oorlog rechtvaardig zijn HET GEHEIM van een Vorstenhuis, Per 3 maanden voor Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post Voor het buitenland Afzonderlijke nummers Dit blad verschijnt dagelijJc», behalve Zon- en Feestdagen.) Hoofd re dacteu r-D i r e c t e u r W. KÜPPERS. BUREAU St, JanB8tr»*t. Haarlem. f 1,20 1,50 2,9C 0,03 Van 1—6 regels 50 Cents Elke regel meer 71 f% Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieh Con tant. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublicitéEtrangère G.L. DAÜBECo JOHN., F. JONES Svjc- Paria 316»'» Faubourg \£>v.mir tre Het verwonder j ons geenszin?, geachte lezers, dat de oorlog wreed in zich zei- ven, rampzalig in zjjn gevolgen, voor de verbeelding der menschheid oprijst als een niet te rechtvaardigen geesel. Strjjdig vooral schjjnt het voor 't Cbristenharte, de grootste der rampen te mogen verwekken, wanneer het geldt, het geschonden recht te wreken. Ot leert ons de Christeljjke zedeleerniet uitdruk kelijk, aan God de wrake over te laten? Dat hiermede slechts persoonlijke belee- diging kan bedoeld worden, is een ieder duideljjk. Eene verklaring toch in meer luimeren zin zou strijd g zijn met Gods rechtvaardigheid, wjjl alsdan met ter zijde-stelling der wrake het van anderen toevertrouwde goed straffeloos kon wor den aangerand. Juist die algemeen toevertrouwde be langen, zjj zijn het, welke den oorlog niet alleen rechtvaardigen, doch meerma len hem gewenscht, zelfs ook noodzake lijk maken. De Staat toch, die zich ten doel stelt het verkrijgen en instandhou den van der menschen natuurlijk geluk, is gebouwd op de beginselen der natuur en dus van God afkomstig. Vordert nu tot eigen zelfstandigheid de maatschappij noodzakelijk hoofd en leden, zoo ont leent ook klaarbljjkeljjk alle gezag zjjn oorsprong aan God zeiven. Maar tevens hebben dan ook de leden als dusdanig, waar het niet strjjdig is met hoogere belangen ot principieels rechten, zich aan het wettig gezag te onderwerpen. Doch met die noodzakelijke onderwar* ping rust op het Hoofd van den Staat de verplichting, over de hem toever trouwde belangen zjjner onderdanen zorgvuldig te waken. Het hoogste geluk echter hier op aarde vindt de mensch in 't zoo mogeljjk ongestoorde bezit van den vrede. Waar derhalve der menschen ïecht wordt aangeland of verkracht, de wezenljjke belangen worden bedreigd, en dus die vrede in zjjn wezen wordt ver stoord, daar juist voegt het der Overheid, met krachtig ingrijpende maatregelen, het dreigend gevaar nog af te wenden. Welnu, een dier machtigste heilmiddelen vindt de Slaat in de kracht zjjner wape nen. Zeker, niets mag worden onbeproefd gelaten, om langs vreedzamen v.eg het rustig bezit van den vrede te waarborgen. Doch, waar elk ander middel vtrgeefsch of ontoereikend wordt bevonden; daar 46 Pervolg.) Nu kan ik mijne aardsche aangelegenheden regelen, zegde hjj gesmoord Was de timmer man Brand niet hier Brand is dood De kunstenaar schrikte. Gij weet het immers, reeds, Boudewjjn Ik weet het, ja, ik weet het! Brand was een braaf man. Zijn zoon is immers in zijne plaats ge komen Juist, nu weet ik alles! De jonge ling sou den toren beklimmen en. Hij is reeds terug en brengt het ebben houten kistje, 't welk gij hem gelast hebt te halen. Ignaaz st>rak tot den man alsof hij tot een kind sprak; hjj wist hoe hjj den armen kunste naar moest behandelen. Ziehier het kistje, zegde Albert, die hem bescheiden naderde. Boudewijn nam het haastig aan. 't Is onbeschadigd I riep hij. Noch de tand des tijds, noch die van den mensch hebben beproefd het te vernietigen, maar het d ent het uiterste middel, de oorlog, te worden aangewend. Hadde h-t Staatsgezag persoonijjke veete bjj te leggen, het ware loffffjjk, het recht der wrake prjjs te ge- van. Doch nu het geldt, voor de van anderen toevertrouwde belangen bemid delend op te tredeD, is hier geen keuze weggelegd. Met de veiwaarloozing ot terzijdestelling dier belangen toch houdt vooruitgang ot verval van den staat zei ven geljjken tred. Wjjl derhalve de oor log een noodzakeljjk, essentieel middel kan wordeo tot instandhouding van den Staat, zoo kan hjj tevens hoewel toeval ligerwijze, een van God gewilde daad «n bjjgevolg rechtvaardig zjjn. En bovendien, zoo men ter onderdrukking van in eigen boe em opstekende gevaren het recht vaardig oordeelt, dat gezagbekleeders met het zwaard zich omgorden, valt bet dan nog te betwijfelen of zjj datzelfde zwaard zoaden mogen opheffen tegen den buitenstaanden vjjand? 't Zal wel overbodig zjjn, de onder scheiden Schriftuurplaatsen aan te halen, waaruit duideljjk bljjkt, dat God het oor logsgeweld als een rechtvaardig, zoo ver weer- als aanbal middel, der menschheid schonk. Of was de verdelgingsoorlog der Kaneaaieten niet een van God gewilde daal David, de man naar Gods hurt, was het diens plicht niet ter verdediging te genover omliggende vjjanden niet alleen, doch zelfs, tegenover zjjn eigen zoon Abso- lom 't wrekend zwaard te ttel cl? Smeekte het diepgeschokte vaderhart genade voor den rampzaligen zoon, toch moest dat harte zwjjgen, nu het de belangen gold van gansch een volk. Voorzeker, de oorlog ia en bljjft een der felst striemende geesel', waaronder de measchheid jammerend zich bukt. Doch ook groote offers moeten worden gebracht, zoo zg ter bereiking van een hooger goed noodzakeljjk geacht worden. Gewis, in de hand vau machtige beer- sch rs zal dikwerf tsn koste der zwak keren, de oorlog een onrechtvaardig mid del zjjn ter bereiking van hun heersch- zuchtig streven. Dit kwaad echter moet mea geenszins in 't wezen vaü den oor- lrg zeiven zoeken. Veeleer vindt het ?jjn oorzaak in het ljjdeljjk toezien van an dere staatshoofden, wier ridderplicht het was, den onschuldig verdrukte te verde digen tegen het aanmatigend ingrjjpen van den overweldiger. 't Is dau ook ljjnrecht in slrjjd met de natuurwet zelve, in z logenaimde neu traliteit, den machtige naar willekeur te laten beschikken over het lot der zwak- heeft op eene heilige plaats ges aan. Boven ia de frissche lucht. Met liefde heb ik dit ki st- je vervaardigd, dat niemand dan ik openen kan. Langzaam zette hjj het kistje op de d oods- kist. Hoe hebt gjj het kind gevonden vroeg Boudewijn droefgeestig. Het hoofd lag immers naar het Oosten gekeerd Het gezicht was niet van de wormen doorknaagd. Eene pijnlijke verlegenheid bemachtigde Al- bert. Heeds was hij op het punt onbswimpeld da waarheid te zeggen, toen Boudewjjn op over tuigden toon uitriep. Brand was een vertrouwd man, nauw keurig zal hj mijne bevelen volbracht hebben Nietwaarvroeg hjj vervolgeus akelig glim lachend;niet waar, een fraai kinderhoofdje. Zoo schilderde Raphael zijne engelen ea Che rubijnen. Glimlachte de knaap nog Hjj is immers glimlachend gestorven! Ach ea ik heb zooveel geweend. De natuur rukt den nauwelijks geschonkeD zoon van des vaders hart, wat ia dat? Wreedheid, dwingelandij I Waarheen het cog zich wendt, overal vindt het verwoesting! Het knopje, dat zich ontwikkel de,3 is reeds aan het bederf gewijd. Koude, liefdelooze na tuur! De kunst straalt voortdurend, zij g.iat niet uit als het levm van een kind! Ik ga mjjneu laatsten wil vaststellen. Boudewjjn keerde zich om, opende eene deur en verdween. Laat hem gaan 1 Laat hem gaan zei gnaaz geschokt. Hij zal terugkomen. kere Staten. Te ontkennen valt het geens zins, dat meermalen, zelfs strikte onzijdig heid een gewen schte factor is, vooral wanneer het ge'dt, door rechtvaardigen strjjd zich recht te verschaffen. Al te dikwerf echter, immers de geschiedenis getuigt het om, is aan de rechtmatig heid vau den oorlog te kort gedaan. Drie vereischten fcochf zjjn er noodig, om het aangaan vau den strjjd te wet tigen. Als essentieel princiep staat voorop, dat de oorlog worde aangegaan door dengene, in wien het hoogste staatsge zag berust. Hem toch is de bewaking der algemeene belangen, wier beharti ging het juist geldt, toevertrouwd. Dau ook zullen vervolgens noodzake lijkerwijze redenen moeten aanwezig zjjn, welke dea oorlog gewenscht of zelfs ver plichtend maken. Of die redenen in van buiten werkende oorzaken ten grond liggen, dan wel, dat zjj uit de ontwik- beling Tan innerljjke toestanden geboren worden, doet niets ter zake. Altoos toch zullen zjj min of meer de leveos -of ont- wikk-lingsquaestie der Datie zelve raken. Teu laatste wordt eveneens gevorderd dat een rechtmatige bedoeling de O ver htid tot den strjjd doe bemiteo. Door echter door de twee voorgaande eigen schappen het al of niet rechtvaerdige van den oorlog in deszelfs wezenlijkheid volkomen bepaald wordt, zoo heeft men deze laatste vereischte ts beschouwen als eene sconditio sice qua non», als een vervola aking, die middeljjk of secundarie het wezen der oorloga kan bepalen. Voorzeker, meermalen zal een voor werp, hoewel moreel goed in zichzelve. j nochtans onder den invloed der strekking van dan kart der menschen, zjjn moreele waarde verliezen, wjjl juist de mensche- ljjke handelingen haar waarde outleenen aan de zeggingskracht van 't eigen ver stand, het naaste richtsnoer dier hande lingen. 't Zal dan cok overbodig zjjn, nog te zeggen, dat ook de oorlog recht vaardig in zich, zjjn rechtmatig karak ter kan verliezen. Wat verder de voorafgaande oorlogs verklaring betreft, door sommigen ten onrechte als een noodzakeljjk vereischte erkend, deze kan men beschouwen als een gevoegeljjk te vorderen humauiteits- plicht door de gewoonte eenigermate bekrachtigd. Een zekere internationale wet, waarmede men dient rekeniag te houden voor zooverre de tegenpartjj tot anders handden geen aanleiding geeft. Zoo toch kan het onrechtmatig optreden, of vrjjwiilig gezochte verwikkelingen der Nauwelijks was hij weg, of Benigua naderde tot Ignaaz, met wie deze zachtjes sprak. Ook de dame was bewogen; zij droogde hare trauen. Albert hield zich met de beschouwing der ten toon gjstelde beeldhouwwerken bezig, welke hjj, als deskundige, uitmuntend uitge voerd vond. Zoo verstreek een kwartier uur. Toen kwam Boudewijn terug. Hij had nu zijn arbeidersgewaad afgelegd en was geheel in het zwart gekleed. Hoewel aan het kleedsel niet veel zorg was besteed, had het toch eene geheelc verandering onder gaan De bleeke mm had nu een vorsteljjk voorkomen. Op de liakerzjjde van zijne borst glinsterde eene ster. Langzaam en plech tig naderde hjj de doodkist en nam het kisje. Het groote oogenblik is gekomen, zegde hij. Ignaaz, ik vergeef allen, die mij in mijn leven kwaad hebben gedaan, en zegen denge nen, aan wie ik gunstbewijzen te danken heb. Vooraleer de eeuwige rust in te gaan, wil ik ook geen geheim medenemen, dat u van nut kan zijn dit geschrift heb ik vooru en Benigna opgesteld. Met een kleinen sleutel, dien hij in de hand droeg, had hij kistje geopend. Toen hief hij het deksel op. Wat is dat? riep hij krijschend, terwijl hjj met strakken blik in het kistje zoekeud keek. Boudewijn 1 riep Benigna, die nader was gekomen. De man vertoonde een vreeselijk gezicht. Wild draaiden zjjne oogenzjjne handen eane partjj da andera tot onverwacht- ingrjjpend gawell cocdzaken, ook zonder rechtsverkrachting van den kant der ge noodzaakte partjj. Mtt deze, hoewel niet wjjd-outwikkel- de gegevens voor oogen, zal 't ons klaarbljjkeljjk zjjn, dat de oorlog wel degeljjk een rechtvaardige eisch kan zjjn doch dat tevens ook aan zjjn rechtmatig karakter al te gemakkeljjk kan afbreuk gedaan worden, CARMELITA. Bredascha Katholiekendag. De afdeelingsbesturen voor den 2en Bredaschen Katholiekendag zjjn samen gesteld als volgt le Afdeeling. Ang. Rasymaakers, te Roosendaal, VoorzitterMr. H, van den Biesen, te Ginneken, SecretarisJ. van der Hejjden, te BredaH. Temming te Roosendaal en W. Antonissen, te Ber gen op Zoom. In deze afdeeling zal de Zeer Eerw. Zeergel. heer Dr. Smits spreken over wederzjjdsche rei houding tusschen werk gevers en werknemers, en de heer J. Akkermans te Dongen over rakirgani- satie. 2e Afdeeling. F. Settels te Ondenboscb, VoorzitterJ. Megers te Gastel, Secre taris M. v. d. Berg, te LeurEd. Bljj- eübergh te IJzendgke. In deze afdeeling zal de Zeer Eerw. Heer Hopmans spreken over Maria-ver- eeniging de heer J. Mol over alcohol vrije opvoeding van het kind. 3a Afdeeling. K Koenraadt, te Steen bergen, VoorzitterJac. Korst, te Steen bergen, Secretaris Jac. Vos, te Roosen daal Jac. de Waal, te Lamswaarde. De Eerw. Heer Tb. Baysrogge zal spreken over boerenleenbanken sn de heer A. Mol over de organisatie der boe renarbeiders. 4e Afdeeling. Ch. Frenken, te Ooster- hou, VoorziiterAug. van Poll-Snyker- buyk, te Roosendaal, Secretins; P. v.d. Biggelaar, te Breda C. Fassaert, te Hon- tenisse P. Muthiji, te Steenbergen. De Eerw. heer J. Oomen zal spreken over het nat van plaatseijjke en Dioce sane gilden de heer van Waesberghe over handelsonderwijs. 5e Afdeeling. J. Asselbergs, te Bergen- op Zoom, Voorzitter A. Bos, te Bergen op Zoom, Secretaris; L. Dekkers,te Bre da H. Maeitens, te HulstAug. Konings te Roosendaal. De Eerw. Heer J. v. d. Biesen zal spreken over het nut van Jongelingsver- eenigingen de heer H. Spitzen over de heilzame werking der St. Vincentius- Vereeniging, welke door iedereen dient gesteund te worden. 6e Afdeeling, A. Wjjtvliet, te Rukfen, Voorzitter, O. van Waes, te Breda, Se cretaris Mr. J. W. van den Biesen, te Ginneken P. de Wijs, te Roosendaal, en E. Ongenae, te Axel. De Eerw. Pater F. Smits zal spreken over het goed recht van de Aartsbroe derschap der H. Familie, met eene aan sporing om deze heilzame vereeniging uit hare kwjjuenden toestand te verhef fen, In de Algemeene vergadering zal de Z»er. Eerw. ZeerGel. Heer Prof. C. E. Blejjenberg het woord voeren over dea verderfeljjkeu invloed der slechte Iectnar en de heer Alb. van der Kallen over den opbloei van het katholiek leven door de vereenigingen. BUITENLAND beefden als van koorts, zjjn borst zwoegde on stuimig. Ledig I Ledig I kermde hij met inspan ning. Onmogelijk riep Ignaaz. Niemand heeft de plaats geweten, die uwen schat ver borg. Niemand? niemand?Ignaaz, Benigna bekent Gjj Benigna, gjj? Woede sloot zjjn trillende lippen. Bjj de zaligheid mjjner ziel, riep de dame de handen wringende, ik hab niet ge weten. Boudewjjn wierp het kistje op den grond, dat het stuk sprong. Toen legde hij zijn hoofd op de doodrist. Het was alsof hij weeade. K-ampachtig beefde zjjn geheele li- chaam- Hebt gjj het kistje al zoo gevonden vroeg Jgoa*z zacht aan Albert. Ja, goed gesloten, verzekerde deze. Benig0* aanschouwde hem smartelijk en ondervrftgend. Reeds wilde de timmerman van de ge vonden papieren spreken, toen Boudewijn op sprong en met vreeseljjke stem uitriep Ook Brand heeft mjj bedrogen. Ik had eenea vriend onder het volk gezocht .en nu ben ik schandeljjk bedrogen, bestolen, mis leid Gevloekt, gevloekt zjj de man I - Dreigend hief hjj de gebalde vuist op. Genadige heer! riep Albertbeleedigend hoon mijnen dooden vader niet! Is Brand dood? Is hjj waarachtig dood? Dan kan ik hem niet meer bereiken. Dan Frankrijk. Te Havre is aangekomen de stoomboot .«La Lorraine» met een belangrgke la ding goud ter waarde vau 9 millioen dollars. Iu eea specialea trein zal het goud naar Parjjs worden verroerd. Er zjjn omvangrijke politiemaatregelen voor het verroer genomen. Een vreeselgke cycloon heeft het Fran- sche departement Ain geteisterd. De door hagelslag aan de veldgewassen ia de wgngaarden toegebrachte schade is zeer aanzienlijk. Het gehsele district ijjkt een ruïae. Ook te Siklos en Baranyabaszar heelt volgens een bericht uit Funfkirchen, een hagelslag vreaaeljjke verwoestingen aaa- gericht. De schade wordt hier op em millioen kronen geschat. Amerika. Het is zeker, dat president Roose- v e 1 t de 742 stemmen zal halen van de republikeinsche nationale conventie die hg noodig heeft om candidaat te worden der republikeinen voor het pre sidentschap. 708 gedelegeerden zgn definitief aan gezegd president Roosevelt te steu- nen. Het meerendeel van de 218 andere gedelegeerden die reeds gekozen zijn hebben ban voornemen te kennen ge geven eveneens president Roosevelt te steunen. Er blgven das nog twee en zestig gedelegeerden over, die nog geko zen moeten worden Frankrijk en het Vatioaan. Naar aanleiding van de bekende nota van ZH. Pius X, ovar het bezoek van den President der Fransche Repu bliek aan den Koning van Italië te Rome is da Fransche Gezant j bg den H. Stoel teruggeroepen. Een Raad van ambassa de is vooiiaau met den dienst belast. De Gezant heeft Rome reeds verlaten. Nu wordt aan dat vertrek een draai gegeven, het heet dat da heer N i s a r d met verlet is gegaan hem door zgn re geering vroeger gegeven dan gewoonlg- bg had de gewoonte ieder jaar eerst ter gen midden Juli met vsrlof te gaan. E is das geen sprake vaa eea defiuitisv afbreking der diplomatieke betrekkingen. kan ik hem niet meer verpletteren Gehoond zjj zjjn naam. Gevloekt zij zijne gedachtenis. Gevloekt! Gevloekt Hij ijlde op de werktuigen toe, rukte een z waren hamer er uit en sloeg met vreeselijk geweld op de doodkist. De eerste slag rukte de planken vaneen zij vielen dreunend op den vloer. Maar hiermede vergenoegde zich de woedende niet; h'j vernielde ook het ge heele toestel, waaraan hij placht te werken. Toen slaakte hij een heeschen kreet, die langzamerhand tot een wanhopig gelnid overgiDg Hola, hola 1 riep hij, het laatste werk is vernietigd! De kunst zwicht voor de eerloosheid der mensehen, die mijne goedheid misbruiken. Ben ik dau onsterfelijk Ach, mocht dit huis op mtj nederstorten. Hij zag het kistje weder, dat hij nog ver der in kleine stukken sloeg. Met beide han den den hamer opheffende, liep hij door de kamer. Albert moest hem ontwijken. Verrader, verrader! riep hjj. Benige meubelstukken vielen onder zjjne woede. Na jjlde hjj naar de deur, alsof hjj iemand wilde vervolgen. Benigna trad hem tegemoet. (Wordt vervolgd.) cotim. ABONNEMENTSPRIJS. AGITE MA NON AGITATE. PBIJS DEB ADVEBTBNTIEN. F E O 1 L L E I ON,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1904 | | pagina 1