No. 5787 Zaterdag 3 September 1904. 29ste Jaargang Sociaal recht. HET GEHEIM van een Vorstenhuis. BUREAU St, Jausstraat Haarlem! BUITENLAND Belgie. Frankrijk. Engeland. Amerika. Zwitserland. De Oorlog in het Oosten. ffragêlaó voor eSftoorè- en SCuió-sXoflanó. ABOWWEMBRTTSPSIJEi Per S maanden yoor Haarlem i 1 f 1,20 L Cl U llioauucu f vui JLiuMv ivrn ajmv Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post >1,50 nr1i 1j1J O AA Voor het buitenland Afzonderlijke nummersHl! Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen. Hoofd re dacteu r-D irecteur W. KÜPPERS. 2,90 0,08 PRIJS DUB AD VEBTElïTIES Van 1—6 regels 50 Cents Elke regel meer 71/, Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie b Contant, AÖITE MA N ON AGITATE Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PubliciteEtrangèrt Q.L. DA UBE Co JOHN., f. JONES Suoo- Paria 315i« Faubourg Montmar re Ziedaa' een woordkoppeling, die niet nieuw klinkt. Herhaalde malen werd, vootal in deu laatsten tjjd en wel naar aanleiding van het aanhangig arbeids contract-ontwerp, door de arbeiders-orga nen aangedrongen op de invoering van «sociaal recht», waarmede dan werd be doeld een recht, dat rekening hondt met de uiteraard zwakke positie der werk nemers tegenover hun werkgevers, zoodat bjj de beoordeeling van arbeidsgeschillen een specialen maatstaf zou worden aan gelegd. Welke die maatstaf moet zjjn, laat zich beter gevoelen dan omschrjjveD, ook al wjjl onze rechtspleging zich met geen speciale maten ophoudt, maar alles wat haar wordt voorgelegd, weegt in de schaal van het recht. In theorie gesproken is dit laatste ook verreweg het beste. Waar immers is de grens, als de rechter zich niet aan vaste regelen behoeft te houden, als hg in 't eene geval sociaal recht, in een anderb. v. oeconomisch recht moet toepassen. De deur wordt dan geopend voor allerlei wisselvalligheden, waarbjj persoonlijke opvattingen den doorslag geveo. Het recht zjj dos, kort en geed, de maatstaf! Maar nu is juist in den jongsten tjjd een vonnis gewe zen, dat met deze theorie in «trjjd is en t-ca algemeen toejuiching vindt. Een vonnis, dat geba seerd mag heeten op «sociial recht» en daarom kan dienen om de strekking van dit recht nader toe te lichten. Het is een vonnis der Amsterdamsche Rechtbank, waBrbjj ontzegd we. d een eisch van schadevergoeding, hoewel deze eisch gegrond was op onrechtmatige overtre ding van een rechtmat g contract. Voor wie de zaak nog niet mocht ken nen, volge ze hier in 'tkoit. Een handelscorrespondent had zich te genover zjjn patroon verbonden, om na het verlaten van zgn dienst (hoe deze ook zou mogen eindigen): fop geeneilei wj^ze in Nederland in het boutvak werkzaam te zijn, hetzjj voor eigen rekening op eigen of anderen naam, alleen of in vereenigiüg of vennootschap met au. deren, tenzij als drecteur, procuratiehouder handelsreiziger of op andere wijze geëm. ployeerde van een of meer vennootschap pen, hetzij als commissionnair, makelaar of- ander tusschenpersoon, noch in eenige zaak dan hoirthandel, hetzjj voor eigen re. kening of voor rekening van derden betref, fende, aandeel te hebben of op undce wijze betrokken te zjn; voorts geen agenturen van FEUILLETON 131 Vervolg Graaf Ignaaz wacht mjj in het houtves tershuis. Eene gegevene belofte houd ik voor heilig. Ik zal mejuffrouw Gerold bezoeken, en als gjj terugkomt, hoop ik u goede tjjdin? te kannen geven. Slechts eens heb ik Louize gezien, en zij heeft op mjj den besten indruk gemaakt. Zoo het anders was, zou ik niet hebben toe gestaan dat uw zuster met haar omging. Met innige liefde aanschouwde de arme moeder haren zoon en hoe langer zij hem aanschouwde, te grooter vond zjj de geljjkenis -^hjj met zjjn vader had. waarschuwde om te vertrekken. - Wees nu gerust, Albert, bad de wee- nende moeder. Wjj zijn vereenigd en zullen gemeenschappelijk raadplegen wat te doen is. Geloof mij, het oog eener moeder is se horp. En ik stel met geheel mjjne ziel aiomijn vertrouwen in mjjne moeder 1 Mijne eerst be zoek in de stad zal naar m moeder zijn. %irt rukte z ch los uit hare armen. Fa- bia „kwam nog een3 bjj mevrouw Wolter. Terwïl bjj de hand tot zweren ophief, ver binnen of bnitenlandsch handelshuis of fa briek, van welken aard ook, hier te lande te zullen u'toefeaen, noch voor dezelve hier te lan Ie te zullen reizen//. Voor iedere hanleliag ia strjjd met dit beding, werd in 't contract een boete van f 10.000 bedreigd. De correspondent hield zicbniet aau/'e overeenkomst,deed nl. wél transacties in den houthandel, waarop zgn voormalige patroon hem in rech ten om de f 10.000 aansprak. Dit was ia den haak. Maar toch wero de eisch door de rechtbank afgewezen en wel op grond van deze overweging: dat de strekking der overeenkomst was het den gedaagde onmogeljjk te maken om na het verlaten van eischers dienst, waar ook in Nederland in t houtvak werkzaam te zijn. En nu //zon de openbare orde bedreigd worden wanneer werkgevers van hun werk nemers konden eischen, zjj het dan ook tengevolge van een tusschen hen ges'oten contract, dat deze, na ontslag bg hun werk gever, zich voor altoos moeten onthouden van arbeid in het vak van hun vroegeren werkgever, in welk vak zij zijn opgeleid en in welk vak zij waarschijnlijk op behoor- ljjke wijze hun brood kunnen verdienen. Ter verduideliug voerde de Rechtbank nog aan, hoe onrechtvaardig een beding als het gewraakte zou werken, «wanneer een groot weikgever, gesteld een spoor wegmaatschappij, iets dergeigks van haar talrgke ambtenaren en beambten ZjU ver gen Bepaald een mooi staaltje van soc aal recht, waarover «Huisgezin», «Nieuwe Courant» en «Volk» zich geljjkelgk ver heugen, zouder zelfs en dit is wel het meest teekenende van het gevat - ver wonderd te zgn zich in elkanders gezel schap te bevinden. Geheel eens zijn ze het iutuSichen niet. De «N. Crt.» bepleit n. I. «een oenigszini vrije rechtshantee- ring door den rechter boven uitvoerige en veelal zier samengestelde wetteljjke regelen. Hiertegen nn waarschuwt het «Hgz». En o. i. zeertuecht. «Vrjje rechtahan- teering klinkt heel goed, maar zulk een rechtspraak zou de deur openzetten voo? willekeur, vooral in onzen tjjd, waarin de vraag naar «sociaal recht» opgeld doet. Het geval, door het Amsteidamsche vonnis tot beslissing gebracht, is eigen lijk te kras om dit toe te lichten. De eisch toch eener boete van 110 000 stelt 'in 'c licht dat hier misb.uik van macht plaats had. Maar in de gevallen, waprbjj niet zoo duidelijk bljjkt, dat er een zwak kere en een sterkere partg in 't geiir.g zekerde hij door een levendig gebarenspel dat hij voor de veiligheid van zjjnen vriend in stond en hem ongeleerd zou terugbrengen. Daarna vertrokken beiden naar Buchau en mevrouw Wolter bevond zich alleen. Gaarne zou zjj nog eens het geschrift van den over leden Brand gelezen hebbeajmaar Charlotte's t rugkomst bdetta het haar Eet onder werp van gesprek tusschen moeder en doch ter was natuurljjk over Louize Gerold. Ohar- lo te was verrukt over de beminnenswaardig heid barer vrienden. Hot kwam tot verkla- riogen, en spoedig deelden beiden elkander onbewimpeld mede wat haar gebeurd was. Is Albert bjj u geweest, moeder? Ja. En denkt gij dat hjj mjjp broeder is I Ik denk het niet alleen, maar ben er van overtuigd. Hoe is hjj iu zjjne kinderjaren san den 1 dood ontkomen I Dat zal ik u morgen zeggen. 1 Moeder, onze nood heelt nu een einde, niet waar zei Charlotte. MisschieD, kind, antwoordde hare moeder zuchtend. Nog zjjn wjj niet aan het doel 1 Laat toch die sombere gedachten varen, moeder, houdt u bjj het aangename, wat in zulk eene rjjke mate wordt aangeboden. Gjj hebt uwe kinderen weder en deze zullen voor u zorgen 1. Mevrouw Wo'ter zweeg. Charlotte had gaar oe over haar George gesproken, maar zij durfde nu niet, want zij zag dat hare moeder zich in een weemoedige stemming bevond. zgn, hoe moet 't dan gaan? Behoort dan altjjd de onderstelling te gelden, dat de efe-kere wel ongeigk zal hebben? Of moeten de bjjkomende omstandigheden dit uitmaken Zeker, op deze omstandig heden dient gelet, maar in de eerste plaats moeten toch de rechtsregelen iD acht worden genomen. En nn gevoelen wjj er zeer veel voor, dat bjj het stellen dier regelen naar «sociaal recht» wordt gestreefd, opdat wat zwak is door de wet woide gesteand. Maar aan die regelen hol e men zich dan ook, wjjl ieder <i - erkere zoowel als de zwakkere o e, weten, waaraan zich te houden. Rechte onzekerheid kan er nooit toe lei len dat de sociale vrede bevo derd woide. Nauwkeurig zgn de maatschappelijke verhoudingen niet te omschreven, doch wel kan er naar gestreefd, dat ue wetge ving zich daar zoo billjjk mogaljjk öjj aanslaite. In dezen zin zgn wjj van harte gaarne voor de instelling van «sociaal recht» te vinden. Over den grooten brand te Knockeaan Zee woidt nog gemeld, dat zich tal van personen moedig hebben gedragen. E n Franschman haalde net gevaar voor zjj a eigen leven drie dames van het balcon eener brandende villa, naast het in een vuurzee staand hotel. De ontvan ger vao de badplaats redde twee dames door nog een brandende trap op te loo- pen. Een kcffiehuisbediende van bet «Hotel Eurzal» sprong in een verstikkenden rook en bracht twee kinderen te voorschjjn. Tal van andere personen hebben z ch mede zeer verdienstelijk gemaakt. Van het «Hotel dn Phare» is nog slechts een puinhoop over. Vjjf villa's er by gtlegen zjju ernstig beschadigd. De Hertog en de hertogin d'A o s te zjjn Dinsdag van Ostende te BrnsB< 1 aan gekomen. Zjj werden aan het station verwel komd door prins Victor Napoleon, wiens gasten zjj zjjr. Hnone Koniokl. Hoogh. zgn afgestapt in het hotel van prins Victor-Napoleon, Louizalei. Prinses Clementine heeft daar voor hen een prachtigen ruiker orchidees laten afgeven. In den namiddag brachten dr Hertog en de Hertogin de Prinses een bezoek op het kasteel van Lieken. Wegens de oproerige beweging onder de werklieden, zgn gisterenmorgen door de eigenaren der glasblazergen in het bekken van Ohaileroi de vuren gedoofd, en het werk gestaakt, behalve in een glasblazerij te Marchiennes, die aan den «lock out» geen deel neemt. De nitsluiting is het antwoord van de patroons op de aaneensluiting van de arbeiders. Alles is rustig. Men voorziet dat de stilstand drie maanden kan doren Wat beteekent dat? vroeg zjj zich af. Zou alles niet in orda zjja? Be wedergevon- den zoon Albert is met een meisje van eene achtenswaar lige burgerfamilie getrouwd. He mel, misschien verzet de vorst er zich tegen Dan is het gedasn met zijne gelukkige toe komst. Eeoigszins verbitterd, begon zij te werken. Cnarlotteriep de moeder. Moe ier, wat belieft u Ik ga naar de kamer hiernevens en zou gaarne ten uurtje slleen zgn. Gotd, moeder. Zorg dat ik ongestoord bljf slechts als het dringend noodzakeljjk is, moogt gij mjj roee n. e t kamertje bevond zich achter de kleine keuken. Het eenige venster bad uitzicht op eene stille plaats. Geheel het huisraad bestond uit eene kommode, eene kleerkast, eene tafel en twee stoelen. Hier en daar stonden doo- zen en kistjes. Hoewel het kleine vertrek zindelijk was onderhouden, verried het toch behoeftigheid. Hier bevond zich nu de ge malin van den vorst om een geschr tt te lezen dat haar aan den treurigsten tjjd haars levens herinnerde. Brand had in zjjne jeugd goedschoolonder- wjjs genoten en had dit aan den vader van mevrouw Wolter te danken, die den knappen, verstandigen jongen had aangenomen. Mevrouw Wolter zat aan ta'el, zoodat het d«glich' op het papier viel, en lag met de grootste aandacht. De letters waren ruw en stgf, zooals de hand een» werkman» ze vor- In de «Etoile Beige» lezen wjj, dat de visahkeurders te Brussel eergisteren beslag hebben gelegd op 2000 kilo mos selen, die met een schip «uit Holland komende», waren aangebracht en voor het gebiuik ongeschikt bevonden. Hetonzoiver gotdje werd daarna door deu stadsreini- gingsdienst verbrand. Er staat niet vermei], of beleen Bel gisch dan wel een Nederlandsch schip was. Maar het geval wjjst op de wensche- ljjkheid eener verscherping van het sani tair toezicht op eetwaren, die nit ons land worden gevoerd. De Fransche regeering heeft de Bis schoppen van 1 yon en Laval, die zich naar Rome hebben begeven, van han tractement beroofd en de bisschoppelijke zetel open verklaard. De «Osservatore Romano» weet mede te deeLn dat mgr. Geay zjjn omslag als bisschop van Laval heeft aange vraagd. Het Fransche dorp Leglise is door een geweldigen brand in de a«ch gelegd. Alles is vernield, het vee alleen is gered, maar de oogst, die in de scharen was, is in de vlammen opgegaan. De werkstakende dokwerkers te Marseille hebben in een daartoe gehouden ftrgadeiing de algemeene werkstaking geproclameerd, ingaande op den laten Saj tember, voor de volgends havens aan de Middellandsche Zee Poit Vendres, la Nouvelle, Agde la Ciotat, Port Saint Louis du Rhone, Saint Tropez, Cannes, Men ton, wat het \a*te land betrait, Ajacoio, en Bjstia, wat Corsica aangaat, en Al giers en Or an, wat Algiers betreft. Het Hollandsche stoomschip «Sindote,» varende op Batavia, heeft Woensdag avond zee gekozen met alle brievenpos ten aan boord voor Esypte, Indië en Azië. De staking breidt zten nog steeds uit. Dinsdag zgn twee Engelsche stoom schepen uit Indië, geladen met 8000 ton graan, te Marseille aangekomen. Het is twjjfelachtig of deze schepen ontladen kunnen worden. Thans liggen in de haven 85 schepen te wachten. In Engeland hebben de spoorwegmaat schappijen het plan opgevat, het Ame- rikaansche één-klassenstelsel in te voereD, één soort rjjtnig met eéa soort tarief. Naar men weet, begon Engeland met de afschaffing van de 2e klasse. Het gevolg zal nn zgn een enorme daling van het aantal 1ste klasse-passag'ers en een evenredige stjjgng van dat der derde klasse. In de Vereenigde Staten wordt de lynchwet nog steeds in toepassing ge bracht. Nu zgn weer drie negers op sen en denzelfden dag in drie verschillende Staten, n.1. in Wyoming, Texas en Ken- men kan, overigens volkomen leesbaar. Men zag dat hjj bjj het scbrjjvcn moeite had ge daan. Het geschrift handelde hoofdzakeljjk over den gewaanden moord op het kind van den vorst gepleegd, //Brand had een gesprek afge luisterd tusschen den intendant Bernhardt en een «rouw, in welke hjj stellig Charlotte meende te herkennen. Ue intendant zocht deze vrouw te bewegen om nog denzelfden nacht den knaap te vermoorden Brand, die de ontaarde moeder deze daad wilde beletten, nam het kind en legde in deze plaats een door den vorst zei ven gebeitel 'en pop. Daarna verborg hjj het kind op zjjne kamer en sloop hjj bjj Fabiaan, die wacht hal. De kleine man was teer vermoeid en sliep vast. Brand hoorde deuren knersen. Stil opende hij het venster en zag naar bene den van waar het gerucht kwam. De maan scheen helder. Eene vrouw kwam op den rand der rots, bleef eenige oogenblikken staan en wierp een wit pak in de smalle kloof, die zich tusschen den muur, waarop het kasteel staat en de tegenover liggende rots bevindt. //Eensklaps ontstond er rumoer in het slot. Fabiaan liep naar buiten. Brand wist niet wat te doen. Ee vreeselgke angst had hem over weldigd. Eindeljjk trad hjj op den gang Hjj hoorde, in dsn vleugel, die Charlotte bewoonde, roepen en schreeuwen Haastig volgde hjj het schijnsel van het licht dat daar nog brandde. Toen hjj de kamer binnentrad lag Fabiaan badend ia zijn bloed. De vorst riep tot de biduende Charlotte//Ellendige, uit wraak hebt gjj mjjn zoon vermoordCharlotte we en tucky gelyucht. Een neger werd opge hangen aan een telegraafpaal, de tweede in zjjne gevangenis en de derde werd in de Misissippi verdronken. Uit Washington wordt dd. 81 Augus tus gemeld Het Staatsdepartement ontving van den Amerikaan8chen consul-generaal te Tsifoe bericht, waarin gemeld wordt, dat het Raisisohe station voor draadlooze telegraphie aldaar gesloopt is. De Japansche Regeering noodigde de Vereenigde Staten, zoowel als de andere Mogendheden uit, Mr. White Ste vens, kanselier bjj de Amerikaansche legatie aan te wjjien als adviseur te Seoul van het Japansohe ministerie van boi- tenlandsche Zaken. DuitBChland. Een Hofschandaal Prinses Louise van Kobnrg is weer onrustig geworden. Zjj vertoefde in de laatste dsgen sedert 11 Augnstas in de badplaats Eisten en is daar nn plot seling verdwenen. De Priases mo?t 's nachts met den ritmeester Mattachicn Keglevich, een zjjner vrienden, en een dame van gezelschap, door middel van een ladder nit een venster, dat uitzag op een stille landstraat, zgn ontvlocht. Op straat wachtte reeds een automobiel van een der in de badplaats aanwezige heeren. Men vermoedt, dat de vluchte lingen over de Oostenrgksche grens zjja gereden, doch de tot hedeo gedane po gingen tot opsporing bleven zonder gevolg. De Prinses was in de badplaats onder toezicht gelogeerd in het hotel «Wettiner Hof». De ontvluchting der Belgische Piinses heelt te Brnssel groote ontroering ver oorzaakt. Ten paleize weigert men eenige mededeelingen te doen. 1 De «Potsdammer Korrespondenz» meldt, dat de reis van prins F r e d e r i k Leopold van Pruisen naar het Russisch hoofdkwartier in Oost-Azië niet doorgaat. Zjj was reeds tot 3 September uitgesteld daar de prins nog riet gereed was met zgn uitrusting. Nn echter moet bg wegens ongesteldheid te bed blgven. Zgn zenuwgestel is te zeer geschokt om bem nog een reis, waaraan zooveel be slommeringen verbonden zgn, te veroor loven. fntasschen waren reeds 50.000 M. vcor deze onderneming uitgegeven. De firma Strohmeier te Konstanz heeft van de Rmsische regeering een bestelling gekregen van temen en dekens voor een gezamenlijk bedrag van ruim een millioen mark. Binnen drie maanden moet alles geleverd zgn. Port Arthur opgegeven De beschieting van Port A<thur is geheel gestaakt. De Japanners ziea geen kans om de vesting stormenderhand in de en beweerde dat men haar kind gestolen had. Men moest den vorst, die bewusteloos was neergevallen, wegdragen. Men bracht den armen Fabiaan, die ('oor den vorst gewond was, naar zijn kamer. Brand bleef a'leen bjj Charlotte, die hem koel vroeg wat hjj wilde. Hij zei dat hjj haar op de rots ge den had. Daarop beval zjj hem heen te gaan en nooit weder onder hare oogen te komen. Noch stond hjj besluiteloos voor de deur der kamer, welken hjj bewoonde, toen hij den langen Reinhardt hoorde zeggen//De neef zal in ketens en boeiens worden geklonken, zoo hjj niet heengaat en iets zal ze;gen van hetgeen hjj gezien wil hebbenmen zal hem goed in het oog honden.h Goed, dacht Brand, ik zal mjj uit de voeten maken; hier in dit vervloekte slot is alles mogeljjk. Hjj hulde het kind in een kussen van het bed en maakte er een soort van pak van, dat hjj onder zjjn mantel verborg. God wilde zjjn onderneming begunstigen want het kind bleef gerust slapen tjjdens d» vlncbt uit het kas teel. Brand kwam spoedig met zjjn kostbaren last te Bnchau aan, a waar hjj het kind voor eenen vondeling uitgaf en het in zgn huis groot braent. Van Charlotte hoor Je hjj niets meer, dan da zjj nit 's kasteel was verdwenen. Daar de vorst krankzinnig was geworden, en men in hat slot algemeen geloofde dat het kind in de rotskloof was geworpen geweest, werden er v» u dien kant ook geeue opzoekingen meer naar dan knaap gedatn. Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1904 | | pagina 1