No. 5732
Wocnsdaa 29 Juni i 904
29ste Jaargang
2>ag6laó voor ciïooró- en Suid-<XoUand.
Een stukje sociale kwestie.
HET GEHEIM
Wegens den feestdag
van de 11 H. Petrur en
Paulaste vieren ais Zondag,
zal (4EE V S'UlilfEfi van
ons blad Op Woensdag worden
uitgegeven
vau een Vorstenhuis.
BIJ BE A St, Jane straat. Haarlem.
/Elke regel meer 7l/f
BUITENLAND
Frankrijk
Engeland.
Rusland.
Daitgchland.
België.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
7oor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen,
Hoofd re dacteur-Directeur W. KÜPPERS.
f 1,20
1,50
2,9C
0,03
SIN MENU*
AGITE MA NON AGITATE.
PBIJS DEB AJDVEBTENTIBN.
Van 16 regels 50 Cents
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant,
- !'i TH
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PubliciteEtrangèrt
G.L. DA UBE Co JOHN., f. JONES SuccParis 81 bis Faubourg Montmartre
Onder dezen titel sch;ijft Mgr. A. v a n
Winkel in de Tilburgsche Courant ee n
zeer lezenswaardig artikel, dat wij hier
laten volgen
Er is in de laatste jaren heel wat
leven gekomen in de sociale brouwerij.
Men heeft over dit gewichtig en veel
omvattend chapiter heel wat gesproken,
geschreven, geperoreerd en gediicus-
seerd, zoodat, als men dit alles moest
lezen en nagaan,jeen Msthusalem's leven
bepaald niet toereikend zou zjjn.
Vooral de werkmanskwestie is zoo
sterk en veelvuldig behandeld, dat men
baast zon gelooven dat er op het sociale
meuu niets anders meer voorkomt.
Een punt van de uitgebreide sociale
kwestie want die heelt volgens mgn
bescheiden meening de verbetering van
alle standen op het oog wordt wel
eens over het hoofd gez;eo, en d it noch
tans den middenstanders zco bijzonder
ten goede komt.
Ik heb hier op het oog verschoo-
niug voor dat leeljjke woord de con
tante betaling.
Die geldkwestie treedt met het einde
van elk half jaar sterk op den voor
grond.
Want het begin van Juli en dit
staat eerstdaags voor de deur en het
einde van December zgn fatale datums
voor eene klasse van brave lieden, die
dan zeer dikwgls door kommervolle zor
gen geplaagd worden.
Ik bedoel de handelslieden, met name
die van deu kleinen handel, welke op
hunne beurt de crediteuren betalen moe
ten en niet over groote kapitalen kun
nen beschikken, ja zelis niet zelden op
die datums in groote geldverlegenheid
zitten.
Wie er ook staken mogen, niet de
kantoorbediend?, die de wissels presen
teert, noch de deurwaarder, die het be
drag soms met geweld opvordert. Die
heeren versckgnen met den verschijn
dag», vooral bg het einde van elk half jaar.
Daarom brengen dan vele kleinhan-
delslai bange dagen door. Daar moet
t E 1 L L,E I O A,
76 (Vervolg.)
Wg moeten den krachtigen invloed van den
iwager bestrijden, die gaarne een ïjjlc man zou
willen worden Vergeet niet dat gij arm
blijft, zoo ik niets krijg.
Neen, neen, mevrouw kan of zal niet
slecht jegens u handelen.
Ik geloof het ook niet, maar zij wordt door
dien landlooper, haren zwager, beheerscht
Luister, 't is slechts een str jjd tegen de familie,
niets anders. Zoo wij er als overwinnaars uit
komen, gaan wg d; bedoeling der oude vrouw
tegemoet. Ik ben immers even goed als de
dochter des huizes; mijne Louiza is hare klein
dochter en petekind.
Stil, mevrouw Wiprecht roept.
Beiden gingen naar de kamerdeur. De zieke
lig stil te bed.
't Is niets, fluisterde Celestine.
Grietje glimlachte, en als zg dit deed ver
draaide zjj haar scheel |oog, voornamelijk bij
sterke gemoedsbewegingen.
Zjj heeft gekermd, zegde zjj. Misschien
heeft zjj een harden slag in haren droom
bekomenl
geld zgn betrekkelijk veel gold, meer
dan oo t in den loop d a jaars. Zg moe
ten de wissels hoaoreeren, hunne leve-
rancie rs betalen.
Maar, hehas, de klauten hebben geen
haast, de zgn gewoonlijk niet gepres
seerd om te betalen.
Zij denken er nut aan dat hun geld
met ongedu'd, ja met anget verwacht
wordt, zij deuken er niet aan, dat de
ruit niet zelden de eer eener familie
van hunne prompte bstsliug afhangt.
Wa' zegt gij van u zeiven, lezrr?
Daar wordt u zoo'u «ellendige» re
kening tbuis bezorgd, (dat pap'er wordt
van de tieD keeren achtmaal met die
benaming vereerd en gewoonlijk
wordt zg aanstonds ter zjjde gelegd. «Dat
za! ik later wel eens inzie:.», ia de eer
ste gedachte, zonder er acht op te ge
ven, dat zulke gewichtige zaak niet uit
gesteld mocht worden.
Van den anderen kait is hitmau al
te waar dat ieder mensen min of meer,
maar d'kwjjla meer dan niets erkennen
durft, aan zgn geld gehecht te zgn.
Men hecht aan het geld om het
geld.
Zeker, 'i is natuurlijk en geoorloofd
dat wg btt geld waardeeren, dat de
viucht is van werken en zwoegen, dat
het onze is door recht van verrichten
arbeid.
Maar het geld dat wg verschuldigd
zgn, dat betalen moet datgene wat wg
gebruikee, wat wg genoïea hebben, dat
geld is niet meer het onze, het behoort
toe aan een ander!
Die dat verschuldigde geld in zgu
bezit houdt, maakt zich tot zekere mate
plichtig aan diefstaldie daad is on-
bdlgk, ongeoorlooid.
Nu wil ik gaarne in dit tameljjk
si reeg klinkend vonuis de verzachtende
omstandigheid aannemen, dat wg daar
aan niet denken, ale wg den behoorlg-
lgken tgd van betalen voorbggaar.
Men deukt niet na en men begaat
eene ongeoorloofde daad meer uit on-
witandheid en veionachtzaamheid, dan
uit kwaden wil.
Maar wees dan niet obstinaat! Zie
eens ernstig Ca hoe het met het voldoen
der rekeningen van de vorige maanden
staat of ge nog »te' achter zg\
Vooral, wordt niet boos, wanneer gg
door een tweede «presenteeren eener re-
«kening of quitantie om betaling ver-
«zocht wordt.»
Ik denk dat zg nogal pgn moet heb
ben.
Ja, ja; maar toch nog meer grillen, 't Is
waarachtig niet leutig al de grillen dier oude
vrouw te verdragen! nu is dit, dan dat niet
goed, ik ben het leven in dit huis oprecht
moe.
Bij zijn ziel, wees gerust.
Geduld, Grietje, geduld, wij zullen wel
haast aan hetdoel zgn Wacht u geen onbedacht
woord te zeggen.
Zoolang wg leven, bljjven wg vriendin
nen, niet waar, Griel! Later als gij het
schoon huisje te Buchau bewoont, kom ik u
bezoeken.
Goed! Ik zal u wel onthalen!
Mevrouw Gerold zette zich bij het bed
zg wilde den sleutel van den sarcetaire be
machtigen, Griet ging haar huiswerk verrich
ten.
Loutsb.
Ondertusschen had Louise den tuin be
reikt.
Regenwolken verborgen de zon.
Een vochtige wind woei nu en dan over
de bloembedden, zoodat de bloempjes diep de
kelken bogen.
De boomen rnischten, eenige droppels vielen
uit den grijzen hemel en de vogels vlogen
angstig van den eenen op den anderen tak De
arme bruid sloot de deur en ging langzaam
langs de hooge heg. Hoe koud en onbehaagelijk
kwam haar de wereld voor, hoe klein enver-
Wut gfbeutt dan niet zelden
Grommend opent men de rekening, en
in plaats van op deze billijke aanma
ning zgne nalatigheid te erkennen, tracht
men zgn geweien tot zwggen te brengen
of zgn eigen te kort te bedekken, door de
vraag: heeft die winkelier, die ambachts
man zoo groot gebrek aan geld Gaaa
zgn zaken achteruit Heeft hg zelf geen
crediet meer?
Iemand een tweede maal eene zelfde
rekenieg thuis te sturen, wordt door de
heeren wanbetalers a's eene misdaad van
geschonden majesteit beschouwd.
Onbillijk, aiterst onb llgk is uwe klacht,
en dubbel onrechtvaardig wordt di wan
betaler, wanueer hg gestoord ov^r de
zeer rechtvaardige handelwgze vaa zgn
credittur, dez«n zijne klandisie opzegt en
naar een ander gaat.
En boe dikwgls gebeurt dit niet?
Vtrlang: en verwacht gg geluk en
voor.-po9d in uwe zaken, fce^in dau met
geen beletsel voor het geluk vau anderen
te stellen.
Want nog eens, dat geluk wordt ernstig
bedreigd bg den kleinen handelsman, die
overmatig lang op zgn geld moet wach
ten, en iutu6schen door den groothande
laar, zgn crediteu-, riet gespaard wordt.
Hoeveel minder bankroeteu, hoeveel
minder achteruitgang in zaken, hoeveel
minder vgaudrchappen, hoevevl minder
lijden zouden we te betreuren hebben
indien contante betaling een algemeen ge
bruik werd, ten minste in den handel
van artikelen, die meer onmiddel jjk in
de dagelgksche behoeften vooszien.
Al balden de vereenigingen vau den
Middenstand geen aoder doft dan de con
tante betaling te bevorderen, en dtoegen
zij geen andere v.ucht, het ware genoeg
om die vereenigingen een eereprgs toe
kennen onder allen, die hunne krachten
zoo edelm ledig wgden aan de oj lossing
der sociale kwestie.
De Gontaute betaling, het moge ten
slotte gezegd en herhaald, zal èn kapi
talisten èa we klui èu middenstanders
ond-r alle opzichten ten goede komen,
«Boter bg de viach» zal de hoogere
standen leeren wat miuder te luisteren
naar de thaus zoo hoog opgedreveu
eitchen der hedendaagsche weelde en
hem m >nig onaangenaam «tegenvaltertj
besparen».
«Boter tg de visch» zal de werklui
practisch doen gevoelen steeds de trring
naar de nering te zetten en hun eeoe
beste gelegenheid verschaften om nog
een spaarduitje voor d-n oudea of zieken
dag over te houden; «boter bijde visch»
achteljjk de menseben, <t;e uit winzucht alle
betere gevoelens onderdrukten.
En van allen die met de ellende des levens
moesten strgden, was zij de ongelukkigste,
want wat men haar geroofd had, kon geene
menschelijke macht haar wedergeven. Met eiken
dag, met elk uur, gevoelde zij haar verlies
smartelijker.
Heden verwachtte zjj antwoord. Niet meer
beschroomd, maar moedig naderde zjj den
wilg, wiens stijve takken in den wind kraak
ten.
Geheel de natuur bad een ander karakter
zij was somber, koud en terugstootend, het
hel'er blauw des hemels, de vriendelijke zon
stemt tot vrooljjkheid, verwekt levenslust, de
grqze lucht, het ruischen van de wind ver
meerderde de ontroering harer ziel. Een diepe
droefgeestigheid had Louize overweldigd.
Zij geloofde aan geene begoocheling, maar was
veeleer stellig overtuigd dat Albert tot haar
komen zou, zoo hij nog leefde. Op het won
derbare harer briefwisseling lette zg nauwelijks
meer, daar haar gemoed zich geheel van het
aardsche had afgewend. Hare smart gebood haar
te gelooven en w*t men wenscht, gelooft men
zoo gaarne.
I Louize stak wederom hare band in den hol
len boom.
Zjj beefde; hare viDgers hadden een papier
aangeraakt.
't Was haar alsof zg in de vingertoppen
een stekende pijn gevoelde, die zich als een
electrische stroom aan haar heel lichaam me
dedeelde.
zal den middenstand, die hat thans toch
zoo hard te verantwoorden heeft, Diet
weinig opheffen en menige winkelier en
neringdoende voor vervil en soms zelfs
voor totalen ondsrgamqr behoeleu.
Nu wordt het in de Fransche Repu
bliek toch al te mal, De kerkverv olgers
loopen als dolziuuigen van ttipel. Ze
hebben w«.êr wat nieuws uit{evond*n
om de g< eitelgkheid, onaangenaam te zijn
De Eerw. heeren mogen zich oiet meer
aanbieden voor het exaraeu tot het be
komen van het diploma van leeraar vau
middel ba ir Ooderwjj*. De Minister van
Openbaar Ocdeiwgs heeft beusch nu
plotseliug besloten, dat de geestelijkheid
niet meer wordt toegelalei tot d? exa
mens die voor doel hebben het personeel
van het openbaar onderwijs te verster
ken, daaitoe zullen uitsluitend leeken
woi deu toegelaten.
Men stelt on deze manier op het ge
bied van onder wgs den piiester bui'en
de wet.
Zoo handelt men in het land van vrjj-
Leid gelijkheid en broederschap. Bah
De paters Karthuizers hebben zee-
verstandig de Commissie van onderzoek
in deu vuilen Co rnbe s-boel van om-
kooping laten weten, dat zg voor die
Cummissie niet zullen verschguen tenzg
hun keunis wo.dt gegeven welke voor
stellen men te doen heeft.
De Fransche regeeringskliek heeft
weer een heldendaad verlicht, door, zoo
a's de «Rappel» bericht, den heer L a-
grave te ontheffen van zgn functies
ais Fransch commissaris-generaal op de
tentoonstelling te Sint Louie; zgn opvol
ger zal zgn de heer C o u s i n, directeur
vau den buitenland?chen haodel aan het
departement van handel.»
Als de «Rippel»zich nitt vergist, dan
noemen wg het ontslaan van den heer
L a g r a v e een der lafste wraaknemin
gen die Combes zich inzake de Ear
th uizer-kwestie tot hiertoe veroorloofd
heeft.
Een groot fabiikaut van zilverwerk
heeft uit Indië eeue bestelling gekregen
vau ein geheel slaapkamer-ameublement
vau zilver. Het ledikant, de toilettafel,
twaalf stoelen, drie voetbadeu en drie
lampetkannen zullen op gewone grootte
van zilver vervaardigd worden, versierd
met modern ornamentwerk. Het beschot
van de kamer rnoet ook van zilver ge
maakt wordeD,
Men verneemt weer eens wat over
de Eugelsche legertoestanden. Oififfe en
worden op goed gesalarieerde po den
gehandhaafd, terwijl anderen al bet werk
doen voor weinig geld. Er bestaan dik
wgls staven van legerafdeeliogen, terwgl
de corpsen zelf slechts op papier bestaan.
Van heml Van hem! fluisterde zg bevend.
Het papier was in den vorm van een schuiusch
kruis samengelegd.
Zij opende het.
Het was het schrift van Albert,
Niemand kon dit zoo nauwkeurig naboot
sen.
Louize had het wel uit willen roepen van
vreugde.
Maar op hetzelfde oogenblik rilde een diepe
smart in hare ziel de brief was van eenen
overledene.
Een grjjze sluier rees voor hare oogen
zg moest tegen den ouden wilg leunen.
Regendroppels be ochtigden hasr gezicht
droefgeestig ruiechte de wind en schudde de
takken, die op haar nederhingen. Hevig dre
ven de wolken, alsof zjj van angst gejaagd
werden.
Zich wat herste'd gevoelende, opende Louise
haastig het papier en las
Mjjn lieve.
Verlaat mg niet, bljjf mg getrouw,
Ik kan u «lechts met mijnen geest ver
schenen, maar ook gg omzweeft mg als
een lichtende engel mat de serafsvleuge
len. De hinderpalen, die ons schei .en,
zullen spoedig ve; broken zgn, en dan
vereenigt ons de liefde voor eeuwig! Ver-
a-ht de aaTdsche schatten, want zjj ver
lokken tot misdaden; klem u aan dc
dengd en put hoop uit den godsdienst.
Ik klaag mijnen moordenaar niet aan, hjj
Sir Henry Campbell Banner-
man zal der regeeriDg weer eeus de vraag
stellen, wanneer de legerhervormingen nu
zullen worden ingevoerdnaar beweerd
wordt zal de leider der oppositie in het
Lagerhuir zich ditmaal met geea kluitje
in het riet laten sturen.
De Japansche regeering, zoo meldt men
uit St. Petersburg, zit danig met de han
den ia het baar over deu financieelen toe-
staud, zoodat Japansche agenïen geheel
Europa moeten doorreizen om bankiers
te vinden die voor hooge bedragen op
de Japansche leening willen inschrijven.
De Japansche regeering stelt als waar
borg de kamferlagen in Formosa. Wg
gelooven dat Japan, na dergelgke maat
regelen genomen moeten worden als
waarborg en deze opdringt, zgu volko
men ondergang nabg is.
Rusland daarentegen, zegt de «Novoje
Wremya», verkeert niet in dergelgke
ongunstige conditie. Rutland's financi-
eele bronnen zgu nog lang niet uitge
droogd. Eu wat de verliezen op bet oor
logsterrein betreffen zegt het blad:
In de 3 groote slagen die de Japan
ners tot nu toe op de Ra sen wonner,
verloren ds Japanners bjjoa 5 pet. van
hun geheele leger, terwgl de Russen nog
getn 1/10 pet. verloren. Japan heeft
reeds 35 pet, van zgn troepen in hot veld
gebracht. Raslaud nog niet 1 pet. Yan
de Russische cava'erie is tot nog toe
slechts een klein gedeelte op het oor-
logsterrein, doch reeds meer dan de ge
heele Japansche c«Valene. De Russische
4 pet. leening is stggende, terwgl de
Japansche 5 pet. leening 25 pet. onder
pari staat.
Railand schijnt dan ook te tiaebtsn
Japan voor zgu stoute stap, zoowel
financieel te willen vernietigeo door den
oorlog te rekken alsook om nadat Japan is
uitgeput, met de volle zwaarte van zgn
kracht de gele mauaekes te verpletteren.
Iq vrg armoedige omstandigheden stierf
dezer dagen te Beilgn zekere juffrouw
Z o 1 1 u e r. De erfgenamen werden niet
weinig verrast, toen, in oude meubelen
verborgen, een sim van 57000 mark in
geldswaardig papier werd gevonden. Men
vermoedde, dat nog meer waarde was
verborgen en daarom werd. onder toe
zicht van de politie, ia de woning een
nauwkeurig onderzoek ingesteld. Al het
behang werd van de moten getrokken,
alle zittingen der meubelen opengesneden
doch men vond geen verdere verborgen
schatten. Men vermoedt, dat de overle
dene groote sommen bg bekenden of bg
de een of andere bankinstelling heeft
belegd.
Zoo men weet bestaat in het la id der
Belgen nog de doodstraf hoewel ze daar
ui t wordt toegepast, zoodat zelfs de anar
chisten Lam bin eD Gndefin, die
is aan de straf dej hemels overgeleverd.
Louise, arme lgderes, blgf mg getrouw 1
Spoedig kom ik, zeer spoelig. Als de
wolken scheuren, de hemel licht wordt,
kom ik en haal mijne bruid voor eene
ongestoorde vreugde, ffolhard in Gods-
naamlDe heer zal de bruid van den arme
rgk maken om haar voor hare trouwe
liefde te beloonen. Eeuwig uw Al-
bert.
Hg spreekt nog altjjd van fijnen moor
denaar! dacht Lonise.
Hg is dan dood, wezenlgk dooi! Maar dit
woord is niet zoo vreesdij k voor mij, als de
wolken scheuren en de hemel licht wordt, dan
komt bg en haalt zgne briid voor eene on
gestoorde vreugde. Ik kan wel wachten, Albert
want met den geeet zijn wg te zamen; de
liefde is slechts eene neiging des geestes, en
ik bemin u oprecht en innig I
Zg zag op ten hemel. De voortgejaagde
wolken hadden zich verdeeld, een zonne
straal schoot neder en verlichtte d»n wilg
en het meisje. He derbeid en glans vulde den
tuin,
Alleen het sijsje liet even zijn teeder s'em-
metje hooren, alsof het den goddeljjken straal
toejuichte.
(Wordt vsfjolgd.)
