No. 5747
Maandag 18 Juli 1904.
29ste Jaargang
Wagêlaè voor <3ftooró- on
Knoet-Regeering.
HET GEHEIM
vaD een Vorstenhuis,
ABONNEMENTSPRIJS.
BUREAU St, Jan setraat. Haarlem.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
PBIJ8 DBB ADVTBBTENTIEN.
FEUILLETON
Belgie.
DuitachUnd.
Frankrijk
Engeland.
Amerika.
De oorlog in het Oosten.
Milt flO RUT.
Per S maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacteur-Directeur W. KÜPPERS.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 7l/s
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Puhlieiti, Etrangère
"agiTE MA NON AGITATE. G.L. DAUBER Co JOHN., f. JONES Suee. Paris 315w Faubourg Afontmartré
«Je zult van me houden, je moet van
me houdenschreeuwde de vader, ter-
wjjl hij zjjn jongen de dageljjksche por
tie slaag toediende.
De slagvaardige opvoedingskunstenaar
heeft school gemaakt in Duitschland
voorat.
Vrjjheer Von Hammerstein,
die nog altjjd den minieterieëlen zetel
versiert, hteft nog kort geleden in het
Duitsche Parlement de verklaring afge
legd, dat het geheele doel van de haka-
tistieche dwang en uitzonderingswetten
niets anders beoogt, als van de Polen,
goede Pruisen, goede vaderlanders te
maken.
Wat wil dat zeggen, «goede Pruisen?»
Trouw aan de wet en burgers van
staat zjjn de bedoelde menschen toch
reedi: om er uit te krjjgen wat er niet
in behoort, daarvoor is de politieveror
dening en de strafwet,
De bedoeling welke de minister dos
beoogt, kan das alleen beteekenen, dat
de verdrukking der Poolsche taal, de
rechtsvervolging der Polen en de andere
dwingslandjjen der Polen warme gevoe
lens moeten instorten voor het Pruisisch
Duitsohe Vaderland, voor Patriotisme,
tevredenheid en liefde.
In een oud liedje heet het, dat nie*
mand tot liefde kan gedwongen worden,
maar in Duitschland zet men de grondre
gelen der paedagogiek vaak ondersteboven.
Men wil er de Polen zoo lang prü-
gelen en benadeelen, tot hun hart weg
smelt in liefde voor hun beulen.
Da Polen zjjn wel Christenen. Maar
dat zjj de beoefening der deugd van zjjn
vjjanden te beminnen tot zulk een held-
haftigen graad beoefenen, kan men toch
niet verwachten.
Er zjjn er die schjjnen te gelooven
dat bjj de Polen de kastjjding evenzeer
gewaardeerd wordt, als bjj de Russische
arbeidersvrouw, die onder een stroom
van tranen verklaart: <mjjn man houdt
niet meer van mjj, want bjj heeft me in
z<s weken niet geslagen.»
Maar de eigeuljjke leiders vau deze
moderne vervolging zjjn zoo caïel niet.
Ze weten zeer goed, dat de telkens
scherpere maatregelen den oppositiegeest
nog prikkelen, den tegenstand nog scher
per maken, maar dit past juist in hun
kader. Ze willen den strjjd tot het ui
terste doorvoeren, en 't zou dan wel
't grootste ongeljjk zijn, dat hun, naar
zjj meenen, kan aangedaan worden, wan
neer in Polen de Christelijke Conserve-
81
Vervolg.)
Uitgeput zonk big achterover in het kus
sen, als in eene bszwjjnrng die tot slapen
overging.
Benigna, den doodsbleeken man aanschou
wende:
't Is genoeg, fluisterde zij. Voor
heden mag ik niet verder gaan. Allengs
zal zjjn geest zich met de gedachte gemeen
zaam maken, dat Charlotte voor hem behou
den is.
Nu riep zjj Igsaaz en den dokter. Beiden
traden zacht binnen.
Hoe heelt de genadige heer de openba
ringen ontvangen? vroeg de geneesheer.
Betrekkelijk wel, 'antwoordde Benigna, bjj
had zijne Charlotte niet vergeten, maar hjj dacht
dat zjj dood was.
Arme broeder! fluisterde Ignaaz.
Ik hoop, zei de geneesheer, dat eene
heilzame rust is ontstaan. Bust is een goed
teeken.
Storen wjj hem n'et, zei Ignaaz, die
den vorst weemoedig aanschouwde. De arme
man heeft ontzagljjk veel geleden.
tieve partjjen het heft weer in handen
kregen en een modus vivendi met de
Regeering afeljten.
Het is in den «Culturkampf» immers
ook zoo toegegaan tegenover de Duitsche
katholieken.
Die vooraan gingen in den strjjd on
het hards'e riepen, wilden van geen vrede
weten, ook niet van een Bismarckschen
vrede, alleen van een kerkhof-vrède.
Bismarck had toeD even weinig
begrip van den tegenstand van het katho-
licismus, als de tegenwoordige ministtr
van het innerljjke, van de weerstandskracht
der Polen.
Die toen gedroomd hadden van ie ver
nietiging van het katholicismns, ont
waakten nit dien droom en het gevolg
was, dat ze den Evangeliachen bond
stichtten, die het werk onafgebroken
voortzette en met alle middelen trachtte
te beletten, zooals een Dnitscb blad on
langs zei, dat de Duitsche Katholieken
zich in bun vaderland in rast bevonden.
Bismarck maakte ook bjjzondsre
wetten tegen de sociaal-democraten.
Maar het moet tot zjjn eer gezegd
worden, dat hjj niet dom genoeg was
om te deuken dat men het volk met de
zweep alleen tot vaderlandsliefde kon
brengen.
Hjj begon te spreken van het «erf
deel der onterfden,» hjj bracht wetten
voor ziekte en ongevallen, voor invalidi
teit en ouderdom op de baan, die toch
het begin en de grondslagen zjjn ge
weest der Duitsche He-vormingen op so
ciaal gebied.
De dwangwetten tegen de sociaal-de
mocraten zjjn vervallen vóór den val
van Bismarck zelf, maar de hervor
mingen op sociaal gebied zjjn sedert zjjn
heengaan pas flink vooruit gekomen.
«En toch drie millioen roode stemmen!»
zeggen de tegenstanders. Maar wanneer
tegenover de arbeidersbeweging alleen
de zweep en niet het klontje suiker was
gebruikt, hoeveel stemmen, en wat de
hoofdzaak is, hoeveel verbitterd "g zon
dat meer hebben gegeven
Het schijnt tot de lotsbeschikking van
het Duitsche Rjk te behooren, dat er
altijd eenige minderheid in vervolgingen
verdrukking moet zijn.
De nieuwste cultunrkampf tegen de
Poolsch sprekends medeburgers is klei
ner dan de vorige, maar, dat wil niels
zeggen, bjj words met minder verstand
nog gevoerd dan de voorgaande.
Het is te hopen dat het niet zoo lang
duurt, voor in de wetgevende kriogen
de bekentenis doorbreekt, dat de kuoet-
Ook ik, zuchtte Benigna.
En wat hebt gij bekomen?
Stil; hjj ontwaakt.
Ignaaz gaf een teeken met zjjne hand.
BenigDa zonderde zich achter in de kamer
af, zoodat de'blik van den zieke haar niit kon
bereiken,
Was het een droom? vroeg Boudewjjn,
die met de hand over zjjn voorhoofd streek,
alsof hjj zich wilde herinneren. Dan wu het
een fraaie droomt
Ik heb Charlotte gezien en gesproken, zjj was
bedroefd, vol verdriet. Ach! en Benignal Nu
kent Benigua het heillooze geheim, en heeft
het mg ontsluierd. Beschikking! riep hjj bitter
glimla-hend. Geen meusch valt van het dak
zonder den wil van Hem, die hem geschapen
hee t. Mjjn werk is nu ten einde; het jacht
slot, waarin ik een gelukkigen"tjjd heb door
gebrachtmaar ik was slechts in verbeeldmg
gelukkig is voltooid, door mijne hand vol
tooid, dat heeft een vorst gebeiteld! Zal de
nakomelingschap zeggen: Hjj was uit neiging
een kunstenaar en heeft zjjnen tijd goed be
steed? Ik ben gereed! Waarom aarzel ik dan
nog? In gindsche schrijftafel ligt mjjn tes
tament, men zal het er vinden. Alles
is overwogen, bepaald, mjjne loopbaan is ten
einde.
Eensklaps verliet hij zjjne plaats en nam
het geweer, dat hij tegeneen stoel gezet hal,
toen Benigna was binnengekomen en waarvan
hjj den loop op zjjne borst riohtte.
Boudewjjn, wat gaat ge doen, riep de
toejjlande Benigna; maar Ignaaz had zich reeds
politiek van Ha mmerstein niet het
rechte middel is, om van de Polen goede
Proisen te maken.
De ware politieke sport is njjvere be
zorging van welvaart en recht.
(M. C.)
BUITENLAND
Te Antheit, in de Provincie Luik, heeft
de socialist Mar chant, dienstdoende
burgemeester der plaats, goedgevonden de
sedert jsren gehouden processie, die Maan
dag zou worden gehouden, te ve.bieden.
In zgn bevelschrift zegt Marchand
dat de processie de kermisfeesten zou
storen. Er heerscht groote verontwaar
diging ouder de bevolking over net op
treden vau den godsdiensthater.
De Belgische bladen zjjn vol van
huldebetuigingen ter eere van Paul
K r u g e r, die als een banneling in Zwit-
8er!aad is overleden.
L)e «Independence Beige» schrjjft: tloe
veel liever zouden wjj Kruger daar,
in Zuid-Afrika, hebben zien sterven, in
vellen roem, op den avond van een
veldslag en te midden van zjjn wapen
broeders. Er was zooveel grootheid in
zijn leven, zooveel heerlgke schoonheid
in de energie, waarmede hg zgn zending
volbracht, dat men niet anders kan dan
zeer diep neer te knielen bij zgn graf
eu de bloem der droefenis te strooien op
het hootd van dezeu grgsaard uit het
tgdperk der helden.»
Het «Journal de Bruxelles zegt
Thans bestaan de Boeren Republieken
slechts als een roemvolle herinneriag. Üe
Engelschen zgn er heer ea meester, ter-
wgl de oorspronkelijke blanke bevolking,
uit de gevangeuisscbap teruggekeerd, zicu
op zjjn verwoeste Ooeveu en verlaten
velden vestigt. Maar toch is er alu,d nog
een dapper volk, wiens rampspoeden de
geheele wereld beroeren. Vandaar dat elk
gemoed zich thans droef neerbuigt bg he<
graf van hem, die de oogen sloot en die
alle hoedanigheden en al de grootheid
van zgn ras in zgn persoon veneuigde,»
De «Vingtiène Siècle» zegt dat allen,
die Kruger ontmoet hebben en dis
bekend zjjn met de gescbieieuis van zgn
loopbaan, steeds getroffen weiden door
het «aartsvaierlgke» in zjja persoonlijk
heid. Zjjue populariteit was zonder voor
beeld eo hg boezemde steeds zgn volk
een onwankelbaar vertrouwen in.
De Bjeien vonden ia hem ea in zgn
schoon karakter hunne eigene hoedanig
heden, hun eer en moed terug.
Ten tgden der oude Grieken zouden
de tegenspoeden van dez-n zwervenden
gig<aard eu zjja volk hem gemaakt heb
ben tot den Priam ecner nieuwe Illias.
Veel bladeD, bgna alle, die eenige be
teeken s hebben in het Duitsche Rgk,
wjjden waardeerende artikelen aan ce
meester van bet geweer gemaakt. Hjj wierp het
door het i custer in het park. De vorst scheen
weder in woede te komen.
Hij balde de fnisten en staarde toornig zjj-
n n broeder aan. die hem het wapen hsd ont
rukt.
Ben ik geen meester meer over mjj zei
ven riep hjj. Wie waagt het mg te beheer-
schen.
Met waardigheid naderde hm Ignaaz.
Hebt ge vergeten Boude wjjn, wat mjjne
u geregd heeft.
Benigna?
Ja, zjj heeft u gezegd dat Charlotte niet
dood is maar leeft. Eu zjj leeft voor u. Welnu,
doe gij het dan ook voor haar.
Heeft Benigna gezegd, dat Chailotte
leeft?
Ik herhaal en bevestig het,
Gij Ignaaz?
Volg uw hart, neem Charlotte in uw
huis en wees met haar gelukkig I Jk zelf zal
u Charlotte terugbrengen.
Boudewgn beefde. Zgn geheugen scheen
terug te komen.
Aeh, hos ongelukkig ben ik! riep bjj ge
schokt. Gjj overlaadt mjj met weldaden en ik
moet u met onverschilligheid danken.
Wees man Boudewjjn I
Ik wil het zijn.
Zeg dan vaarwel aan de beslommeringen
der regeering en laat die aan andere handen
over.
Dan kan ik ze aan geen betere overla
ten dan aan de uwe. Spaar Charlotte.
nagedachtsnis van Paul Kruger.
De «Köln. Zeituug» zegt:
Het lot heeft hem bedrogen. Het heeft
zgn volk op andere wegen geleid dan de
zjjne. Wie weet of de ouds monde man,
die nu zgn oogen heeft gesloten, niet voor
zjjnen dood nog éénmaal gelukkig heeft
geglimlacht, droomend of weenend dat
de toekomst der Atrikaanders nog niet
verloren is, doch dat ze zich nog eenmaal
evenals de Vereenigde Staten van Ame
rika met kracht zullen loswringen uit
den greep van het Engelsch Imperium.
De President der Fransche Republiek
heeft Woensdagavond met d n Bev van
Tunis, die zich te Parjjs beviadt, Woens
dag-avond de vertooning van Le Trau-
vere in het Operageboaw bijgewoond. Don
derdag woonde de B^j in gezelschap van
L o u b e t ne Revue der troepen te Long-
champs bjj ter gel#rgnheid van den nationa-
len feestdag aldaar gehouden.
De Aa'tsbisschop van Rouaan heeft
aan de «Temps» een brief gezonden
waarin hjj protesteert tegen het noemen
van zgn naam in verband met het con
flict tusschen den Paus en eenige bis
schoppen in da Fransche Republiek. Hg
verklaarde slechts naar Rime gegaan te
zjja om het gewone vierj terljjksche be
zoek aan den Pans te brengen, dat alle
aartsbisschoppen en kardinalen den Hei
ligen Vader verschuldigd zgn. Betreffende
de quaestie van Kerk en Staat verklaar
de mgr. Fuzet z.ch een bedist voor
stander van de handhaving vau het Con
cordaat en is overtuigd dat, mocht
het worden opgeheven, binnen het halt
jaar een nieuw zon noodig bljjken.
Het «Journal de l'Aisue» bevat een
tegenspraak van hst bericht dat mgr.
M i g n o t, de aartsbisschop van Albi,
iets met het conflict zou uit te staan
hebben.
De Eagelsche bladen breugen op hun
manier hulde aan den overleden Paul
Kruger. Alleen de GUbe msakt een
uitzondering en acht het 't best Kruger
maar zoo sposdig mogeljjk te vergeten.
De libera'e Westminster Gazette ver-
wjjt Kruger een misdadige domh-i J
het uit matum en laat verder het
oordeel over aan het nageslacht
Het vriendeljjkst is de Pall Mall
Gazette, het blad waaraaa eenmaal
Milner en Stead werkten. De Lon-
densche Correspondent der N. R. Ct.
vat het oordeel van dit blad aldus samen
«Kruger was inderdaad een groot
man. Had bjj een sympathieke schrander
heid bezeten evenredig aan zgn geestkracht
en diplomatiek veroutr, hjj zou in Zuid-
Afrika de herinnering hebben nagelaten
vat een der grootste staatsmannen. On
gelukkigerwijs was K r n g e r niet in staat,
de voorschriften der billjjkheid en de
werkelijke logica der leiten te waar Je i-
ren. Desondanks bleef hjj een achtens
waardig en geducht vjjand; zgn vinnigste
Ga met Charlot'e op reis, of bljjf hier
met haar het jachtslot bewonen.
Charlotte, Charlotte, stamelde de vorst.
Een kille huivering doorliep hem, terwjjl
hjj dien naam mompelde,
Troost u en schep moed, gjj hebt in
niets eenige schuld.
Maar wilt gjj ons gerust stellen, wilt gjj
uw land eene weldaad bewjjzrn dat in de
tegenwoordige omstandigheden, een krachtige
regeering behoeft, benoem eenen regeerder
uwe aftreding is licht te verontschuldigen,
wegens uw geschokte gezondheid.
Door dezen s ap maakt gjj een einde
aan de beroeringen van onzen broeder Edwald,
van wien at deze valsohe praatjes uitzingen
ook jegens n zoo goed als jegens ons.
Ze bjj u niet, dat wjj Charlotte hadden ver
jaagd?
Ja, ja!
Welnu, ons zei bjj, dat gjj haar ve~stoo-
ten hebt. Maar niet wjj, smeedden twisten
tegen u, geljjk gjj het geloofd hebt. Edwald
alleen is uw vjjand, hjj, die naar ds vorsten
kroon streeltl Herken tooh eindeljjk uw ware
vrienden, BoaJewjjn. Wie heeft zoolang over
u gewaakt, zonder dat gjj het wist Uw
broeder en zjjne gemalen. Wjj hebben uwe
zonderlingste luimen bevredigd om uwe rust,
nist te s oren. Wjj hebben ook naar Charlotte
gezocht en haar eindeljjk gevonden. Niettemin
hebt gjj op mjj de verdenking geworpen, dat
ik u naar het leven s'ond indien ik uweu
dood wille, dan zou ik u het geweer niet
hebben ontrukt, waarvan de kogel uwe borat
tegenstanders zullen de eerste zgn om
zgn moed en volharding in dagen van
rampspoed te hnldigen.<
PanI Krnger beeft zgn Echtge-
Doote, Tante S a n n a, vier jtflr over
leefd. Zjj overleed 20 Juli 1901L
Esn werkstaking van pakhnisbedien-
den te Chicago heeft ten gevolge de
stggiog van den vleeechprjjs in verschil
lende plaatsen. De staking heeft zich
thans ook tot New-York uitgebreid.
Uit New-York wordt bericht, dat het
aantal stakers in het conserveo-bedrjjf
geschat wordt op 40.000 tot 72,000 en
men vreest, dat New-Y irk weldra door
gebrek aan vleesch bedreigd wordt. De
ambtenaren van den vleeschtrnet ten
minste verklaarden, dat de voorraad niet
zeer groot is en dat de prjjzen reeds
stjjgen.
Het wordt niet weersproken, dat de
Japanners eene gedachte nederlaag hebben
geleden bg aan aanval op Port Arthur
Dat zjj echter 30.000 man verloren aan
dooden, gekwetsten en gevangen genomen
soldaten, laat zich moeilijk aannemen
door hen, die weten wat een masst sol
daten dit getal vormt. Niet te ontkenoen
valt echter, dat de nederlaag der Japan
ners verpletterend moet zjja geweest.
De bjjzonderbedea over het gevecht
bljjven nog steeds ontbreken.
Een eigenaardig voorbeeld van de opti
mistische wjjze waarop de Rassen han
berichten samenstellen levert het volgend
telegram van den correspondent der «Sirsh.
Wjei.» betrekking hebbende op de iane-
miag van Kuipmg door de Japanners.
De wakkere correspondent seint nit
Tasjigjao van 11 Juli:
«Op 10 Juli des morgens bagon onze
linkervleugel zich van Kaipiag terug te
trekken met het doel, den vjjand in de
vlakte te lokken. De Japanners lietea
langen tjjd hun artillerie zwggen. Des
avonds begon een artillerievuur en wel
schoten de Japanners, zooals nit gevon
den projectielen bleek, met kaaonnea
van kleia kaliber ea oad model. Op den
marsch naar Kaiping leden de Japanners
ontzaggeljjke verliezen vooral bjj het
overtrekken van de rivier. Toen ds Ja
panners halt maakten, trokken de Rus
sen op de van te voren gekozen stellin
gen terug.»
Zeer opmerkeljjk is zeker de verklaring,
dat de Russen Kaiping ontruimden, alleen
om de Japanners naar de vlakte te lok
ken. Jammer maar, dat de Japanners bet
niet noodig achtten naar de vlakte at te
dalen. Zjj schjjnen het beter gevonden te
hebben maar rustig te Kaiping te bljjven.
Niet minder opmerkeljjk is de mededee-
ling dat ds Japanners uit oude kanonnen
zouden hebben gevuurd en eveneens de
vermelding van de ontzaggelijke verliezen,
die immers volgens generaal O k o e slechts
175 man aan dooden en gewonden zouden
hebben bedragen.
doorboren moest.
Boudewjjn bewoog het hoofd alsof hjj zeggen
wilde: Dat is waar.
Ignaaz hernam:
Door onze tusschenkomst zult gjj Char
lotte, waaraan uw sart nog altijd met tooveel
liefdejgehecht i», weer kunnen ontvangen. Is dat
van onzentwege geen nieuw bewjjs van ware
vriendschap?
Ja, ja! mompelde de zieke.
Wees dan oprecht, Boudewjjn. sprak Ig
naaz vermanend.
Spreek, spreek.
Waar is uw zoon?
Mjjn zoon, de fraaie, b'onde knaap?
Wel ja,
Ik west het niet. Men z- gtdat Oharlott#
hem in den a'grond heelt geworpen.
Wie zegt dat?
Een ooggetuige.
Wie is deze ooggetuige.
Mjju broed r Ewald, welke dien nacht
in het jachtslot doorbracht.
't Is dus Ëwald, die u dit heeft
wjjsgemaakt 1 Maar zooeven spraakt gjj
daar van uw testament, he wel, geef het mjj
Boudewjjn, geef het aau uwen verkleefden
broeder.
[Wordt vervolgd.)
