No. 5704
Donderdag 16 Mei 4904.
19ste Jaargang
2)ag6laó voor <3looró- on S/uió-éLollanó.
Christelijke Toekomststaat.
HET GEHEIM
vad een Vorstenhuis.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland 4 4 4
Afzonderljjke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen/
Hoofd re dacteur-Directeur W. KÜPPERS.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenhndCompagnie Génerale lublicitéEtrangère
G.L. DAUBER Co JOHN., f. JONES Suee. Paris 31 bis Faubourg [Mcntmartre
Als men leest, hoe de Chiisteljjke Staat
der toekomst er moet uitrisn, vraagt men
zich allicht ai: «Is dit geen utopie?»
Men oordeele: Staat en Maatschappij
zullen moeten berusten op de erkenning
van de Christelijke opvatting van den
mensch als iudivido en a's gemeenschaps
wezen. De wilde concurrentiestrijd mort
worden ingeperkt, de zoo grcote onge
lijkheid op sociaal gebied verminderd, de
volksvertegenwoordiging en de wetgeving
meer in overeenstemming worden ge
bracht met de christelijke opvattir g van
den Mensch, het Huisgezin, den Staat en
de Maatschappij.
Zeer wenschelgk inderdaad. En ook
niet onbereikbaar als men de voorstan
ders van dien toekomststaat hooit verkla
ren, hoe zij zicb de verwezenlijking van
hun ideaal voorstellen.Zoo gat mr. A a I-
b e r s e in zjjn weekblad(van de dooi hem
gewenschte wijziging in het Staatsbestuur
den volgenden uit'eg
De Staat bestaat uit de Hrisgezinnec;
daarom zal de Volksvertegenwoordiging
gekozen worden door de Hoofden der
Gezinnen; zjj stemt over de Begrooling,
de Belastingen en de Algemeene wetteu,
Daarnaast sta een vertegenwoordiging
van de Maatschappij, te kiezen door de
Beroepsstanden in verhouding tot hunne
sociale waarde. Zjj zal hoofdzakelijk de
practi8che zjjde der sociale wetgeving te
beoordeelen hebben. Daarboven komt te
staan een kleiuer lichaam (vgl. Raad v.
State) van de meest knappen en geschik-
ten, (te kiezm door Koning, Volksverte
genwoordiging en Beroepistanden-verte-
genwoordiging), waarbjj de technische
z'-'de der a'gemeene en sociale wetgeving
berust. Zoo zal ons individueel. atomis
tisch stemrecht, waarvan het alleen te
verwonderen is, dat het onder de onzin
nige consequenties, waartoe het leidt,
neg niet verdwenen is, worden vervangen
door een organisch kiesrecht, gebaseerd
op de erkenning van den waren aard
van mensch, huisgezin, maatschappij en
staat. Zoo kon Mgr. Dr. Schaopman
kort voor zjjn dood terecht verklaren,
dat voor hen, die dit alles goed inzien,
het vraagstuk van het algemeen stemrecht
nooit een «brandend vraagstuk» kau wor
den. Er komt bovendien steeds meer de
centralisatie, daar Gemeenten, Provinciën
en Beroepsstanden steeds uitgebreider ei -
gen-wetgevings-bevotgdheid en zelfbestuur
zullen krjjgen.»
P E UILLEI O tl,
Vervolg.)
Moord niet! riep zjj vast en met waar
digheid. Ziehier mijn hoofd, verbrijzel het,
zoo uw toorn hiermede gekoeld kan wor
den.
Reeds wilde Albert den verwoede terug wer
pen, vrcezende dat deze afgrijselijke misdaad
geschieden zou maar als vastgenageld stond
de ongelukkige; de zware hamer ontviel zjjne
verstijfde hand.
Benigna! fluisterde Boude wij nauwelijks
hoorbaar. Ge zijt immers Beuigna, mijne goede
brave liefdezuster 1
Ja, Boudewjjn, die ben ik, en die alles
voor u doen wil.
Leeft ge nog? Zijt ge Diet
Boudewjjn wankelde, hjj zou op den vloer
nedergezonken zjjn, zoo Albert hem niet haas
tig gegrepen had. Doodsbleek en bewee.loos
lag hjj in de armen van den jongen timmer
man.
Met de hplp van eenen ouden bediende,
bracht Albert hem in een aangrenzend ver
trek, dat vorstelijk was ingericht. Hier legde
men hem op een rustbed. Benigna volgde.
Geljjk hit daar staat lykt ds quaestie
zdfs eenvoudig. Miar dit is zij natuur
lek niet, want ze varoa Ier stelt een gansche.
ommekeer in heel ons maatsch appeljjk
samenstel. Een ommekeer, die o. i. nooit
opeens zal wordeD in 't leven geroepsa.
't Zal geleidelijk moeten gaan, stukje
voor stukje, met tusschenpoozen van lange
jaren. Zjjn er intusschen, zoo beschouwd,
niet reeds kerteekenen, dat het dien kant
uitgaat Een vertegenwoordiging van Be-
ro8psstandeu is nog op geen stukken na
te vinlen, maar ligt de kern dier Bc-
roepsstauden niet verborgen in de Kamers
van Arbaid Zeker, deze lichamen zjjn
hoogst onvolmaakt, missen iu den regel
iederen invloed, gaan hier en daar teniet,
vinden geen belangstelling als zjj verko
zen moeten worden en lijden soms
toch aan greotheidswaauzin. Echter, hoe
onvolmaakt ook, zjj bewijzen toch, dat
er een besef levendig wordt van de nood
zakelijkheid de verschillende lagen dei
samenleving beter tot baar recht te bren
gen dan tot dasverre door de samenstel
ling der besturende colleges geschiedde.
En juist omdat die Arbeidsraden zoo mis
lukt zjjn,vormen zjj wellicht de bouwstoffen
voor een betere samenstelling der stan
denvertegenwoordiging. Er is in 't Par
lement al gesproken over ingrjjpende wjj-
ziging ten bate der Arbeidskamers, maat
voorloopig heeft men het daar nog veel
te drak met andere dingen.
Dat de Beroepsslanden zich aau'tvor-
meu zgn, bewjjst ook de steeds meer op
levende organisatie van den Midden
stand, die zgn belangen zag verwaarloosd
en daarom al luider en luider zgn stem
doet hooren. En een verder teeken is
nog, dat steeds meer bij de samenstelling
van speciale wetten de voorliehung wordt
gevraagd van de betrokken belanghebben
den. 't Is er natuurljjk nog ver van af,
dat aan die belanghebbenden de regeling
van ïbts, wat hen inzonderheid betreft,
zal worden overgelaten maar waarom
zou het er Diet toe kunnen komen als zjj
eens wetteljjk zjjn georganiseerd?
Dit al zgn echter zwakke teekeoen van
een verre, vei re toekomst. Voorloopig moe
ten wjj da maatschap pjj nog maar nemen
zeoals zjj is en mogen wjj, al sturend
naar het schoone toekomstbeeld, niet ver
zuimen deu"S:uat van heden hoe on
volmaakt de organisatie zjj naar beste
krachten zooveel mogelijk te kerstenen.
Eu als dan de christenen maar al vast
beginnen kun heerljjke beginselen nauw
gezet ten uitvoer te leggen, zoowel in
hun openbaar als bjjzonder leven, dan
zjj zonk nevens het bed op de knieën neder
en nam de slappe hand van den bewuste-
looze, v. e'ke hjj weenend aan hare lippen
drukte. Albert keerde naar het werkhuis
terug, waar hij den diep gesckokten Jgnaaz
vond.
Gjj hebt de ellende leeren kennen, mjjn-
heer Albert, welke bet noodlot in onze fa
milie heeft gebracht, zei hjj treurig. Ouze
laatste hoop is vernietigd 1 Uw vader
bezat het onvoorwaardelijk vertrouwen van
den zieke, hij was het werktuig, w.iarvan
Boudewijns zwakke geest zieh steeds bedien
de, wij moeien ectiter om gewichtige ndenen;
Boudewijns toestand geheim houden, ik schonk
u, den toon des overlevenden, mjjn vertrou
wen
Genadige heer, viel Albert hem iu de rede,
vader Braid was de braafste man, dien de aarde
ooit gedragen heeft, en vermits ik van zijne
eerlijkheid lolkomen overtuigd ben, beweer ik
dat hjj voor hè'gene hij gedaan heeft, slechts
oprechte bedoelingen heelt gehad, Het kistje
heb ik overhandigd gelijk ik het boven uit
de doodkist heb genomen.
Maar ik heb ook nog een papier gevon
den
Een papier?
Ziehier. De regels zgn door de hand
van mjjnen overleden vader geschreven, wien
eer te redden, ik als eenen heiligen plicht
beschouw. Hoe verklaart gjj deze regels?
U moeten vroegere gebeurtenissen zijn bekend,
die u in de mogelijkheid stellen verklaringen
te geven?
schieten we al aardig op. Met het bjj
zonder leven zullen we ode niet bemoei
en d t moet ieder voor zich zelf weten.
Maar in het openbaar leven zien we de
christeljjke beginselen lang niet altjjd
toegepast. Of is net ermee in overeen
stemming, dat men om een speciaal
punt te nemen zgn kiesplicht ver
zuimt Wees gerustwe gaan hier geen
stembus-artikel schrjjven. «Komen die tg-
den, dan komen die plagen.» We wilden
alleen doen uitkomen, dat heenwjjzen
naar den cbristelgken toekomststaat heel
goed en nattig is, maar dat daarmede
geljjk de voorstanders van dat ideaal
trouwens in praktjjk ons tooneu ge
paaid moet gaan een krachtig werken in
't tegenwoordige, 't Is trouwens duide
lijk dut zonder steeds beter doorwerking
der Christelijke beginselen den triomf
daarvan nooit verwezenlijkt zal worden.
En dien triomf werken wjj 't best in de
hand, door immer en in alles te doen
uitkomen, tot welke goede daden het
Christeljjk b eginsfl voert.
BUITENLAND
Amerika.
Te St. Louis werd Zondag-avond het
petscoogres op de Weieldtentoonstelliug
geopend. Niet minder dan 1500 journa
listen uit alle werelddeelen al iaar bjjeen
namen er aan deel.
De heer Hay, minister van buiten-
landsche Zaken der Yereenigde Staten
en de presideut van hettentoonstellinge-
bestuur, de heer Francis, hielden re
devoeringen. De Frinschejournalist Mon
profit antwoordde uit naam van de
bnitenlandsche pers.
Frankrijk.
In de godsdienstlooze pers der Fran-
sche Republiek maakt men zich zeer druk
over bet vertrek van den Franschen Ge
zant uit Rome. Men schaamt z ch niet
het pausschap van Z H. F i u s X nood
lottig voor de Kerk, en de sttatkunde
van kardinaal Merry del Val '«Pau
sen secretarie,een ongematigde staatkunde
te noemen. Men wil in de Fransche Re
publiek Z.H. den Paus buiten de Staat
kunde plaatsen, en nu dat niet lukt,
noemt men het optreden van den H.
Vader, tegen bet snoode bedijjf der reis
van L o u b e 1, naar den kleinzoon van
den Overweldiger van Rome, staatkundig
onoprecht en onkundig,
Inmiddels 'bljjft de Pauselijke nun
tius, Z. Em. Mgr. Lorenzelli te Pa-
rjjs, niettegenstaande het comediespel
van Combes, die door het Jcurnal des
Debatevan hallheid van handelen wordt
beschuldigd, omdat men niet weet of de
Ijnaaz bedwong een plotselinge beweging.
Hebt gjj dat papier in den toren gevon
den? vroeg hjj haastig. Een zweem van twijfel
lag in deze woorden.
Albert verzekerde dit mat de hem eigene
vrijmoedigheid.
En eerst nu geeft gij het mij?
Ik wil niet ontkennen dat ik het zoolang
wilde behouden totdat ik een dieperen blik in
den toestand kon s'aan, die mij, door den
moordaanslag op mijnen persoon, in een eigen
aardig licht verschijnt Ge hebt mij uw vorste
lijk woord gegeven, dat ik ongehinderd van de
zen avond op reis kon gaan
Twijfel niet, dat ik mgu woord nietjzal
houden. Ge zjjt in m jne bes -berming; niemand
zal u een haar krenken. Da aanval dien em
mij onbekende booswicht op u gepleegd heeft
zou ik gepoogd hebben te beletten, indien ik
dien aanval als mogelijk had bischouwd. H'j
leert mij dat, in weerwil van onze voorzich
tigheid, in dit eenzaam jachtslot een verrader
woont, dien ik ontdekken zal. Gjj keert tot
uwe werkzaamheden terug; zooals uw pleeg
vader het verzwegen hee t. Denk aan uwe
eigene veiligheid en aan Loaize's geluk.
Kent gij dan den naam mjjner bruid,
genadige heer? vroeg Albert verbaasd en ge
lukkig.
Ik zal er ook voor zorgen dat het u
mogelijk wordt uwe bruid te bekomen. Zorg
daarentegen voor het trouw bewaren van ons
treurig geheim, Immer bljjven wjj tezamen in
betrekkingmisschien zal ik u meer toe
vertrouwen als wjj elkander wederzien
heer N i s a r d. is teruggeroepen, dan wel
met verlof Rome heeft verlaten.
Parjjs zal thans naast de gewone
fiacres, ook automobielrjjtuigen krggen
en reeds is een commissie gevormd, die
een tarief en een reglement voor dat
nieuwe soort van stationeert ,de rjjtuigen
moet ontweipen. De kosten van een rit
zullen waarschjjnljjk 1.25 fr. voor de le
kilometer en 50 centimes voor iedere
kilometer meer bedragen. ReedB hebben
drie ondernemingen zich bereid verklaard
met dit tarief een geregelden dienst te
beginnen.
Rusland.
Vrjjdag, ter eere van den verjaardag
van den Czaar, heelt geueiaal Koero-
p a t k i n e parade gehouden te Liaojang.
Hieruit bljjkt, dat de Russische be
velhebber weer op deze plaats, zuideljjk
van Moekden, is teruggekeerd en dat hjj
eraiet A lexejef alleen heeft achter-
gelaten.De stemming onder de soldaten is
zeer opgewekt en zjj zgn zeer rerlangqpd
naar het gevecht.
Engeland.
Alle Eigelsche bladen geven verslag
van da openingsrede,welke Botha giste
ren in het Buerencongres te Pretoria
beeft gehouden. Het meerendeel van de
correspondealeo pry st Botha om zgn
gematigdheid. Hij zeide in hoofdzaak dat
zgn voornaamste oogmerk bereikt was
en hjj bepleitte daarom de stichting van
een centrale Boerenvereeniging met ha
ren hoofdzetel te Pretoria en afdeelingen
in de voornaamste plaatsen. B o t h a wil
de vooral nitkeeriog van pensioenen aan
de weduwen der gevallen Boeren en on
middellijke nitdeeling van de gift van 3
millioen pond stetliag. Botha noemde
de oorlogschatting van 30 millioen, wel
ke aan Transvaal was opgelegd, on
rechtvaardig, want de Boeren zgn daar
niet over geraadpleegd.
Botha hoopte dat de kwetstie van
da scholen geregeld zou worden, maar
legde er nadruk op dat bet noodig was
de rechten van de Hollandsche taal te
handhaven. Schalk Burger drong
aan op een gematigde kritiek op 's lands
bestuur en op samenwerking daarmede
Ook protesteerde hjj er tegen dat de ge-
heele Boeren-natie verantwoordelijk zou
gemaakt worden voor de euveldaden van
eenige schelmen in het Ljjdenbnrgsche.
Turkije.
Te Konstantioopel geschiedden belaug-
rjjke arrestaties. Kemal pacha, den
scboouzoon van den Sultan, en zoou van
wjjlen OsmanCbaz i-p a c h a, generaal
van het leger en aide de camp van dan
Sultan, met enkele hooge ambtenaren,
zjjn in den avond van 21 Mei in hechtenis
genomen. Sommige der gearresteerden
zgn onmiddellijk op eene daarvoor be
stemde boot in ballingschap gezonden.
Gemeld wordt, dat de oorzaak van deze
De woorden, welke wjjlen Brand op dit
papier heeft geschreven, kan ik heden nog
niet verklaren maar ik heb reden te ver
onderstellen dat hjj den zielzieken Boudewjjn
een dienst bewezen heeft, of heeft willen be
wijzen.
Beantwoordt aan mjjn vertrouwen en bevor
der hiermede een werk dat ook voor u belang
rijk is.
Maar denk er vooral aan de eer van den
overledene te redden, die door hel ledig zjjn
van het kistje in gevaar is gebracht.
Ondertusschen was Benigna teruggekomen
naar het werkhuis.
Hoe is het? vroeg Ignaaz haastig.
Hjj slaapt! fluisterde zjj treurig.
Hebben zich anders dan de gewone ver
schijnselen vertoond?
Ne n, maar de aanval was zeer hef-
tig
Wjj zullen dus den geneesheer niet noo
dig hebben
Bedienden moestan de wanorde iu het werk
huis herstallen. Fabiaan was hierbij de werk
zaamste. Voorzichtig maar vljjtig verrichtte
hjj zijnen dienst, Zoo dikwerf hjj kon, zag hjj
steelsgewjjze naar den timmerman, wiens moed
hem tot bewondering scheen te voeren. Op
bevel zjjns meesters geleidde hjj Albert naar
zijne kamer. goede man kon sleohts weinig
nopens den sluipmoordenaar te kennen geven,
hjj beschreef hem door teekens al s een groot
somber mm, dien hij zelf slechts ontkomen
was door Daar het kasteel te jjlen, om hulp
te halen. Daar de plank in de kloof was
inhechtenisneming de ontdekking was
van eene geheime correspondentie tnsschen
Kemalpacha en prinses K I a d i d i a
dochter van den ex-sultan M a r a d en
echtgenoote van Vassit pacha.
De Sultan hseft den Russischen
Gezant bjj zich ontvangen, die hem op 't
hart gedrukt heeft de voorgenomen her
vormingen in Macedonië met energie door
te zetten. Hg voegde er bjj, dat de Rns-
sische Regeeriog zich geheel aansluit bjj
de verklaring in dezen door den graaf
Golnchowski, Minister van Buitsn-
landsche Zaken van Oostenrjjk-Hongarjje
De oorlog in het Oosten.
Het heeft den schjjn of in het Verre
Oosten de Russen plotseling van hun ener
gie doen bljjken, nu Japan zgn legers
heeft aan land gebracht.
Van Port Arthur hebben de Russen
een sterkte gemaakt waartegen alle aan
vallen van de zeezjjde door de Japan
ners nutteloos zgn gebleken, terwjjl zjj
hun oorlogsschepen gespaard hebben, die
telkens naar baitsn stoomen zoodra de
vj*and zieh vertoont om met de hnlp
van het geschat der forten de Japan
ners op een eerbiedigen afstand te honden.
Van de landzjjde trachten de Japan
ners de vesting in te sluiten, maar zoo
dra zjj naderbjj komen, staat het garni*
zoen,dat zeer Bterk moet zgn niet alleen,
de forten laten hun battergen tosbulde-
ren en betwisten den vjjand eiken
voet gronds. Inmiddels schuift generaal
Koeropatkine h t hoofdleger der
Russen voornit en uit verschillende plaat
sen eerst door de Russen ontruimd, door
de Japanners ingenomen, wordt de vjj-
and na wesr verdreven.
Elke dag, dat geen Blag geleverd
wordt, verbetert de positie der Rassen
en verzwakken de stellingen der Japan
ners, die naar aanleiding vau de verlie
zen ter zee vau hun vloot niet meer het
gebruik kunnen maken dat zjj er van
gehoopt hadden. Het eskader van admi
raal Togo is zelfs verplicht nit de
baart van Port Arthar te bljjven. Onder
watsr zjju de onderzeescbe mjjaeo ge-
vaarljjk en van de walleo en forten
der vesting grjjnzen de verdragende Rus
sische kanonnen den aanvaller toe.
Wjj noemden in der tjjd Port Arthar
het graf der Japanners en allea schjjn
is er, dat onze voorspelling bewaarheid
zal wordeD, daar deze sterkte belooid
stand te zullen houden en de Japanners
er tnsschen twes ruien geplaatst zullen
worden, indien zjj er hnn tjjd aiet ver
spillen,
In de plaats van generaal Zasoe-
litsj, aan wien in Rusland de neder
laag aan da Jaloa-nvier geweten schjjnt
te worden doordat Dg zich tegen de over
macht niet terugtrok,is, geljjk reeds ge
meld, generaal graaf Keiler tot be
velhebber van het 2e Russische legercoips
benoemd.
K e lier was eerst bjj het aitbreken
der vjjandeljjkheden van zgn post als gou-
geworpen, a&d hjj eenen omweg moeten ma
ken.
Vervolgens betreurde hg het droevig lot
van zjjnen meester, wiens portret, dat hg al
tijd op de borst droeg, hij aan Albert toende
als een bewjjs zjjner verkleefdheid.
Vriend, mag ik u eenen dienst verzoe
ken?
Fabiaan betoonde zich bereid,
Ik acht en beklaag uwen meester, die
zeer ziek schjjnt te zjjn
De kleine man raakte met de hand zjjn
voorhoofd, onr de plaats der ziekte aan te
duiden.
Ge moest mjj het portret van uwen zieken
meester geven.
Fabiaan scheen verwonderd en overlegde.
Peinzend aansobouwde hjj het portret, dat in
een ovaal zwart ljjstje was gezet en aan esn
zwart lint hing.
Gjj hebt het oorspronkeljjke dageljjks
voor uw* oogen; maar ik ga nu op reis en zal
den goeden heer niet meer zien, voor wien ik
mgn leven heb gewaagd.
Nu bedacht zich Fabiaan niet laDger hjj
nam het lint en hing het den timmerman om
den hals.
(Wordt vervolgd.)
III HUT.
ABONNEMENTSPRIJS.
N TIEND
PRIJS DEB ADVHBTBNTIEN.
AGITE MA NON AGITATE.
47
