No. 5755
Woensdag 27 Juli 1904.
29ste Jaargang
2)ag6laó voor *31 oorö- SZuió-étollanó.
Humoristische Artikelen.
HET GEHEIM
van een Torstenhuis.
Per 8 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
7oor het buitenland 1
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen-
Hoofd re dacteur-Directeur W. KÜPPERS.
BUREAU St, JanaBtraat. Haarlem
1&1.20
1,50
2,9C
0,03
Van 1—6 regels50 Cants
Elke regel meer r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieh Contant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublieitéEtranaère
G.L. DA UBE SfCoJOHN., f. J ONES SueePari» 316m Faubourg Montmartre
De humor is dun gezaaid in de
liberale hoofdartikelen, die altijd atyf
staan van statigheid. Dezer dagea zijn
echter vele dier opstellen bspatld hu
moristisch Ongewilde humor, het zij
zoo, maar daarom des te grappiger, vooral
wjjl het geldt een voor de iibsralen bjjs-
ter tragische gebeurtenisde ontbinding
der Eerste Kamer, welke Zaterdag in
de sl ntingszitting der Staten-Gen fraai
een voldongen feit is geworden.
O eer die ontbinding zjjn al wat jam-
merartikelen geschreven; maar beusch
dat gejammer maakt op ons een komischen
indruk. Als men een vervolger, aan
wien men gelukkig is ontkomen, in mach*
telooze woede een vuist ziet ballen, dan
is zulks al een vroolijk gezicht. Maar als
die vervolger daar dan nog een uitgestre
ken gezicht bg zet, heasch, dan wordt het
komieke ten toppunt gedreven.
Hoor nu b. v. de altjjd zoo felle Arn
hemsche Courant
Er is gesn reden het te verzwegen,
dat het besluit tot ontbinding der Eerste
Kamer ons een teleurstelling is. Niet
omdat wjj het uit constitutioneel oogpunt
bedenkelijk zouden achten of van het
standpunt van het Kabinet politiek onge
rechtvaardigd, maar omdat wjj stellig
overtuigd zjjn, dat een terugtreden van
Dr. Kuyper het algemeen belang en
vermoedelgk ook dat van de partgen
der parlementaire meerderheid ter bevor
derd dan geschaad zou hebben.//
Is het ni6t kostelijk? Da brave Arn-
hemithe is zoowaar bezorgd voor het
«belang van de partgen der parlementaire
meerderheid.» Eu dit belang zou zjjo ge
schaad door eeue beslissing, die noch
«bedenkelijk» noch «ongerechtvaardigd»
is! Maar als men in een moeiljjk geval een
beslissing weet te nemen, welke aan deze
eischen voldoet, dan zoo zouden wjj
zeggen ie men ook mans genoeg om
voor zjjn eigen belang te zorgen. De
Arnhemtche Courant zjj dus gerust. Onzen
dank ictuszchtn voor haar komieke be
zorgdheid.
Het vr jjzinig-democratuch Sociaal Week
blad gooit het over anderen boeg. Vol
gens dit orgaan heeft de ontbinding «voor
de groote politiek» deze beleekeiris, «dat
zjj in haar gevolgen de fouten van Dr.
K u j p e r helpt goedmaken.» Het is dan
ook voor het blad
nog geen uitgemaakte zaak, dat niet een
ander beleid van de linlterzjjde in de
FEUILLETON
Vervolg
Ja, hij was timmermansknecht.
Vertel, vertel voor*, ik bid u
Frederika's lust om te verhalen, was nu op
gewekt, .en zij ging voort
Brand was vermoeid, hjj kon dien zelf
den avond niet terugkeeren en ik liet hem
daarom in het bed van eenen jager slapen,
die juist dien dag verlof had. Met Charlotte
moest hg nader bekend zijn, want ik hoorde
dat hg h ar moed toesprak en haar wegens
een of ander poogde te troosten. Bg het lich<
aanschouwde ik nauwkeuriger de dameoch
ik had kunnen weenen.
Waarom?
Zjj was in het zwart gekleed, had be
weende oogen en een zeer bleek aangezicht.
Toen ik vroeg of zjj treurde, antwoordde zjj
dat haar vader overleden was. Meer kon ik
niet vernemen. Nu bracht ik haar in de
kamer die voor logeergasten was ingericht.
Moet ik hier wonen? vroeg zjj verrast. Ja,
Boudewjjn Heak wenscht immers dat wjj u
naar ons vermogen goed huisvesten en het u
aan niets ontbreken laten. Wjj geven u de
beste kamer van ons buis. Andreas braohthel
Tweede Kamer bg de Hooger Onderwijs
wet aan de groote politiek en aan den
economischen toestand en de welvaart
des lauds, ten goede zou zjjn gekomen.//
Het Soc. Weekblad zit dws achteraf met
de ontbinding verlegen en denkt bg zich
zelfWe hadden Let anders moeten aan
leggen; onze mjjn is te vroeg gesprongen.
Ja, ja, dat komt ervan, als men zjjn
tegenstandere te getiug schat. Maar
waarom, geacht orgaan, geen vroolijk
gezicht gezet als Bet Volkdat schrijft:
Met K u y p e r's staatsgreep hebbea wg
dit gewonnen dat wjj er ons altjjd op
zullen kunnen beroepen als men later
tegen het gevaar, dat wij in telkens groo-
tere mate worden voor de bourgoisie, be
lemmeringen wil inschuiven tusschen het
kissrecht en zjjne uitwerking.h
Bet Volk heeft er natiurljjk ook ver
bazend het land over, dat er een chris
telijke Eerste Kamer komt. Het zet zich
daar evenwel bljjmoedig overheen, omdat
het in da ontbinding een daad ziet, wel
ke «da uitwerking van den volkswil op
de wetgevende macht versterkt.» Eoo
daad alzoo, welke strookt met de socia
listische wenschen. Ia zjja bljjmoedigheid
ziet het blad over het hoofd, dat de Re-
gearing, welke geljjk de huidige
met den volkswil terdege rekening wil
houden, het beste belet .el is tegen het
voortwoekeren der socialistische propa
ganda. Heel geruet is het intusschen niet
want het acht «een debat noodig over
de beteektnis van het ontbindingsrecht
in ocz? Staatsregeling Hoe komt Het
Volk opeens zoo bezorgd voor onz® Staats
regeling Toch niet wjjl het deze puik
aebt? Wel neen, maar omdat het wel
gaarne aan onze Regeering den kans zag
benomen den volkswil, waar deze zich
in Chritteljjken zin uitspreekt tot zijn
recht te brengen.
Het Handelsblad tapt uit een auder
vaatje, waur het scbrjjft:
De jongste verkiezingen voor de Pro
vinciale Staten hebben plaats gihad onder
een leu<, waarbjj de handhaving of ver-
drjjving der huidige liberale Eerste Kamer
op den voorgrond stond.Nu zjj in het na"
deel der vrjjzinnigen zjjn uitgevallen, kan
niet anders dan een omzetting der Eerste
Kamer verwacht worden. De Provinciale
Staten van Zuid-Holland aan wie dat af-
makingswerk is opgedragen door de kie
zers, zullen zich eerlijk van die taak
kwjjten.//
Heusch, Handelsbladdaar kunt ge ge-
rast op wtzen En al spreekt ge du
smalend over «het voltrekken van een
doodvonnis over de liberale meerde heid
der Eerste Kamer», de Zuid-Hollandsche
Staten zullen met een gerust gemoed
dat werkje ten uitvoer leggen. De libe
ralen zouden immers, wartn de verkie
zingen anders uitgevallen, ook geen
barmhartigheid hebben betoond!
Het alleiveimakeljkst is wel hei Utr.
Dbld. waarin professor de Louter, die
de Regeering beschuliigd van een «re
volutionaire daad», hoewel bjj zelf moet
zeggen dat het Kabinet volkomen in zijn
recht was waarin, zeggen wjj, prj.
de Louter een zoo verbluffend «taaltje
geeft van averechtste redeneering, dat
wjj daarop het volle licht willen doen
vallen.
Zjjn Hooggeleerde heeL het over de vol
gende «valsche leus»:
//Er is beweerd, dat vrjjheid van onder-
wjjs beteekeut geljjk recht op staatson-
ders'.euning en dat er geen vrijheid bestaat,
indien de Staat niet tevens zorgt, dat
door die vrjjheid wordt bereikt wat zjj, die
de vrjjheid verlangen, daarmede trachten
te bereiken eene ongerijmdheid, tenzjj
iren aanneme, dat vrjjheid van drukpers
beteekent Staatszorg, dat de pers haar doel
bereike; dat vrjjheid van vereeniging en
vergadering beteekent: staatsondersteuning
om vereenigingen te stichten en vergaderin
gen te houden; dat vrgheid der kerk be
teekent een staatskerk; kortom dat vrjjheid
beteekent gebondenheid aan, athankeljjk-
heid van en door den Staat.//
De professor was bepaald nog niet
van den schrik bekomen toen hjj dit
schreef. Hoe zou hg anders zoo ongelukkig
hebben kunnen wezen met zjjn voorbedden!
Hg heeft het o.a. over de vrgheid van
drukpers. Welnu, bekjjken wjj deze eens
nader. Wat zou de prof .sior er wel van
zeggen, als de Regeering eens de zooge
naamd neutrale pers bevoorrechting ochonk
in geld; als zjj die pers jjkte als de eenige,
welke in staat is en 't recht heeft jour-
naiis'iake diploma'® te verleenen. Alle
andere couranten zouden natuurljjk met
prof. de Louter en zjjn U. D. voorop
dezelfde ondersteuning, dezelfde rech
ten eischen. Eu zjj zonden geljjk lubben,
want ware vrgheid van drukpers eischt:
0 dat geen enkele conraut wordt bevoor
recht, öf dat ze 't allen geljjdeljjk worden
groote pak, dat kleedingstukken en linnen
go.d bevatte, en ik hielp het uitpakken.
Het arme meisje had niet veel, maar wat
het had was goed. Het ljjnwaad was fijn ea
iwee kleedjes waren van zjjde. Ook was er
een zjjden mantel bij, en de hoed, diea zjj
droeg, was naar den nieuwsten smaak maar
zwart, geheel zwart. Den volgenden morgen
ging Andreas Brand heenCharlotte geLidde
hem tot aan den boom op de plaatsik
stond aan bet venster, zjj wilde hem geld
geven, maar hg wees het af met de hand en
liep in het boschdat behaagde mij van den
timmerman en daarom gaf ik hem later als
hg kwam, gebraad en wjjn.
Is Brand dus nog'wedergekomen
Dikwjjla. zeer dikwijls.
Bij Charlotte?
iNatuurlgk.
Wat was zjjn doel?
Haar bezojken, zien hos het haar ging
en met haar spreken. Welk eene vreugd was
het, als de timmerman uit het bosch kwam.
Weg was zjj uit het buis, hem tegemoet, het
sche 1de weinig of zjj vloog hem om oen
hals. Zoo Andreas niet veel ouder was ge
weest, zou ik iot andere gedachten zjjn ge
komen maar, neen, Charlotte was ie jong,
te fyn beschaafd, te veel eene steedsche dame
om kennis te kuunen hebben met een gewoon
ambachtsman dien zij daarenboven bijna als
een vader behandelde. Zelfs eens twistte hg
met baar.
Waarom?
Dat weet ik nietdoch beiden waren
Welnu, professor, zoo is 't ook met
het onderwjjs! Niet 1 richting moet
bovendrjjven, al heet zjj neutraal, want
dan is er geen vrgheid van onderwjjs te
spoedig weder verzoend.
Maar, gij vergeet van Boudewjjn Haak
te spreken, dunkt me.
Neen, ik vergeet hem nietwacht slechts
één oogeublik 't schiet mjj ie binnen dat
ik de meid naar den tuin moet zenden om
gioenten voor morgen gereed te maken. Ik
had dit door het verhalen schier vergeten.
Dadelyk ben ik weder bjj u.
Vrouw Frederika verliet de kamer.
W at is dat wat is dat riep de ver
baasde Albert. Mijn pleegvader heeft deze
dame gekend, zelfs naar het schjjnt, invloed
op haar gehad. Acb, mjjn God, hoe zonder
ling zijn deze verwarde zaken! Ik wil gerust,
bedaard schijnenmisschien verneem ik door
de spraakzaamheid der goede vrouw zooveel,
dat er een lichtstraal in de mjj omgevende
duisernis valt.
Opgewonden ging hjj op en neder. Dui-
zenda gedachten, gissingen en veronderstel
lingen kruisten elkander in zjjn hoofd. Zoo
veel hield als zeker dat Brand veel geweten
en een gewichtige rol gespeeld had maar
waarom had hg niet voor te sterveD ophel
dering gegeven nopens (lengeue, dien hij als
zoon bemind en grout gebracht had Zou hg
de papiereu hebben vernietigd, die den over
levende zoo nattig konden zjj a en hem langs
den kortsten weg naar het doel voeren
Waarom, waarom dat alles
Frede/ika'a voetstappen hoorende, heraam
Albert haastig zjn plaats en ging sohjjnbaar
bedaard zitten.
Frelerika zette zich ook weer aan tafel.
vinden. Alle onderricht zjj voor den wet
gever, onder behoorljjke voorwaarden, ge
ljjk. En niet anders brengt de Hooger-
Onderwjjswet.
De strijd over het Hooger
Onderwijs.
Wanneer wjj nagaan wat de ongelooviga
geleerden en ook velen die nog aan een
God gelooven, verkondigen over de Hoo
ger Onderwjjswet, door de meerderheid
der leden van de Eerste Kamer ver
worpen, enkel en alleen omdat zjj bevreesd
zjjn niet alléén meer den scepter te kun nen
zwaaien, omdat zjj kippenvel krjjgen van
angst bjj de gedachte dat ook aan ande
ren het recht zal toegekend worden om
wetenschappelijke titels te verleenen,
dan zien wjj bg de liberalen niets dan angst
om de staatsruif te moeten missen.
De godsdienstlooze wetenschap moet
toch zoo zeer diep niet doordrongen zjjn
van hars suprematie, als zjj vreest voor
haar oppermacht ia den lande, als ook de
geloovigen eenige steun van de Regeering
genieten, terwjjl zg, al wat ze b«zit aan
gebouwen, leermiddelen,enz.aan d m Staat
te denken heeft.
Waar moet het dan heer? als tenge
volge van den strjjd in de Eerste Kamer
luile ver ondigd wordt: onverstandige
ouders zjju het, die hunne kinderen niet
naar de openbare universiteit wenschen te
zenden.
Waar moet het been als door hoogge
leerden aan de ouders het recht wordt
ontzegd om aan hun kinderen een opvoe
ding te laten geven in hun geest.
Waar meet het hee als d or socialis-
t sche Kamerleden tot de jong-1 ed-u een
opwekkend woord wordt gericht om zich
met tot automaten van hun ouders te laten
verlagen
Waar moet het heen? als door weten
schappelijke mannen tot mindeijaiigen
zulk een (aal wo-d- gevoerd; als openljjk
ov«r bet ouderljjk gez ig met zulk een
geringschatting, om niet te zeggen min
achting, wordt gssproken.
Dat moet uitzgn, zegt onze Regeering.
Zjj wil aan het bevoorrechten dar anti
christelijke partjjen in den lande eau
einde maken. Galjjke rechten, daartegen
verzetten z ch de auti-regeerxngsgezinden,
die door hun eeDzjjdig optraden de Eerste
Kamerontbinding hebben uitgelokt.
BUITENLAND
Rusland.
Over het aanhoadeu van Duitrche en
Engelsche stoomschepen d rnr da Russi
sche vrjjwilligersvloot in de Rooie Zee
geeft de Rageering te St. Petersburg
gaarne voldoening maar dat neemt met
weg, dat da Russische oo logsvloot door
de inmenging in het vreemde handels
verkeer op zee groot oponthoud en schade
brengt.
Ze nam baar breiwerk en vroeg
Was het niet van Bo dewjjn dat ik nn
moest verhalen?
Ja, en 't laatste dat ge er van zegdet
was dat Boudewjjn te paard sprong en ver
trok, toen hjj Charlotte aan uwe hoede had
toivertrouwd.
Maar h'j kwam alle dagen terug, en
wat ik vermoedde, was j uist.
Wat was dat?
Dat hg tot over de ooren op de schoone
Charlotte verliefd was.
En zjj
Het was met haar als met hemzjj
zuchtte eu sprak geen woord, zoodra haar
geliefde zich vervjjderd had. Mjjn God 1 dat
was eene vrjjerjjZoo iets heb ik in mijn
geheel leven niet gezien. Jacob wa3 een sta
tig man en ik heb tem altjjd liet gehad,
maar zooals Charlotte, neen, dat was te erg.
Verdriet en angst ver eerden het arme meisje,
als Boudewjjn soms iets later dan op het
gewone uur kwam. Zjj liep na hier, dan daar
keek uit al de vensters en vroeg alle vjj
minuten hoe laat h:t Was. Kwam Haak ein-
deijjk, dan stormde zjj naar buiten en hij
viel van zjjn paard in hare armen. Hoe zal
dat alles eindigen zei mjjn m»n dikwjjls.
De arme Charlotte zal krankzinnig er van
worden.
Alles ging in den her'st en in den winter
goed. In het voorjaar kwam Andraas Brand,
hjj had een lang gesprek met Baudewjjii in
den tuin. Hij sprak met den erfprins even
vertroaweljjk alsof deze zjjn* gelgke was.
Da quaestie of de schepen van de Rus
sische vrgwillige vloot na het par see reu
van de Dardanellen als koopvaarders in
volle zee in oorlogsschepen veranderd mo
gen worden is nog niet opgelost.
China.
De Keizeria-weduwe van China heeft
bevel gegeven, dat een tempel zal ge
bouwd worden ter eere van de officieren,
tijdens den opstand d^r Boksersgesueuveli.
Deze tempel zal 100.000 taels kosten.
Ia Chioa brengen Japan sche agenten
groote opgewondenheid onder het volk'
zjj hitsen het volk op tegen de vreem
delingen en prediken een verbond met
Japan aan. Men vreest dat nieuwe moor-
dergen er het gevolg van zullen zjjn.
Generaal L e f e b r e, die het bevel
voert over het Fransche bezettingsleger
in China, heeft versterkingen van zjjn
troepen aangevraagd. Hg heeft een ba
taljon infanterie naar het noorlen ge
zonden waar de Japanners hesig propa
ganda maken.
Frankrijk.
De minister-presidept Combes heef
weer een politieke redevoering gehouden
ter gelegenheid dat hg een bezoek bracht
aan Carcasone. Orer de binnenlandse!» a
vervolgingspolitiek stapte de kerk ver
volger heen en noemde de bnitenlaodache
politiek van de huidige regeering zoo mooi
dat het optreden ran het Kabinet der
Fransche Republiek het voorwerp ie van
de bewondering der wereld.
Wjj droomen noch van oorlogszuchtige
avonturen noch van koloniale veroverin
gen maar nooit konden de openhartigheid
en de loyauteit van onze diplomatie hoo
ger gewaardeerd worden. O ize raadgevin
gen, geinspireerd door bezorgdheid voor
den wereldvrede, werden nooit met groo-
ter bereidwiJ gheid aangehoord. Wg tee
kenden de eerste a'bitrageve'dragee; wg
ruimden met Engeland samen de oorza
ken van de conflicten met-onzen bontge
noot Rusland oit den weg.
Minister Com bes hsiinnerdp aan de
reizen van koning E d aard naar Purge
en van den heer L o u b e t naar R >me.
Hat volk zoowel als de diplomatie oe-
schouwt de nieuwe verdragen als krach
tige middelen lot bevordering van den
wereldvrede, want niettegenstaande het
oorlogsgeruisch van verre weerklinkt, blijft
de vrede onze eerste behoefte en ons
vast beslu t.
De Kerkvervolger heeft zich zorgvul
dig oiithondtn om over binnenlandsche
pol tiek te spreken, wel wetende dat hg
zich dan op een gevaarlgk terrein begaf.
De oorlog in het Oosten.
Uit de verschillende oorlogsberichten
bijjkt, dat heel spoedig hevige gevechten
te wachten zjjn nabjj Lraojang, na de Ja-
panschi colonnes in een hatven cirkel om
deze plaats staan, niet meer dan 25 a
30 K. M. van de Russische hoofdstelling
Misschien wist Bmnd niet wie Boude
wjjn eigenljjk was
Dat is Wiarschjjnljjk.
Wat gebeurde er verder
Iets waaraan ik niet gedacht had.
Vrouw Frederika legde hare arme a op de
tafel, aanschouwde met groote oogen den
jongeling en zeider
Daags voor Pinksteren kwam er een pastoor
en trouwde het jonge paar in de eenvoudige
kapel, hier in 't dorp,
Mjjn man, ik en mjjnheer Bernhardt, de
kamerdienaar van den jongen vorst, warende
getuigen. Charlotte, welke niemand kende,
noch wist van waar zjj gekomen was, het
arme meisje, dat slechts een pak met kleo<
deren had medegebracht, was nu de vrouw
geworden van een erfprins, dien zjj voor eenen
hou vester hield. Boudewjjn droeg bjj de hn-
weljjksplechtigheid sleohts een gewoon hout-
v sters uniform. Nu, zei mjjn man, er zal
iets te doen zjjn als men aan bet: bof deze
geschiedenis zal vernemen Ik waeeh mjjne
handen in onschuld, want ik heb er geen
werkziam aandeel in gehad.
Wat raakte het ons, niut waar, mjjnheer
Albert? Wjj hadden gedaan wat ons bevolen
was zonder verder argwaan, en men liet om
in volkomen onvetenheid.
{Wordt vervolgd)
AiftLEME C0ÏIR4IT
ABONNEMENTSPRIJS.
PRIJS DER ADVERTENTIE*.
AGITE MA NON AGITATE
99
