No. 5709
Woensdag 1 Juni 1904.
29ste Jaargang
Ïï)ag6laó voor <9tooró- on oLuió-óLollanè.
Vrije mannen.
HET GEHEIM
vaD een Forstenhuis.
abonnementsprijs.
Per 3 maanden Voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacten r-D irecteur W. KÜPPERS.
BUREAU St,?JansBtraat Haarlem.
f 1,20
1,50
2,9C
0,03
nsiuan)
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 71/, r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublieitéEtrangère
G.L. DAUBE 8f Co JOHN., F. JONES <Succ. Paris 316»» Faubourg Montmartre
De Roomschen loopen aan den leiband,
dat weten we. Eu leeljjk ook! Vraag het
maar aan de socialisten.
Maar nu gaan we eens kjjken naar etn
groep vrjje mannen. Zoo vrjj, dat de be
paald door die geknechte Roomschen benijd
moeten worden.
Het bestuur van de S. D. A. P. had
geadviseerd bjj de a.s. Statenverkiezingen
uitsluitend sociaal democraten te stellen
en te stemmen, dit laatste natuurlijk wat
betreft de eerste stemming. Bij een her
stemming is alles beter dan een Christelijk
man, dat spreekt van zelf.
Intusschener was ééa aideeliog, die
zich verstoutte, van dat advies af te wjjken,
De Franeker districtsfederatie besloot
met één stem meerderheid bjj de Sta
tenverkiezing samen te weiken met de
liberalen.
Nu zou men zeggen; handelen tegen
een advies iD, is dat zoo erg? 'tlsvree-
seljjk erg, want dat advies Luister
eens, wat Mr. T r 0 e 1 s t r a daarover
zegt in Het V olk
*Het partij-bestuur, advies gevende, deed
dit niet uit eigen beweging, maar in spe
ciale opdracht van het Congres en dat deel
van zjjn advies, hetwelk door de Franeker
partjjgenooten in den wind wordt geslagen,
is een, door ons gansche verleden geijkte
en door het Congres bij acclamatie goed
gekeurde wijze van handelen.//
Nu, daartegen heeft Franeker durven
ingaan. Dat komt niet te pas in een partjj
van vrjje mauneu, van zelibewuste men-
schen, die heelemaal niet aau den leiband
loopen. De heer Pieter Jelles heeft
dau ook die Friesche vrjjen eventjes op
hun nummer gezet! Eerst vraagt hij om
zjjn eigen viijhei dsliefde eens ter dege te
toonen, of «een dergeljjk overwicht van
ééne stem» wel «eisch der vrjjheid ea der
democratie» is? En dan gaat het voort:
„Daar is in dat heele Franeker zaakje
iets heel dufs en kleins; eene opvatting
van de beteekenis dezer verkiezing, als zou
haar eigenlijk doel voor ons zijn, een der
onzen *er in" te schacheren, in plaats van
het christelijk vernis af te krabben van het
kapitalistisch monster, waartegen wjj onzen
strijd voeren het is een heel min bur
gerlijk-politiek geknutsel en een onvergeef
lijke breuk in de eenheid van optreden,
zonder welke elke krachtige strijd onmoge
lijk is.*
Ja, ja, 't zgn vrjje mannen, de leden
FEÜ1LLETON,
52 Vervolg.)
Ach, zuchtte Louise, kon ik slechts de
woorden van dien ruwen mensch en het zon
derling gedrag mijns vaders verklaren, bjj
wien sedert eenigen tjjd eene geheele veran
dering is ontstaan.
Indien men eens juist daarom Albert ver
volgde omdat hjj van voorname familie is
Zij begon te weeneu en weende nog toen
hare moeder uit de kerk terugkwam.
Mevrouw Wiprecht vergezelde haar. Louise
moest de oude vrouw, die op belachelijke
wjjze moeite deed om de voorname dame te
spelen, de gewone oplettendheden bewijzen.
Zoo zjj hierbjj niet vlug en handig te werk
ging, trof haar de giftige blik harer moeder,
die glimlachte als zjj met de rjjke weduwe
-sprak en ean verdrietig en boosaardig voor
komen had, als zjj. tot andere personen het
woord moest richten,
Louise onderwierp zich aan Jen haar opge
dragen last met een gevoel, dat zich niet be
schrijven laat.
Zjj haatte de oude vrouw en beklaagde ha
re moeder voor welke zij overigens geene
volkomen kinderliefde meer kon gevoelen.
der «S. D. A. P.» ze moeten precies doen
wat de party adviseert, anders plegen ze,
gelijk een weinig verder in 't artikel
staat te lezen «muiterjj». Zjj behooren
in een strjjd als 't hier geldt, «zich te
richten naar de gedragslijn, voor het gan-
schs land duidelgk door de Party voor
geschreven. Zg, die daartegen ingaan, tre
den hun plicht als sociaaldemocraat met
voeten.»
Hoever de vrijheidsliefde by de «S.
D.A.P.» gaa', toont verder nog aan het
standje, dat het Friesche blad De Volks-
strijd van Troelstra krygt, omdat
het de Franeker tactiek afkeurt. De redac
tie van De Volksstrijd, hoewel natuurlyk
uit denkende, bewuste mannen bestaande,
had ook zoetjes moeten meieloopen in het
advies-gareel.
De heer Troelstra is zoo ontdaan
over het eigenmachtig optreden der vrjje
Fiiez9n, dat hjj vraagt
//Wat tegen een optreden als dat van
Franeker moet geschieden Het is moeilijk
te zeggenmen kan de mcnschen op een
gegeven oogenblik nu eenmaal niet wijzer
maken dan ze zijn en zonder dwalingen
wordt de waarheid niet gevonden.,,
De redactie vau Het Volk weet er ech
ter wel raad op. De «S. D. A. P heeft
noodig «straffer organisatie,» wat de re
dactie als vo'gt toelicht:
//Niet omdat wjj naar meer dwang ver
langen, ot het vrjje leven onzer afdeelingen
willen belemmeren. Maar nadeel als door
Franeker aan de partij wordt berokkend,
moet toch geweerd kunnen worden. En vooral
wordt dit noodig, als in De Volksstrijd
beweerd wordt dat elke afdeeling baar eigen
gang kan gaan. Eenheid in de taktiek is
voor de party een levensquaestie, en als er
zooveel op het spel staat, komt men tot
maatregelen die wellicht kras zjjn, maar
toch in evenredigheid zjjn met het te be
strijden kwaad. Trouwens zulk een dwang
zou slechts hinderlijk zjjn voor de gelukkig
zeer schaarse he afdeelingen die hem noodig
hebben. Het gros der party doet zulke din
gen niet.
Mooi zoo! Het «gros der party» is heel
zoet eu bukt zelfbewust voor eeu advies'
Maar zoo'n enkele afdeeliug, die 't ver
tikt, moeten we uu ook nog er onder
krygeD. Leve de vijjheid
Of 'c makkelijk zal gaan, valt te be-
twyfelen. Er sehjjnen werkelyk ouder de
socialisten luidjas te wezeu, die wars zgu
vaa dwang. De Volksstrijd komt ten
minste krachtig in verzet tegen «drillen
op Pruisisch-Oostearjjksche wjjze» en
Zjj bracht het gesprek op den verdwenen
Albert.
Is hjj eindeljjk weg? vroeg de oude vrouw
onverschillig.
Mevrouw Gerold had met gespannen nieuws
gierigheid geluisterd.
Wie heeft het u gezegd? vroeg zij.
Louise verhaalde het bezoek van Elsje.
De jongen heeft mij sinds lang mishaagd,
zei de weduwe, Hjj wilde hooger vliegen dan
zjjne vleugels hem toelieten.
Ik blijf er bij dat hjj mijnen overleden
broeder de eischen inblies welke deze mij on
beschaamd deed.
Zeker, voegde Gelestine er vluchtig bjj.
De deugniet was de duivel in uwe familie.
Gjj hadt vreedzamerjmet uwen broeder kun
nen verkeeren, indien bjj er niet geweest
was.
Gij hebt gelijk, lieve Gelestine.
Ik heb altjjd gelijk. Denk er nu maar
aan uwe erfenis te aanvaarden, mama.
Morgen zal mjjn notaris volmacht ont
vangen.
Vergeet het niet.
Maar als Albert nu terugkomt? zside Louise.
Celestine gaf hare dochter heimeljjk eenen
stoot in den rug,
Dom schepsel, fluisterde zij giftig.
Waarmede bemoeit gjj uP
Louise wendde zich om, ten einde hare
tranen te onderdrukken.
Gelestine zat naast de oude vrouw op den
leuningstoel.
Nu ziet gjj het toch ook, niet waar Mama.
zegt «dat dit in Nederland onmogelyk is.»
Het blad «waarschuwt daartegen tjj-
dig, in het belang der «S. D. A. P.»
Dat is ten minste vrye taal. Maar in
het Redactiebureau te Amsterdam en by
den voormaligeu hoofdredacteur te Sche-
veningen vindt men lui, die zoo durven
praten, lastig. Leve de vrjjheid
We moeten menschen hebben, die bljjk
geven van «trouw aan de zelfgekozen dis
cipline», anders kunnen we niet'opschie
ten.
«Zelfgekozen discipline.» Die woord
combinatie is waarlyk practised gekozen.
Hulde 1
Maar nu in ernstzonden de socialis
ten nu niet 66ns ophouden met leuteren
over den leiband, waaraan de Roomschen
loopen. Waarachtig, wie in een glazen
huisje woont moet niet m»t steeuen gooien.
En een party, die discipline noodig heeft,
zjj moge dan «zelfgekozen» z'n'n, doet het
best, maar niet al te hoog op te gevea
van de vryheid en de zelfbewustheid
harer leden.
We zjjn intusschen benieuwd naar het
staartje van dat Franeker muisje. Friezen
't is bekend, zjjD niet slap van rogge-
graat. Ze zullen niet bukken, zoodat we
nieuwsgierig zyn naar de «straffer orga
nisatie.»
BUITENLAND
Amerika.
Te Louisville ia Kentucky heeft aan
boord vaa de sleepboot Fred. Wilson
eene ontploffing pints gahal, waaroy 13
menschen gedood en 5 gewond werdeu.
Da boot werd geheel veroMd.
3y <ei werkstakiog teNaw-York
is hevig gevochten tusschen stakers en
niet-itakende sjouwarlieden.Gedurende de
vechtparty werd met revolvers geschoten
waardoor een aantal maaueu werd ge
wond.
Frankrijk.
Te Parys zjja de anarchisten Bou
cher en eene jonge vrouw, zuster vau
deu ter dood veroordeelden anarchist
C h a m b i n, betrokken by de aanslagen
te Luik, gearresteerd. Zjj zyn ter beschik
king vau deu Rechter vau instructie ge
steld.
In de woning van Boucher voad
men een volledig dievengereedschap.
's Avonds werd de aangehoudene on
dervraagd hy beweerde onmbullig te
zyn ia de zaak der dyuamietaanslagen te
Luik. Boucher weigerde buiten de te
gen woordigheid van zijnen advocaat na
dere uitlegging te geven. Men heeft hem
onder de beschuldiging van diefstal op
gesloten.
—Wat?
Hoe God alles tea goede schikt,
Wat heeft hjj dan geschikt, mjju lief
kind?
De verwijdering van den last'gen tim
mermansknecht, die zooveel ongeluk heeft
gesticht.
Albert was een listig, gevaarlijk mensch.
't komt mij ook zoo voor, zei Meta.
Als ik u niet had, Gelestine, zouden mjj
moed en kracht ontbreken om de wederwaar
digheden des levens te ondergaan.
Verlaat mjj niet, ge zyt immers mjjne kin
deren!.
Nooit, nooit! riep Celestine. Ik acht en
bemin u als mijne moeder, welke de hemel
mjj te vroeg ontnomen heeft.
Louise kon dit gesprek niet langer hooren;
zjj sloop de naaste kamer binnen en ging
naar haar kamertje, waar ze aan haar dringen
de tranen den vrjjen loop gaf.
Zij weende niet alleen om haren verdwenen
geliefde, maar ook om hare ouders.
Hoe had zjj haren vader, hoe hare moeder
genen! beiden waren voor haar verloren; zjj
gevoelde dit heden meer dau ooit.
Met schrik dacht zjj aan de daden, waartoe
gierigheid en hebzucht aanleiding geven.
Hare moeder was schjjnheilig en huichelde
om het vermogen eener oude vronw te be
machtigen en haar vader was misschien een
misdadiger?
De treurige Zondag verstreek. De nieuwe
week begon met hare zorgen, vermoeienissen
en arbeid.
By de betooging der anarchisten te
Parjjs om de Commune te herdenken,
trokken zy Zondag naar het kerkhof
Père Lachaise.
Er werden kransen gelegd op de gra
ven der gesneuvelde bondgenooten. Hoe
wel streug verboden was te zingen, hie
ven de anarchisten op de begraafplaats
de «Internationale» aan, Een botsing
met de politie was het gevolg en een
aantal werd gevangen genomen.
Te Brest hebben de werkstakers
baldadigheden gepleegd, roiten werden
ingeworpen, deuren ingetrapt en op de
kade werd alles wat in hun bereik was
iu het water geworpen.
De hulp der militairen werd door de
politie ingeroepen.
De metselaars te St. Etienne zyn op
roerig, zjj eischen den 10-uren arbeids
dag.
Engeland.
Te Cornwallis heelt zich dezer dagen
een grappig geval voorgedaan. De pre
dikant der hervormde gemeente ergerde
zich over zjjn gemeeutenaren wegens het
herhaaldeljjk te laat komen in de kerk.
Na zjjae ergernis eea tydlang verkropt
te hebben, zeide bjj op zekeren dag, toen
by den kansel beklommen had: «Broe
ders en zusters, met leedwezen bespeur
ik, dat nwe aandacht vau uw godsdienst
plichten wordt afgeleid door uw zeer na-
tuarljjk verlangen om te zien wie na u
komt. Om u die moeite te besparen stel
ik u dus voor, dat ik voortaan den naam
van ieder, die binnenkomt, zal noemen,
ea ik hoop, dat de godsdienstoefening
dan zo ader stoornis voortgang zal heb
ben. Toen begon hy«Veelgeliefden»:
maar hield op om er tnsschen te voegen,
«Pachter StnbbinB met zjjae
vrouw en dochterPachter Stn bbins
zag vreemd op; maar de predikant ging
deftig met zyn preek voort. Na eenige
oogenblikken hield hg weder op«S am
Cu r t i 8 en W tllia a D i g g 10 t.» De be
schaam le gsm-teate keek strak voor zich.
L)e godsdienstoefening werd in de meeste
orde voortgezet, en nu en dau viel de
predikant zich zeiven in de rede om den
natmvaa een nie ïwaaugekomen te noemen
Eindeljjk zeide hy met dezelfde deftigheid;
«Juffrouw S i tn o n s uit de Roode Leeuw
met eeu uieuweu hoed op. Oogeablikkeljjk
gevoelde hy zjja misslag, maar het was
te la»t. E;ke vrouw in de gemeente keek
dadelijk om.
Hetpla r om door ean oaderzeeschen
tunnel Engeland met Frankrgk te verbin
den, treedt weer op den voorgrond, nu de
vrede eo goede verhouding dezer landen
niets te weoschen overlaat.
Men meent, dat elk wantrouwen over
internationale moeilijkheden uit deu weg
zyu geruimd.
De Eugelsche expeditie in Tibet heeft
tegen de Tibetanen een harden strjjd te
voeren. Bjj een gevecht om Gyangtse werd
luitenant Gar tsen en drie Skpoys ge-
Meester Gerold was, hoewel niet vrooljjk,
toch gerust. Hij had geld in kas en ds
dringende schulden waren gedekt, gedeelteljjk
door overeenkomsten later betaalbaar.
CeleBtine, hoewel zjj het goede voorkomen
der mama prees, wenschte liaar toch een
spoedig zalig einde.
De rol, welke zy tegenover de oude vrouw
speelde, werd haar lastig.
Voorwaar, men moest de standvastigheid en
dienstvaardigheid dezer vronw bewonderen,
die eene beterezaak waardig geweest waren.
Tegen den middag zat zjj op haren post
aan het venster.
Zjj zag een onden man, die het huis aan
de overzijde in oogenschouw nam.
O, hoe schttterden de oogen der vrouw.
Hare lippen knepen zich opeen en hare
handen, dun als de pooten eener spin, hielden
bevend de breikous.
Deze man, fluisterde zjj, schijnt een bij
zonder belang in het huis te stellen.
Waarachtig, hij beltl Griet opent de deur.
Zjj laat hem binnen gaan!
Ik heb haar toch gezegd dat zjj alle bede
laars zoDder onderscheid moet afwjjzen.
Heeft men ooit rust!
Ik moet daar nu weder alles in orde gaan
brengen.
Zjj wierp eenen lichten doek op hare ma
gere sohoudeTs en sloop als eene kat de ka
mer uit
Twee minuten later opende zjj de huisdeur
der weduwe, die niet gesloten was.
Griet! riep de meid toe, die sloffend de
dood Jen drie officieren en negen man ge-
word. De Tibetanen leden zware verlie
zen en lieten 37 Tibetanen als gevange
nen in de handen der Engelschen.
Aartshertog F r e d e r i k van Oosten
rijk wordt in Juni te Londen verwacht
als vertegenwoordiger van keizer Frans
Jozef.
Keizer Frans J ozef heeft koning
E d ward de waardigheid van Oosten-
rjjk-Hongaarsch veldmaarschalk ver
leend en Aartshertog Frederik zal den
Koning de insignes daarvan overreiken.
Hierin ziet de N. Fr. Prêsse de beves
tiging van een reeds vroeger door haar
uitgasproken meening, dat de reie wan
den aartshertog naar Londen ten doel
heeft, het bezoek, dal koning Edward
het vorige jaar inWeenen aflegde, te be
antwoorden. Want, zegt zg, bjj het toen
malige bezoek heeft de Koning den Kei
zer de waardigheid van maarschalk van
het Britsche leger verleend en hem den
maarschalksstaf overhandigd.
Het heeft dus de beteekenis van een
tegenbezoek als de Keizer na den Ko
ning tot den hoogstsn zang in het Oosten-
rjjk-Hongaarsche leger benoemt en aarts
hertog Frederik, die het ambt van
legercommandant bekleedt, de taak op
draagt, den Koning den maarschalksstaf
persoonljjk over te brengen.
Zooals bekend is, bekleedde alleen kei
zer W i 1 h e 1 m tot nog toe deze waar
digheid.
Aartshertog Frederik zal als ver
tegenwoordiger des Keiz trs waarschjjnljjk
met een groot gevolg komen. Hg zal
den 58n of 6sn Juni van Weenea afrei
zen, en ongeveer acht dagen in Enge
land verbljjven. Het is niet onwaartchjjn-
ljjk, dat de Eugelsche gezant te Wee
nen, sir Francis Planket t, hem
vergezellen zal.
Rusland.
In tegenspraak met berichten als zon
de gezondheid van den Czaar veel te
wenichen overlaten, kan gemeld wordea,
dat Z. M. een uitmantende gezondheid
geniet, eiken dag worden hem de rappor
ten van het oorlogsterrein voorgelezen
en geregeld doet hg de loopende zaken
af. Ook de gezondheid van keizerin
Alexandra is ondanks de emoties
der 'natste maanden uitstekend.
Het volgenle girucht wo:dt ver
spreid
Tusschen Rusland en het Vaticaan is
een conflict ontstaan. Z. H. zou voor
zgu de bisschoppen te St. Petersburg
meerdere vrjjheid hebben gevraagd en
daarop een weigerend antwoord hebben
ontvangen. De Czaar zou jegens het Va
ticaan niet zeer ganstig gestemd zjjn,
wegens de sympathie-betuigingen van de
congregatie aan Japan.
Officieel is hiervan niots bekend.
Duitiohland.
Ia den nacht van Zondag op Maan-
trap afkwam, psst gjj zoo op het huis?
Ik heb de deur opengelaten, omdat ik
zag dat ge aan het raam waart, mevrouw Ge
rold.
Moest ik ze sluiten om ze weder te openen?
Wie is de oude kerel, dien ge binnen
hebt gelaten?
Ik ken hem niet.
En gjj hebt ham evenwel niet afgewezen?.
Mama is voor niemand te huis.
De man liet zich niet afwjjzen, hjj zei,
dat hjj aan Mevrouw Wiprecht slecht» een
brief wilde ter hand stellen, drenser belangr jjk
was.
Toen liet ik hem binnen en was van plan
n te roepen, als gjj van zelf niet waart geko
men.
Die brief is misschien ook belangr jjk voor
u. 't Is in elk geval goed, dat zjj het weet.
De man, die er ellendig en arm uitziet,
bevindt zich bjj mevrouw.
Ga nu, de kleedkamer is reeds open.
Gelestine ijlde de trap op.
Zjj .kende lederen hoek van het huis.
Onhoorbaar, als op kattenpooten, sloop zjj
door den gang in eene kamer, vanwaar zjj in
de kleerkamer kwam.
Wordt vervolgd.)
(OMÏ.
