No. 5759
Maandag i Augustus 1904.
29ste Jaargang
k lndië.
HET GEHEIM
vaü een Forstenhuis,
BUITENLAND
Frankrijk.
Rnsland.
Belgie.
Italië.
Engeland.
DuitschUnd.
De dynamietaansl&g te
St .Petersburg.
De oorlog in bet Oosten.
SMÏ COUKIIT.
Hfragêlaó voor cflooró' on Stuiè-éioUanó.
ABONNEMENTSPRIJS;
Per 8 maanden yoor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,9C
Afzonderljjke nnmmers0,08
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen,
Hoofd re dacteu r-D irecteur W. KÜPPERS.
BUREAU St, Jansatraat. Haarlem
PBUB DBB ADVHBTENTIBN.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieh Contant.
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publicity Etrangèrt
Q.L. DA UBE Sf Co JOHN.y F. J ONES Suae- Paris 31 bis Faubourg Montmartre
Nu eens over wat anders, dan de ont
binding der Eerste Kamer, welke in de
Liberale pers nog altjjd aan de orde
bljjft. 't Is ongelooflgk, welk een breeds
artikelstroom, dat o. i. toch o zoo een
voudige fait heeft doen ontstaan, een
stroom, waarin de practische politiek
dreigt te verzinken. Hieraan willen we
niet meedoen en daarom na eens over
wat anders.
Met belangstelling is alom vernomen,
dat generaal van Hentsz was be
noemd tot Gouverneur-Generaal van lndië,
Nu is er inderdaad voor die belangstel
ling redenniet wjjl de heer Van
Hentsz is «de pacificator van Atjeh»,
want krjjgsmanskuQ8t heeft men op den
Buitenzorgschen troon niet direct van
noole, maar omdat hg getoond heeft
het civiel gezag kloek en met besliste
doortastendheid te kunnen voeren. Dit,
gevoegd bjj zjja helderen blikenzjjn durf
in oorlogszaken, maakt dat wjj van zgn
bestuur veel verwachten.
Een doortastend man toch is noodig
in Insnlinde, waar een bureaucratische
slentergeest heerscht. Alles gaat er even
langzaam en loopt over zooveel schjjven,
dat bjj slot van rekening de verantwoor
delijke man in den regel op 't kerkho*
ligt Van veranderingen is echter tot dus
verre niet veel gekomen. Men klaagde
vooral hier te lande -wel druk over
de onverzettelijke Indische bureaucratie,
maar ingrijpende maatregelen werden
niet genomen, wat al mede esn gevolg
was hiervan, dat daar ginds onder den
evenaar alle vooratellen tot verandering
afstuiten op een dikken paperassen-muur,
waarachter schuil gaat de gemakzuchtige
meeningHet gaat we! goed zoo en alle
verandering is geen verbetering.
Het gaat er echter niet goed Of is
het ieiteljjk niet ongehoord, dat een land,
zoo rjjk aan hulpbronnen, zichzelf Diet
bedruipen kan Allerlei grondstoffen, di»
we hier voor de industrie moeten invoe
ren, worden daar in den bodem gevonden
Waarom worden die niet geëxploiteerd,
liefst door het Rjjk zelf, of minstens
door maatschappijen, die aan den Staat
een behoorljjke, een zeer behoorljjke uit-
keering moeten doen.
De Engelschen vatten deze zaak beter
op, practiscber ten minste. Of lazen we
niet, dat zich zelfs voor Thibet, waa-
de Britten op 't oogenhlik weer een
«vredesoorlog» 't is een raar woord
maar 't zegt toch ongeveer, wat de ex-
FfiülLLETON
108
Vervolg.)
Ik wilde hem niet afwijzen uit christelijke
liefdemaar, ik heb er geen goed oog op.
Heeft hij inderdaad kwade inzichten, dan
moeten wjj hem op heeteidaad betrippen en
dan moet hij bekennen wie bsm heeft omge
kocht. Zoo ik mij bedrieg, des te beter. Een
goed jager legt altijd zijne strikken, want het
is altijd mogelijk dat hjj er eenen roofvogel
in vangt.
Fabiaan gaf zijne toestemming te kennen,
maar deed tegeljjkertjjd een teeken dat men
Alberts rust niet storen mocht.
Hiermede was de houtvester het eens.
Zijn uwe pistolen in orde, Fabiaan.
De stom a e wees op den wand, waaraan
twee pistolen hingen.
Op de tafel lag een geweer.
Iks sluit de deur niet maar zet ze op een
kier. Al de vogel komt, laat hem gerust
binnentreden.
Nn sprong Fabiaan uit het bed en kleedde
zicb haastig aan.
Wat zjjt ge nu van zin
De kleine man gaf te kennen dat hjj zich
achter Alberts bed wilde verbergen.
peditie in het land der Lama's hiet te
zgn, voeren, reeds meerdere exploi
tatie- maatschappijen vormden? Zeker dit
gaat te ver, evenals de goudzucht in Zuid-
Afrika te ver ging. Wanneer wg dan
ook spreken van krachtiger, planmatiger
exploiiutie van Indië's rjjkdommeo, dan
hebben wg daarmede niet op 't oog een
spekken vaa de bennen der Europeanen,
maar een ondernemen ten bate van het
land en de bewoners, die ginds aan onze
zorgen zgn toevertrouwd. Een onderne-
mea door en voor Iudië, waarbjj de «brui
ne broeder» niet wordt benadeeld, maar
baat vindt. EeD onuernemeo, dat er is
op ingericht, lndië financieel meer en
meer onathankeljjk te maken van hat
Moederland.
Het zal hiertoe vroeger of later toch
moeten komen. Nederland heeft genoeg
met zich zeif te stellen en zal steeds me»r
met zichzelf te doen krjjgen, dan dat
wg maar zullen kunnen bljjven bjjspjjkeren
voor lndië, gelgk op de jongste begrooting
voor 't eerst gebeurde en vooreerst nog
wel zal bljjven geschieden. Dit is trouwens
noodig, wil de bevordering van Indië's
welvaart niet tot stilstand worden gebracht.
Maar men bljjve ginds niet vertrou
wen op de Hollandsche guldens, vooral
niet wjjl vau den anderen kant de rente
last van lndië jegens het Moederland nog
zoo zwaar is, zwaarder dan de steun, die
van hier uit verleend wordt. Het streven
moet er o. i. op gericht zgn, «den gordel
van smaragd, die zich sliugart om deu
evenaar» bewast te maken van eigen waarde
en eigen macht om zich te bedruipen.
Dit is echter geen quaestie vau eenige
dagen, 'tls zelfs geen zaakje dat de Gou
verneur-generaal volledig zal opknappen.
Lange jaren van noesten arbeid zullen
daaitoe noodig zgn. Wat echter terstond
kan en moet geschieden dat is: een an
deren, een meer rooruitstrevenden geest
brengen in het Indisch bestuur. Er moet
trisch leven worden geblazen in bet corps
ambtenaren, dat te veel in de pai ieren
versuft zit, niet genoeg Daar buiten, n et
ver genoeg in de to komst ziet. Er moet
ook liefde en toewjjding ontslaan voor
hst mooie land daarginds, dat vooruit-
gestooten moet in de richting van zelf
bewust leven.
In dit opzicht verwachten wg veel van
Gouverneur-Generaal van Hentsz,die
in Atjeh reeds toonde, gaarne de be#te
middelen te willen toej assen om de Io-
landsche bevolking tot weisaart te brengen
en daarnaast ook dindas rie te bevor
deren, welke evenzeer noodig is maar aan
Goed bedacht, zei de houtvester. Dan
zal een mjjner jagers in uw kamer waken.
Tien minuten later was Fabiaan tusschen
de gordjjnen der alkoot, wtarin Albert vast
sliep. Op de tafel, die in het midden der
kamer stond, brandde onder een groen glas
een nachtlicht, 't welk de trouwe dienaar
nooit vergat te ontsteken. Naast de alkoof
bevond zich het koord van een schel,
Körner riep een jagersknech t en gaf dezen
zjjne bevelen.
Ik reken op u, Paul.
Dat moogt ge, mijnheer de houtvester.
Wij hebben met een sterken kerel te
doeD.
Mjjne vuisten zjjn ook niet van etroo.
Neem een touw medeer is mjj veel
aan gelegen den kerel heelhuids te vangen
indien mjjne achterdocht zich bevestigt.
Paul, een jonge sterke man, nam geweer
en hartsvanger en sloop Fabiaans kamer bin
nen, die door eenen smallen gang van Alberts
kamer gescheiden was.
De houtvester legde dan eerstens weder
de honden aan den ketting en sloot bet voor-
bof' Vervolgens ging hjj zjjne vrouw bericht
brengen van hetgeen wellicht gebsuren kon.
Frederika deelde zijne achterdocht niet, maar
keurde goed dat men waakte.
Prins Ewalds bezoek had niets goed te
beteekenen, zei de houtvester. Waarom komt
hjj juist nu? En de schurk Reinhardc let
op vrouw, wij beleven van den nacht eene
aanranding. Maar ik zal ze afwenden al moest
ik er kop en hals bjj wagen.
Körner ging naar de huiskamer en maakte
die bevolking niet kan worden toever
trouwd. Hg zal dit stelsel over gansch
de Oost trachten uit te breiden en daar-
bjj voorzeker streven naar die hoognoo-
dige veranderingen en verbeteringen in het
duffe bestaurswezen, welke er toe kunnen
bjjdragen om de ambteuaren te hervor
men in mannen, die met initiatief en
werklust streven naar deu stoffeljjken
vooruitgang van het land en zjjb be
woners.
Nu Z. D. H. Mgr. Le Nordez, bis
schop van Dyon, buiten weten van mi
nister Combes, toch naar Rome is ver
trokken, staat in het Fransche ministerie
de boel op stelten.
De ministerraad was tegen twee Au
gustus bjjaengerospen om over het con
flict te beraadslagen. Taan» zal hg reeds
hedeu, Zaterdag vergaderen. Co m b es
zal zgn vacantia onderbreken terwjjl pre
sident Loabet zgn vertrek naar Mon-
télimar uitstelt.
De Russische minister Plehwe, die
door een dynamietbom werd vermoord
ontviog :n den laatsten tjjd ojjna dage-
ljjbs dreigbrieven, waarin o. a. voorkwam,
«Willig de wenschen der joden in of an
ders een bom.»
Plehwe was in 1846 geboren oit
een orthodox, oud-Russisch geslacht. In
1862 trad hjj iu den staatsdienst bjj het
Departement van justitie, toQn hjj aan het
gerechtshof te Petersburg verbonden was
werd hem de opdracht gegeven den later
vermoorden keizer Alexander Ilop
de hoogte te houden vau het onderzoek
iu zake den aanslag iu het winterpaleis.
Later werd hij directeur vau een atdee-
ling Staatspolitie, en daarna plaatsver
vanger tan den minister van binneulaud-
sche zaken; in 1894 vo'gde zgn benoe
ming tot rjjks-secretaris eu vjjf jaren
later die tot staatssecretaris voor Fiolaod
(als eerste niet-Fin op dezeu post). Ssdert
1902 was hg minister van Binneolandache
Zakeu,
In Russisch Polen zgn een groot aan
tal socialistische vlugschriften verspreid
waarin gruweljjke mishandeling n van
politieke gevangenen in de gevangenis
te Kalisch worden geschilderd, welke
naar gezegd wordt, bedreven werden door
soldaten, vooraf doir brandewjjn opge
wonden gemaakt. Toen zwaar gewonde,
meest socialistische, gevangenen daarna
m het hospitaal waren gebracht, wilden
zjj zich niet laten verbinden, als protest
tegen die wandaden, maar zich liever
laten doodbloeden.
Deze, naar 't heet, midden Juni bedre
ven gruwelen, werden reeds eenmaal door
de regeeriog te Petersburg met nadruk
zjjn geweer in orde. Vervolgens opende hjj
het schuifraampje der deur, die naar het
voorhuis voerde. Ieder gerucht dat ontstond,
kon hjj daarmee hooren. éulk een schuif
raampje bevond zich ook in een der vensters,
die op het boseh uitzicht hadden. Het ven
sterluik, dat gesloten was, had een klep die
nauwelijks op het schuifraampje paste. Deie
klep was open. Körner was van meening, dat,
zoo een aanslag moest plaats hebben, er hand
langers zich in de nabjjheid van het hout-
vest srshuis moesten bevinden. D .arom schoof
hjj tenen armstoel bjj het veuster, zette er
zich op en hield er de wacht onder het roo-
ken van eene malsche pijp
Langzaam verstreek de tjjd.
Meer dan één uur ging voorbjj.
Nie's bewoog zich. Buiten en in het huis
bleet alles stil.
Allengs begon de houtvester ta gelooven
dat hjj werkeljjk eenen armen reiziger had
ingenomen.
Zou ik niet beter te bed gaan P dacht
hjj.
Hjj naderde zacht het bed zjjner vrouw en
raadpleegde er met haar over.
Blijf nog maar een uurtje op-1 zei Fre
derika. Ge kunt soms niet weten.
Daar, daar, ik meende dat gjj geen
achterdocht had
Ik weet het niet, maar een zonderling ge
voel laat mjj niet slapen. Het bezoek van
Ewald en zijnen intendant komt mjj verdacht
voor. Ik bljjf erbjj. hjj heeft ook de arme
Charlotte ongelukkig gemaakt.
onlkend en de verspreiding van deze ver
halen werd met zware straffen bedreigd.
Desondanks wordt Russisch Polen in de
laatste dagen opnieuw met deze vlug
schriften overstroomd.
Het Nederlandsch Congres van het
Heilig Sacrament dat te Hasselt Woensdag
avond 18 Augustus a.s. zal geopend worden,
zal Zondag daaropvolgende met eene
pontificale Hoogmis en plechtige processie
gesloten worden.
Donderdag, Vrjjdag en Zaterdag zullen
in de zes verschillende afdeelingen ver
gaderingen worden gehouden. In de le
afdeeling zal behandeld worden «Leering
en Onderwgs», 2e afd. «Eeredienst», 3e
afd. «Werken en Vereenigingen», 4e afd.
«Priesters», 5e afd. «Dames», 6e afd.
«Studenten»,
Behalve de vergaderingen der afdee-
ÜDgen zullen er vier Algemeene Verga
deringen pleats hebben.
Bet Congres zal na de avondzitting van
Woensdag, Don ierdag ochtend te 8 uur
met een pontificale Hoogmis worden
geopend.
Woens lag-voormiddag verliet de mo
lenaar Angelus Coctani te Pavia
zjjn woning en struikelde over een elec-
trisch licht. De ongelukkige kreeg den
stroom door zjja lichaam en viel dood
neder.
De zoon kwam toeloopen om zgn vader
op te richten en werd op zgn benrt op
slag gedood. Ook hjj bad den noodlotti-
gen draad aangeraakt.
Iu het dorp Seathwaite (Lancashire)
hebben eenige werklieden, hun patroon
Thomas Dawson, die zich in een
herberg bevond, gedwongen hun te trac-
teeren toen Dawson weigerde werd
hjj mishandeld, zjj s'oegen daarna in de
herberg alles kon en klein, geen stnk
meubel bleef er heel. Het butfet werd
vernield en de likeur en biervaten stak
getrapt. Daarna trok de woeste bende
Daar de kerk en pastorie waar de ruiten
en deuren werden verbrijzeld.
Toen zjj weer naar de beroerg trokken
en nog g ooter verwoestingen wilden aan
richten, werden zjj door Dawson en
den herbergier op geweerschoten ont
haald. Drie der onverlaten werden ge
troffen, een viel dood neder, de toestand
der twee anderen is zeer ernstig.
De heer Dawso n en de herbergier
zgn aangehouden.
De Czaar van Rusland, die de Baltische
vloot, bestimd voor het Verre Oosten, een
eind zal vergezellen, komt meteen naar
Kiel om een bjjeenkomst te hebben met
keizer Wilhelm.
Omtrent het handelsverdrag tusschen
Goed, ik zal nog opbljjven I
Hij zette zich weder op zjjne plaats, na
aan de deur geluisterd te hebben. Ter zjjde
van hem lagen de reiszak en de hoed van
den metselaarsknecht.
Hoe vervolgen de mensohen t >ch elkan
der dacht da houtvester. En waarom Om
het lieve geld I. Wist ik slechts wie de
huwelijksakte heeft genomen; welke de geeste
lijke uadel|jk na de plechtigheid heeft op
gemaakt. i'an erfde zeker Charlotte's zoon.
Hij brak at met deza gedachten en luiste
rend liet hjj zjjn pjjp zakken.
Was dit geen gerucht vóór het huis?
vroeg hij zich zeiven af.
Juist sloeg het één nur.
De houtvester stak zjjn hoofd door hst
raampje en zag een donker voorwerp, dat
zich langzaam voortbewoog op den weg, die
op eenigen afstand voorbij het huis liep. Bjj de
boomen meld dit voorwerp stil.
Dat moet een rjjtuig zjjn] dacht Kör
ner. Ik heb anders goede oogen, maar.hier
kan ik toch niets nauwkeurig onderscheiden.
Ik zon haast aan den spookachtigen lijk
stoet gelooven, welke de boeren in bet bosch
meenen gezien te hebben. Nu is het
ding weg. Eu met klokslag van één ure.
Is zeer zonderling I
Hjj luisterde nog een oogenblik, toen trok
hjj zjjn hoofd terug.
Een licht kraken in den gang kwam hem
in 'i gehoor. Korner haalde zjjne voeten uit
de pantoffels en ging op zjjne kousen naar
de deur. Het schuifraampje deed goeden diens
Rusland en Dnitschland, weet de «Berl.
Börsen Kurier» mede te deelen:
Rnsland gaat mede met de minimam
tarieven voor den invoer vao buitenlandsch
graan. Daar tegenover verkrjjgt Rusland
het voordeel dat Russische granen uit
sluitend z illen worden belast met het
twee mark tarief zonder dat rekening
(wordt gehouden met de kwaliteit. Dat
beteekent dat alle Russische granen zul
len worden beschouwd als voedergraan
en in geen geval als graan voor de brou-
werjjen. Bovendien zsl Dnitschland het
zich moeten getroosten dat de fabricatie
der Duitsche industrie speciaal de chemi
sche producten, aan eea hooger Russisch
invoerrecht worden onderworpen dan tot
dusverre het geval was.
De «Regeeriogsbode» versoheen heden
met rouwrand. Het blad wjjdt een dne
kolommen lange necrologie aan V o n
Plehwe. Over den bommeoaaDslag
meldt bet blad nog het volgendeDe
moordenaar slingerde de bom van het
trottoir onder de equipage des ministers.
De koetsier van den minister werd even
eens het slachtoffer van de ontploffing.
Negen voorbjj gangers, waaronder een
vrouw en eea driejaiig kind, werden licht
gewoud, terwjjl de kapitein rau de gar
de Z wezenski, die achter het rjjtuig van
den minister reed, zwaar gekwetst werd.
Een ooggetuige van den dynamiet-aau-
slag deelt mede:
«Ik zat», zoo vertelt bjj, «thee te drin
ken met eea paar kameradeo, toen wjj
iu de straat een verschrikkelijke ontplof
fing hoorden. De vensters van het café
vielen in stukken en de straat werd met
rook gevnld. Toen deze een weinig optrok,
bemerkte ik een vernield rjjtuig en de
overbljjtselen van een meoscb. Bet lichaam
was in, een verschrikkeljjken toestand,
het gezicht was onherkenbaar.
Het ljjk van den koetsier was op een
afstand van minstens 25 meter gesprongen.
De paarden leefden nog, maar zjj lagen
toch te stuiptrekken.
Een werkman greep den moordenaar
vast. De politie, die toesnelde, nam hem
aanstonds gevangen. Hjj riep«dat is niets
in vergeljjk ng van wat nog gebearen
zal. Ik ben niet alleen.»
Onmiddtdlgk ta den aanslag liet de
politie de caié's afzetten.
Ik kan niet met zekerheid zeggen, hoe
veel personen er gedood zjjn, maar be
halve minister von Plehwe en zgn
koetsier waren het er minstens twee. Ik
geloof, dat de moordenaar in een der
kamers van het Warschauer hotel op de
aankomst van den Minister wachtte.
Alle vensters van het Warschauer-
station en van de nabarige huizen waren
gebroken.
Het stelselmatig terugtrekken der Rns-
seD, ook na behaald voordeel bomt ons
Het vergunde den jager de donkere gestalte
van eenen man le zien, die voorzichtig de
voordeur naderde kort daarna hoorde hjj
dat do grendel weggeschoven en de voordeur
zacht geopend werd. Zjj bleef op een reet
staan.
Dit verried een flauw licht, dat door de
outstane spleet viel. Zou reels eene schur
kenstreek gepleegd zjjn vroeg de houtvester
zich af. Neen, wantnooh Paul, noch Fabiaan
hebben zich bewogen. En op beiden was vol
komen te vertrouwen.
Lam, daoht Korner, misschien heb ik
eenen gewonen dief in mjjn huis genomen,
die mjj bestolen heeft en nu zoekt heimeljjk
weg te geraken. Maar dan bljjven het reis
boek je en de reiszak in mjjne handen.
Nu zog de houtvester dat de gewaande
reiziger niet het huis verliet, maar zonder de
deur te sluiten weder naar binnen in het
huis sloop.
Er moest bjjgevolg een schurkenstreek op
handen zjjn.
Nogmaals naderde hjj het venster. Het
boschplein was lediggeen gestalte vertoonde
zich, geen geluid was hoorbaar. De sterren
schoten een zacht licht op het landschap ne
der. In den tuin kraaiden de hanen en ver
kondigden den opkemenden morgen. De hon
den waren stil.
(IVsrdi vsnolfd)
