5776
Maandag 22 Augustus 4 904.
29ste Jaargang
aaBlaó
en $£uiè-éLollanè.
Leekenrechtspraak.
HET GEHEIM
vaD een Vorstenhuis,
BUREAU St, Jansstraat Haarlem.
Het socialisten-congres te
Amsterdam.
B P1T1NLAND
Oosten rij k- Hon garije.
Frankrijk
Rusland.
Zuid-Afrika.
De Oorlog in het Oosten.
VI.
abqntïbmentspbijs,
Per 8 maanden voor Haarlem,....«1 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers ".03
Dit blad verschjjnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen
Hoofd re dacte u r-D i r e ct e n r W. KÜPPERS.
PBIJS DBB ADV EBTBKTIBH
Van 16 regels ....50 Cents
Elke regel meer 71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
AGITE MA NON AGITATE
Boofdagenten voor het BuiteulandCompagnie Génerale PuhliciteEtrangère
G L. DAÜBESfCoJOBNb. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre.
Zooals mvn weet, is met de invoering
der Ongevallenwet het leekeneiemen tin onze
rechtspraak binnengetreden. Tot dusverre
werd alleen en uitsluitend recht gespro
ken door juristen, die de functies van
kantonrechter, rechter in de Rechtbank,
raadsheer in 't Gerechtshof, of lid van
den Hoogen Raad vervulden. Genoemde
wet bracht echter de «Raden van Beroep»,
voor itdere provincie éen, wier taak is?
uitspraak te doen in geschillen, voort
spruitend uit de toepassing der Ongeval
lenwet. Voorzitter dier Raden is een
meester in de Rechten, terwjjl de leden
patroons en werklieden zjjn, benoemd
door Gedeputeerde Staten, die daarbjj
kuDnen niet moeten letten op can-
dilaten, gesteld, volgens de omrlachtige
regelen der Beroepswet, door da werk
gevers en werknemers. Iedere provincie
heeft 96 zulke leden, die voor 3 jaren
zjjn benoemd en bjj beurten met hun vie
ren gedatende een maaud in functie zjjn
en in die maand eens of tweemaal ver
gaderen ia de hoofdplaats der provincie.
Een goed jaar zjjn die Radea van Be
roep aan 't werk, zoodat de jervariog
over hun optreden een woordje kan mee
spreken. Nu schjjnt die ervaring niet zoo
bjjster gelukkig, ten minste niet in 't
oog der juristen. Het vrjjaQoig-demccra-
tisch Sociaal Weekblad hangt b. v. een
schertsend tafreel op ven de samenstelling
en werkkring der Beroepsraden en komt
tpt de conclusie, dat de «rechtspraak in
twistgedingen over de toepassing der On
gevallenwet er zeker niet op achteruit
zou gaan als het leekenelement weer weid
Daar huis gezonden». Een vrjj krasse cod-
clasie, inderdaad, die blikbaar den echrjj-
ver in 't Wkbl. zelf te kras viorkomt.
Hjj laat er ten minste onmiddellijk op
volgen, dat het leekenelement toch «een
onmiskenbaar voordeel heeft, zjj het dan
ook Blechts een suggestief voordeel, n. 1. dat
het vertrouwen wekt bjj de procedee-
rende werkgevers en werklieden.» Met
het oog hierop stelt de auteur van 't
artikel deze wjjzigingen voor der tegen
woordige inrichting
In de eerste plaats de zonderlinge wijze
van aanwjjzing der leden. Teruggang
tot het principe, dat de rjjksregeeriog de
rechters benoemt, schjjnt ons gewenscht,
waar het de toepassing geldt van deze
rijkswet.
Gedeputeerden van Noord-Holland hebben
zelfs al bitter weinig acht geslagen op de voor
drachten.
FEUILLETON
120 {Vervolg.)
Maar zjj durlde beweren dat de jonge dame
de dochter der bekoorlyke Charlotte was,
die met den vorst in bet houtvestershuis in
den echt was verbonden. Zulk eene gelijkenis
immers, voegde zjj er in vervoering bjj, kan
slechts tusschen moeder en dochter en twee
lingen bestaan.
Nu was er nog naar de reden te zoeken,
welken den broeder van den vorst aanleiding
had gegeven zulk een levendig belang in den
jongeling te stellen. Dit was eene moeieljjke
zaak. Hoewel de houtvestersvrouw verzekerde
dat de genadige beer Ignaaz een door eu
door braaf man Was, wantrouwde Albert hem
evenwe1, daar Iguaaz in alles zoo geheimzin
nig te w rk ging en niets scheen te doen om
Alberts erkenning te bevorderen, zoodat nu
de zaak wederom op eene wijze was verwik
keld, die elke gissing vernietigde. Toen nu
de houtvester te buis kwam en het bericht
mededeelde, dat in het land eene proclamatie
was bekend gemaakt, volgens welke de vorst
Ignaaz en zjjne gemalin, gedurende eene lange
reis van zijnen regeerenden bioeder Boude-
wjjn, het bewind zou voeren, kon Albert zjjne
In de tweede plaats vermindere men
sterk het aantal leden vanden Baad; gemak-
keiijker is het twaalf dan zes en negentig
geschikte personen in een provincie te
vinden. Zyn er zoo'n kleine honderd noo-
dig, dan is het vrjjwel onmogeljjk op het
gehalte te letten.
In de derde plaats late men dezelfde
personen veel langer achtereen zitting ne
men dan thans het geval is, nu om de
maand de bezetting van den raad wis
selt. Daardoor zal men na eenigen tjjd
leden krjjgen, die eenigszins met hun werk
vertrouwd raken, althans gelegenheid
hebben, dat te worden en vermindert het
groote bezwaar tegen leekenrechtspraak
het wordt zoodoende minder amateurs-
werk.//
Nu, deze vooratellen zjjn Dog al malscb
en lachen ons wel toe, speciaal dat be
treffende de aauwjjz ng der leden. We
hebben in ons landje al verkiezingen ge
noeg, zoodat we die voor de Beroepsra
den met al haai omslag van kaarten
best kunnen missen. Bovendien biedten
benoeming van rjjkswege inderdaad meer
dere waarborgen voor geschiktheid. Ook
de vermin lering vacs het na tal leden
lij kt ons zeer wenscheljjk, wel krijgen de
benoemden daa meerdere beurten, wat
echter geen bezwaar kan wezen, wjjl im
mers presentiegeld met vergoeding voor
teiskosten en vei tering wordt verstrekt.
Uit deie voorstellen bljjkt intusschen,
dat zelfs degenen, die op de praktjjk der
leekenrechtspraak aanmerking hebben,
baar niet willen weren. We kannen ons
intussehen best indenken in de volgende
bezwareD, ontwikkeld door den reeds geei-
teerden en bljjkbaar deskundigen schrjjver:
Ter openbare terechtzitting hebben de
leden het recht vragen te stellen van par
tijen, getuigen en nesrundigen, waarvan,
voor zoover ons bekend is, een bescheiden
gebruik wordt gemaakt, soms ook een
eenigszins komisch gebruik, waarvan b.v.
éen der leden ten getroffene, die van een
ongeval een stijf been beeft overgehouden,
de vraag stelt, noi het niet wenscheljjk
zou zjjn, dat been eens geregeld met sla
olie te wrjjven.
//Gewoonlijk volgt onmiddeljjk na de
terechtzitting de beraadslaging in de laad-
kamer. Geldt het kwestie's van zuiver
juridischen aard, dan heeft de Voorzitter
van de leden geen voorlichting te ver
wachten. Integendeel, hij moet beginnen
met een half uurtje college te geven in
de ongevallen-verzekering als hjj te doen
heeft met leden, die voor 't eerst zitting
hebben, en zijn er eenigszins eigenzinnige
persoonljjkheden onder, menschen //die
hun woord durven te doen//, dan kunnen
ze een Voorzitter een berg last veroor
zaken. Betreft het daarentegen feitelijke
vrees niet onderdrukken dat de bescherming,
welke men hem verleend had, slechts het be
drijf was geweest van listige menschen. De
herhaalde aanslagen tegen zjjn leven hadden
hem bevreesd gemaakt.
De houtve-tersvrouw werd niet moede Char
lotte te bewonderen en met haar te spraken.
De geliefden vonden daardoor de gelegenhei i
eene naar den tuin te wandelen. Arm in arm
bereikten zjj het groote prieel, dat, gelijk men
weet, te midden van uitgebreide groote bloem
bedden stond.
Louize, zei Albert, ik word van angst,
oDgeduld, verlangen en verveling verteerd,
lk ben volkomen hersteld en zou kunnen
arbeiden. Om met u te raadplegen, heb ik
u dringend verzocht mij te bezoeken wat
moet ik beginnen 'i is mij onmogeljjk lan
ger werkloos te blyven en mjj aan de wille
keur van aanzienlijke lieden over te laten,
die my misschien voor een gevaarljjk doel
gebruiken.
Zjjt gjj er mee tevreden dat ik weder
aan mjjn handwerk ga en eea zelfstandig man
wordt f Wilt gjj den timmerman even trouw
zjjn als den vermeenden vorstenzoon.
Vraag dat niet, Albert
Gjj moet b. slissen.
Dan beslis ik dat wjj zoo spoedig mo-
geRk moeten trouwen.
Louize 1 Louize
Ais wjj voor altjjd verbonden zjjn, dan
moge gebeure wat wil.
Dan toch kan niemand ons meer schei
den.
quaesties, dan (zou men deuken)komt de
deskundigheid der leeken te stade, Zou
msn denken op het eerste gezicht. Want
het behoeft geen betuog, dat deze des
kundigheid alleen dan practisch nut heeft,
indien ze met het onderhavige geval iets
heelt te maken.u
Inderdaad, hier zjjn nieuwe bezwaren,
die zich wel blijvend zullen doen ge
voelen. Maar daaraan is toch o. i. wel
te gemoet te komen. Immersis het
wel noodig, dat de leden aan de beraad
slaging deelnemen? Eu ook: heeft de voor
zitter, die alle zittingen bjjwoont en dus
ervaring genoeg opdoet, wel noodig, dat
de leden met hem ia debat Leden wat
zx> tjjdröovand is? Set zou, meenen
wij, best aldus kunnen gaan: dat de leden
eenvoudig optreden als de bu'tenlandsche
jury's, die stilzwjjgend naar de beban-
ling der zaak luisteren, daarna beslissen
of de wet al dan niet moet worden toe
gepast, maar deze toepassing zelve aan
den rechter hier den rechtgeleerden
voorzitter overlateD.
't Is juist, wjjl wjj bjj de toepassing
van sociale wetten jhet oordeel der be
trokken partjjoa gaarne ingewonnen zien,
dat wjj deze meeuiug opperen. De recht
spraak zou op die wjjze kannen worden
vereenvoudigd, zonder dat het zoo noo-
dige vert ouwen in de juistheid der uit
spraak zeu wordnn geschokt. Kan deze
wjjziging in de wjjze van berechten ge
paard gaan met een vereenvoudiging in
de samenstelling der Raden, des te beter.
Hoe meer eenvoud, hoe liever. Het maat.
sehappeljjk raderwerk is al ingewikkeld
geDoeg.
Naast de Belgische en Franeche socia
listen voert de Daitscher B e b e 1 het
woord. Van hem hoorden wjj de vol
gende nog al interessante verklaringen,
n.l.dat de Dcitschers, met hnn keizer-
rjjk, beier er aan toe waren dan de
Franschen met hunne republiek, dat zjj
meer vrjjheid genoten dan in Frankrjjk,
dat de werkstakingen in üuitschlaod niet
op bloedige wjjze door de troepen onder
drukt werden geljjk in Frankrjjk gebeurt,
en een Spanjaard voegde er bjj, dat het
Fiamche gouvernement nog erger te werk
gaat dan de meest reactionuaire regee-
ring.
Allen, en hier kwam de aap weer uit
de mouw, waren het eens met de anti
godsdienstige politiek van Combes. Op
den Riomschen godsdienst hebben de
socialisten het eenparig gemunt. Geheel
het Congres te Amsterdam heeft een den
godsdienst vijandige strekking.
Wjj zwjjgen over dit CoDgres en nemen
er verder geen notitie van.
Groote vers'ag-n lezen wg in de bladen
en zells hoofdartikelen worden ten beste
gegeven aan het verhand-dde op het Con
gres der omverwerpers van de maatschap
pelijke orde.
Wat de heeren socialisten willen, is
zoo verward, dat bet een groote studie
vereischt om in de ingewikk 1de eu duis
tere quaesiies wjjs te worden.
Er bestaan drie strekkingen in het Con
gres eene groep wil, dat het socialisme
eene zuivere, revolutionnaire paitjj bljjve,
d e al de andere klassen den oorlog ver
klaart en dus van geen verbond wil weten;
een tweede groep wil daarentegen, dat de
socialisten verbonden sluiten met de ant -
katboiieke partpen en in het ministerie
tre'et), zooais dit met citoyen Mille-
rand in Frankrpk het geval is; eindeljjk,
e> n derde groep wil wel revolutionnair
o jj ven, den klassenstrijd op den voorgrond
houden, maar toch de mogeljjkheid van
e a. piaatseljjk en tjjdeljjk verbond niet
u, fluiten.
Niemand meer dan de dood.
Maar wjj «preken van spoedig trouwen,
Louizeik ben vry in mjjn besluitmaar
gij hebt ouders, die van hun ouderen echt
misschien niet zoo licht alstaud zullen doen.
Denk aan de bestaa de omstandigheden.
lk htb aan alles gedacut, AlOcrt. Moe
der geeft reeds hare toestemming.
Myn God Is 't zeker
Zy weet dat Vader U naar de fabriek
heeft gezonden, toen die wreede aanslag op
uw leven plaats had.
Spreek daar niet meer vaD.
En om dat misdryt te verzoenen
Hoor ik goed, Louize f
Wil zjj mjj als zoon erkennen.
Maar uw vader P
Zal later vernemen wat gebeurd is. Zjjt
gjj het met mjj eens, Albert P
Moet gjj den dorstige vra;en of hij den
levendmakende» «rank weigert? Ach, Louize,
aan uwe zijde te leven, voor u te zorgen en
te werken, met u vreugd en leed te deelen,
u altyd te zien en te hooren, is eeu geluk
dat ik schier onmogeljjk ahtie. «at ik eenen
naam en stand wensch, is alleen om uwent
wille. Daarom heb ik scai-r werkloos ge?
wacht, ben ik gedwee als een zwak kind ge
weest. Maar nu wil ik niet langer vragen
hoe alles ontstaan is. Ik neem wat gjj mjj
aanbiedt. Gaarne vervul ik de moeielykste
voorwaarden, r.oo het zjjn moet. Laat ous
voor ons zeiven zorgen. op mjjnheer Ig
naaz reken ik niet meer.
Dat Albert zou toestemmen, had Louize
Bjj een geweldigen brand in Gyongyos
(Hongarjje), die zich aan twee aangren
zende dorpen mededeelde, zjjn deze bjjna
geheel verwoest. Yele menschen, die hun
goed wilden redden, liepen verwondin
gen op.
In het Cieleithaansche gebied van
Oostenrjjk-Hongarije hebben de particu
liere spoorwegmaatschappijen tegen de
Staatsspoorwegen den prjjs der vracht van
het veevoeder veilaagd, om de landbou
wers bjj den hetrschenden voedernood te
gemoet te komen. 'Zjj hebben de vrachten
met 15 pet. verminderd, terwijl de Staat nu
haar tarief met 30 pet. heeft verlaagd.
Als protest tegen de uitnoodiging
van keizer F ransJozef, om Eger met
een bezoek te willen vereeren, heeft de
Oodenrjjksche afgevaardigde Schone-
r e r, zjjn ontslag als eereburger der stad
ingediend.
Hij motiveert zjjn ontslag-aanvrage met
er op te wjjzen, dat de Keizer medewerkt
aan de Slavoniseenng van Duitsche stre
ken. Inmiddels viert geheel het uitge
strekte Donaurjjk feest om den 74st.en
verjaardag van den Keizer te herdenken.
Hjj zelf bracht dien dag stil in Ischl
door, bjj zjjn twee dochters en zjjn klein
kinderen. Te Weenen was de Prater
schitte'end verlicht, waar het volk bjj
muziek en zang in dichte drommen zich
Vermaakte.
Te Parijs is de anarchist P h i 1 i p p
uangehouden, verdacht van medeplich
tigheid aau den dycamietaanslag te L uik
Hjj zal voor bet Assisseuhof der Seine
gebracht worden.
Te Lyon wilde ern jager over een
haag kruipea, toen het schot van
zjjn geweer afying. De volle lading trof
dm onge'ukkige in den buik.
vermoed. Nu verhaalde zjj wat ha e moeder
gedaan en besloten had.
- Gjj keert dan naar Fuchau terug en
betrekt het huisje van vader Brand, dat Elsje
nog bewoont, hoewel het in bezit van me
vrouw WRrecht is ov.rgegaan. Vandaar haal
ik u om to trouwen.
Wanneer moet ik komen
Wees morgen vroeg ten tien ure te
Buchau.
Ik zal er zjjn, reken op mij,
Hlyi niet langer hier; de gedachte dat
gjj in dit afgelegen huis woont, veroorzaakt
mij veel ongerustheid. In de stad zjjt gjj
veiliger, vooral nu de vervulling van onzen
vurigsie wensch nabjj is.
Gij hebt gelyk, ik moet u begeleiden.
Maar zwyg over dit alles, ook jegens
Charlotte, die vau ons plan nog niets weet.
ue geliefden praatten nog een kwartier uurs
en verdiepten zich derwijze in hun geluk,
dat de vorst, het doodsgevaar, en al datgeue
vergeten werd, wat kortelings nog zoo ge
wichtig scheen Gaarne nam Louize den een-
v udigen timmermansknecht tot man.
Zjj alleen voelde het recht op zjjn bezit.
Eu dat reeht, ze gunde er nog geen klein
gedeelte van aan anderen, al was het ook aan
een vorsteljjke familie.
Hare wenscheu en begeerten naren de
zuiverste der werelen hoewel zjj mocht
vermoeden dat hare moeder door baatzucht
bestierd werd en slechts naar het vermogen
van mevrouw Wiprecht streefde, sprak zij
er niet over. Hare vereeniging met den ge-
De dood volgde onmiddelljjk.
Nog een ander ongeluk plaats had in de
kazerne der gendarmen te Bordeaux.
Bjj het poetsen van een geladen revol
ver ging het schot af en trof den gen
darm in de volle borst. De man viel dood
neer.
Door de droogte van dezen zomer zjjn
meer branden voorgekomen dan gewoon -
ljjk.
Bjj de vele branden die reeds bekend
zjjn, wordt na gemeld dat in het gou
vernement Wilna de stad Woloskin geheel
door vuur is verwoest.
Te St. Petersburg is bericht ontvangen
van generaal Koer opatkine dat het
oogenblik van handelen voor de Russi
sche troepen In het Verre Oosten is ge
komen. Of het ook tjjd wordt!
Door generaal C. R. d e W e t is naar
aanleiding van den dood van Paul
Kroger, de volgende oproeping gedaan
aan de Zuid-Afrikaansche bevolking.
Na de oproeping van generaal Bo
tha aan onze Transvaalvche bioeders en
zusters, past het ous cm met hem mede
te rouwen over liet afsterven van ex-pre
sident K r a g e r.
Daarom roep ik alle gewezen officie-
reu, burgers en vrouwen op om dertig
dagen met onze Transvaalsche broeders
en zusters over ex-pr«sident K r u g e r
rouw te drageu.
Ik behoef het bjjaa niet te zeggen wat
wjjlen ex-president K r u g e r voor ons
was en bljjven zal: een Bismarck.
Eveneens doe ik een beroep op teu-
minste alle HoLandsche Leeraren om de
Kerken voor dertig dagen lang in rouw
gewaad te hullen.
Wjj waren saam met Transvaal in
den ooilog, saam bjj het vrede sluiten,
eu behooren eveneens te deelen in hun
rouw bp het verlies van den grooten
held en staatsman.
C. R. DE WET.
Roodepoort, 21 Jul. 1904.
In ulle kei ken van Zuid-Afrika is Ijjk-
dieust gehouden ter eere van Paul
K r u g e r on alom is de Doode gehul
digd als een trouw cd goed 8>aats-Pie-
srdent eu als eeu eerljjk en goed god
vruchtig man.
De spanning over het lot vaa Port-
Arthur, na het heldhaftig antivoord der
Russen aan de Japanners, dat zij da ves
ting zulleu bljjven verded geu, is zeer
groot.
Sedert een paar dagen wordt niets ver
nomen van hetgeen daar plaats heeft.
Van verre gezien is 't alsof een groot deel
der stad in brand staat.
Even weinig wordt vernomen uit den
omtrek van Liaojang waar generael Koe-
ropatkinenu toch wel versteikiugen
zal hebben gekregen om de Japanue/s
lieide moest tot elke prjjs plaats hebben.
Charlotte kwam het pr cel binnnn.
Spoedig kwam ook de houtvestersvrouw
die het bericht bracht dat mijnheer Iguaaz
was aangekomen en den jongen heer wenschte
te spr keu.
Louize schrikte, daar zij vreesde, dat het
lot van haren geliefde missohien beslist zou
worden.
Waar is de genadige heer vroeg Al-
bert
Hjj wacht u in zjjne kamer. Ga spoe
dig, mjjuheer de graaf sohjnt in eene goede
luim te zijn.
Albert fluisterde Louize toe:
Spoedig kom ik terug. Vrees niet, het
blijft bjj hetgeen wjj besloten hebben.
Na eenen baitelykcn handdruk scheidden
zjj.
Langzaam verstreek de tjjd, hoewel juf
frouw Frederiva het gesprek aan den gang
poogde te houden, /.ij prees haren gast,
sprak van de zorg, welke zjj voor bem had
en zeide dat zjj er zich reeds aan gewend
had hem als haren zoon te beschouwen. Van
hem te scheiden zou haar zwaar vallen.
Vervolgens voegde zjj er geheimzinnig by
Men ziet aan hem, dat hjj geen gewoon
timmermauskoecht is.
Wordt vervolgd)
