No. 5742
Dinsdag 12 Juli 1904.
29ste Jaargang
fi)ag6laó voor e&looró- on oLuió-éiollanè.
Lager Onderwijs.
HET GEHEIM
vaü een Vorstenhuis,
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
B UITSNLAND
Hagelaud.
Ouitschland.
By moet twaalf totogiapbiëa van de
forten van Diedenhoven aan Frankryk
geleverd hebben.
Japan
Rusland.
Italië.
Atnerika.
Frankrijk.
De oorlog in het Oosten.
abonnementsprijs
Per 3 maanden roor Haarlem f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
7oor het buitenland 2,9C
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
PRIJS DER ADVERTENTIE».
Van 16 regels 50 Cenls
Elke regel meer 71/» r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie h Contant.
AGITE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PubliciteEtrangèr
G.L. DA ÜBE Co JOHN., F. JONES SueeParis 316»» Faubourg Montmarue
VERANDERING VAN ENKELE
ARTIKELEN DER WET
OP HET
Het is het bestendig stie.en van deze
Regeering om stap voor stap te komen
tot volkomen gelijkstelling van het Bjj-
zonder Onderwjjs met het Openbare, en
tot volkomen vrjjmaking van dat Onderwijs
voor zoo ver dit in overeenstemming met
de belangen van den Staat bp goed On-
derwjjs mogeljjk is. Door aan de eind
examens der Bijzondere Gymnasia de
zelfde rechten too te kennen a's aan die
der Openbare mdoor het verlteuen van
den effectus civiles aan de Vrjje Uoiver
siteiten werd in dat opzicht voor het
Hooger Onderwijs gezorgd. Thans is het
Lager Onderwijs aan de beurt.
Door verhoogiug der geldelijke subsi»
d ën van wege het Ryk zal h«t Bijzon
der Oudtrwjjs onder linancieel opzicht
meer met het Opeubare op ééne ljjn
kunnen komen en volgens het nieuwe
ontwerp za' het een grooten stap tot
volkomen vrjjmaki ig kunnen doen door
dat aan de Directeuren en Lteraien
der Kweekscholen voor Onderwijzers en
Onderwijzeressen, welke aan de eiscben
der Wet voldoen, het recht zal gegeven
worden tot het afnemen van examen en
het uitreiken van diploma's als onder-
wjjzei(es).
Afgezien van ds financieels zjjde cLr
herziening, die den weg moet banan tot
eene betere bezoldiging der Bijzondere
Onderwijzers, welke dringend noodzakelijk
is, wordt hier een vraagstuk van het
grootste belang ter hand genomen. Er
is reeds lang geklaagd over de opdrjj-
ving der exameos en over de richting,
welke zij namen en thans niet voor het
eerst wordt de vraag gesteld, of de Staat
het recht heeft die eischen te stellen aan
onderwijzers, die zich geheel wjjden aan
het Bjjzonder Onderwijs.
De verplichting een Staatsexamen af
te leggen voor eene Commissie, vaak
bestaande uit grootendeels examinatoren
van bepaald moderne begrippen over op
voeding en onderwijskunde, drtef menig
candidaat te studeeren ia eene richting,
die voor hem niet de ware wap, maar
het diploma moest gehaald worden en
van de ziel- en opvoedkunde kan men
Wel hetzelfde zeggen, wat pater F, H e n-
d r i c h s zegt over de theologie
«Gjj hebt de opvoedkunde en da ziel
kunde «neutraal», «i ndifferent» gemaakt,
d. i. losgescheurd van alle dogma.
Het is oneerlijk dit te ontkenn» n. Maar
FEUILLETON
86
Vervolg.)
Beider» gingen den tuin binnen.
Hebt gjj Albert gevonden, genadige
heer?
Neen, antwoordde Ignaaz somber.
Daarom was ik van zin dadelijk voort
te rjjden. Het schijnt alsof er eene misdaad
zoude gepleegd zjjn.
Dat schjjnt niet alleen, genadige heer,
maar die is werkelgk gepleegd.
Weet gjj dat stellig
De intendant Reinhardt heeft den jon
geling in den grooten vjjver der suikerfabriek
gestooten.
Mjjn voorgevoel, mjjn voorgevoel, riep
Ignaaz. doe hebt gjj deze verschrikkelijke
daad vernomen, welte men waarschjjnljjk met
de grootste sluwheid heeft uitgevoerd P
Door eenen samenloop van omstandig
heden, die aan het wonderbare grenzen. Wat
ik u bericht, is op waarheid gegrond. Rein-
h irdt, de schurk is tot alles in staat. Ik wil
er niet van spreken, dat gij op mijne waar
schuwingen niet gelet hebt.
Niets hiervan. Mijne laa'ste hoop is
vernietigd.
den voegen wjj U toe en om die telen,
daar wjj, Katholieken, eene z e!- en op
voedkunde willen, die in harm mie is
met de rede, doch die uitgaat van de
beginselen der Openbaring, daarom wor
den wjj het norit met U eens.
«Gaat gjj uw weg, laat ons d-n
onzen gaan
«Vordert niet, dat wy ons buigen voor
nw monopolie, onder uw oogeloif!
cVrij lager Onderwijs
Maa' voor vrij Lager Onderwijs is
noodig volkomen vrjjheid in de keuze
van de richting, die men wenscht te vol
gen bjj de studie van dis vakken, waar
bg de godsdienstige overtaking direct
of indirect betrokken is en voer die vry-
beid is het noodzakelijk, d at men zyn
diploma verwerven kan door een exam n
ten overstaan eeuer commissie, die eene
gelijke richting is toegedaao.
Vele jaren gelei en is op ee ie verga
dering van Katholieke Byzondere Onfei-
wyzers de kwestie van de afschaffiog
der examen gesteld en toen hebben bjjoa
allen zich beslist daartegen veikLard
en terecht. De Byzondere Ouderwijzers
mogen en willen ni-t den naam hebben
in ontwikkeling achter te staan by de
openba e, hetgeen al heel spoedig bet
gevolg zoude zjjn van d« afschaffing |der
examens.
Wat thans beoogd wordt, is dan ook in
teenen deel eene afechaff ng der examen",
maar slechte, wat ook by de Gymua-ia.
en de Universiteiten beoogd werJ.name-
lyk: examen utleggen >r en zjju diploma
ontvangen uit de banden eener commissie
bestaande uit examinatoren, gekoz u uit
eigen leeraren, en leeraren van eigen
richting, onder toezicht der Regeeriug.
Zoo ten minste meenen wy dat voor
stel te moeten opvatten of vergissen wy
ons, en is het de m8ening van deu Mi
nister, dat directeuren en leeraren eener
kweekschool, die aan de gestilde eiscb en
voldoen bevoegd zullen zjjn i nke 1 en alleen
tot het verleeneu van diploma's ara lsar-
l.ngen hunner kweekscholen!
Zullen dan naast de
kweekscholen, de examens voor de akte
als onderwijzer blyvtn bestaan voor hen,
die niet aan eene dusdadigekweekschool
hunne opleiding ontvingsn?
Of kunnen deze zich tot het verkrij
gen van een dip'oma aanmelden aan
eene kweekschool hunner keuze?
En zoo acte en diploma naast elkan
der bljjven bestaan, zullen zjj dan ge
lijkwaardig zjju voor de wet en air ge
lijkwaardig beschouwd worden door iede -
een
Neen, neen.
Als Albert dood is.
Hjj is niet dood, Albert lee't, genadige
heer.
Jozef, Jozef! Poog mij niet door jjde'e
hoop te misleiden, ik ben op alles voorbe
reid.
Dadelijk kunt gij Albert zeiven spreken.
Waar?
Hier in het buis vaa mjjnen zwager,
die hem gered heeft; maar de arme joagen
is erg ziek.
Nu verhaalde Jozef beknopt Alberts red
ding, "hij verzweeg ook niet dat de zieke in
de jjlende koorts iedereen voor zijn moorde
naar hield, di« hem na terde. Gsdurenie dit
gesprek warea biilen aan het vissciershuis
gekomen.
Ik zal hem gerust stellen, zei Iénaaz dit
is voor zjjne genezing noodzakelijk.
Jozef nam de lamp uit de hind zijns zwa
gers, die met bloot hoofd in hat voorhuis
stond, en lichtte zijnen meester voor. Een
minuut latar kwamen beidea in het boven-
kimertje. Albert zat overein l in het bed en
beschouwde bj herhaliug ha-, b-iefje zjjner
Louize. Igoaaz ortroerde smirtatjk torn hij
den doodsbleeken jongeling zag.
Gij, ook gg, riep da zieke, die zijn
briefje wegstak.
Windt u niet op. mja lieva vriml.
Ik kom om u te troosten ei gerust te stallen
en alles te doea wat u nuttig ka i zjjn.
Men haeft met sourt en ontzetting heb
ik hetveruome» u willen vermrorden
Meerdere vragen zouden wy nog kun-
Don stall n om te doen zien, dat tut
vraagstuk niet zoo doodeenvoudig is in
zyn op'osiiug als men op het eerste ge
zicht zoude zeggeD, maar het zoude ou
allerminst verwonderen, indien Dr. K a y-
per, ook thans wed ar zoude bewyzen
de zaak van meer dau een kant te heb
ben beschouwd, vooral deze zeak, waar
van wy weten, dat ze hem op zéé' bjj-
zaudsre wijze ter harte gut.
dijloma's der
In het Lagerhuis heeft Arnold For
tter /erklaird, d tt >ie besmettelijke ljj nph-
vatoutsteking iu Engeland beerscht, in
gevoerd uit Zuid-Afuka. 394 paarden van
bet\ leger op verschillende plaatgen zyn
aangestoken, waarvan er 254 zyn gestor
ven, 32 her«teld; 108 zjjn nog onder be-
haudeiiug. De verkoop van legerpaardeu
uit kazernes, waar de ziekte geheetscht
beeft, aau het publiek, is veibodat» ge-
duren ie zes maanden, na de dagteeke-
uiug vau het laatste geval in elke ka
zerne.
De slotenmaker Jules Davot is
wegens landverraad door het Ryksgerechts-
bof te Leipzig veroordeeld tot 3 j >ar
dwangarbeid eo tot 1500 mirk boe e;
ia geval de boete niet betaald wordt
zal by nog 100 dagen dwangarbt if daar
voor moeten verrichten.Bovendien is D a-
v o t na het eindigen van zjjn straf nog
vour 5 jaar onder politiet eziebt gesteld
met verbeurtverklaiing van zijn burger
lijke lechten.
Zestien getuigen werden gehoord, die
verklaarden dat Davot naar Metz was
gaan weiken om toegang td krygen tot
de forteD.
De Russische president-minister
Witte, die iu den loop dezer week
graaf Von B 1 o w, den DoPschen rjjks-
kausel er iu Nurderoey zou b zoeken, is
reeds Zaterdag daar aangekomen, zoo het
beet, om over het handelsverdrag te
confereeren.
Aangenomen wordt dat de Russische
regeering niet verier protesteeren zal
tegen het Du ittctemiEiaum invoerrecht
op graan.
Er heerscht groote geldnood Japen,
De schatkist >s totaal uitgeput.Eene be
stelling vao600 houwitsers iu d-n v eemde
gedaan voor de artillerie d e Poit Arthur
belegert, is niet afgeleverd, daar defabri-
kant eerst betaling eischt.
Een groote kolen voorraad voor de Rus
sische vloor uit Engeland ver rokkea, is
de misdadige', die als een sluipmoordenaar
de hand nair u ui stak, zal zjjne straf niet
ontgaaD. j
Verlaat mij, genadige eer, ik kan u
niet vertrouwen, zei Albert met zwakka stem
terwijl hij a'werend zijne hand uitstak. Wat
w it gij torh Waarom bemoeit gij u met
mij? Houd het er voor dat ik vol»trekt niet
meer leef ik wil can arm timmerman
blijven en den eerlijken naam van mjjnen
pleegv der voeren. Tweemaal is mijn leven in
gevaar geweest.
Van nu af z«1 ik u beschermen, riep
Ignaaz met vuur. Ik moet u beschermen, wijl
slechte menschen op uw verderf uit zjjn.
sEn ik heb niemand eenig leed gedaan.
Wat i er toch. Wat wil men van mjj
Herinnert gjj u dat ik u plechtig mjjn
woord van eer gegeven heb voor uwe toe
komst te zorgen i
Gjj hebt uw woord slecht gehouden. j
It ben te onbezorgd geweest. Deze mis
slag zal ik met kracht herste'len. Mijn ge
neesheer zal u behandelen, een vertrouwd
dienaar zal voor u zorgen. Fabiaan, mijn
kamerdienaar zal hier bij u bljjven om u te
dienen... Gij kent deze trouwe ziel, niet
Waar, Albert
Fabiaan, de s ommi dienaar vroeg de
zieke.
Dezelfde die u in het jachtslot heeft
gediend... Albert, fluister te Ignaaz Lerwjjl
hij zich over den zieke boog, heden «vond
heb ik uwe Louize gesproken,
Waar? waar?
naar Sebastopol vervoerd, om van daar j
met verscheidene stoomboolen naar het
het Verre Oosten, ten bshosve der R is
siscbe oorlogsvloot gebruikt te woidsc.
Da hoeveelheid d e thans ti Sebastopol
tot dit doel aanwezig is, wordt op 60,000
ton geschat.
De Gouverneur van Warschau he; ft
aau den Czaar verzocht gebeal Polen iu
staat van beleg te verblaren ais eenig
middel om een opstand te voorkomen.
Uit Sosi owice wordt aan de «Slowopols-
k:» gemeld dat daar en in andere plaitsen
van Rusland den postbeambten is aan
gezegd alle uit Mantsjoerye komende
brieven voor te leggen aan de directie,
voor zjj by de adressanten gegeven wor
den. De censuur op het oorlogsterrein
was omolioende, zoodat in Rusland zelf
nog gecensurerrd dient te worden.
De ontdekk ng van het hoogverraad
iu Messina wekt, zoo meldt de corres
pondent uit Rome vau het «Berliner Ta-
geblito een ongekende sensatie. Het
scnyet hier te gaan om een der ergste
spionnage geschiedenissen, oo t in Italië
voorgeval.en. Voor emige maanden ver
nam het ministerie van oorlog dat een
bn.tenlandsche Mogendheid in het bezit
van zeer gewichtige documenten over
den verdedigingstoeitani van Sicilië
was.
Spoedig kreeg men verdenking tegen
den districtscommandant E r c a 1 e ss i,
een officier van dr.e-en-veerlig jaar, ge-
huwd met een schoone en eldgante twee-
eu-ierligjuiig* dame uit Veu-tië. Er
werd nauwkeurig geiet op de briefwis
seling van het echtpaar, op leizen van
den officier naar het buitenland, en op
geueimzinnige b«zoekeo, die hjj ontving.
De bezoekers waren klaarblgbe'yk buiteu-
laudsche spionnen.
Tosn de verdenking hoo langer b >e
meer tot zeke beid werd en het bleek
dat by een nieuw bezoek van een spion
Ercatessi een aantal der gewich ig-
ste documenten zou overhandigen, werd
de on uiidoliyke inhee ite lisnetn ug be
volen. Dat ging iutusschen niet zoo ge-
mukkelyk, daar het echipaar Ue deur
voor de politie niet wilde openen ea
waarechjjnlijk zelfmoord b gaan zou. Er
werd daaioui een detective als telegram
besteller verkleed gezonden voor wie de
J deur geopend werd en die dan de po
litie binnen liet. Bjj de inh chtenisneming
deed het echtpaar een poging tot zelf
moord.
De kapitein was geruïaeerd door zyn
speelzucht, terwijl de vrouw ia te groote
weelde leefde. Zjj zochten daarom door
verraad van gewichtige doe meuten, die
de kapitein m't eon valscheo slsn el uit
de kast van da citadel nam en kopieerde
weer aan ge'd to komeu. Mavronw E r -
calessie was ia schyn een hartstochte
lijke fotogra'e. Da kapitein is in de ge-
vaogenis totaal gebroken, zyn vrouw
daarentegen cynisch.
In het huis van uwen overledenen va
der. Zij is ODtrooslbasr wegens uwe verdwj;-
ning. Houd u hier varborgen. Zoo gjj in de
s'ad verschjjnt, is Loaize's vader bedreigd,
die u naar dc fabriek heeft gezonden. Zorg
voor Lrnize, terwjjl gij voor u zei ven zorgt.
Het is onvoo-waardeljjk nrolig dat man u
voor dood houdt. Tw^e vijanden moet n aan
uwen dool geiooven, opdat zjj u voortaan
niet meer vervolge Nog kan ik u de in
lichtingen niet govm, welke gjj met recht
van injj vorderen kunt. Maar zoover zeg ik
voor helen, dat het uwe ouders, uwe onge
lukkige ouders geldt.
De genadige heer hal met bewogen stem
gespt oken.
Ge»p»oneu verwachtte hjj het antwoord van
den rieke.
//Mjjne ouders?// mompelde hjj.
Ik bezweer het u.
Ik ben dan geen vonde'iug.
Neen, zekerlyk neen.
Maar bewjjzen, bewijzen, wie geeft ze
mjj genadige heer
Ik kan ze u geven, zoo gij mjj onder
steunt.
Waarmede
Met hier zoolang in eenzaamheid te
leven tot ik u zeggen zal: Ga zu in de
wereld en neem uwe Louize tot vrouw.
Dat beloof ik u, riep Albert wiens
oogen gloeiden.
Zult gjj mjjn geheim in eere houden?
Dat /al ik gaarue.
De brave visscher zal zich met mjj ter
De twee kinderen van 'het echtpaar
worden door de stad verzorgd. De geato-
len documenten houlen militaire mede-
deelingen vau het hoogste gewicht in.
E r c a 1 e s s i zou met twee machten in
onderhandeling geweest zyu, waarvan de
een Fraokryk zou zyu.
De «Giornala d'Italia» meldt nader^ dat
Ercalessi de bewuste stukken aan
Fraokryk uitleverde.
De correspondent vau «Daily Tele-
giaph» te Siut-Louis seint, dat Sant os
D u m o u t den 7den Juli naar Frank-
lyk is vertrokken, waar hjj zyu ballon
wil laten herstellen. Hy meent met het
werk van eea gewetealoozen schurk te
doen te hebben.
Een orerstrooming heefteen groot deel
van Kansas geteisterd. De helft van de
stad Amourdale bjj Kansas-City, staat
blank, vyf duizend menschen moesten hun
woniDgen verlaten, Kansas-City zelf wordt
cok bedreigd.
In de straten van North Topeka staat
het water een voet hoog. Ia het westen
van den Kansas Staat is de schade, voor
al aan het graan toegebracht, z er aan
zienlijk.
Het spoorwegrerkee is plaatselyk ge
stremd
Vrjjdag stond de wet op d. afschaffing
der >eligieus) scholen in de Staatscourant
der Fraische Republiek.
De uitvoering zal hie mede beginn-n,
dat de ministerpre-idmt 350 kloostei-
jongens-8cholen s'uit, waarvan hjj zal
trach ej de leerliogen aanstonds in de
gemeeat-scholea ii hun dJ woonplaatsen
over te plaatsen.
Het bevel tot slu ting zal spoedig wor-
deu uitgevaardigd opdat met 't begin van
het nieuwe schoolj mr in October de ver
wisseling zonder moeilgkheden kan plaats
hebben,
De Russische oorlogsvl >ot ontwikkelt
op dit oogenblik een groote activiteit.
Zjj is eeuige dagen geleden doorgedrongen
tot in de zeeëngtn vau Ko ea, Hier ont
moette zy de Japanschvloot van 4 trui-
eers, 3 pantserschepeu en tal van torpe-
dobooteu. Na de Japaui e s een verlies van
twee torpedobooten te heObeu toegebracht
vertrok het Russisch smaldeel zonder scha
de te hebben geleden. Eea 11-tal Ja-
pansche torpedobooten achtervolgde de
Russische schepen doch zonder uitslag.
Over de torpedoboot «Lei'nant Boera-
kof» waarmede de c unmandant tweemaal
naar PortArthur ea terug gestromd is zoa-
der dat de Japanners dit kouden beletten
wo.dt gemeld dat bet een boot is met
zeer snelle vaart te Elbing met nog drie
andere torpedobooten gebouwd. De <L"it-
naiit Boarakot» was bett md voor China
ma-tr tjjdens de troebelen van 1900 zjjn
uwer bescherming vereen gen. Geduld dan en
tot wederziens.
Ignaaz verliet het kamertje^ na Albert
vrie delijk de hand te hebben gedrukt.
Spoedig ziet gjj mjj weder, riep Jozef
den zie re toe. Hj) drukte hem ook. de hand
en volgde zjjnen meester.
Ik ben geen vondeling, fluisterde Albert.
Wat ge uk Wat groot geluk.
Spoedig kwam Fabiaau om hom zjjne dien
sten aan te biedenhjj naderde het bed en
gaf door een teeken te kennen, dat hjj zich
gelukkig ach te bjj den zieke te mogen bljj-
ven.
i'oor zjjne hand te kussep en met mrde-
ljjdenden blik drukte hjj zjjne hartelijke deel
neming uit. Het w»s d n armen Albert alsof
hjj een hem lang bekend gezicht met bljjd-
s hap wederzag. Het kort verbljjf iu het
jachtslot was voldoende geweest om hem van
den goedhart'gea stomme een goede gsdaoite
te vormen.
//Fabiaan, vroeg hjj, meent men bet slecht
met mjj?-v
Fabiaan hief zwerend drie vingers omhoog,
terw.l hij zjjn hoofd schudde.
De' kleine man bediende h.m nu met de
hem eigene vaardigheidvoor dezen eersten
nacht spreidde hjj zjjn bed op den vloer.
Wordt vervolgd.)
