No. 5746
Zaterdag 16 Juli 1904.
"29ste Jaargang
QagSlaó voor étlooró
en Suió-Jiollanè.
ln den komkommertijd,
HET GEHEIM
van een Vorstenhuis.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
BUITENLAND
Onpartijdig oordeel
Frankrijk.
Engeland.
Paul Cruder, f
De oorlog ia het Oosten.
ABONNEMENT8FRIJ 6.
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Toor het buitenland 2,9C
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacten r-D i r e c t e n r W. KÜPPERS.
PRIJS DBB ADVERTENTIE».
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
AGHTE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitéEtrangèr
G.L. DA UBE fy Co JOHN., F. JONES Suec. Paris 31 bis Faubourg Monlmarue
Ea toch een beltngrgke tjjd, zelts in
Nederland dit jaar een tijd van spanning
voor velen. Immers in de Eerste Kamer
zgn de discussiën begonnen van de
Hooger Ouderwjjswtt en alles, wat aan
politiek doet of in politiek belang stelt,
ziet reikhalzend den uitslag d r discus
siën tegemoet. De heer de Bonneval
Faure heeit het debat geopend met
een hevige philipicea tegen de Wet. Kon
bg anders: de hoogleerav, een der co-
lypbtèen der liberale partij?
Hjj zal tegen de Wet stemmen, want
zjj is riet in bet belang vaD den Staat,
gevaarljjk voor de Wetenschap, dreigt
den godsdienstvrede te verstoren, is slechts
in het belang van ééne enkele rich,
ting. Nimmer kan de Staat aan particu
lieren het recht toestaan, graden te ver-
leenen, enz. enz. De oude bezwaren, tien-
twintigmaal geopperd, evenvetl maleD
wederleg! eD steeds weder herhaald.
Hoeveel malsn zullen wij hetzdfde nog
hooren? Och, wjj kunnen geduldig af
wachten.
Niet onaardig is het echter na te gaan,
hoe men z ch van alle kanten inspant
om de leden der Eerste Kamer een riem
onder het hart te steken, opdat hun de
moed niet ontziuke om de wet af te
stemmen. *Het schrikbeTi eener Kamsr-
ontbinding wordt totaal op «ij g scLoven.
Het iB volstrekt niet nood'g, de E-rs^e
Kamer te ontbinden, al wordt de Wet
verworpen. Van een miuisterieele cruis
behoeft geen sprake te zijn. Ook zal
Dr.K uy pe rde Eerste Kamer niet ont
binden. Zelfs zou het hem niet ouwelge-
valiig zjjn, als de Wet verworpen werl.
Hij kon daD bp de verkiezing van 1905
beter po»eeien,een nieuwe Hooger-Ouder-
v jjswit beloven, waarbij de Theologische
Faculteit in al haar ouden lu ster hersteld
werd, hg kon de Tariefwet laten
rusten, immers met deze Eer«te Ka
mer was toch niets ts beginnen, zp
dwarsboomt al de goede plannen der
Crristeljjke Regeering enz. Alles
heel aardig voor de verkiezingen van
1905.En krjjgt hg dan wider de mierder-
heid, dan zit hg vast in het zadel, is
het regeeren meer gewoon en dan kaD
het er voor goed op los gaar.»
Wil als men ze zoo hoort praten,
dan zou men meeneu. dat het vow da
liberalen maar bster was, da' de Hooger-
Onderwgswet werd aangenomen. Maar,
neen, dat mag ook niet. Uit alles b'jjkt
echter, dat de fceerm liberalen de kluts
ecbjjnen te zgu kwg'ge aa'tt. Maar, ovei
FEUILLETON
90 {Vervolg.)-
Boudewjjn schudde zijn grgs hoofd. Aan
doening Bcheea hem te overweldigen. Maar
nog altiid sprak hij u:et; als door een hevige
smart gefolterd, drukte hg zijne bleeke lippen
opeen.
Boudewijn, hernam Benigna bevend
vaak heb ik en Ignaaz beproefd voor u ons
hart uit te storten en u te bewijzen dat wij
in u den edelsten der broeders maar ook
tevens den ongelukkigsten der vorsten ver
eeren.
Dit laatste is bet rechte en ware woord!
riep hg. Ach, was ik nooit vorst geweest
De 'orst streek het krullend haar van zjjn
voorhoofd en ging bewogen door de kamer.Eens-
klaps hield hjj stand.
Benigna, bail hij, maak mij mijuen toe
stand licht, wees mjj een go 'de hulpzuster,
want ik ljjd verschrikkelijk.
Zjj nam zjjne band en bracht hem l'ef-
derjjk naar den zetel die tegenover hem
stond.
Wat wil ik anders, riep zjj weenend,
dsn uwe rust, uw geluk? Ach! vertrouw u
toch op mjj, Boudewijn 1 Gij zult vernemen
welken boeg zij het ook wenden, de li
berale meerderheii is teu dooie opge
schreven, tenzg dat regeeringslichaam
worde ontbonden of te wel niet. Een
aftreding van Dr. K u y p e r of van het
Ministerie verwacht niemand meer.
Daarvoor hebben de verkiezingen voor
de Provinciale S'aten gezorgd. De Chr's-
telgke partgen kunnen den loop der
dingen rustig afwachten. Wordt de Hoo-
ger-Onderwgswet verworpe", na dezen
tgd komt een andere, waarjcbgnlgk
mésr gunstig voor dergelyke wetsher
zieningen. Hervormingen, gelijk dit
Chrstelgk Ministerie ze langzamerhand
moet invoeren, gaan er maar niet in
een keer in. Daarvoor zgn jaren noodig
en hg, die zulke hervormingen nood g
acht voor den Staat en ze wensckt, moet
er mede voor zorgen, dat de Regeering
gesteund worde en d»t haar de noodige
tgd gelaten worde tot het uitwerken
harer plannen.
Intu8schen, al behoeven de gevolgen
eener verwerping der Wet voor de Chiis-
telgke partgen niet van vèr-strekkenden
aard te zgn en al kau de Regeering het,
om zoo te zeggen, bg haar kleeren laten
afzakken, voor de Eerste Kamer zelve
zou dit een hoogst ernstige zaak zgn.
Immers, steeds is zij beschouwd gewor
den als de wal, opgeworpen tegen al
t« groote vooruitstrevendheid. Maar
door de verwerping der Wet zonde zg
juist in het vaarwater komen van hst
Radicalism us. Zg zou den wil volbrengen
van een combinatie van prrtjjen, 'waar
in Yrgzinnig-Democraten en Socialisten
niet een zear ondergeschikte rol spelen.
'Maar, zou menigeen zeggen, zjj moet
het zelve maar weten. Aan raadgevers
heeft zij ruim genoeg gehad en z-dden
zeker heeft haar be'angstelling minder
ontbroken dan in dezen komkommertgd.
Wg verwijzen aangaande dit artikel
naar ons Binnen 1 nd.
katholiek klad van Brugge, dat nitt aar
zelt te verklaren: «wg moeten onzen vrien-
den de waarheid zeggen.»
Immers, het zgn geen vrienden, als zjj
de waarheid, hnn onder het oog gebracht
niet willen hooren. Zjj mogen bjj een ver
kiezingsstrijd, bg de minste opm rking die
gemaakt wordt, bun medes'rjjders niet
beschuldigen van twist en tweedracht
te willen zaaien, wanneer op- of aan
merkingen gegrond zgn. Integendeel, er
dient rekeniDg gehouden te worden met
alle rechtmatige opmerkingen, met alle
gegronde aan- en terechtwijzingen,
met goede wenken, die gegeven worden.
Elk het zjjne, dan heeft de kwade
niet", zegt het spreekwoord. 'tli alleen
door wedetzijUche erkenning, dat toege
vendheid verkregen wordt, dat men eens
gezindheid kan bekomei, ei niet met de
waarheid te verzwijgen ea dsget-en die
ze zeggen den mond te wil en stoppen.
Wil men eendracht, welaan, dan moet
men beginnen met de oorzaken van
misnoegdheid weg te nemen, met gepleegd
onrecht zoo doenlgk te her»t llen en
zelfs daar waar Bet noodig is z ch toegeef
lijk toonen en zgn ongelgk bekennen-
Dan, maar dan alleen maakt «Eendracht
sterk» in dec strijd.
S dert eenigen tgd is het zoo de ge
woonte geworden bij oneenigheden op
politiek gebied zeer esnzgdig te zjjn, zelts
wordt men wel wat al te eenzjjdig door
stelselmatig den eeuen ongelgk te geven
zonder zelfs te oaderzoeken of deo aoder
wel volkomen geljjk beeft en dat heeft
natuurljjk verkeerle uitwerkselen, men
giet op die manier in plaats van water,
olie in hit vuur.
Het blijft toch onbetwistbaar, dat op
politiek te lein het a'getneen belang en
niet dat van bijzondere peisonen op den
voorgrond staat.
Wg zgn, waar tweedracht ofvirdeeld-
heid heericht, het volkomens e ns met
de Belgische «Patrie» een uitmuntend
dat ik buiten uw weten voor u gezorgd heb!
Maar luister nu, val m'j niet in de rede,
geef aan mjjne woorden geene verkeerde betee-
kenis en schenk mjj, uwe schoonzuster, uw
volle vertrouwen.
Steik had zij op het woord //Schoonzuster//
gedrukt.
Be den zaten op den zetel.
Benigna zucht e diep, van haar hart was
een last genomen, want tot een vertrouwelijk
gesprek had Boudtwijn z;ch nooit zoo gene
gen getoond. Pe meening van den dokter,
volgens welke de geestvervoering van den vorst
sedert het laatste schrikkeljjk tooneel in het
jachts'ot tot eene zekere rust was gekomen,
was dus jui t.
Nu moest het bewezen worden, oc deze rust
ongestoord zou bljjveu.
BouHewjjn, gjj zgt van verraders omgeven
geweest.
Ach, ik weet het, Benigna.
Ignaaz en ik zjjn de slachtoffers dezer ver
raders geworden
Ignaaz en gij P vroeg de vorst verwon
derd.
En nu nog altijd zjjt gij van verraders
omg ven daarom hebben wij u naar het
landgoed mjjner nneder gebracht. Hier zult
gjj tot 'et leven ontwaken, hier zult gjj uw
gemoed voor de vreugd kunnen openen, die
voor hat scheppen uwer kunstbeelden vereischt
wordt. Zwaarmoedigheid zal niet Enger den
kunstenaar ter neerdrukken. Wees nu gerust,
Boudewijn, wees nu gerust; Ignaaz, uw broe
der, en Benigna, uwe verkleefde schoonzuster,
De toestand der Fransche Regeeing
tegenover den H. S oei is zeer gespam n.
Lgnrecht komt zij in sUjji met het Va-
ticaan. Zg belet, dat Mgr. G e a y, b.s-
schop van Laval en Mgr. Le Nordez
bisschop van Dyon, hnn ouLlag zullen
nem^n en naar Rome vertrekken niet
alleen, maar zij verzet zich ook tegen
htt verzoek van het Vaticaan gericht tot
eeni/e andere prelaten, n.l. de Aartsbis
schoppen van RouaaD, Albi, AvigDon en
Algiers en de bisschoppen van Tartn-
taiss en Mende, die naar Rome ont «oden
zijn, da train ge'olg te geren.
Te Bria^on heelt een aardbeving
met een onderaardsch do.' gerommel de
bevolking sch ik aangejaagd.
De muren vaa talrjjke huizen werden
gescheurd, schoorateenen afgerukt eu veel
schade veroorzaakt.
De Eogelsche welbekende jouvna'ist
W. F. S t e a d is 55 jaren oud geworden
zonder ooit eeu andere to meel voor stelling
te hebbtn bggewoond dan één Paisiespel
te Ober-Ainraerga
Hg was steeds vol bewondering over
dat spel.
De heer Stead wJde z:ch be'asten
met de tooneelcritiek voor h t bl td,
«The Daily Paper», hetwelk hij onltngs
oprichlt maar dat blad heett te kort
bi staan, dan dat hg gevolg km geven
aan zijn voornemen.
Nu zal hg echter in Augustus begin
nen met naar de comedie gaan en dan
tlke maand in den «Review of Reviews*
zgn drukken van het hedendaagsch
zuil n nu alleen u omringen en met u spre
ken. lteeds Jang zouden zjj begeerd hebben
openhartig met u te spreken en te handelen,
maar zij konden niet, dear zij u wilden be
wijzen geven van hetgeen zjj u moesten ter
kennis brengen. Nu fcezitt n wij deze bewjjzen
en wij wenden ie aau tot uw geluk.
Zjj nam bdde handen van den vorst en
fluisterde iets in z\jn oor:
De vorst slaakte een doordringenden kreet.
Hjj wille zich losrukken. Met geweld hield
zjj hem vast
Ja! Boudewijn, C harlotte le ft en de edele
vrouw is u trouw gebleven.
Zjjne oogen hadden zich wjjd geopend.
Met strakken blik aanschouwde hjj zijne
schoonzuster.
Wat zegt gjj mij, Benigna gjj zelve
scheurt nu eene wonde open.
Om ze te genezen, Boudewijn. In Gods
naam, wees bedaard Z;t gjj de sterke man
niet meer die lang de zwaarste ongelukken
gedragen heett en n i heden de zon des
geluks begint te schjjnn, zoudt gij de oogeu
sluiten.
De vorst liet zijne hmden nederzinken.
Dan hebt gij Charlotte niet oprecht be
mind.
Een waanzinnige gjimlach gleed over het
doodsbleeke gelaat van den vo st.
1 7jj was mijne eerste liefde! stamelde hjj.
Ach, die schoone gelukkige tjjd!
ToeD..onze trouwdag! zoo tegengewerkt
door allen van wien ik slechts genegenheid
verwachtte.
tooneel weergeven en ook trachten de
viaag fe beantwoorden of het tooneel eeu
zsdelgke macht ten goede is.
Italië.
Het enth r miasma, dat de Italianen in
den laatsten tyd voor Frankrjjk hadden,
is bekoeld. De ontdekking van d« spfon-
uagekwedie-E r c o 1 e s s i, is hier de oor
zaak van.
Bg een openbare feestelijkheid io L.n-
ciano bleek dit duidelgk. De muziek was
op het punt de Ma-seihaise te spelen
toen een professor naar voren droog en
met luide sten uit iep«Het zoo een
gehande zyi de M irsei'laise te spelen nu
de Franschm de Ita iaansche offiiieren
trachten om te koopeu
De mbn'g e overschreeuwde daarop de
Marseillaise met gesis en gefluit en de
muziek moest ophouden.
Da Fransche ambassade te Rome
heeft officieel vsrklia-d, tsn einda loo-
pende geruchten doeltreffend tegen te
spreken, dat h-t Fransche gouveruQjn <nt,
ooch de Frausche generale staf ooit
documenten heeft gekocht van den ge
vangen genomen E r coles ei.Men vernam
in de Fransche ministeries den naam
van dezen I aliaanschen officier voor
het eerst in de berichten van zjjn arre
statie.
De beroemde en algemeen gevierde
grjjsaard Paul Kruger, gewezen
president der Zuid-Atrikaausche Republiek
is gistireu ia het Zwitsersche plaatsje
Clarens bg Modtreux vrg onverwachts
overleden.
De O.erlsdece werd dm lOen Octobsr
1825 in het thans K «apache di.trictCo-
lesberg geb >ren. Lat r vestigde zgn va
der Gas par Kruier, zich te Natal.
Als 12-jarige knaap bestreed hjj reeds
met de oudersn van zgn volk de Zoeloes.
Hij wis een dappere knaap en op 16-
j tr gen leeftjjd werd hjj benoemd tot as
sistent-veldkornet in het Boerenleger.
Eemge jaren later vestigde hjj zich in
het Rustenburgsche, trouwds e njuff.oaw
D a p I e s s i s, die 13 maanden na haar
huweljjk overleed, eu hertrouwde 21 jaar
oud, met eeu nicht zijuer eerste vrouw,
ouze «Tante Sanua»,de hem 16 kiode-
deren, negen zoons en zsven dochters,
schonk.
Te midden van steeds wasseuden voor
spoed, bleef hg zich trouw met de open
bare ziak bemoeien en werden allengs
zjjne militaire bekwaambelen door zjjo
medeburgers steeds meer naar waarde
geschat. In 1848 werd de 23-ja-lge be
noemd tot commandant en in 1852, het
jaar vao de Zanirivier-conveotie, waarbjj
Transvaal door Enge'and als onafuaoke-
lyka staat eikend werd, zionwehsmaau
het hoofd van eeu commando op rekken
tegea de Kafferstamm n onder Si yel'.
De nieuwe luitenant generaal dit was
zgn titel 'eidde vier jaren achter elkaar
zgn Burgers ter overwinning, strsed in
Evenwelik trouwde en het gelukte mjj
Charlotte voor eeuwig, eeuwig aan mjj te
kluisteren; toea was Charlotte mjjne gade,
kort daarna was zjj vorstin geworden
En toen zjj mj eenen zoon schonk, het lieve
bekoorljjke knaapje met het blond krullend
kopje was ik gelukkig als geen sterveling 1
Ik lee'de in de hoogste zaligheid, en het som-
be e jachtslot was voor mjj een paradijs ge
worden. Eu terwjjl ik mjj gelukkig
waande.
Gjj hebt u vergist, Boudewjjn. Niet wjj,
niet uw geheele familie was tegen Cha'lotte
ingenomen zooals zij dacht, omdat zjj van
minder n s and was, maar Bernhardt, dien zjj
zoo onvoorwaardelijk vertrouwt, heeft ons
allen bedrogen, hjj heeft ons uw Charlotte
voorgeste'd als een mons'er van slecbtbe d
hjj, hjj allee heeft haar met valsche voorge-
vens uit bet paleis doen vertrekken. Zjj ging,
zjj schonk u in hare ballingschap nog een
dochter en na dien tjjd lag zij ziek bjj eeDe
nicht, die baar had aangenomen. Even arm
als zjj kwam, was zjj heengegaan.
Door de valsche voorstellingen ook van
Beinhadt later kwam men u, met de
zelfde valschhe d, he' bericht van haren dood
brengeD.
Gjj, riep Boudewjjn, gjj verdedigt Char
lotte!
Ja! omdat het waarheid is en ik uw ge
luk wil?
Benigna! Benigna!
En daardoor wil ik u bewjjzen dat ik en
Ignaaz, uw broeder u eerljjk genegen zjjn,
'58 mat succei in het Zuutpausbergsche
en werd iu 1862, als belooniug voor de
vele diensten, den Staat bewezen, bevor
derd tot commandant-generaal: een post,
door hem tot 1874 waargenomeo. Zgn
scherpe blik in militaire zaken hebbende
bewondering van vrieud en vgaud gewrkt
en dr. Leyds overdreT niet, toen hjj
een» verklaarde dat Paul Kriiger
eigenlgk de bes'e generaal der Bjeren
was
Het veel bswogea levea van Paul
Kruger en zgu wedervaren in den Zuid
Afrikaanachen oorlog is vrg algemeen
bekend.
Kruger war de man van zgn volk
en voor dat volk heeft hg geleden en
gestreden. Hjj ruste in vrede
Een telegram uit Clarens deelt mede
Paul Kruger is hedenmorgen t9 3
uur overleden.
Hjj stierf op villa Dubouchet, aan long
ontsteking mat esn hartkwaal. Hjj ver
loor Maandag het bewustzjjn. Mevronw
Eloff, zjjo schoonzoon, doctor Heymans
on zgu secretaris B.-edel waakten beur
telings bg h9m.
II-1 lichaam is gebal-eml en zal in
het tgdelgke graf te Clarens wo^dea ge
plaatst.
De oud-president had tot Zaterdag al
zgn bezighed n verricht, de bladen gele
zen, de bezoekers ontvangen. Zgn toe
stand verergerde Zundag, toen zgn
krachleu afnamen.
Aan de Engelsche Regeeriog zal ver
gunning wordeu gevraagd om het Ijjk
van Kruger naar Transvail over ie
krengen.
Met groots belangstel ing worden de
nalere berichten te gemoet gezien over
de verschrikkelijke nederlaag die de Ja-
pansche troepen voor P.rt Arïhur gele
den hebb n.
Wanneer toch wirkrlgk het derde ge
deelte van het Japanscbe belegsringscorp*
voor de ve»tmg vir .ietigd is, dan begiut,
zooals wjj vanaf het begin vaa den oorlog
vaa mee/'i ïg waren, waar te worden, dat
Japar voor Port Arthur zgn graf zal
vi den.
Men moet echter voorzichtig zjjn met
aan oorlogsberich'en niet al te spoedig
vertrouwen fe scheuken. Men heett vroe
ger reeds, en nu nog bjj herhaling ge
leerd dat valsche berichten, vooral uit
Japanschen koker, bg herhal ng weerspro
ken moeten wo den. Wie kans ziet om
uit den chaos van beric! tm en geruchten
een juist en scherp beeld te vormen vaa
don werkeljjkeu toestand op hetooilogs-
terrein, bjj moet over eene scherpzinnig
heid, eene laci Jite.t beschikken, welke
maar zéér weinige i geschonken is
Ze'-er is, dat de Russen zoowel ter zee
als op hst land thans ia Japanners aan
pakken met groote activiteit en hun leger
aanvoerders tot groote voorzicht gbeid
nood/aken.
Dj drie Japinsuhe legers die tegenover
generaal Koeropatkine'a troepen
staan in de bergachtige streek welkè zjj
Boudewgn bedekte een oogenblik zjjn aan
gezicht met be de handen, als in een onstui
mige ontroering
De edele vrouw vreesde dat baar arme
schoonbroeder tot razernij zou overgaan. Zjj
zonk voor hem neder en zag smeeteend tot
hem op.
Geloof me, Boudewjjn, riep zjj weenend,
dat de zorg voor uw geluk onze een ge drjjf veer
is. Schenk ons uw vertrouwen, en luister naar
onze raadgevingen en gjj kunt nog gelukkig
worden, en dat zult gjj. In Gods naam, bljjf
bedaard! Ik en uw broeder Ignaaz, wij hebben
gedaan, wat wjj u en de eer van ons huis
schuldig zjju.
Hjj liet de handen zakken.
Is Charlotte dan niet dood vroeg hjj
bevend.
Neen Foudewjjn.
Ik geloof u, Benigna. Ik geloof u, zeide
hjj diep geschokt.
Ik begrjjp reeds den sameoharg der zaak
maar men heeft mjj gezegd dat Charlotte over
leden was.
Zjj leeft, Boudewjjn, ik verzeker het u
stellig, maar zjj :s arm en verlaten en voedt
zich van haren handenarbeid, eu dien van haren
dochter, met wie zjj samen woont.
Charlotte, Charlotte! ach, mjjn God I
[Wordt vervolgd.)
