No. 5807
Dinsdag 27 September 1904
29ste Jaargang.
fbagêlaó voor oföooró- en Suió-éCollanó.
Verblinding.
BIT B111IM.
BUREAU St, Janastraat Haarlem.
AöITE MA NON agitate
Eiada eener kerkvervolging.
BUITENLAND
Duitsohlaud.
Italië.
Rusland,
Engeland.
De oorlog in het Oosten.
ABONHBMBNTSPBIJFï
Per 3 maanden voor Haarlem i f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,00
Afzonderlijke nummers0,08
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteur-Directeur W. KOPPERS.
tkiuchd
PBIJS DEB ADVEBTBNKBN.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublieitêEtrangère
G.L. DAÜBE Co JOHN., b. JONES Suae- Paris Blbis Faubourg Monlmanre
Een Duitsche Regie'-ungsratHerr
Alfred K 0 1 b, is in Amerika een jaar
tje als arbeider gaan leven wat hem
niet bijster is bevallen en waarbjj bjj ve
le dingen ondervond, die hjj alles behal
ve goed oordeelde. Bjj kreeg een diepen
kijk in de sociale nooden, werd overtuigd
van de noodzakelijkheid der verbetering,
maar begreep bjj dat al één ding niet
«het ontbreken der sociaal-democratie».
De «Nieuwe Arnhemeche Courant», op
dit zinnetje de aandacht ves'igend, voegt
er aan toe
//Dat in het Amerikaansche land van bei
lofte niet alles goud ii wat Hinkt, wist
men, ook voor Kolb zjjn boek schreef.
Maar zeker is 't een merkwaardig teeken
des tjjds, dat een Duitsche RegierungBiat
in Amerika overtuigd moest worden van
het nut der sociaal-democratie.n
Het staat er:«not der sociaal-democra
tie». We zouden deze conclusie kunnen
begrjjpen, indien Herr Kolb in Ameri
ka niet bad geleeid, indien hjj, ondanks
zjjn ervaring, blind was gebleven voor
de gebreken der maatschappij. Maar d t
is geenszins het geval. He man leerde
0. a. aan den ljjve, dat «zware arbeid
verstompt» dat een overmatige arbeids
duur onverdeelig is; dat het vruchtel acs
vragen om arbeid ontzenuwd en verla
gend werktdat het ontbreken van een
arbeidscontract hoogst nadeelig isdat
het gemis van Staatstoezicht op fabrie
ken en werkplaatsen te betreuren is, voor
al door 't ontbrekeu van een Ongevallen
wet; dat slechte wor iogeu het drankmis
bruik in de hand werken, kortom, de
man werd wjjs op sociaal gebied. Hjj
bewees, dat wie met onbevangen blik
wil rondzien in de|maatschappy, da nooden
leert peilen,de hulpmiddelen leert vioden.
Hjj, ,de Regierungsrat bewees, dat men
voWtrekt geen sociaal-democaat behoeft
te zjjn, om met de behoeften des volks
op de hoogte te komen. En toch wordt
op grond van zjjn boek geconcludeerd
tot het nut der sociaal-democratie
Dit lezende vroegen wjj ons af: waarom
zonden de Amerikaansche werklieden da
sociaal-democratie noodig hebben om
verbetering in hua toestand te krjjgen
Zjjn zjj niet maus genoeg, om zelf so
ciale wetgeving te vragen? Of zien zjj
niet in wat hnn ontbreekt? Deze vragen
stellen is ze beantwoorden, vooral wan
neer men daarbjj denkt aan de jongste
reuzenstaking in de slachterjj bedrjjven
te Coicago. Heusch, juist deze strike
toonde aan, dat de Amerikanen de soci-
FJSÜ1LLETON
VervolgN:
O, wees niet boos, mijn kind, zeide de
vrouw, op goedhartigen toon. Ik ben maar
een arme, domme vrouw, maar toch, als ik
de men9chen eens in het gelaat zie, kan ik
daar dikwjj's veel uit opmaken. En zoo lees
ik in uwe trekken veel zorg en ook veel
leed. Maar houd vooral goeden moed
het geluk kan nog komen. Nu nog
maals God moge het u vergelden en
leef gelukkig! En mocht gij eens iemand noo
dig hebben ik ben slechts een arm vrouw-
tje maar mjjn naam is Marie Holzinger.
En bij deze woorden spoedde de oude vrouw
zich huiswaarts.
Intusschen zette het meisje langzaam en
aarzelend haren w,g voort. Daar ginds op
het kasteel moest zjj zjjn. Men wachtte haar
op dit unr.
Het had haar pjjnlgk getroffen, dgt men het
de moeite niet waard had geacht, iemand van
het slot te zenden om haar van het station
te begeleiden.
aal-democratie,welke Herr Kolb niet on
der hen vond, kuDnen onthei en.
Maar waarom befcremt de N.Arnh. Ct.
dan, dat ze er niet is? Zjjn er in Ame
rika machten, wdke aan het volk zjjn
rechten willen onthouden Zjo ja, tok
dan kan man er de «roode bent» ont
beren, want niemand minder dan de
grootste tegenstander van Marx c. s
niemand mindirdaa Paus Leo XIII heelt
den weg aangewezen, welke het best kan
wordeu bewandeld om herstel van grie
ven, verbetering van toestanden te krjj
gen. Niemand minder dan de roemrjjke
Schrjjver van Rerum Novarum heeft streng
gelaakt allen, die te kort doen aan het
welzjjn van d n werkenden stand. Ei dit
deed Z. H. niet door op te hitsen en om
verwerping der maatschappjj te verkon
digen, neen, door eenvoudig de Christe
lijke naastenliefde te prediken.
Dit conran'en als Bet Volk d.t niet
krachtig genoeg aohtendat mannen
als nr. Troelstra en H u g e n-
holtz liever allej 0oderat boven helpen,
dit kunnen we begrjjpen Maar dat zelts
een blad als de Nieuwe Arnh.de sociaal-
democralie van nut acht voor de verbete
ring der maatschappeljjke toestanden,zulks
verbaast ons en kunuen wjj niet aiders
verklaren dan door aan te nemen, dat de
redactie zich blind staart op de bombarie,
waarmede de 5. D. 4. P. ea haar aan
hang verkondigen, dat zjj de eeoige werk
mansvrienden zjjn. Zóó blind, dat zjj haar,
eigen macht en die van haar geestver
wanten vergeet.
Wjj zjja, evenzeer als 't Aruhom/cho blad
overtuigd van het groote belang eeue
'goede sociile wetgeving, vin de noodza
kelijkheid der opheffing van velerlei mis
standen. Maar wjj roepn de Sociaal-de
mocratie niet te hulp, omdat van de da
ken uit te roepen. Wjj, katholieken, ach
ten ons zelf daartoe mans genoeg en zjjn
dus volstrekt niet geneigd, de roode par
ty als zco bjjster nuttig voor te stellen.
Integendeel: wjj achten haar onnut, wijl
zjj opruit, ontevredenheid zaait, theoriën
verkondigt, die niet te verwezenljjken zjjn.
Gaat de N. Arnh. Crtwat dit laat
ste pnit betreft, niet met oos aceoor 0?
Wc gelooveo van wel. Maar dat zjj dan
ook veeleer zich aaasluite by be die wil
len wat mogeljjk is, dan het nut te af-
fieheeren van een party, wier streven
zoo ver reikt, dat het niet te verwezen
ljjken is.
'tEenige nut der S. D. A. P. is, dat
ze hard schre euwt, als zjj e gms on
recht pleegt te zien, nu als 't op schreeu
wen aankomt, dan zjjn ei- nog meer ke-
Men moes' daar wel erg hoogmoedig en trolsch
Eindeljjk stond zij i het groote voorpor
taal, Men bracht haar naar de eerste verdie- i
ding, in een klein salon, welks pracht ieder
ander verbaasd zou hebben doen staan, doch
Magda Arnold volkomen koud liet.
Toen deed zich uit een neven vertrek een
snelle, doch vaste mannentred hooren, de deur
wc-ld geopend en de heer Von Raming over
schreed den drempel. Hjj naderde in zijne
gewone trotsche houding, doch plotseling
bleef hjj als aan den grond ge ageld staan.
Gjj zjjt juflrouw Mag'a Arnold, de
jonge dame, die baron s Von Stein n jj zoo
warm heeft aanbevolen?
Als betooverend bleven zijne oogen eenige
oogenblikken op deze meisjesverschjjuing rus
ten.
Ja, de oude boerenvrouw had geljjk. Magda
Arnold, de dochter van den voormaligen tucht
huisboef, was een schitterende schoonheid ge
worden.
De gestalte, hoog en slank, iedere beweging
voornaam en kalm, prachtige, blonde haren,
groote. ernstige en peinzende oogen, die, naar
mate van de gedachte die eruit sprak, reeds
de ern9t des levens en in stilte gedragen leed,
maar ook van vastberadenh id en bewustzijn
Van kracht sprak.
Zjj knikte toestemmend. Ja mijn naam is
Magda Arnold, mjjnheer Von Raming, ant
woordde zjj met helde e stem,
Het is hier eenzaam op ons landgoed,
zoudt gjj lust gevoelen hier den winter door
len in Nederland. Ei goeds ook. Maar
schreeuwen is de inzet niet vau de soci
ale quaestie. Daden worden daargevraagd,
daden, geljjk er langs de S. D' A. P.
been al zooveel zjja verricht.
Terwijl iu de Fransche Republiek de
faerkvervolgiug met meer hevigheid dan
ooit woedt, terwyl te Rome zelts til van
vrjjdenkers uit degeheele wereld verga
derd zyn om den Stedehouder van
Christus te bcouen en te lasteren en
maatregelen te beramen ten eiode mot
steeds meer geweld den corlog t gen de
Kerk en priesters te voeren, doei er zich
toch ook verblydende gebeurtei isseu voor
die bewyzen dat al die ve volgingen
slechts tjjdeljjk zyn en vroeg of laat zul
len eindigen met de zegepraal van het
Katholiek geloof.
In Zwits rla id loopt de Oalfctturkampf
ten einde. In het kanton Bern is in 1874
een groot aantal parochies afgeschaft,
thans is dit onrecht bcr.teld. De jaar
wedde zal weder aau de geesteljjken wor
den uitgekeerd.
Men schjjat ia het kanton Bern de
vroegere dwalingen te herstellen en de
gepleigde onrechtvaardigheid zooveel mo
geljjk te willen re/goedea. M:;a gelooft
hetz Ifde onrecht-herstel in h.-t kaato 1
Ge. léve.
Wel geven de Zwitsers aan Ce Fran
sche Kerk vervolgers een les ter navolging,
Ook din- zit men wel eens weder gaan op
bouwen wat heden vernietigd worJt.
Het militairisme in Duitschlaud he.lt
weer een aardig staaltje geleverd van
verwaandheid.
Te Straatsburg zal een gerechtelyke
vervolging worden ingesteld tegen een
livreikoetsier, die zich aan de waardig
heid van den militairen stand vergrepen
en een vaandrig «beleedigd» hielt. De
vaandrig, een piepjong ventje, hield op
straat den koetsier, die per rjjwiel een
boodschap deed, voor een militair, en
maakte zich boos dat by niet door den
man werd gegro ;t.
Hy ri-p den koetsier a in en gaf hem
een duchig standje, waarop de man ant-
woordd «kjjk toch wien je voor hebt.
Als jeen burgerbediende niet van een
militair kunt oudencheideu, bljjfd. n lie
ver thuis en studeer je instructie!»
De vaandrig liet, door die woorden in
woede ont-token, den koetsier gevangen
nemen.
Da maa werd naar de wacht gesleept,
maar na het opgeven van zyn naam en
adres weder ontslagen.
Later ging de koetsier zich beklagen
bjj den regiments-commaidaut. Maar deze
beduidde hem, dat hy geen recht tot
klagen had; want hjj hal den vaandrig
«beleedigd». De vaandrig had het recht
kan mjj niet anders dan aan
zijn, klonk het weder hoogmoedig.
te breDgen? Ook is het ni t gemakkelijk met
mjjn mama om te gaan, ze is zeer ongeljjk-
mat'g van humeur.
Hjj zeide dit op trotscbei toon, met zware
stem, terwjjl zjjn oogen min of meer onver
schillig langs haar heen dwaalden, en naar
buileD zageu,
Men bedt mij deze omstandigheden reeds
medegedeeld, Ik zie er niet tegen op. Evenmin
heeft de naderende winter iets schrikwekkends
voor mij,
Dat
genaam
En laat ik u thans aan mijne mama voor
stellen. Wilt u mjj maar volgen, juffrouw
Arnold.
En toen Magda voor de dame stond, was
0 ok deze g troffen door dat schoone, zachte
meisjesgelaat, welks oogen met kal men ernst
de hare ontmoetten.
Gjj zjjt nog zeer jong, juffrouw, begon
zij op sleependen toon. Ik had liever een oudere
persoon gehad met meer geposee den leeftijd.
Als gij het leven lieihebt, kunt gij het big
mjj niet uithouden.
Toen wendde zjj zich tot Raming.
Waarom hebt gjj aan mevrouw Von Stein
geen nsuwkenrige
Houd mjj ten goede, mama, juflrouw
Arnold is besloten de betr ekking te aanvaar
1 gehad, zei de commandant, hem te door-
I steken, enz.
Ei nu «al de koetsier zich wegens
beleediging voor het gerecht hebben te
verantwoorden.
Don Carlos is Donderdag op zijn
gewme dageljjkscbe wtmdeliog te Vene
tië het schachtoffer geweest van een aan
slag. Een onbekende heeft een revolver
schot op hem gelost, dat echter zyn doel
miste.
De dader is in hechtenis genomen, doch
de politie is van meening dat by slechts
een wrktuig was.
L'e Vesuvius werkt nog steeds le-
vig, de landen van den krater zyn Li-
gestort eu dreigenden kratergrond, waar
uit een gioAe massa steen» n en stof om
hoog geworpm wordt, te bedelven. In den
lav .stroom van den Otrio del Oavallo
vormen zich kleine vulkanen. De groote
kegel toont groote scheuren en het is
niet onmogelyk, dat hy instort.
De werkstaking heelt meer kwaad
dan goed gedaan voor de arbeidersparty.
Men is te ver gegaan waardoor de bar-
gerstaad zich tegen de stakers heeft ver
klaard.
Het voornaamste gevolg der staking
zal zjjt1, dat het corps der gendarmerie
wor t ui gebreid. Dit is te zwak geble
ken. Do Tribuna meldt, dat het corps
m t 20,000 ma 1 zal worden versterkt.
Dit is een gevolg dat de stakers niet
gewild, n niet voorzien hebben.
Te Mosho en in andere R ;:sis?li3 ste
den komen groote troepen Japausche
krijgsgevangenen aan. Te Mo kou worden
er weder 500 vei wacht waarvoor Iwee
gebouwen worden ingericht.
Tien Japrnscbe officieren zjjn te O al
krjjgsge ang'nen. Zjj mogen ia ren I ó-
t tl wonden en genieten bjjua volkomen
vryheid. Zjj hebben hunne nniformen af
gelegd en dragen Europeeeche kleedaren
maar zjj trekken zeer de aandacht over
al waar ?ij zich vertoonen, een leit
waarover zjj zich beklaagden in het En-
gelsch, de eenige vreemde taal welke zjj
spreken.
Eei ecbandeljjk bedrog is aan het
licht gekomen waard ior groote veront
waardiging heerscht.
Het is n. 1, gebl ken, dat in een aan
tal voor den oorlog beste mde my nappa-
raten zand in plaa's van ontplofbare
s.offen zjja verwe.kt, waardoor een be-
drag van ongeveir 700 galden voor elke
tujjn is ontvreemd. De voor het mjja
materieel verantwoordelijke ambtenaar
van het departem nt van oorlog is ge-
vangen genomen en zal voor een krjjgs-
raad terechtstaan.
De werkstaking der sigarettenmakers
te Londen dreigt algemeen te worden.
Eu daar de «Imperial Tibacco trust» Diet
zoo spoedig werksters vindt geschikt om
derden leeftijd, in donkere kl eding en met
onvriendeljjk gelaat.
Mevrouw Müllner, hier is juffrouw Mag
da Arnold, de nieuwe gezelschapsjuffrouw mij
ner moeder. Wjjs de juffrouw hare kamer en
wees zoo goed voor alles te zorgen. Voor he
denavond zjjt gij nog vrjj, juffrouw, morgen
ten negen ure wordt gjj weder door mama ver
wacht. 1
Hjj groette vluchtig met de hand en verliet
het salon der oude dame.
En weinige oogenblikken late;-geleidde me
vrouw Miilln r ook het jonge meisje naar hare
kamer.
IV.
DE ONNOOZELE.
Magda Arnold kon dezen avond nog voor
eerst geen rust vinden. Zjj zat aan de tafel
en staarde met droevigen blik in het heldere
lamplicht.
Pracht en weelde omgaven haar, toch ge
voelde zij geen bevrediging.
En daa die bijna k'oosterachtige stilte om
haRr heen, geen mcnschelijke stem liet 2ich
hooren. Er kwam niemand meer naar haar
de stakende meisjes te vervangen, staat
de indn8trie bjjna stil. Indien de direc
teuren van den trust niet spoedig aan de
eischen der staaksters gehoor geven, zul-
len deze en hunne manneljjke kameraden
andere industrieën vragen om zich met
hen solidait te verklaren.
Te Edinburg heeft Donderdag het
instituut voor internationaal recht zyn
eerste zitting gehonden.
I Sir ThomasBartley verklaarde
dat het instituut gedurende twee jaren
i de quaestie van het internationaal recht
zal bestudeeren.
1 Lord Reay constateerde vervolgens
den vooruitgang der arbitrage en zeide
dat het beste arbitrage-verdrag bestond
tusichen Nedeiland en Denemarken, om-
dut dit alle qnesties omvat, die zich
kunnen voordeen.
Lord Reay stelde voor dat er een
interuationaal congres zou plaats hebben
om de quaestie van oorlogscontrabande
te bespreken, het recht van onderzoek
van schepen, van de telegraphic zonder
draad, van prysverklariog'-n, enz.
Aan een feestmaaltyd, die daarna plaats
had, heeft lord Rose b er y de buitenland-
sche aigevaardigden zeer harteljjk toege
sproken.
Een leeljjke vjjand, n.l. de cholera is
Port Arthur binnengedrongen. Er zyn
reeds enkele slachtoffers gevallen en men
vreest voor erger.
De «Daily Chronicle» ontving een
telegram nit Liaojang van 20 Sept. mel
dende Er heerscht een hevige koude
en zware regens vallen. De Japansche
troepen, zonder tenten, ljjden zeer hier
onder. De wegen zyn voor transporten
in slechten toestand.
Officieel wordt bevestigd dat de Ja
pansche verliezen van 25 Aug. tot 4
Sept. bedroegen 21.000 man. De hevige
verliezen hebben echter het mcreel der
Japansche troepen niet geschokt. Hnn
geveeht waards is nog schitterend en de
gapiugen in hun gelederen zyn r eds
aangevuld De troepen zyn voldoende
voor den verleren opmarsch.
Over dm laatsten aauval tegen Port-
A thur wordt uit Daloy gemeld, dat de
slag op 19 September begon en gedu
rende den 20en September werd voort
gezet. Volgens nog niet bevestigde ge
ruchten hebben de Japanners enkele ver
overingen gemaakt.
Het bombardement op 19 Sept. begon
te 3 nar in den morgen en duurde een
uur. By het aanbreken van den dag nam
het vnren toe op een wjjze, zooals tot
nog toe onb.kend was; enkele zware ka
nonnen, d e onlaDgs aangekomen zyn,
opinden het vuur van een plaats, die
tot nog toe niet voor batterij bad gediend.
In Dalny daverden de ruiten.
Gedurende den nacht van 20 Septem
ber werd de beschieting hevig voortge-
gezet.
Gedurende de laatste dagen is op het
oorlogsterrein niets bjjzonders voorge-
omzien,
den. j^Dat zal voorloopigwel voldoeade zjjn Men had haar een heerljjk en overvloedig
souper op hare kamer gebracht, maar een
I vriendeljjk woord had men niet voor haar
gehad,
donder spreken had het dienstmeisje haar
viel aming haar tameljjk ongeduldig in de
rede.
Hjj drukte op em electrische bel. Kort daar
op trad eeu vrouw biuneu van meer gevor-
avoadeten opgedaan, en eer8t toen zjj alles
weder had weggeruimd, had zjj krrtaf gevraagd
of de juffrouw nog iets verlangde.
Magda schudde het hoofdspreken kon zjj
niet, tranen verstikten hare stem, Ea thans
was zij reeds twee uren geheel alleen. Had zjj
haren reiskoffer gehad, dan zou zjj dien heb
ben uitgepakt, alleen om slechts verstrooiing
te vinden.
Daar sloeg een klok tien uren met zware,
langgerekte slagen. En het scheen het luiste
rende, eenzame meisje toe, alsof elke slag haar
in het bart trof.
Zjj stond op en trad aan het venster, dat
zjj half opende; een zachte, milde lucht Btroom-
de haar tegemoet, en de maan wierp haar
blauwachtig licht op het heerljjk park, op het
tro sche, zwijgende kasteel, op het uitgestrekte
bosch.
Magda sloot hat venster weder. Aeb, kou
zjj slechts een half uurtje naar buiten in de
sehooue herfstlucht.
Zjj opande hare kamerdeur, en kwam in
de halfverlichte corridor, vanwaar een b-eede
trap afdaalde naar de vestibule:
Als zij het eeus waigde? Doodstil liep zij de
gang door tot zjj aan de trap stond; ook hier
zag zjj nog overal licht. Lu slerend boog zij
zich voorover een luid gesprek en vrooljjk
gelach drong van uit de diensthodeukamer
tot haar door.
Wordt vervolgd,)