No. 5720 Woensdag 15 Juni 1904. 29ste Jaargang ïïagBlaó voor <3tooró~ en SCuió-d&ollanó. De ontwikkeling van Japan. Zij, die zich van af heden op de Nieuwe Uaarlemsche Courant en het Zmdagsblid abonnee- ren, ontvangen de nummers gedurende deze maand ver- Schijnende, GRATIS. HET GEHEIM van een Vorstenhuis, ABONNEMENTSPBIJB. Per 3 maanden voor Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post Voor het buitenland 4 44 Afzonderlijke nummers Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen Hoofd re dacteur-Directeur W. EÜPPERS. BUREAU St, Jansstraat. Haarlem f 1,20 1,50 2,9C 0,03 FBIJS DUB ADVEBTENTIEN. Van 16 regels 50 Cents Elke regel meer 71/» t Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publicité, Etrangère "acsite MA NON AGITATE. G.Zr. DAÜBESfCoJOHN., F. JONES Suec. Paria Slbia Faubourg Montmartre De ontwikkeling der Japanners in de laatste jaren ie met reuzenschreden voor- u:tgaan. Het is daarom zeer interessant, zegt het Handelsblad, na te gaan, waar aan de bewoners van het Avondland de invloed va i de wyzigiug der denkbeelden te danken hebban. Het blad wgat op Harpers Weekly, waarin de Japanner K s j a K a n e k' o, een overzicht gaf van de meest gelezen boeken in Japan: Terwjjl er tot dusver de Caineesche litera'nur slechts verbreid was en van buitengewonen invloed bleef op de Ja- panscbe schrjjverjj, was de eerste Euso- peesche taal, die in Japan ingang vond, ons Nsderlandsch. Of men er daarom veel vaderlandsche auteurs leerde kennen? Heden eohter wordt overal Eagelsch, Fransch en Duitscb op de hoogere scho len onderwezen. De Eageleche literatuur wordt voornam iljjk gedoceerd door prof. Goezo Tsoeboesji, die S'iakeepea- re's «Óthello», «Macbeth» en «De Koop man van Venetië» vertaalde. Het meest gelezen wordt van alle Eogelsche Bchrij- vers Carlyleook Macauly wordt veel gelezen; en ook Emerson, Mill en Spen cer vinden vele bewonderaars. Van de dichters worden Tennyson, Longfellow, Wordsworth, Byron en Milton veel ge lezen. Dicken's «David Oopperfield» i3 reeds lang vertaald onlangs nas Bel lamy's «Het jaar 2000». «De Negerhut» van Becher-Stowe en Henry Georges' «Vooruitgang eu armoede» worden op het oogenblik in het Japansch ver taald. De eerste, die de Daitscfae literatuur ic Japan bracht, was dr. Rintara Mori, die de Shigarami-vereeniging stichtte, een gezelschap Duitschkenners. Op aansporen van deze vereeniging werden vertaald «Werthers ljjden», «Natban de Wjjze», en een deel vai «Faust». Ia den laat- s'en Mjd iet resseert men z'ch ook veel FEUILLETON 63 Vervolg.) Indien ik dit vertrouwen nu misbruik, moet ge bekennen, genadige vrouw, dat mijne veree ring voor u grooter is dan m$ne verklee'dheid aan den meester, die soms diensten vau mij verlangde, welke ik verfoeide. Ik kan wel zeggen dat mijn geweten mij geea rust laat, sedert ik weet dat ik tot ongehoorde dingen de band heb geleend, of beter gezegd, beb moeten leeneD. Lk was de dienaar mijns mees ters, en d-iarom achtte ik mij niet verantwoor delijk voor hetgeen gebeurde. Prins Eoudewjn z ig en beminde u, de ouderlooze dochter van eenen overleden soldaat. Spreek van deze omstandigheden niet I riep de dame geschokt. Ik kan ze niet voorbijgaan, zooals u aanstonds duideljjk zal worden. Destijds was ik de vertrouwde jager van den jongen prins, die, als bij uwe hand vroeg, zich aan u als eenen houtvester voorstelde. It gold voor den vriend van den houtvester Cornelius, die zwoer, dat hjj u tot zjjne vrouw zou ne men. Ik bid u mynheer! zwjjg. Ja mevrouw! te spreken is ook niet noo voor de philosophic vau Friedrich Nie'z- sche. Ook Ibscn en lljörnson, Jokai en Sienkiewicz worden in vele kringen ge lezen. Van Toltoï'e werken zjja niet slechts «Anna Kaïenina», «Kreuzersona- te» en «Meester en kreeht», doch ook zjjn historische en ethische werken in het Japansch verscheneo. Dostojewski's «Schuld en boete» is reeds tien jaar ge leden door Roanochida vertaald tegen woordig leest nun in Japan ook Tsje- chof en Gorki dos nog zoo anti-Rus sisch niet Wat de Fiausche literatuur aangaat, zoo is het Rousseau's «Contract Social» geweest, Bat den Japanners de eerste begrippen van burgerrechten en vryhe- den bracht. Dit werk heeft op de her vorming van Japan sterk ingewerkt en was hoof lzakeljjk aanleiding tot vorming van de eerste politieke partjj, de «Jjjoete». Overigens heelt de Frausche literatuur in Japan weinig vorderingen gemaakt een paar romans van Victor Hugo en Zola, een paar verhaaltjes van Maupas sant dat is alles wat vertaa'd is. Men krggt wel weer een sterken in druk van Japanschen ondernemingszucht als men 't zoo noemen mag w in- neer men al deze vertalingen en vreemde auteurs, door de Japanners gelezen, ver- gelykf met hetgeen zij zelf produceerden op literair gebied. Eu het blijkt hier by misschien wel het duidelijkst, dit men van den vreemde wel het beste pant- serschir, maar daarom nog geen enkel kunstwerk kan namaken. Op het gebied van wetenschappelijke werken staat Ja pan nog bedroevend onder aan. Men kan dit met cyf-rs nagaan. Ssdeit eenigen tijd is te Londen in het gebouw van het Koninklijk Genootschap eene commissie bjjeen, samengesteld uit veitegenwooidigers der voornaamste ge leerde academies t r wereld, met het doel een internationalen catalogus samen te stellen van de wetenschappelijke lite ratuur, waarvan de publicatie werd be gonnen in Januari 1901. Het denkbeeld daartoe is uitgegaan van bovengenoemd Genootschap, dat reeds sedert tien jaar in onderhandeling was met de geleerde genootmbap pen van andere landen. De catalogus, welks nut niet behoeft te worde 1 aangetoond, zal een volledig beeld geven der maDSchelyke kennis op wetenschappelijk gebied hjj zal bevatten dertieu deelen: wiskunde, natuurkunde, werktuigkande, scheikunde, sterrenkunde, paleontologie, algemeene biologie, plant en dierkunde, anatomie, land- en volken kunde, natuurljjke historie en bacterio logie. De kosten zga hoog, maar de uitge vers beschikken over 6 tot 7000 per jaar. De voor dén catalogus verzamelde werken bedragen reeds 343.503 nummers. En het interessantste is nu de verhou ding dtr verschillende lauden onderling na te gaan. Duitschland neemt voor zich bijna de heltt der wetenschappelijke lite a^uur van de wereld: ui. 146.552 wet easchappelyke werken. Frankrijk volgt dan met 46.702. Dan Eogeland met 43.484, de Ver. Staten 37.688, Rusland 21.0719, Italië 13.473, ons land 6657, Oostenrijk 6379. Au.tralie komt heelemaal achteraan met 327 werken, maar onder de karig bgdragendeu zjjn behalve ZwedeD, Dene marken, Polen en Indiëook het l&ni dat zoo prat gait op zjjn ontwikke ling. Japan. Wjj knunen hier aan toevoegen dat de Regeerders van Japan hun tjjd begrjj- [•a. Zy steunen z er krachtig Onderwgs en Pers, waaraan zg in hoofdzaak hun victorie,die zg op de Russen behalen, te danken hebben. Daar zit energie in het Japausche volk. B UITSN LAND dig, maar gjj kent te goed wat er gebeurd is. Gij herinnert u de vreemde houding van Prins Eoudewjjn, toen hjj door den plo selingen dood zijns vaders aan de regeering was gekomen. Hoe het den armen man in het hoo'd is ge stagen, dat de familie van den vorst zoo voortdurend bare afkeuring uitsprak over dit huwelijk. Uw kinderen werden gebor.n uw zoon - laat ik bet een ongeluk noe men, kwam om des vorsten toestand werd steeds erger tot dat men eind lijk hem aan de zorgen toevertrouwde van de be kwaamste geneesheeren en u, zijne wettige vrouw, het verblijf in de paleizea onmogelijk maakte Helaas, zuchtte mevrouw Wolter, ik we d het slachtoffer vau de ongehoordste kuiperijen ik achtte het eene o mogelijke zaak dat mijn geliefde Boudewijn nog ooit genezen zou en wilde liever door eigen arbeil in mijn onder houd voorzien dan van vreemden, die me haat ten, het genadebrood eten. En ik, zei de intendant, ten diepste met uw lot bewogen, ik kom u een schik king voorstellen. Neen, uw geluk mag niet ten einde zijn: neen 1 gij v rdint gelukkig te worden, nog eens een nieuw leven begin nende Mevrouw Wolter was doodsbleek gewor- den. Zg bekeek eenen kiemen ring, dien zjj aan haren vinger droeg. Het was haar trouwring. Eensklaps rees zij op: Het zy zoo Ik zal den lijdenskelk tot den bodem ledigen zeidezy beraden. De Belgis. De libei a-en in het land der Belgen juichen en jubelen over hun vooruitgeng bg de verkieziugen. Wat ben vooral tot vreugde stemt is de overwinning te Leuven behaa'd. Voor de eerste keer sedert 28 jaren zenden zg vau daar nu een hunner partjjgenooten naar de Provin cial Staten. Toen de uitslag bekend was; zyn groote optochten en entbusiastische be toogingen gehouden. Ook te Antwerpen behaalde de liberale party een overwin ning. In de Kamer en Staten zgn de liberalen er op vooruitgegaan. Dat stemt voor de Katholieken tot nadenken. Italië. Voor eenige maanden is de Deitsche protestor Meyer, die in Ajiccio den winter wilde doorbrengen, ter herstel van zgn gezondheid, vermoord gevonden De aanleiding tot den moord was diefstal. Een band«'sieiz;ger uit Maagdenburg, Tiemann genaamd, 34 jaren oud, werd verdacht en gevangen genomen. Deze zaak is vier dagen lang voor do rechtbauk te Bastia in behandeling geweest. E- kon geen enkel ernstig bewgs tegen den beklaagde worden ingebracht. gedachte, waaraan zich mijne z;el geklemd hid, is dus eene hersenschim geweest. Zjj is mij nu ontrukt, als ik, eilaas! u mag of moet gelooven. Zij stapte door de kamer heen en weer, maar kon niet zoo licht de ontroering onderdrukken, die haar bemachtigd had. Met scherp:n blik volgde haarde intendant. Men had zyne gedachte ku .nen radm. Hoe heerlyk was hare gestalte, hoe glinsterde de fijne witte huid van het edel gezicht. Een overvlord vau donker haar sierde het fraaiste vrouwenhoofd, dat slechts de verbeelding van eenen schilder scheppen kan. Mevrouw Wolter had hare plaats weder ingenomen en sprak Heb ik goed gehoor I, mynheer? spraakt gy daar ni;t van eene schikking is dat zoo? Dat is zoo, genadige vrouw. De mogelijkheid hiervan kan ik mij niet verklaren. 't Is toch zoo! riep de intendant haas- Hos zou ik eenige aanspraak kunnen maken? Uw bericht mijnhaer, heeft voor mij een don ker punt opgehelderd, het karakter van dengene aan wie ik mjjn ongeluk te danken heb. Tot nu toe heb ik over hem gezwegen wjjl ik hem vrrschoonen wilde, en nu heb ik geen recht van spreken meer. Weihoe! gy hebt nog alt'yd het grootste recht! Hos zoo? Het getuigenverhoor kon het geheim niet ophelderen. De zoon van het slacht offer, luitenant bg de Dnitsche infanterie verklaarde, dat Tiemann, die zeer zachtmoedig van aard is, zyns inziens geen moordenaar zgn kon en dat hg geen enkele reden kon hebben, zgn va der te vermoorden noch eenig belang had bg de misdaad. De beschuldigde is van goeie familie en zelf gefortuneerd. Na een zeer lang requisitoirs en drie schitterende pleidooien is beklaagde vrij gesproken. Servie. Nadat de Minister van Oorlog den officieren verboden had om op den ver jaardag van den Belgradoechen kon'ngs- moord luidruchtige betoogiugen te hou den, feesten en bals te organiseeren, is de 11e Juni te Belgrado zonder eenige demonstratie en rustverstoring voorbgge- gaan. Alle dagbladen, zelf de radicale, spoorden de bevolking tot kalmte aan. Het requiem voor koniug Alexander werd niet gehouden. Ex-koning'n N a t a- 1 i e liet 's morgens om 7 aar in de Mar- kuskerk voor haren zoon een gebed ver richten, dat haar advocaat Or esc h- ko wits ch bg woonde. De familieleden van koning n D r a g a lieten wel een requiem honden, waarby echter de fami lie Obrenowitsch niet verscheen. Het concert, dat eiken Zarerdagavond in het offioieiscasino gehouden wordt, had niet plaats. Spanje. In de kerk van Paizas heelt een dyna- mietaanslag plaats gehad. Een bom ontplofte en richte zeer aauzienlgke schade aan. Drie verdachten zgn gearresteerd. Zaterdag is te Barcelona het proces gevoerd tegen Miqoel Artal, den dader van den moordaanslag op minister Maura, tg Jens de ras van denKoning. De jury verklaarde Artal schuldig aan poging tot moord met voorbedach ten rade. De rechtbank veroordeelde den man daarop tot 7 jaren en vier maanden ge vangenisstraf. Amerika. De overleden millionnair Lei ter- is vooral bekend geworden door de reus achtige tarwespeculali s van zgn zoon in 1897. De thars overleden L e i t e r die arm begon, verwierf zich spoedig een aanzienlijk vermogen in den handel, maar zgn eigenlgke rgkdom veikreeg hg door grondspeculaties. Na den brand van Chi cago ia 1871 kocht Lei ter, met een juisten blik op de toekomst, daar groote terreinen tot goedkoope prgzen, die na de wederopbonwing der stad een reus achtige waarde vertegenwoordigden. De oorlog in het Oosten. Ons vertrouwen in de Russische strgd- krachten tegen de Japanners begint te De omgeving van den vorst beeft jegens u een schandelijk bedrog gepleegl. De omgeving, is de vorst zelf er schul dig aan? Reinhard haalde de schouders op. Ik zelf ben, helaas! een der bedrogenen, genalige vrouw, en zou als getuige u ter zjjne kuunen staan, indien gy het onderzoek en de bestraffing der misdadigers vorderen wildet. Nooit! nooit! Men vreest nochtans uwe rechtvaardige verontwaardiging 1 Denk toch aan uwe eer, aan de toekomst uwer docht;». Mijnheer, gij wilt mjj dus tot een aan klacht tegen hen overhalen. Gy behoeft hen vo!strekt niet te ontzien, genadige vrouw, zy, die a zoo sihandelijk behandeld hebben lk dring er des te meer op aan, wyl een onderzoek ook mij in uwe oogen rechtvaardigen zou. En tegenover u gerechtvaardigd te zjjn, is myn vurigste wensch, welks vervulling ik gaarne met het verlies mjjner voord# lige betrekking betaal. Ik acht en waardeer u hoog, genadige vrouw, uw lot heeft my dag en naiht bezig gehouden, beschouw my als eenen waren vriend in den nood. Hjj wilde de hand der dame vastnemen. Zij trok ze meteen onwillekeurige beweging terug en sprak En het voorstel eener schikking, waar bljjft het lk wil dit tenminste ken- nen. Reinhard overlegde een oogenblik, niet verflauwen. Langzamerhand trekken de Japan8che legers hun lgnen om Port Arthur terwgl van het ontz jttingsleger der Russen byna niets wordt vernomen. Zeker zal het voor de Japanners geen gemakkelgke taak zga om de sterkte met haar forten en in verdediging ge brachte omgeving te nemen, tegenover een kranige bezetting, wiens bevelhebber generaal Stoesseï, zich tot het uiterste zal verdedigen tegenover een energieken en overmachtigeu vyand. Bg het belegeren van Port Arthur gaan de Japanners zeer voorzichtig en krggs- kundig te werk, hun haast is een weinig bekoeld nu zg iuzien dat met een bezetting t k n ng mo t gehouden worden, dia, in het nauw gebracht, zich tot het uiterste heeft te verdedigen. Over den toestand vanPort Arthur zyn de meeningen zeer verdeeld. Zoo beweert de eena correspondent, dat men te St. Petersburg algemeen overtuigd is, dat Port Arthar het geen acht dagen uithoudt en de andere, dat de vesting het, volgens admiraal Avelan, wel een half jaar zal uithouden. In bet eene bericht lezen wy, dat de Russea druk bezig zgn, den havenitgang van Port Arthur verder van versperringen te zuiveren, om hun vloot te laten ontsnappen; in het andere dat de vloot er al uit i», behalve dria schepen dia de Rassen vernield bebbsn. Een correspondent te St. Petersburg weet te vertellen, dat generaal Koeropat- k 1 n weldra op Moekden zal terugtrekken, en de Russen vandaar nit hun eigenlgken veldtocht zullen beginnen, maar niet voor Augustas. Als dat waar is, wordt de bezetting van de belegerde vesting aan haar lot overgelaten. Volgens da laatste berichten is de strgd- macht de- Japaoners op het oorlogster rein thans te schatten op 298,000 man watrbg 72 escadrons cavalerie met 375 kanonnen (veldge chut,) 228 kanonnen berg- en 232 kanonnen belegeringsge schut, Het bericht uit St. Petersburg over een zeegevecht tusschen de Russische en Japanscha oorlogsvloten heelt zich niet bevestigd. Dit bericht zon in ver band te brengen zga met een telegram van Petersburg aan den «Standaard» waarbg admiraal S k r y d 1 0 f meldt van een verkenning van het Wladiwostok- eskader voor Port-Arthur. Msn ontmoette de Japansche vloot 30 mgl van deze haven,doch zag geen schepen van Port Arthur verschgnen. Indien dit telegram juist ii, zou het treffen plaats hebben niet tasschan de Japansche vloot en hst Port Arthur-eskader, maar tus schen de Japanners en het Wiadiwostok eskader, dit laatste staande onder bevel van admiraal S k r y d 1 0 f,dea Ruseischen marine-opper bevelhebber. De «Times» verneemt uit Tsjifoe dat de correspondent juist terugkeerde van N.oetejwang waar de Japanners de rivier bl ikkeeren. Het fort Nioetsjwang is ont manteld. Naar men meent zgn er in de wetende hoe hjj de zaak het best zon aanvat ten. Ter zakel ter zake! riep mevrouw Wolter Wat eischt gjj van irjj. Reinhard antwoordde aarzelend en verle gen Dat gj) een geschrift zoudt onderteekenen waarby gy verklaart nooit in eene hoege- naamde betrekking met den vorst geweest te zjjn. Waarljjk, waarljjk? riep de dame met bit terheid en afkeer. Voorts verklaart gjj.7 De intendant zweeg. Spreek, gebood mevrouw Wolter met be vende lippen. Ik kan het nauweljjks uitdrukken Ach 1 genadige vrouw, bespaar u e< mjj de pjjn Lietdeloozc menschen weten niet te beoordeelen hoe het hart eener tliepgekrenkte vrouw 01 mjj verrast,verschrikt niets meer! Spreek maar rechtuit. Gjj verklaart eene door hen te bepalen som te hebben ontvangen en eone woonplaats te kiezen, die tenminste twintig mjjlen van de grenzen van het vorstendom gelegen is. Ach! ik lees op uw gelaat, <1 >t gij u diep gekwetst gevoelthad ik toch gezwegen. Wordt verv jlgd.) UEND

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1904 | | pagina 1