No. 5785
Donderdag 1 September 1904.
29ste Jaargang.
ËagSlaó voor cftooró- on SCuió-diollanè.
De verjaardag
der KONINGIN.
HET GEHEIM
vaü een Vorstenhuis.
ABOWNEMENTSFBIJÊ;
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacteu r-D irecteur W. KÜPPERS.
BUREAU St, Jansstraat Haarlem.
f 1,20
1,50
2,90
0,08
AGITE MA NON AGITATE.
FBIJS DBB ADVEBTBNTIHW.
Van 16 regels 50 Gents
Elke regel meer 71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Qétitrale Publicité, Etrangère
O.L. DA ÜBE Sf Co JOHN., F. JONES Suoe. Farit 3Ito Faubourg Montmartr
Daar gaat een bljjde stroom door Neer-
laad's bevolking Mea juicht, men ja-
belt! De Vaderlandsche kleuren en. bet
Oranjegeel wapperen van de huizen, van
de daken?, van de torens. Schitterende
vreugdetonen klinken langs de pleinen en
straten, die zich vollen met eene steeds
aangroeiende en vrooljjke menigte. Over
al is het leest. Van Noord tot Zaid,
van Oost tot West, in de grootste
steden, in de kleinste dorpen en gehoch
ten, ledereen neemt deel aan die feest
vreugde, arm en rjjk, oud en jong 1 De
arbeid rust, de winkels sluiten; de smid
1 gt zyn hamer,'de timmerman zyre bjjl
neder. De «strijd om het bestaan rust dezen
dbg. In de kerken stjjgen lof- en jubel
zangen omhoog, dankgebeden voor het
behoud der Konit)g;p, smeekgebeden voor
haai lang eu gelukkig leven. In d9
•Schouwburgen weergalmen stormachtige
ovatie's, alles en allen vereenigen zich
indien eenen kreet: «Leve Wilhelmina,
de Koningin der Nederlanden
Van waar die algemeene geestdrift door
geheel het laud? Geldt het 'de laatste
spruit van den uitstervenden Oranjestam,
geldt het eene holde aan htt Huis
van Oranje, dat met haar uitsterft
Maar waarom dan diezelfde geestdrift
in streken van] ons vaderland, waar de
herinnering aan hat Hais van Oranje nu
juist niet zoo groote vreugde wekken
zou. Limburg en Noordbrabant, dat de
Koningen by hare bezoeken huldigden en
toejuichten met eene geestdrift zoo groot
als ergens in Nederland, toonden een
liefde en aanhauk-lykheid, die moeLlrjk
af te leiden is uit hare vroegere verhou
dingen tot het Huis van Oranje
Geldt die geestdrift dan alleen de per
soon, de vrouw, die thans zetelt op den
troon \an Nederland! Zeker, wjj begrjj-
pen de geestdrift, waarmede men by haar
verscbyaen hetaanminnige kind toejuichte,
dat met den blós der onschuld op de
wangen aan de zyde barer hoogvereerde
Moeder g zeten, zich te midden der
saamgestroomde volksscharen vertoonde;
de bloeiende maagd, die gekroond werd
met den zwaren last van het koningschap,
de lieftallige jonge vrouw, di: aan de zyde
van haar gemaalin Nederland de hoop
wekte van een nieuw koningsgeslacht,
uit het wegstervende Huis van Oranje
.gesproten, de minzame Koningin, die den
heerschersstaf draagt met wjjsheid en
kracht, maar dat alles verklaart piet
FEUILLETON
129 Veroolg.)
ff Om u te dienen, mjjnheer. Wat is uw
verzoek?*
Albert, die zijn toenaderingsplan reeds be
raamd had, wees op zijnen gezel:
«Fabiaan, dien een ongelukkig toeval van
de spraak beroo'de,// zegde hij, //heeft mij ver
zocht hem bij u.
//Fabiaan 1 Fabiaan
„Hij ig sinds lang in den dienst van den
vorst van Selbach.
De stomme knikte met het hoofd. Hoe lan
ger hij de vrouw hoorde en zag, des te leven
diger werd hij.
«Herionert gij u den kleinen jockejj vroeg
Albert met bevende stem.
//Mijn Godriep de modemaakster.
Zij wilde hare hand uitsteken, maar onge
rust en onzeker, liet zij het.
Fabiaan stcnd wél is waar beweegloos als
een beeld, maar een stroom van tranen vloeide
over zjjne wangen. Hij had Charlotte herkend,
zjjne voormalige meesteres, aan wie hjj met
onbreekbare trouw verknocht was geweest.
Pare stem was ■dezelfde gebleven, de zielvolle
blik barer oogen was niet veranderd.
de algemeene geestdrift, die er telken
jare in steeds hooger stygende accoor-
den w klinkt door het geheele laud.
Neen, er ligt eene hoogere beteekenis
in de algemeeue hulde, die Nederland
brengt aan zjjne Koningin, hit is de hulde
willekeurig of onwillekeurig gebracht aan
de persoon, die in dit land met het hoog
ste wereldsche gezag is bekleed, het is de
hulde aan dat gezag zelve gebracht!
*Non serviam, wjj willen niet dienen» is
de kreet, die io on se dagen zio vaak op
stijgt uit de opgeruile volksscharen, die
lusteren naar het woord van raddraaiers,
die geen gezag willen erkennen, dat niet
het oor leent aan hunne onzianige wen-
schen, die elk gezag met voeten wlflen
treden en op de puinhoopen der maat
schappij zouden willen tronen, zonder
eenig besef van wat zjj in de plaats
kunnen stellen van hetgeen zij willen
vernietigen. li
Daartegenover klinkt heden de kreet
van het Nederlandsche volk. «Wjj hul
digen en eeren u, Wilhelmina, konin
gin der Nederlanden, en iu u hul
digen en eeren wjj het gezg, waarmede
gjj zjjt bekleed, het gezag, dat op nwe
schouders rust, maar dat is gekomen van
Hem, van wien alle gezag komt en die
Nederland heeit beschermd zoo veeleeuwen
doorMoge Hjj ook U beschermen n
Zgn zegen rus'ea op Uw leven en sne
ven, op Uwe Regeering.
In dien geest en in die beteekenis roe
pen wjj U heden uit de volheid vau ons
hait toe
Leve Wilhelmina, de Koningin
der Nederlanden,
Domme kloosterlingen.
Ia de Revue des deux Mondes komt
over de clericaledomperigbeid een wel
sprekende bladzij ie voor, die door de
vei volgers der kloosteri ngen wjj zou
den haast zeggen door die stommelingen,
wel eens gelezen mag worden
«De Fiausche spraakkunst» is door
«monniken» ontworpen onze «hooge-
scholen» zjjn kerksljjke instellingen
«onze philosophic» is g heel en al vervat
in de «Summa» van Sint Th om as
van Aquine; een mounik Roger
B a c o u vond «het buskruit» uit;een bis
schop vau Mun,ter «de bommen» een
dominicaan Albertus de Groote
vond «het kompas» uitten andere kloos
terling Jacques deVitrie «paste
het kompas toe op de scheepvaart»; Paus
Silvesterl vond het «raleruurwerk»
ut; de H. Bonaventura stelde in
hoofdzaak de«eenh j;d der natuurkrachten»
Ycs een andere, B e d a, verklaarde «ebbe
en vloed»; twee monniken O r t h o n en
A r d i o n vonden het «alphabet* nitde
Spaansche Benediciy nen, voo-loo
«/Herkent ge mijnen vriend nietf.v stamelde
Albert, wien een wonderbaar gevoel had over-/
weldigd.
//Indien ik het wilde loochenen, mijnheer,
zou ik mjj ondankbaar betoonen,// antwoordde
mevrouw Wolter bewogen maar met waardig
heid. «Ik verklaar in uwe tegenwoordigheid
dat ik aan den braven man het behoud van
mijn leven te danken heb, en ook hem mag
ik niet mistrouwen, die mij eenen trouwen
dienaar brengt.Wij zijn oud geworden Fa
biaan, maar herkennen elkander evenwel.//
//Sta op, sta op!* riep de diep geschokte
vrouw, ff Aan mijne zijde, niet aan mijne voeten
is uwe plaats I
Fabiaan kuste haar kleed en hare handen.
Liefderjjk hief zjj hem op.
«/Arme man, gij kunt niet spreien,// zei de
diep bewogene Charlotte. Het offer dat gij
mjj gebracht hebt is grootik kan a slechts
met mijne tranen en de verzekering danken
dat ik uwe eeuwige schuldenares ben en bljjf
Fabiaan! brave, trouwe dienaar, welke herin
neringen wekt gij in mjj op
En een vloed van tranen ontsprong aan hare
liefdevolle oogen.
Na eenige oogcnblikken van hare eerste
aandoening hersteld, hernam zjj
ffAkelig was het verledene, Fabiaan, maar
er kan nog eens een zonnestraal in ons leven
vallen en dan mag Fabiaan er niet ontbre
ken. Naar men mjj gezegd heeft, is de brave
Brand overleden
Fabiaan bevestigde dit door zijne gebaren.
par van de E. H. d e L'E p r e «leer
den den doofstommen spreken», da kloos
terling G e r b e r voerde ten onzant het
«Arabischs cijferschrift» in, een missiona
ris Gui d'Arezzo vond «de zeven
muzieknoten» nit: een kloosterling, M a g-
nan, schonk ons «het microscoop» de
kloosterlingen Lamaea Beecari von
den «te w.ttan der electricitait»; een ander
monnik, Barrautie, dacht de rem
voor de locomotief uit.
De vorige eeuw als io de onze worden
bijna alle observatoria van de sterrenkunde
door Je8aieten bestuurd. Zy onderwijzen
95 talen.
De aardrijkskunde iu haar geheel is
het werk vau missionarissen. Zoo de
kloos'erlingen het hun toekomende terug
namen, besluit de «Revue des deux Mon
des» zou het er ellendig met ons uit
zien eu stonden we met leege handen.
Dit nu de mannen van het «licht»
eens uitkomen met de «lange» ljjst van
uitvindingen der ongeloovige wetenschap.
BUITENLAND
Frankrijk.
Te Marseille is van regeeringswege
gezorgd, dat niettegenstaande het fel
ageeren der werkstakers aldaar de hoog
noodzakelijke verzendingen plaats hebben.
De «Mat ana» is Zondag nit Britsch-
Indië te Marseille aangekomen om vau
daar weer naar Calcutta te vertrekken.
Vlei slaagde er in baar lading evenals
die van uit Calcutta gekomen «Rewa»
t» ontschepen. De torpedojager «Dnnois»
en eenige andere stoomschepen z organ zoo
goed mogeljjk voor het vervoer van pas
sagiers en posten.
Ten gevolge van de staking blijven een
aantal groote pannenbakkeryen te .Mar
seille gesloten. Daardoor zyn 4000 arbei
ders zonder werk.
Ook op tal vpu andere plaatsen in de
Republiek steekt het revolutionuaire mon
ster den kop omhoog. De werkgevers
nemen krasse maatregelen tegenover de
werkstakers.
Een jeugdige Belg, zekere Ana-
to Ie van Huygen, verkeerde met
eene jongs schoone in de buart zyaer
woning op den Boulevard de fa Chapelle
te Parys. Tal van aanbidders van het
meisj-*, die een «blauwtj geloopen had
den, waren woedend op den Belg. Wraak
zou genomen worden. Huygen werd
Vrijdagavond aangevallen en tal van dolk
steken werden den jongeling toegebracht.
Zyn toestand is wanhopig. De daders
worden opgespoord.
Belgie.
Nu de brand te Antwerpen op enkele
tanks op het terrein der «American Pe-
t'oleum Company» zoo goed als bedwon
gen is, t acht men de nog brandende
kleine tanks uit te blusachen. Maai hoe?
Niemand durft de brandende ma sa te
nadiren. Mm deukt er ammoniak voor
te gebraiken. Doch dit ver»t kkiDgsmiddel
Ineens werd mevrouw Wolter zeer ernstig
en vroeg bevend
//Fabiaan, wie is deze vreemde heer?//
De stemme kon zich niet langer bedwin
gen; met de hem ten gevolge zijner geoefende
gebarentaal eigen geworden behendigheid en
levendigheid, nam hjj Alberts linkerhand en
bood ze mevrouw Wolter aan.
Charlotte slaakte eenen kreet en beschouwde
ze eenige oogenblikken.
«Mijnlieer, gij zjjt. stamelde zij.
//Ik ben Aloert Brand,» onderbrak hij haar.
«Men noemt mjj tenminste zoo, omdat die
brave werkman mjj heeft opgevoed; hjj was
mjjn pleegvader.//
Charlotte staarde den jongen man nog eens
onderzoekend aan.
«Albert, Albert,// fluisterde zij bij zich zelve.
«Als een klein kind, ben ik bjj vader
Brand gekomen, want ik herinner mjj nie
mand dan hem, die zich om mjj bekommerd
heeft.»
«Waar hebt gjj gewoond, mijnheer
«Altijd in de stad.»
«Wat ambt of beroep oefent gjj uit,» vroeg
mevrouw, hoe langer hoe meer ontroerd.
lk ben timmerman gelijk mijn vader is
geweest.//
Ook Albert werd zoo bewogen, dat hjj met
moeite spreken kon.
«Ontsla mij mevrouw, vau alle verdere
verklaring,» stamelde hjj. //Lees dit papier.»
Hjj nam een papier uit zjjnen zak en reikte
het de bevende vrouw over.
Charlotte trad een weinig achteruit en las.
heeft ook zyn gevaren. Hy, die dit han
teert, stelt zich aan verstikking bloot, zoo
dat men uit de pompierskazerne byzou
dere maskers doet komen, die de adem
haling mogelyk maken.
Niet alleen bestaat echter het gevaar
van verstikkingeen ander, nog grooter
gevaar bedreigt den stoutmoedige, welke
dit middel zou willen aanwenden. Die
moest op het gladde bolronde dak van
den naburigen tank gaau staan, dat oqge-
twyfeld gloei n 1 heet is, en waar de ge
ringste misstap daarenboven een gewisse
dood is.
Een onderofficiei der pompiers biedt
zich aan. Doch mea weigert hem toe
latiog te geven en dei 1200 liters ammo
niak, welke men had aangebracht, bljjven
voorloopig ongebruikt.
Mt-n zoekt nu de lyken op van de
ongelnkkigen die by de vreeselyke ramp
het leven verloren. 25 personen worden
vermist en 11 lijken zyn reeds gevonden.
Er zyn 40 000 000 liter petroleum ver
loren geraakt. Da Company zit echter
niet verlegen, er bleef nog aardig wat
over, en gisteren is weer een stoomboot
met 3.000 000 liter aangekomen.
Men vreest echter dat gebruik zal ge
maakt worden van den brand om den
peiroleumprys te doen stjjgen.
Een ontzaglyhe menig e toeschouwers
verdringen z ch a'door rondom het afge
zette teirein,
Buitschl&nd.
Te Dussellorf hebben de daar aanwe
zige Nederlanders Zaterdagavond reeds
met hunne dames den verjaaidag van
KotiiDgin Wilhelmina, in de sier-
lyke zalen vau het pas verrezen hotel
«Zum römischen Kuiser», schitterend ge
vierd.
Esn geweldige brand heeft de mea-
beifahnek, gelegen in de Soutlnchstraat
te Aken in de asch geegd. Iomidiel?
ge; aak te ook de piauoftbriek Hilgar in
brand. Honderd pianino's gereed ter ver
zend ng werden vernield. Men schat de
Bchade op 50 000 mark mor de meubel
fabriek en op ongeveer 75.000 murk voor
de pianofabriek.
Italië.
Uit Rome wordt gemeld, dat ook de
Fransche Bisschop vau Laval aangekomen
en evenais de Bisschop van Djjon is af
gestapt bjj de paters Trappisten. Dadeljjk
werd de Bisschop door Z. H. Pms X ont
vangen, bjj wien hy gepoogd heelt zich
te verontschuldigen. De vrienden vau den
Bisschop beweren, dat hjj sinds lung naar
Rome wilde gaan, doch dat de Fransche
Regeering hem deed bewaken en dat bjj
nu een list heeft moeten gebruiken om
Frankryk te kannen verlaten.
Rusland.
De spoorweg om het Baikal meer is een
van de dunrBte die ooit gebouwd zyn.
Oe kosten bedroegen onge/eer 480.000
Mk. per werst, tarwyl de Westsiberische
ljjn 82 000 Mk. en de T/ausbaikalspoor-
Beurtelings werd zij bleek en rood.
«Andreas! Andreas!// fluisterde zjj, //brave
trouwe vriend! mijn God! welk een afgrond
van slechtheid! Het medaillon!... ja, waar
is nu het medaillon?»
Albert, die het reeds gereed hield, over
handigde het haar.
Charlotte opende het sierljjk gouden deksel,
en riep in volle begeestering tot Albert
«Mijn zoon! Mijn zoon!»
«Mag ik bet gelooven?»
«Andreas Brand liegt niet!-.
«Maar hjj heeft mjj de papieren onthou
den
«Wees niet verstoord op hemhet was
voor uwe veiligheid noodig i Spreekt de ver
minkte hand niet ten uwen voordeele?De
eenvoudige woorden van den werkman, wiens
schrift ik nauwkeurig ken, geloof ik eerder
dan elk ander bewijs. Mijn zoonl mijn zoon!
Gjj zjjt mjjn zoon 1
Zij vloog naar hem toe en drukte een langen
kus op zijn schoon m&nneljjk voorhoofd.
Fabiaan weende luid van vreugde en aan
doening.
Albert zonk geschokt voor zjjne wederge-
vonden moeder neder.
Te midden van de losbarsting der onstuimige
gevoelens welke deze zoo hartroerende terug
vinding van moeder eu zoon teweegbracht,
verscheen eensklaps in de geopende deur het
gezicht van den intendant Rein hardt. Hjj
wilde terug gaan, toen hjj de groep der drie
personen zag, die het zaeht aankloppen van
den heilloozen man niet gehoord hadden.
weg 166.000 Mk. per werst kostten. Ia
het geheel zal aan den cirkelspoorweg
ongeveer 116 millioen Mk. besteed moeten
worden. Over een lengte van 244 wersten
worden 19 tunnels, 189 bruggen en 10
viaducten gebouwd. Een groot gedeelte
van den spoorweg, waaraan 10 stations
liggen, moet gebouwd worden tepen steil
uit het meer oprijzende rotsen. Reeds in
1899 werd met dit reuzenwerk een aan
vang gemaakt. In den eersten tyd werk
ten er hoofdzakeljjk Siberische gestraften
aan, thans zyn er rele Italianen werk
zaam.
De ljjn zal nu spoedig gereed zyn, waar
door Rusland de gelegenheid zalkrjjgen,
zyn twee groote legers die gevormd wor
den, naar bet oorlogsterrem in Manisjoe-
rye over te brengen.
Japan.
Op dit oogenblik, no niemand in Eu
ropa aan een bemiddelend optreden-deukt
tusschen Rusland en Japan, bespreekt
het Japansche blad Jiei Jiji Sjimboen
in een hoofdartikel de qiaestie van tas-
schenkom6t eener Vreemie Mogendheid
in dezen oorlog. Het Tokiosche blad
waarschuwt voor het onderhandelen over
bemiddeling eer het doel van den oorlog
bereikt is. Bet gelooft ook niet aan de
mogalykheid van bemiddeling daar de
belangen der Mogendheden te veel ait-
eenloopen. Evenals tydens dea Boeren
oorlog is er ook thans een zekere Mo
gendheid Rusland die den oorlog
zoo lang mogelyk wenscht te rekken.
Amerika.
De graanoogst iu de Vereenigde Sta
ten is gedeeltelijk mislkt.
Bjjzoider te D«k>ta en Manitoba,
waar het meest graan geplant wordt, is
de opbrengst bjjzond-tr klein. Men spreekt
van een versjhil io voortbreogst van
175.000 hektl. betgeea jutst het cjj'eris
v»n hetgem jaarlyks uit Ameiika ver
zonden wordt.
Daze ramp wordt toegeschreven aan de
droogte maar vooral aan de ziekte d<e
sedert verscheidene jaren deplanteu aan
getast heeft, en dit jaar een verschrik
kelijke uitbreiding heeft genomen. Men
vreest dat dit jaar het brood ia Earopa
dunr zal zjja, te meer daar ds oogst ge
deeltelijk mislukt is in Da tichfand, Hon-
garyë en Ru menie
—De bookmakers in de Vereenigde Sta
ten gaan zich ook al bemoeien met Port-
A'tbur. Tal van menschen wedden er op
los over den datum waaropde vesting door
de Japanners zal overweldigd worden.
Men wedt na reeds 2 dollars tegen 1
dat Port-Arthur in banden der Japanners
zal zyn voor 1 September5 tegen 1
dat de stad 'tniet zal uithouden tot den 15?n
en 20 tagen 1 dat ze het niet bolwerken
kan tot eind September
Ale nu op Port-Arthur het spreek
woord van toepassing is; «'t ij je lange
levenals men van iemands dooi spreekt
of gedroomd heeft, dan zullen nog dui
zenden Japanners in het stof bjjten.
«Bljjf!» riep Albert, die haastig opstond.
«Ik wil geen herkenningstooaeel kinderen,
dat mevrouw Wolter geluk brengt.»
«O, gjj hindert niet, manheer! Gij moogt
weten dat de moeder haren zoon heeft we-
dergevonden,// zei Charlotte trotsch en met
waardigheid. Zoo iemand hierin- bijzonder be-
lang stelt, missohien prins Ewald, deel hem
dan oflverwijld mijn geluk mede; voorwaar
gij komt ter rechter tijdl»
Albert werd door eene onbeschrijfelijke
woede overweldigd, toen hij zijnen boosaar-
digen vijand zag.
De intendant glimlachte.
Terwijl hij boog, zei hij schijnbaar har-
teljjk
«lk kan mij niet verwijderen, zonder u
vooraf geluk te hebben gewenscht
Fabiaan kneep krampachtig de handen te
samen alsof hjj wilde zeggen«Duivalsche
schurk! Hij broeit verderf en dood en «preekt
van geluk 1„
Charlotte was bevend ter zijde gegaan.
„Gij vervolgt mij met duivelsche hardnek
kigheid," zei Albert zoo bedaard als-het hem
mogelijk was. „Reeds in deze omstandigheid
ligt het bewijs dat ik werkelijk gelukkig ben
mijne moeder te hebben gevonden.»
{Wordt vercolgd)j
