5780
Vrijdag 26 Augustus 1904
29ste Jaargang
2)ag6laó voor &iooró* on Zuió-^Lollanè.
De Katholieke dagbladpers.
Een zonderling volk.
HET GEHEIM
vaD een Vorstenhuis,
abonnementsprijs
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschjjnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacteur-Directenr W. KÜPPER8.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
f 1,20
>[1,50
2,90
0,03
PBIJS DEB ADVBBTBWTIEW.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer 71/» r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
IjraïHs Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publicitë, Etrangère
AGITE MA NON AGITATE. Q.L. DAVBE 8f Co JOHN., f. JONES SueePari» 31 bi» Faubourg Montmartr»,
De zon verwarmt te vergeefs het land
en de regen daalt te vergeefs zoo de
akker niet bewerkt, niet bezaaid is. De
oogst komt niet op of rijpt niet, zoo stee-
nen en onkruid niet zjjn opgeruimd, dat is
de taak der Katholieke pers van cnzeu t jjd.
Niet dat mea in Frankrijk verzuimd
heeft goede scholen te Btichteo, de haat
van Combes tegen deze inrichtingen
bewgst het, maar dat alles is jjdel ge
bleken, bjj gebrek aan eeu goede dag-
blalpers, gereed om het onkruid uit te
wieden, dat zoo licht opkomt op goed
bezaaide akkers.
De Fransche katholieken hebben dan
ook alle rampen en ellenden waaronder
liet prachtige land gebukt gsat, zonder
twptel te danken aan het verwaa loozen.
hunner dagbladpers.
Want, op enkele uitzonderingen na, is
de geheele dagbladpers ia handen der z.g.
neutralen.
Het tegendeel is waar in Duitschland.
Een balv eeuw geleden scheen er de
Katholieke zaak in grooter gevaar dan in
Frankrjjk thans. Men vond er nauwtljjks
3 of 4 katholieke bladen, zonder invloed
bovendien en bjjna zonder lezers. Maar
wjjs geworden door de barde les vaa den
Knltarkampf hebben de Katholieken er
hnn plicht begrepen en volbracht. Op
het huidige oogenblik beschikken zjj over
319 bladen, waarvan er 206 in Pruisen
alleen vergchjjneD. Sommige dezer bladen
teilen onder de meest gelezeoe van ge
heel Duitschland, zooals de /iolnische
Volkszeitung met 50.000 aboncé's, die 18
maal per week verschijnt.
Waar is het dan ook, dat de D ritst he
Katholieken jj veren voor hun pers, die
zjj als bun krachtigst wapen beschou
wen, met een volharding en een toewij
ding, die in vele landen tot voorcee'd
kan dienen.
De Katholieke pera heeft recht op waa'-
deering ter wille van de goede zaak, die
zjj verdedigt. De Katholieke pers is tea
Apostel rat. Hst katholieke blad, dat zjjn
roeping bewust is, oefent,ondanks de gebre
ken die men het verwjjt, een invloed uit,
die geen redenaar, hoe b*roemd ook, kan
verkrjjgen. Het dringt door in plaat
sen, d e voor priester noch leek te berei
ken zjjn, om daar de waarheid te verkon
digen en het recht te handhaven het
katholieke dagblad verdedigt de waar
heid, die men vervolgt, de onschuld, die
men bespot, de Kerk, die men belastert
Oaan dat alles wordt z >o weinig
gedacht.
FEUILLETON
124 Vervolg.)
Alleen, zou ik van angst ges'orven zjjn.
De vrouw kon nauweljjks spreken.
Wees niet bang. Wij zullen u bescher
men- Wat is er gebeurd F
Een versacht meusoh sluipt om het
hui* heen. Acht dagen geleden heb ik hem
ook gezien. Hij kwam toen tegen den avond
en zei dat hjj het huis en dea tuin koopsn
wilde.
Ik moest hem den tuin laten zien, die
voor hem om er op te bouwen zeer veel
waarde scheen te hebben.
Hjj beweerde dat mevrouw Wiprecht hem
had gezonden. Kom maar eens aan het ven
ster en ge kunt hem zien.
Albert blies hst licht uit. Vervolgens
opende hjj zacht het' venster, dat, zooals wjj
weten, uitzicht op den tuin had en niet zeer
hoog boven den grond was. Geheel de gevel
was mot wijngaardranken bewassen.
Bondom was alles stil. Niemand was te
zien. I e maan, die nauweljjks was opgegaan,
wierp een vaal lkht op di n stillen tuin.
Is de deur gesloten, Elsje F
Ja, op het nachtslot.
Het Fransche volk is een zonderling
volk. Het trekt met duizenden en dui
zenden ter bedevaart om God te prjjzen
en hulde te breogen, terwijl het ter stem
bus gaat om de vjjanden vaa den gods
dienst te steunen in hun verzet tegen den
Paus en de geestelijkheid. Bjj de jongste
verkiezingen is dat weer daideljjk geble
ken toen de Combes-club gedacht werd
versterkt.
Zondag waren te Loardes nitt minder
dan 60.000 Fransche pelgrims aanwezig,
en dageljjk* komen er, nu de nationale
bedevaarten aau den gang, zjjn groote
getalen pelgrims aan.
Men moet de Franschen^zien, wat een
gers'drift onder ben heerscht ter veree
ring van de H. Moeder Maagd. Of hnn
geloofsovertuiging echter vast staat, daar
aan valt te twjjtilen. En toch gebeuren
er wonderen bg hun bedevaarten.
Maar heel merkwaardig is de uitleg
die daaraan te Loardes door een Fransch
prelaat werd gegeven toen hjj zijn kodde
toesprak op het oogenblik, dat de Hol
landers zonder ten enkele miraculeuse
genezing te hebben verkregen, op het pnut
stonden naar het vaderland terug te kee-
ren.
«Wjj hebben, zoo spiak deze Fransche
priester, geen reden om ons op de tal-
rjjkbeid der wonderen te beroemen. Im
mers tot de zieke komt de Hemelscbe
Geneesheer, niet tot de gezonden, die geen
dokter noodig hebben.
«Welnu, wij zjjn ziek naar de ziel en
daarom doet God wonderen ter onzer
bekeering.
«Maar zjj», eDj hier wees de gewjjde
redenaar op de tot vertrek gereedstaande
Hollandschepelgrims, «zjj zijn gezond naar
den geest. Zij hebben een levendig geloof,
zulk een rotsvaste overtuiging, dat om
hunnentwille geen wonderen noodig spa.»
Een merkwaardige rede, niet waai?
BUITENLAND
Zwitserland.
Ia de Zwitsersche bergen hebben j.l.
Zondag niet minder dan 5 ernstige on
gelukken plaats genai.
Op den Saatis, die dezen zomer reeds
8 menschenleveDS eischte, stortte de 26-
jarige teekenaar Schweodeneropde
rotsen te pletter. Op oe CaUnda veron
gelukte de jonge tourist Bücnler, wier s
Jjjk tog niet is gevoede Op den Tödi
kwam de jonge gids Kubli om het lev u.
trachtte twee toursten bet leren te
redden door ben nit den afgrond omhix g
Hoe hebt ge den man gezien F
Uit het venster mijner kamer hjj klom
over de heg in den tuin, toen verdween hg
achter het struikgewas. Van hier moet men
hem ook kunnen z'en.
Albert loerde. Fabiaan stond naast hem.
Het angstige Elsje had zich op eenen stoel
gezet. E-nige minuten verstreken, ioen stiet
de stomme Albert aan den arm als om hem
opmerkzaam te maken. Van het middenpad
kwam de donkere gestalte van een n man
te voorschjjn, die langiaun dwars over het
groote bed giog, in welks midden de peere
laar stond, dien de overleden Brand steeds
met de grootste liefde en zorgvuldigheid
verpleegd had.
Bene poos beschouwde de man het huis
alsof hjj zich wilde verzekeren dat de be
woners sliepen. Toeh verdween hjj weder.
Dat komt mij verdacht voor, fluisterde
Albert.
Fabiaan nam zjjne pistolen en 1 gde den
dolk, d en hjj oDder zjjne jas had gedragen,
stil op de tafel.
Elsje aanschouwde ontsteld deze toebe
reidselen, die bljkbaaT een erg gevaar voor'
spelden.
Neen, ik blijf niet langer alleen in dit
huis, dacht zjj. Wat zou er van mjj gewor
den zjjn, zoo Albert niet gekomen was
Bet is alsof in dit huis een schat verbor
gen lag dien men stelen wil. Van angst en
schrik zal ik nooit meer kunnen slapen.
Nog altijd stonden Albeit en Fabiaan te
loeren aan het open venster.
te trekken, doch verloor daarbjj zelf bet
evenwicht en stoitts omlaag. Op den
Rigi verongelukte de toerist Löwenbach
uit Weenen. Hij viel in een diepe «pleet
waar hjj aaa een struik bleef hangen.
Daar echter de nacht inviel kon men
geen pogingen aanwenden om hem te
bereiken. Daarom liet men dekens en
levensmiddelen Daar hem afzakken om
hem in staat te stellen den nacht door
te komen. Den volgenden morgen bracht
men hem naar zijn pension over. Hjj
kreeg een hersenschudding, brak eeuige
ribben en verwondds beide longen, zoo
dat hjj wel niet zal herstellen.
OoBten rij k-Hongarij e.
Door de droogte hebben in Hongarjje
tal van branden p!aafs gehad. Te Bnz-
daa-Yjlak, zjjn drie en negentig huizen,
tal van echureo en stallen, de kerk en
d'ie scholen afgebrand. Ia een paar uur
tijd lagen al deze gebouwen in asch.
Een familie van zeven personen, werd
in de slaap verrast en kwam in de vim
men om, terwjjl honderden koeien, var
kens, geiten en schapen in den vaurpoe!
om het leven kwamen.
Te Topanialva brandden honderd negen
en tachtig huizen, twee kerken, twee
scholen en verscheidene openbare gebou
wen af. Op andere plaatsen werden uit
gestrekte bosschen de prooi der vlam
men.
Aangaande da brandramp van het dorp
Gyongvos, die wij oolangs meldleo, wordt
thans vernomen dat daar in 't gehe l
672 huizen afgebrand zgnslechts 27
waren verzekerd. Achttien pompm-s en
andere personen bekwamen erge brand
wonden en drie der s'achtoffers *:ierveo
eenige uren later. D.ze laatste brand ii
met aan de d oogte toe te schijjven
men zou het bewys gevonden hebban dat
er moedwilligheid in 't spel is.
Frankrijk.
In het kasteel van V e r g e r gelegen
in de gemeente Liglet, is een belang-jjke
diefital gepleegd. Toen de eigenaar, de
beer d' A badi na een korte afwezig
heid thuis kwam, bemerkte hjj dat een
bedrag van honderd duizend francs ver-
dweuen was. Hit onierzoek heeft nog
niets aan het licht gebracht.
Oe toestand te Marseille wordt met
den dag emitiger. De scbepeu worden
oottak ld en aan de dokken en scheeps
werven wordt niet meer gewerkt. Meer
dan 10.000 werklieden hebben h->t werk
gestaakt. Tal van exportkantoren zjjo ge
slopen daar nietsdontvaugen wordt; zelfs de
poitksn niet verzonden worden. Er worden
groote vei liezen geleden.
Maandag namiddag brak eene echte
waterh os boven Le Havre los het bl k-
semde en donderde geweldig een-i wmd-
oos volgde en richtte groote schade in
de stad aan. Op da Groote Markt werd
een tent verwoest; de bootne-i werden
uitgerukt uf geb oken. Op andere plaat
sen werden karren door den wii d opge-
In p aats van een m&n zagen zij er eens
klaps twee.
Van w.ar zjj gekomen warsn, kon men niet
zeggen.
Het huis stond, gelijk reeds gezegd is, op
zekeren afstand v in het dorp en geheel af
gezonderd, hoewel van tuinen, wei- en akker-
lan ten owgavea. Ue mmaen moesten deze
omstandigheden nauwkeurig kennen, want zij
schenen er bij hunne onderneming op gere
kend te hebben.
Weet gjj of de vrouw alleea is F vroeg
eene stem.
De tweede antwoordde
Geheel alleen.
Waar slaapt zjj F
In een bovenkamertje bo-en de huis
deur.
Zjj hoort dan niet wat er beneden ge
beurt F
Stellig niet, als zjj slaapt.
Indien zjj ontwaakt zullei wjj haar
wel tot rust brengen. Van de dorpsbewoners
komt hier zeker, des nachts, nooit iemand.
Doe loch maar uw masker aan, vooraleer ge
begint, 't Is in alle gevalle voorzichtig.
Goed, begeleidt mij en houdt de lan
taarn.
Dezen nacht moeten wij ons doel be
reiken, want het is waarschjjnljjk dat in de
volgende dgen Albert komt, en dezen heb
ben wjj te vreezen.
Hoe zacht ook die wooiden gezegd waren,
de luisieraars am het venster hadden ze ge
hoord.
licht en als strooihalmen in de lacht mee
gevoerd. Op de Boulevard werd eea
buurrjjtaig dooreen draaiwind gevat, op
gelicht en tegen de s:i;aatsteenen ver-
brjjzeld.
Maandag zgn in de Fransche Repu
bliek de zittingen der Provinciale Staten
geopend.
De ministers Combes, Delcassé,
Y allé, MaruéjoulsenTrouiilot
zgn tot presidenten herkozen.
Er viel niets bslangrgks voor. Alleen
in den Algameenen Raad van het Loire
Departement had het volgend incident
plaats
Het oudste lid in jaren en de Voorzitter
brachten om benrten lof aan de nage
dachtenis van W a 1 d e c k-R o u s s e a n.
Zjj stelden voor een adres van rouwbeklag
te zenden aan de weduwe.
Voorgevende zjjn stem te willen mot:-
veeren, viel de royalist de la Roche
Taillé op heftige wjjze het werk van
W a 1 d e c k-R o n s s e a n aan, die «op
zg'n sterfbed zgn ideëen herriep en den
steun vroeg van den godsdienst.»
De voorzitter teekende krachtig protest
tegen deze woorden aan. «De clericate
reactie zeide hjjwelke Waldeck
Rousseaa totzwjjgen heeft gebracht,
kao, alle goede gewoonten ten spjjt, zgn
ljjk met voeten treden. Zjj zal niet kun
nen beletten dat de herboren democratis
dezen grooten doode beweent».
Duitschland.
Keizsr Wilhelm heeft de Katholie
ken, vereenigd te Regansburg op den
Katholiekendag, zeer aangenaam verrast.
Wanneer in de vorige jaren ds Katho
liekendag een hulieteiegram zond aan
Keizer Wilhelm, werd stesdsals ant
woord ontvangen «Zjjne Mijesteit zegt u
haitsljjk dank, Vou L u c a n e s» Tuaus
heelt Wilhelm zelt een lang telegram
gezonden, id zeer harteljjke bewoordingen
gesteld.
De prins-regent van Beieren liet zgn
adjudant antwoorden namens hem.
De cKöln. Ztg.» schryft in verband
met deze feiten: Het is ootu genzeglgk
een zeer gewichtig ding in de geschiede
nis van den Katholiekendag dat de evan
gelische Keizer een aiterst harteljjken
groet zend, terwjjl de katholieks regent
van het land, waarin de vergadering
plaats vond, door zgn adjudant eea vriea-
deljjken groet laat overbrengen.
Rusland.
Een gunstig manifest.
Het gratie-manifest, heden door den
Czaar bg gelegenheid dar geboorte van
den grootvorst-troonopvolger uitgevaar
digd, helt de Ijjtst uffen op voor de boe
ren evenals voor d6 sol taien van leger
en vloot, waar zjj nog wegens herhaald
plicht*verzuim werden toegepast.
Voorts worden in het manifest all a
achterstallige sommen van aflossiug van
grond- en andere belastingen kwijtge
scholden ook ontheft het manifest de
boerenbevolking vaa de terugbetaling van
De eene gaf den an lere eene lantaar n
over en beiden naderden het huis, tot bjjna
op den drempel.
Nog iets, zei de eene.
Wat F antwoordde de andere.
Zjjt gjj nauwkeurig onderricht nopens
de plek, waar het kistje verborgen is F
Zeer nauwkeurig.
Goed.
Ik behoef slechts de derde pladk, van
al het venster, uit te brekm en daaronder
ligt de schat; njjptan', zaag eu bre.kjjzer
heb ik bjj mij. Spoedig zal het werk verricht
zjjn.
Er ontstoud een oogenblik stilte.
Fabiaan hield de bind van zjjnen jongen
vriend vast in de zjjne.
Eea geweldig beven verried dat het tooueel
in den tuin zjjne hoogste belangstelling gaande
maakte, ea hjj er eene groote beteekems aan
hochtie.
Het geldt waarschjjnljjk de nagelaten
papieren van mijnen ple gvader, fluisterde
Aloert tot Fabiaan. Maar hoe is het mogelijk
dat deze mannen een geheim kennen, dat
tot nu toe voor mjj verborgen is gebleven?
Vaster drukte de stomme de hand van
zjjnen vriend. Zoo bjj tot spreken in staat
ware geweest, zou hjj nu reeds eene oplos
sing hebben gegeven, die Albert in verbazing
hat gebracht.
Duidelgk hoorden zjj nn dat er beneden
een venster geopend werd.
Albert boog zich voorzichtig door het
op n raam, voor hetwelk zjj stonden, naar
leeuingen, verstrekt bij mislukten oogst.
Bovendien worden verscheidene geld
boeten kwgtgeseholdenovertredingen,
welke anders met geldstraffen, arrest of
vestingstraf zonder verlies van rechten
weiden gevonnist, big ven ongestraft, roor
zoover zjj op den dag der geboorte van
den troonopvolger nog niet bg den rech
ter aanhangig waren gemaakt of het ge-
rechte'jjk vonnis nog niet was uitgespro
ken.
Buitendien bevat het manifest een
reeks gunstige bepalingen roor misdadi
gers, tot straf veroordeelden, politieke
misdadigers, die zich door goed gedrag
onderscheiden hebben. Zjj kannen na het
verstrjjken van hun straftjjd op voor
spraak van den Minister van Justitie wear
ia het bezit gesteld worden van hun
bnrgerljjke rechten.
Politieke mis laden, die ten minste 15
jaar vóór de geboorte van den troonop
volger zgn begaan, en tot dazen dag on
bekend bleven, worden 'aan de vergetel
heid prjjs gegeven.
Politieke misdadigers, die naar het bui-
tenland zgn gevlucht en naar hun va
derland wenschea terug te keeren, kan
nen door tns8chenkomst van den Minister
van Buitanlandsche Zaken daar to a verlof
vragen
Het manifeit verklaart de door inge
zetenen te betalen en tot 27 Jsnnari
1904 vervallen doch niet geëxecuteerde
schulden voor grondbelastingen ve vallen
en voorts een kwart van eventuei-le leeoin-
gen m baar geld, koren of meel.
Drie millioen mark uit 's Rjjks mid
delen zullen belegd worden tot een on
aantastbaar fonds om t» voorzien ia de
behoeften van de personen, die geen land
in hun bezit hebben. Alle to* dusverre
niet geïnde geldboeten van dorpen en
steden, die met meewerkten iot de keuze
vau leden voor recruteering-commissiëo
voor 1902 en 1903, zullen niet meer
worden geïnd.
Aan Finnen, die zonder verlof Finland
verlaten hebben, wo-dt veroorloofd in dsn
loop van het jaar in Finland terug te
keerendienstplichtigen zu'len zich on-
middelljjk na hun terugkeer hebben aan
te melden. Finnen, die zich aai Una mi
litaire verplichtingen heoben onttrokken,
zullen ongestraft bi jj ven, wanneer zjj zich
binnen drie maanlen, van den dag der
geboorte van den troonopvolger af gere
kend, ter beschikking van de militaire
autoriteiten stellen.
M sda len, met uitzondering van dief
stal, roof en verduistering, worden niet
gestraft.
De goavernenr-generaal van Finland
heeft de opdracht maa*regelen te nemen
ter verzachting vaa het iot der perso mn
wien het verbijjf in Finland veibidenis.
In het land zelf worden geziunenviu
\Jodm, die zich uao hun militaire ver
plichtingen onttrokken, vrjjges eld van
de hun opgelegde geldboeten. Het Mani
fest stelt ten slotte de vercorging en op
voeding van kinderen der \n den oorlog
tegen Japan gevallen officieren ouder
militair tcez cht.
buiten. Een der mannen was reed» verdwe
nen. De tweede maakte zich gereed om ook
in het kamertje te springen. Uit was niet
moeilijk, daar het venster geen vier voet
boven den beganen grond wan.
Beiden zjja ii huis! fluisterde Al
bert.
Fabiaan ontstelde hevig'
Elsje
H er beu ik.
Breng mjjnen vriend taoht du trap af
naar de deur der kamer.
En wat zult gjj doen? vroeg Elsje al
bevende.
Ik zal langs den pereboom afdalen.
Zoodra ik roep, opent gjj de d-.ur der ka-
mïr.
De stomme drukte zjjne goedkeuring nit
en reikte aan Albert een pistool, tijj »elf
nam de dolk en bet tweede pistool.
8 til.
Beneden komsn ïij zuchtje# het huisraad
versthuivcn, en vervolgens het werken met
een breekjjzer. Hoe zwak het gërncht wa»,
1 in de ditpste nachtstilte kon men het in het
zwak gebouwde huis duideljjk hooren. Een
slapende zou er echter niet door gewekt sjjn
geworden.
{Wordt vervolgd)
OBRllT.
