No. 5793
10 September 4904.
29ste Jaargang
HbagÉlaó voor eSKoorö-
HET GEHEIM
vaD een Vorstenhuis.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt degelijks, behalve Zou- en Feestdagen,
H o o f d re d a c't e u r-D i r e ct e u r W. KÜPPERS.
BUREAU St. Janastraat Haarlem.
f 1,20
1,50
2,9C
0,03
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 7[/f r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublicitéElrangère
AGITE MA NON AGITATEb G.L. I)A IJ BE Co JOHN., B. JONES SueePari» 31 it's Faubourg Montmarire
Volgens de laatste berekening bedraagt
de oppervlakte van Mantsjoerg", waar
thans waarschij ilgk een beslissende strjjd
gestreden wordt tusschen de Russische
en Japansche legers, een oppervlakte van
989,280 vierkante kilometers met een
bevolking van 5,530,000 inwoners, de
Russische en Japausche troepen, die tr
zich bevinden, natunrljjk niet meegere
kend.
De Chineezen maken de overgroote
meerderheid der bevolking uit. Een nog
al belaugrjjke bergketen strekt zich uit
van het zuiden naar het noord-oost n
Tschwang-paichan (Lange witte bergen)
geheeten, die voor een groot deel van
het jaar met sneeuw overdekt zjjn. Te
Peik-tu-taD, aan de grens van Korea,
nabjj de bronnen van de Saogarwivier,
bereikt de bergketen eene hoogte van
2440 meters. Zij strekt zich va idaar naar
het noord-oosten uit tot aan den samen
loop van den Amoer en de UssuriIn
Zui twesteljjke richting strekt het geberg
te zich uit tusschen de Yabe-rivier en
de Lino-rivier.
Door dit gebergte zgu de Japansche
troepen getrokken, overal de Rassen
uit hanne goed versterkte stellingen ver-
dip vend e tot in de vlakte, waar de Ne-
der-Lino-rivier loopt, die zich uitstrekt
tusschen den spoorweg van Iukeon naar
Moekden. In hel nooid-westin en het
noorden van Manlsjoerjje bevinden zich
nog twee andere bergketensde Groote
Chiu-Gan en de Kleine (Jhiu-Gm.
De Suogari, met tal van zjjstrsomen,
is de voornaamste rivier van Maatsjoerge.
De Tumemivier maakt de grens uit
tusschen Mantsjoerjj* en het noorden van
Korea, terwijl de Yaloe ten zuiden Mant-
sjoer jje van Korea scheidt.
Niet minder belangrgk is de Liano-
iv er, zij maakt de grens uit tusschen
Mongolië ea het eig mljjke Caiaa. In
haar benedenloop besproeit zjj het vrucht
baarste en dichtst bevolkste deel van het
land. Een der bjjrivieren bjj Liaojang
trokken de Japanners na de gevechten
der laatste dagen over, om den linker
vleugel van Koeropatkine's leger
aan te vallen en zoo mogelpk te ^omsin
gelen.
Ondanks zgn Siberisch klinaat is
Mantsjierge een vruchtbaar land, bg-
zonder in graanfoorteD. Hetgebtrg e be
vat belangrgke gz r-, koper-, goud- en
De handel van Mant
FEUILLETON
137 (Vervolg.)
't Is een geluk. Een vriendelijke geest
heeft zich van mg meester gemaakt, de we
reld verschijnt mg in een ander licht, ik kan
nu vrjj denken, ik kan weder weenen, Ig-
naaz.
Hg stond op en wierp zich aan de borst
van zgnen broeder.
Mag ik mij dan toch in Charlotte's liefde
verheugen? vroeg hg na een pooi.
Dat moogt gij, want Charlotte heeft nooit
o; gehouden u te beminnen.
Ach! hoe zal ik haar vergiffenis vragen
en haar wederom bewjjzen van mjjne liefde
geven.-
t Is in de wederzjjdsche liefde welks
tusschen u en Charlotte voortaan gaat heer-
sch n dat gij uw g luk van eertijds zult her
vinden. beoefen wederom uwe kunst in haar
bjjzjjn.
Doe afstand van de regeering, voor welke
gg niet geschapen zjjt.
God zal op uen avond van uw leven, voor
u nog eens, schoon en vriendeljjk, de zon
doen opgaan, die over ons en geheel uw
sjoerija met vr emde l«nden beliep in
1901 een waarde van 81/3 nillioen gul-
der, in 1902 van 4l/i miUioen, daar is
het handelsverkeer van Niu-Chang nitt
inbegrepen. De spoorweg van Charbin
naar Pjrt-Aithur heeft belangrjjke han
delswegen voir de Chineezea geopend
voor art kslen, als flesschen, glaswerk,
lampen en bleeieren en vooral voor
dranken, bie-, wjjn en libeureD.
Sedert den Chineesch-Japanscheu oor
log drjjfi Japan veel ;bandel in Mant-
sjoerge. De zgde-ngverheid ram in den
laatsten tij 1 een groole vlucht tusschen
de Gele Zee en MoekdeD.
Het gebergte en de bosschen io Mant-
sjoerge zgn rgk aan pelsdieren, tggerg,
beeren, wilde katten, luipaarden, bevers»
geiten, schapen, eekhoorns, enz. Da pels-
handel is dan ook tot een ttmeljjke hoogte
gestegen. Een belangrjjfe uitvoeiartikel
is de ginsengeen zoogenaamde genees
kundige plant, die in China hoog gewaar
deerd wordt, doch waaraan de Europeesche
artseogkund gen geens de minste waarde
hsebten.
Wat de invoer betreft, deze bestond
tot nu toe, roornamelgk uit katoenen
stofïan, petroleum en meel.
Manlsjoerjje wordt door de Coineezen
Tnng-san-scheung, de vorstelgke drie
provinciën genoemd, van het zuiden naar
hit loo den gaande 1ste provincie Liao-
tang, c't Zwaard van den landvoogd»,
2» Kim, Scböa-Kmg, «bloeiende sfad»)
3) Ho-lung-kiang, «Zwarte Draakstroon»
dit is de naam, dien de Chioeszen aan de
Amoer-rivier en daaraau grenzende pro-
v'ncie geven.
De provincie L'ao-tung wordt door de
inbooilngen Feung-tien, «Bestuur des
HemeD», genoemd, omdat ut deze pro
vincie het thais regeerend vorste ïhuis
afkomstig is. De hoofdstad Moekdm telt
oigeveer 170,000 inwoners. De voor
naamste andere sted n zgn Niu-chwaog
met 60.000 inwoners, eene belaugrgke
handelsstad gelegen aan den spoorweg
en de Li ro-rivier, Iokaou, een havenstad
van Niu-ckwaug met 60.000 inwoners,
Port-Arthur met zjja oorlogshavec, de
handelshaven Talenwan en de nieuwe
Russische stad Dalny enz.
2a De provincie Kirin wordt genoemd
naar den naam harer hoofdstad. Kirin
is een stad met 120,000 inwoners, ge
legen aan den samenloop van den San
guis
3s Hc-lung-Kiao/, had vroeger voor
hoofdstad Zicicbae, eena stad van 60,000
inwoners, gelegen aio de Nmni-rivier
huis, stralen zal neerschieten van genot en
vrede.
De geneesheer kwam binnen.
Zij is overleden, berichtte hij. Haar
laatste zucht was naar Charlotte, van welke
zjj vergiffenis verzocht.Ik wensch u geluk,
genadigste heer, gg hebt nu iets vernomen
dat u tot richtsnoer van uw leven kan dienen..
Zwjjgend reikte de vorst beiden mannen de
band
Ignaaz reed naar het houtvestershuis de
dokter bleef bjj den vorst.
Tegen den avond stonden beiden op een
heuvel, van welken men een bekoorljjk ver
gezicht op het dal had. t e zon was reeds
achter de bergketen gedaald; diep beneden
waarts zweefden tusschen het geboomte de eer
ste schaduwen, en een plechtige rust lag op
het landschap, dat zich liotel ,k als een pano
rama uitbreidde.
Op den witten weg zag men kudden, die
naar 't dorp trokken Ook ver'oonden zich
eenige boerenwagens bespannen met forsche
paarden. Beneden leschten reeën hunnen dorst
aan den vjjver, die het avondrood terugkaat.
ste. Steeds stiller werd het in de natuur.
Allengs verstomde het gezang der vogelen
en klonk het luiden van verwijderde klok.
ken. Geheimzinnig alsof zjj uit den hemel
kwamen, zweefden de klanken door het dal.
Boudewijn ontblootte zjjn hoofd en strekt
zijne armen uit,
O mgn God! riep hg', hoe schoon lubt
gg uwe aarde geschapen. Én ik heb mg in
donkere paleizen begraven; het heerlijk lieht
doch de eigenljjke boofd-tad is Charbin,
de nieuwe stal aan den Traassiberlschen
spoorweg. Zg is de verblijfplaats van den
Russischen onderkoning in Ojst-Az
Na de beteugeling van dm Bjksir-
opstaud in 1900 heeft Rusland Mant-
sjosrge bezet, zoogenaamd om den Maut-
sjoergschen spoorweg te beschermen.
Volgens de gesloten overeenkomst
moesten de Kassea op 8 October 1903
de provincie van Liao-tuug (of van
Moekden zooali de Russen ze noemen)
ontruimen. Z loals men weet, heeft Rus-
laad zjja belofte niet gehouden Japan,
dat tegen de Russ sche bezetting pro
testeerde, heeft toen op dezelfde wjjze
zjja gezag in Korea willen vestigen, daar
tegen kwam Rusland iu verzet, en dit
is, men zal het zich herinneren, de hoofd
oorzaak van den tegenwoordigeu oorlog
geweest.
BUITENLAND
Frankrijk.
Terwjjl de kerkvervolger Com bes
zgn haat tegen Rome laebt geeft in rede
voeringen, breiden de oproerige be
wegingen der werkstakers zich over de
Republiek uit.
Overal verhooging van de prjjzen der
voedingsmiddelen, overal ellende voor den
boeg, overal groote woorden zonder meer.
Het ziet er dus mooi uit in de Fran-
sche Republiek.
Maar Combes houdt redevoeringen te
Auxarre over Frankigk en Vaticiau,
zegt geen woord over de stakingen, die
't heele laud beroeren.en wordt ont
vangen met de Internationale.
Door de bittere ellende, die onder
de werkstakers te Marsei ls en te Nice
heerscht, he ft een deel der ttnkers den ar
beid hervat, Zjj genieten militaire bescher
ming.
Te Duinkerken is het tusschen niet-
stakers en stakers tot een botsing gekomen
omdat de laateten den arb-id wilden be
letten. De gendarmen moesten eenige
charges u tvoeren om de orde te herstel
len. Tal van opruiers werden in hechtenis
genomen*
Rusland.
De moordenaar van VonPlehwe is
niet ontsnapt. Sassonof zt nog steed i
in de St. Petersburgsche gevangenis en
zal binnenkort zjju gruwelstuk met den
dood betal m.
Naar men verneemt, zon prins
S j w a t o p o l- M i r s k i, gouverneur-ge
neraal van Wilna, tot Minister van Bin-
nenlandscbe Zaken wo den benoemd.
De Petersburgsche correspond ent
van de «Financial New heeft een ge-
sp-ek gehad met den Russischen mini iter
van fiaanciën. Deze zeide, dat de schat
kist tot 15 Augu tus aan oo logskosten
272,000,000 roebel heeft uitgegeven. Hg
vermeden dat aan het hart vreugde brengi. De
kunst moestalles voor mij zijn ach, de natuur
is toch grooter, zjj brengt den mensch dichter
bij zjjnen Schepper, 't Is mij voorwaar alsof
ik tot hiertoe van duisternis omgeven ben
geweest.
Zekerljjk, genadigste hee*, zei de grijze
dokter bewogen, de nacht der zwaarmoedig
heid heeft u omgeven. Open weder uwe
borst voor een vrooljjk leven, knoop het te
rug aan het verledene, waar het u het laat
ste geluk sc onk, en schrap de jaren van
treurigheid van de tafel der herinnering
Verbeet.
Als ik kan, dokterl Ach! zoo mjjn zoon
nog leefde.
Maar gg hebt u gale behouden.
Maar Charlotte, die zooveel geleden
heeft
Vergoed het haar door u van nu af aan
een vroolgk leven over te geven.
Dat wil ik, dat zal ik.
Onderzoek in hutten en paleizen, overal
vindt gjj lijden naast vreugd. Gij hebt genoeg
leed gehad, nogmaals vergeet.
Hoe zou mg' dit alles toelachen, leefde
mjjn zoon nog.
Misschien 1 misschien 1 Vertrouw op
God en op mjjnheer Ignaaz, uwen verkleefden
broeder.
Het klokgelui klonk nog altjjd door in de
verte.
Wat beteekent dit luidan vroeg de
vorst.
'l Is morgen Zondag.
verwachtte, dit er tot 1 Januari daar
voor nog 300,000,000 R. zou uitgegeven
worden. In dit jaar zou de oorlog dan
ten heogs'e 600,0)0,000 R. kosten, het
geen ruim gedekt wordt door de mid
delen dar schatkist, de Parjjsche leeniug
van 300,000,000 R. en de leening van
150,000.000 R., onlangs in Rusland ver
kregen, of ch mneerst in Januari beschik
baar. Er zou dan 750,000,000 R. weren
tot dekkiig van ds 600 000,000 R. oor
logskosten. De minister logenstra4te de
geruchten over een leeniog in Daitsch-
landRusland he9ft vóór 1905 geen
leeniug noodig, zeide hij De schatkist
heelt vooralsnog weinig onder dan oor
log gel ider,De nkoms'en i de eerste zeven
maanden hebben zelfs meer dan 11,000 00
R. meer bedragen dan in hetzelfde tjjd-
vak van 1903. De Pa'jjsche Roth
schild s hebben geen deel genomen aan
de laatste fioaucieele operaties te Parjjs;
de Londenscbe namen hoogstens vijftien
millioen francsNew-York heeft vjjltig
miilioen francs genomen.
Luitsohl&nd.
Eenige Italianen, dia Ie Q ïedlinburg
aan den arbeid waren gegaan, werden
door de werkstikers aangevallen. Een
gevecht ontstond, waarbjj twee Italianen
gedood en vjjf gewond werden. Een
Duiischer werd door dolksteken levens
gevaarlijk gekwetst.
Zwitserland-
Te Zurich heeft zich een geval voor
gedaan waarop de aandacht wel geves
tigd mag worden. Eau 9jarig meisje
werd ziak nadat het kind een bad geno
men had. Zjj kreeg neiging tot braken,
benauwdheden enz.
Wat men er aan daed, zjj werd etieds
erger en eindeljjk stierf zjj na een hevig
ljjden. De dokters verklaarden, dat zjj
aan hersenvliesontsteking was ge torven.
Kort na hst overlgdsn zagen de ouders,
die bjj het stoffeljjk overschot waakten,
iets zwarts bewegen in den neus der kleine
doode en bjj onderzoek bleek net een kleine
salamander niet grootar dan 5 centi
meter te zjjti, welken het meisje bjj
het baden binnen kreeg en die den dood
van het bind moet hebben veroorzaakt.
Oosten rij k-Hongarij e.
'/j. O. H. Mgr. Stros8 maye r, bis
schop van Diakovaf in Croatië, een der
ou^e bisschoppen der wereld on'angs
overleden, stond meer dan eene halve i
eeuw aan het hoofd der ilaven in Croa- 1
tië. Z. D. H. werd in 1815 te Esselk
in Slavonië geboren. Hg studeerde eerst
in het seminarie van Diakovar en later
aan de uuivers tsit ta Post, waar hg dan
doctorstitel in de wgsbegesrta behaalde.
In 1850 werd Mgr. Strossmayer
bisschop gewjjd. Op het Vaticaa nsch
Concilie rangschikte Mgr. Stross
mayer z:ch oider dengener, die niet
de opportuniteit der afkondiging van het
dogma der pauselijke onfeilbaarheid er
kenden, maar zoodra dit dogma was af
gekondigd, onderwierp hjj zich geheel.
Mgr. Strossmayer was zeer popa-
lair bjj alle Slaven, zelfs buiten Oosten
rijk. Met keizer Frans Jozef stond
de bisschop, om politieke redenen, niet
op den beetsn voet. Mgr. Stross
mayer heeft veel gedaan ter bekeering
der schismatieke Slaven.
Amerika.
In de Israëlietenwjjk te New-York
brak een noodlottige brand nit waarbjj
14 joden in de vlammen omkwamen en
20 gewond werden.
Het hais, waarin de braad uitbrak, was
vjjf verdiepingen hoog. Het ongeluk had
plaats tjjdens esne verbouwing van het
p9rceel, waardoor de brandladders aan
de baitenzgde tgdelgk waren weggeno
men.
Er sliepen honderd menschen in het
huis, toen de brand er 'snachts uitbrak in
een timmermanswerkplaats, beneden.
Het was op de tweede verdieping een
wanhopig gevecht en gedrang om er nit
te komen. Yele menschen sprongen ut
de vensters. Anderen trachtten met behnlp
van een ladder naar het dak te klim
men maar de ladder brak onder den
zwaren last en allen Btorlten naar be
neden.
Da mannen lieten in hun doodsargst
het recht van den sterksten geldende
dooden zgn alleen vrouwen eu kinderen
uit Rusland afkomstig.
De Oorlog in het Oosten.
De terugtocht van generaal K o e r o-
p a t k i n moet meesterljjk zgn uitgevoerd
De Ru-sen ruimden hun stellingen om
Liaojang io den nacht van den 3en
September op en zonder dat de Japan
ners dat konden verbindaren, trokken zjj
de rivier de Taitse over en verbrandden
de bruggen. Inlusschen hield een sterke
Russische t'oepenafdeeling generaal
Koeroki van Yentai terug.
De vereen'gde aanval op Liao jaog
begon dsn 30sn Augustus. Generaal
Okoe opereerde van hst Zuiden en Zuid
oosten, generaal N o d z o e van het Zuid
westen. H t granaatvnur was verschrik
kelijk. Dikwjjls sprongen 50 a 60 gra
naten tege'jjk. De Japanners deden een
prachtigen infanterie-sanval.Esn keer ge
lukte het ban de verschansingen binnen
te dringen. Zjj werden daaruit echter met
groote verliezen weggejaagd. De Japan
sche granaten sprongen meestal hoog ia
de lacht.
Een dag lang list de strjjd zich goed
aanzien voor de Rassen, daar de Japan
ners nit de dorpen aan de spoorwegljjn
verdreven werden.
Het scheen echter niet in de bedoeling
te liggen'van generaal Koeropatkin,
om zich te L:aojang te handhaven, daar
reeds voir hot gevecht eer aanvaug nam
tot den terugtocht besloten was.
Te Moekden zal den Japanners weer
tegenstand worden geboden om ze van
hnn operatiebasis at te lokken en dan
denke men aan de Russen en Napoleon
Heer heeft hem ons ontnomen; Zgn naam zg'
geloofd.
Amen, fluisterde 't weenend miedertje;
Boudewgn was diep bewogen.
De treurende ouders wilden voortgaan.
Wackteens, zei Boudewjjn. Leen mg uw»
beurs, dokter.
De dokter gaf ze en Boudewiju stopte ze
met aandoening in de hand 'an den landman,
zeggende
Ge zult van mjj nog ondersteuumg krjj-
gen en bjj uw ve-driet om den zoon geeu
gebrek ljjden. Zorg er voor dokter.
De vorst reikte den boer de hand, keerde
om en ging met den geneesheer naar de villa.
De dag d s Heeren; ik zal er ter kerke
gaan.
Ik zal u begeleiden.
Zorg dat o A Charlotte komt.
Graaf Ignaaz is haar gaan haler.
Hun weg voerde door een berkenboschje
voorbij den vjjver, en eindeljjk op den rjjveg
Een grijze landman, armredig gekleed, naderde.
De man droeg een zwart floers om den arm,
en de vrouw, die nevens hem ging, een zwar-1
ten doek. Deze twee oude menschen hadden
een treurig voorkomen. Vermoeid en afgemat
sleepten zjj zich voort.
Vrienden 1 riep de vorst, die beiden met I
m edel jjden aanschouwd had.
Zjj bleven oogenblikkeljjk staan. Del Er is overal jammer en ellende, dokterl
man nam zgnen heod af. Hij kende den vorst eenvoudige landman mag den vorst niet
niet_ I beschamen ik zal vergeten en op God ver-
Wat is er van uwen dienst, Mjjnheer P trouwen,
vroeg hjj.
Van waar komt gjj vrienden.
Van Endorf,
Gjj draagt een floers om den arm.
Ja mijnheer.
Tranen kwamen in des mans oogen. De j
vrouw weende luidop.
W ien betreurt gjj dan
Heden hebben wjj onzen eenigen zoon
begraven, die ginder rn de steengroeve ver
ongelukt is. Ach, onze brave Karei! Hjj wa
reeds zes-en twineig jaar oud. Dat doet wee
mjjnheer, Karei was onze troost, onze steun
hjj deelde ons van hetgeen hij verdiende, i
mede. De Heer heeft hem ons gegeven, de
Dan zal alles wede-om goed worden en
ik zal mjj in uw geluk verheugen.
VII*
ONTKNOOPING.
Graaf Ignaaz legde slechts een kort bezoek
in het houtv<s'ershuis af.
Ik heb mjjn plan moeten verandêren
zeide hjj tot Albert, er zijn gebeurtenissen
tusschen gekomm, die met mjjne wenschen
strooken.
Wordt vervolgd.)
ABONNEMENTSPBIJS,
PRIJS DHR AD VERTEN TIEN.
