No. 5799
Zaterdag 47 September 4904.
29ste Jaargang
&ag6laó voor &Eooró* on S[uió-dlollanó.
De nood der Gemeenten.
Zij die zich met in
gang van 1 October op deze
courant abonneeren ontvan
gen de tot dien datum ver
schijnende nummers gratis,
HET GEHEIM
tud een Forstenhuis,
ABONBEMHNTSPBIJB,
Per 3 maanden voor Haarlemi f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijkbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoof d.'re d a c't e u r-D irecteur W. KÜPPERS.
BUREAU St, Jan sa tra at Haarlem.
PBIJS DBB ADVBBTENTIBN.
Van 1 6 regels 50 C ents
Elke regel meer 7[/>
Groote letters worden berekend paar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cent* per advertentie h Contant.
A»ITE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publicilé, Etrangère
G.L. DAUBE fy Co JOHN., f. JONES SuceParit Slbit Faubourg Montmar.re
De fioancieele toestand van vele gemeen
ten maakt in ons land een punt van ern
stige overweging uit. Er zjjn er en
Amsterdam staat hierin bovenaan waar
de Vroede Vaderen niet weten, hoe het
eene eind van het jaar aan 't andere te
knoopan zonder vertooging der plaatse-
ljjke belastingen een middel, dat ech
ter niet zonder schaduwzjjde is. Hooge
belastingen immers drjjven de ingezetenen
naar minder dure steden. Zoo zien we
Amsterdammers zich vestigen te Haarlem
en in de plaatsen rond de hoofdstad vele
Rotterdammers de wjjk nemen naar de
Residentie. Dergel jjk verhuizen te voorko
men is al mede een punt van groote zorg
der Gemeenteraden, die daarom in
Btede van de ligen belastingen te verhoo-
gen liever hulp van het Rjjk vragen.
Eu hierdoor wordt de quaestie er een van
algemeen belang, wjjl immers, gaat het
Rgk op die aanvragen in, wjj allen,
waar we ook wonen, mee te betalen
krjjgen in de kosten van dure gemeen-
teljjbe huishoudingen. Onderzocht mag
daarom wel eens worden, in hoeverre
«armlastige» steden rechten kunnen doen
gelden op Rjjkshnlp.
't Is bekend, dat bereids een rgkscom-
missie belast is met de bestudeering dier
quaestie. In afwachting van h aar rapport
is ons welkom eea advies van den heer
Huibert Veth, wethouder van Dord
recht, die den grooten steden de leB
leest en haar toeroept
«Herzie n zelf». Ziehier een van zjjn
raadgevingen
//Maakt zoo goed mogeljjk uwe rekening
op. Weest zuinig zonder schrielheid. Her.
ziet de ljjst uwer uitgaven en ziet aandach
tig na ot er geene zgn die slechts door sleur
gehandhaafd worden. Want wie tot vele
nieuwe uitgaven genoodzaakt wordt, mag de
bestaande wel eens aan herziening onderwer
pen. Zonder dat moet een budget immer
stjjgen. Overdrijft niet bjj de uitvoering van
rijkswettenen houdt, bjj de bepaling van
de vergoeding der door u bewezen diensten
meer rekening met de kosten, welke d'e
diensten u veroorzaken, en met de draag
kracht van hen, welke die diensten genie
ten.//
FEUILLETON
143 Vervolg
Celestine!
Ik weet dit, geljjk gjj hoort, Fra d en
Frans Wiprecht hebben ook cea geraamte
gevonden en het weder begraven, toen zjj den
muur in den kelder herstelden.... Nuben ik
goed ingelicht?
Heer in den Hemelwat zegt gjj
De zuivere waarheid. Vervolgens zoog
Wiprecht den armen Rose zoodani; uit, dat
hjj bankroet maakte en zich eindeljjk in den
waterput stortte, waarin men hem tenige da
gen later vond. Zoo zjjn de zaken gesteld,
lieve mama. Destjjds vroeg menwaar heelt
Rose zgn aanzienljjk vermogen gelaten Heden
kan ik deze vraag beantwoordea. Wiprecht
heelt zich door bedreiging n en list er mees
ter van gemaakt,... Thans gelooft gjj dat al
les vereffend is, als Louize met den jongen
Rose trouwt, dit is eene groote dwaling!
Zwjjg. zwijg, st kroelde de oUde vrouw.
Louize zal met Georgo Rose trouwen
Zjj zal met hem niet trouwen, al moest
de hemel instorten Maar ik zal aangifte bjj
de politie doen, en een zekeren Frans Wip
recht als getuige oproepei. Dat zal ik, «ls ge
D:t laatste slaat vooral op de onder-
wjjsuitgaven, waaromtrent de heer Veth
een evenredig schoolgeld voorstaat. Hij
echjjnt hiervan veel te verwachteD. Maar
nu treft bet voor hen niet bgster geluk
kig, dat de stad, die hij vooral op het
oog heeft, n,l, Amsterdam, zulk een school
geld al heit en toch leeljjk te kort bljjft
komeD. Dit stemt tot voorzichtigheid bjj
het raadplegen van Wethouder Y e t h,
die intusschen wel rake dingen zegt, zoo
als
«door noodeloos laag schoolgeld wordt
de concurrentie van het bjjzonder onder-
wjjs (waarmede hier geenszins speci
aal het confessioneel onderwgs wordt be
doeld) in hooge mate bsmoeiljjkt, waar
door de behoefte aan kostbare inrichtin
gen voor openbaar onderwgs wordt ver
groot, zocdat de font dubbel schadelgk op
de gemeente-finaDciën werkt. Met alles
wat Schr.zegt, zgn wg het echter niet eens.
Zoo vinden wg zgn voorstel, om de jge-
meenteljjke belastingbiljetten te splitsen
meer vernuftig dan practisch. Ziehier
zgn denkbeeld
Men splitste den Hoofdeljjken omslag
in een bestanrsbelastiDg, een openbare-
werkea-belasting, eene polit'e-belasting,
eene brandweer-belasting, eene echutterij-
belartiug, eene militie-belasting, eene ge
meentereiniging-belasting, eene riool- en
pomp-belasting, eene gezondheids-belas
ting, eene armen-belasting, een onder-
wjjs-belasting, (voor het tekort na aftrek
van schoolgelden en r jjks-subaidies.), eene
kunst-belasting, eene verfraaiings-belas-
ting, eene feestviering-belasting, eene
straat-, weg-en plein-belastirg, enz. Van
zoodanige inrichting der gemeente ljjke
heffingen verwacht de heer V., dat de
hoofdeljjke omslagen zonden winnen in
populariteit. Geloove wie het wil! De
menschen weten toch wel, dat zjj hun
geld opbrengen voor bovenstaande din-
gen, al staat 't er niet bg. Populair is
alleen een belasting, die laag is. Ea dan
betalen de lui nog niet graag.
Met deze twee omstandigheden hebben
de Vroedschappen rekening te houien.
En dit unnen zg doen door de burgers
iudirecttelaten opdokken, wat kan geschie
den bjj midlel van de gemeentelgke be-
drjj ven, geljjk menige stad er al heeft.Maar
dan mo 3fl deze ook zoo commercieel
mogeljjk. worden opgevat. Het is heel
mooi gezegd te leveren voor den kos-
tendsn prjja. Maar dit echten wg ver
keerd. Nemen wg het gas tot voorbeeld.
Wordt hiervoor den verbruikers Diet meer
in rekening gebracht dan de tibricatie
ervan kost, dan zal de stedeljjke fabriek
weigert aan mjjn verzoek te voldoen, zoo
waar als ik u sp eek. Draal niet lang, de
tijd dringt, ik moet weg
Celestine had koud en met nadruk gespro
ken. Zjj verwachtte een bjjzondere uitwerking
harer woorden.
Mevrouw Wiprecht beefde niet meer. Uit
hare kleine oogen schoten stekende blikken
en hare dunne kleurlooze lippen trilden a^
van iemand die zijnen toorn bedwingen wil.
Ik had het niet mogeljjk geacht, fluis
terde zjj. Celestine wil mjj geld afpersen, nu
zjj ziet dat hare kruiperjj met baat.
Beide vrouwen aanschouwden elkander met
giftige blikken,
Het was een afzichtelijk leeljjke groep, wel
ke zjj vormden.
In de oude vrouw verrees nog eens de
boosaardigheid, die den grondtrek van haar
karakter in hare jeugd was geweest.
Ge wilt mijnen man aanklagen Ce
lestine, dat zal u slecht bekomen. Ga tot dm
rechter, zeg hem alles, verzwjjg hem niets.
O, nu komt uw wezenljjk karakter te voor
schijn, het karakter eener schijnheiligeGe
loof niet dat ik u vrees, ik heb er geen reden
voor. Maar gjj zult mjj vreezenTang, lang
heb ik gezwegen en zou altijd gezwegen heb
ben, gij dwingt mjj tot spreken. Nu zal ik
spreken, daar ge anders niet te temmen zjjt,
Ik doorgrond u, ge zijt een gevaarlijke vrouw.
Geld, en niets dan geld is uw doel, Ge
bidt en gaat ter kerk om der wille van het
geld. Ge zoudt zelfs met den duivel zjjn ge
trouwd, zoo hjj rgk zijnde, u gevraagd had. j
nooit sterk op haar be3nen komen te
staan, teazjj de stad bereid is bg te spij
keren. N ten, zulk een fabriek moet ge
dreven worden geljjk iedere deskundige
particulier het zon doen. Er moet ge
streefd worden naar een matige winst,
welke aan de stadskas en zoo aan bet
algemeen kan ten goede komen. Hier
door wordt belastingnitbreiding tegen
gegaan.
Er zgn steden, die aldns met de ge
meentelgke bedrgven handelen. We ver
namen nog onlangs, dat Berljjn op die
manier het evenwicht in zgn kas weet
te bewaren.
Maar we behoeven zoo ver niet te gaao;
ook 's-Gravenhage pnt flink uit zgn gas
fabriek, terwjjl telephoon en waterleiding
er inede baten afwerpen. Op die wjjze
werken de ingezetenen ongemerkt mede
aan 't laag houden der belastingen.
Nataurljjk worden tegen dit systeem
bezwaren ingebracht, doch waar 't nu
eenmaal vaststaat dat er geld moet zgn,
komt het er maar op aan, de minst
drukkende wjjze van belastingheffing toe
te passen.
lt waar, dat b. v. niet-verbruikers
van gsB, water enz. dan weinig betalen
ten koste der wei-aangeslotenen. Eerstens
echter vermindert dit bezwaar met den
dag omdat de aansluitingen steeds tal-
rjjker worden; tweedens: de exploitatie
wordt gedreven met geld van alle inge
zetenen, zoodat ook de niet-verbrnikers
recht hebben op eanig voordeel, i.e. de
lage belasting.
Laten daarom de in nood zittende ge
meenteraden niet zich blind turen op
Rijkshulp, maar zich zelf helpen door met
commercieel beleid in de behoeften der
burgerjj ta voorzien.
Werkstakingen in Frankrijk
De talrjjke werkstakingen, ia de laatste
treken in Frankrijk ont-taao, loop en ten
eiade, zonder al te erge onluiten veroor
zaakt te hebben.
Hoelang zal echtfr ove-eankomst tus-
Schen patroons en werklieden duren Niet
lang, voorzeker, en terwjjl op de eeie
pleats de werkstakingen eindigen, ont
staan er op eene andere weer nieuwe,
die misschien zoo rustig niet zallen ver-
loopen.
Als men een houd wil slaan, zegt het
spreekwoord, dan vindt men altjjd eenen
stok. Dat is ook het geval met de werk
stakingen in de Frausche Republiek, men
zoekt en vindt al spoelig een voorwend
sel om opnienw te beginnen.
De leiders moeteD wat aan de band
hebben.
AU men echter de zaken op den ke
per beschouwt, dan mag men wel zeggen,
dat de werklieden met deD arbeid te sta"
ken, niets anders beoogen dan hunne
patroons te dwarsdrjjven, en hun gezin
nen in ellende dompelen.
Zjj worden opgeruid door hun leiders
die zich daarna als bemiddelaars opwer
pen om met de groote heeren te knnnen
onderhandelen. Daarvan geeft ons de
werkstaking te Marseille de onomstoot
bare bewjjzen. Geen wonder dan ook dat
de stakers zich door het bestuur van bet
Arbeiders-secretariaat, zich nu Diet met
een zoet woordje laten vangen om den
arbeid te hervatten.
De arbeiders zien in, dat zjj als ma
chines gebruikt worden om, als het hun
leiders goeddunkt, te staken of te wer
ken, ten koste van hun bestaan, ten
koste van handel en industrie.
BUITENLAND
Dit zei Wiprecht toen hjj nog leefde, en hjj
kende u goed. Zeg mjj nu of gjj weet, hoe
de koopman Rose ia den waterput is geraakt
Ik heb het toch gezegd Hjj heeft er
zichzelven inges'ort.
Ik zal u dat andels wjjsmaken. Een
jonge timmerman herstelde den w»terput op
de voorplaats. Het was donker toen hjj zgn
werk volbracht had Er ontbrak nog éêae
plank om den put volkomen te sluiten, Nu
kwam mijnh-er R>se om het werk in oogen-
sohouw te ntmen. De timmermansknecht toon
de hem het verrichte werk en stiet hem bjj
deze gelegenheid naar beneden Voor deze a
liefde dienst ontving de knecht duizend gul
den. Den volgenden morgen was de koopman1
verdwenen Het gerecht kwam en zig in de 1
koeken dat de firma Rose lang bankroet w s 1
geweest en verscheidene vervalschingen had
den plaats gehad. J
Men zei dat Rose gevlucht was of zich van
het leven had beroofd. j
Men vervolgde en zocht hem. Nergens was j
de man te vinden.Op zekeren dag wilde
de pomp van dan put niet meer gaan. Waar-
om ging die niet? Omdat het lijkt van den
koopman in den put lagUit het onderzoek
deed men blijken dat hjj er zich zeiven bij
de eers'e herstelling had ingeworpeu dit
moesten de meDsehen gelooven, en het bleef
er bjjDit moet ik er nu nog bjj voegen:
de timmermansknecht die hier bedoeld is,
heet Gerold, tn later dwong hij mjjnen man
u hem tot echtgenoot te geven Zoo ge
nu mijn overleden man wilt beschuldigen
Frankrijk.
Een grappig geval heeft zich te Eiux
Bonnes in de Neder-Pyreneeën voorge
daan. Daar reed een automobilist met
zgn voertuig een koffiehuis binnen, het
gevaarte reed da tafeltjes en Btoelen om
ver, zoodat allen die er zich bevonden
op de vlucht sloegen. Gelukkig echter
bekwam geen mensch eenig letsel.
De automobielrjjders legden 2 Louis
d'or (40 francs) op het buffet, als vergoe
ding voor de schade, en reden te midden
van de verwarring jjlings heen, zonder
herkend te zjju.
Oosten rij k-Hongarije.
Te Weenen is een beambte van de
Centrale Bank der Duitsche spaarbanken
vertrokken zonder zgn adres achter te
laten. De man heeft een bedrag van
235.000 kronen medegenomen.
De Oostenrjjk-Hongaarsche regeeiing
heeft ernstig geprotesteerd bjj de Porte
tegen de anarchie, welke thans heerscht
in Albanië, vooral in de districten Priz-
rend en Jpek. In diplomatieke kringen
is men overtuigd dat dezs Mogendheden
krachtig zullen tnsschen beide treden,
wanneer de Porte lang wacht met het
beë ndigen van dezen opstand.
Euitschl&nd.
Het oogenblikkeljjk gevaar van ster
ven echjjut bjj prins Herbert Von
Bismarck geweken te zgn, nn prof.
Schweninger en Norden, Fried-
richsruh verlaten hebben; zjj hadden een
consult met den ljjlarts van dm Prins
Dr. R e i c b e r t. Het ondirz >ek heeft
aan het licht gebracht, dat de toestvnd
van den Prins toch hopeloos is, doordat
hjj ljjdt aan kanker in de maag.
Volgens de «Berl. Neuest. Nachrich-
ten» echter is de ziekte van Herbert
Bismarck beslist ongeneeseljjke kan
ker aan de lever, zooals bjj het consult
van gisteren is vastgesteld. De pjjn wordt
door herhaalde moriine-inspnitingea zoo
veel mogeljjk verzacht en de patient
slaapt daardoor veel. IumiddelB nemen
de krachten [snel af en verwacht men
treed ik tegen uwen man op, die nog leeft...
Vraag het hem nu maar op zjjn geweten af.
en hij zal u antwoorden. Daarom ook heeft
hjj zich steeds door den drank bedwelmd en
is zjjne zaak slecht gegaan. Doe nu wat gjj
wilt, ik zal ook het mjjne doen. Mjjn zwager
Frans is er mede tevreden dat Louize met
den j >ngen Rose trouwtop wjjze komt het
vermogen aan dea rechten erfgenaam, en ik
sterf in het bewustzijn van een goed werk te
hebben verrioht.
Celestine had bedaard moeten luisteren,
daar zjj niet in staat was te spreken. Dat
een geheim baren man bezwaarde, dit had zjj
lang vermoed j nu erkende zjj duideljjk den
grond Van zgn levenswandel en zjjn wanho
pige gemoedstemming
Na eene poos van stilzwijgen, kwam eene
gedachte in Celes'ine op.
Wjj z'jn er nog n etsiste zjj. Eene
beschuldiging is spoedig gezegd, maar niet
bewezenWjj zien elkander weder.
Haastig verliet zjj de kamer. Toen zjj in
het voorhu's kwam, opende Griet de deur om
den ouden metselaarsknecht binnen te la'en die
koel groette en den trap opging,
Wat deert u, mevrouw Gerold, vroeg
Griet, die eene lamp in de hand hield.
Die man daur bederft alles l Zwjjg
Grietje, zwjjg, misschien kan ik nog iets voor
u doen Let op wat boven gebeurt. Indien die
kerel in zjjn ontwerp slaagt, hebben wjj niets
te hopen
Zjj jjlde de straat over.
Dat zou schoon zjjn dacht Griet, die
dientengevolge spoedig het einde. De
geheele familie is aanwezig.
De «Hamburger Nachrichtensverzekert
daarentegen, dat de dokters nog volstrekt
niet alle hoop hebben opgegeven.
De Oorlog in het Oosten.
O/er de strjjdenden in Mantsjoerjje valt
alleen te melden, dat de Rossen met
een aanzienljjke macht ten zuiden van de
Hoenhe gebleven zgn. Zjj versterken te
TiëÜDg de hoogte aan weerszjj len van
de Liaoho.
De Japanners versterken alle districten
ten noorden van den Liao-rivier tot HBin-
ming-ting toe.
De Japanners, die K o e r o k i's, Nod-
z o e s en O k o e's leger hebben samen
getrokken tot drie legermachten voor
vereenigde krijgsverrichtingen op aaneen
geschakelde linies met een front van niet
meer dan een E.M. of vjjftien, zgn van
plan over de open vlakte naar Moekden
op te rnkken. Da omstandigheden laten
hen niet toe de legers van K o e r o k i
of van N o d z o e als afzonderljjke colon
nes in de waagschaal te stellen. Het is
daarom verkieseljjker te probeeren de
Russen in de open vlakte om te trekken
of te bevechtende Russische cavalerie
vreezen zg niet.
De Japansche cavalerie verkeert in een
trenrigen toestand. Zg zgn slechte paar
den verzorgers, vele duizenden paarden zgn
kreupel en vreeseljjk stuk gereden, waar
door de dieren overal wonden hebben.
Versterkingen van manschappen, paarden
en aanvnllingsamunitie worden het leger
met spoed vla Nioetsjwang en Dalai
naar Liaojang gebracht.
De «Standard» verneemt nit Tientsin:
Sedert de RnsBen terugtrekken vluchten
tienduizenden Chineezen naar Tientsin.
De meaBten zgn in deerniswaardigen toe
stand. Zg hebben alles verloren. Het
Chinessche Roode Kruis doet al het mo-
geljjke om den jnood te lenigen. Naar
verluidt planderen de Rassen Moekden,
gelijk zjj vermoedeljjk Liaojang geplun
derd hebben voor de Japanners het de
den, zoodat deze onrechtvaa-dig de hoofd-
sehnld krggen.
Dé «Daily Telegraph» vernam nit
Tokio, dat de Japanners de offensieve
beweging voortzetten.
Uit Tokio wordt geseind, dat de stel
lingen der Russen in den omtrek van
Moekden niet zgn veranderd. Ou en bjj
Liaojang werden 3100 dooden van de
Russen begraven.
Het Japansche leger, overgebleven te
Liaojang om de bruggen te herstellen,
heeft nog velerlei artikelen buitgemaakt,
waaronder kanonnen, amunitiewagens,
geweren, overjassen en andere kleeding-
stukken en fonrage.
De «Daily Telegraph» heaft uit Tokio
een telegram van gis'eren ontvangeD,
waarin N o d z o e's beschrjj ving der krijgs
verrichtingen van het Japansche midden
leger weergegeven warden.
Den 3en September, zoo rapporteert
N o d z o e, hervatte ons leger de voor-
langzaam de deur slootVoor dat ik zen
der iets heenga, moet ik een woord mede-
spreken.
Ik heb nu eenmaal mjjn zin op het huis
te Buchau gesteld en ik moet het hebben I....
Celestine vond haren man en hare dochter
te zamen. Koenra&d ontwaakte uit een somber
gepeins.
Hoe staat het vr< uw
Louize laat mjj alleen met vader.
Gehoorzaam verwjjderde zich de dochter.
Nauweljjks had zjj de deur gesloten, taen
Celestine voor haren man trad.
Ik heb geen geld, Koenraad.
Als gebroken zonk hjj ineen.
Is er geene hoop? stamelde hjj,
Geene 1
Aan wien ligt de schuld?
Aan u, Koenraad, mama kent een ge
heim uws lerens, waarmede zij dreigthebt
gjj u door Wiprecht tot misdaad laten over
halen Beken het aan mjj, uwe vrouw.
Al het bloed was uit de wangen van den
timmerman geweken.
't Is eeu afscbdWeljjke vrouw, die ver-
il.ekte mama, hernam Celestipe. Ik kan
niets meer voor u beproeven, zoo gjj niet be-
ke.t in welke betrekking gjj tot den oudeu
Wiprecht stondt. Kunt gij u onschuldig ver
klaren, Koenraad
{Wordt vervolgd.)
IMCRÏ ('lllliUT.
