No. 5811
Zaterdag 1 October 1904
29ste Jaargang
voor
cQTooró-
b
en SCuió'd&ollanó.
i
Waldeck-Rousseau.
BIT 9EEHE
Het land der Japanners,
ABONNEMENTSPRIJS*
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dactenr-Directeur W. KÜPPERS.
BUREAU St, Jansstraat Haarlem.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
PRIJS SBB ADVEBTBNTIEN.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 71/, r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
AGITE MA WON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitéEtrangère
Q.L. BAUBE 4" Co JOHN., F, JONES Suae- Paris 31bie Faubourg Montmartre
Ieder eerljjk man voelt zjjn hart van
algrjjzeu kloppen over de wraakroepende
vervolging dor religieusen ia de Fran-
sche Republiek, hjj misprijst en veraf
schuwt de hateljjke wet van (lom-
bes op het onderwjjs en tegen de kloos
terlingen.
Deze lage en vurige vervolgiog wer,j
voorbereid door Waldeck-Rous
seau, tjjdens hjj Minister der Republiek
en een haodlaDger der Loge was.
Wie kent hem niet dien W a 1 d e c k-
Rousseau? Het was het troetelkind
der socialisten, de dienaar der Vrijmet
selarij en de gedweeë uitvoerder haver
bevelen en grillen. En wie kent hem niet
om zjjn onverschilligheid tegenover de
Kerk, om zjjn afkeer tegenover kloosters
en kloosterlingen, om zjjnen oorlog tegen
de Kerk en al wat heilig is, om zjjn plan
van verdelging van geheel den Katholie
ken godsdienst in Fraukrjjk.
En nu? W a 1 d e c k-R o u s s e a u is
dood 1 Hjj is de weg van alle sterve
lingen opgegaan. Hjj, die met een gren-
zenlooze onverschilligheid tegenover de
Kerk wetten gaf tegen God, Kerk en
priesters, hjj stierf vol berouw en een
verlevendigd geloof. Hij had de Bruid
van Christus aan de vjjanden der Kerk
overgeleverd!
Als weleer Pilatus wies hjj zjjn han-
deD, en leverde de machteloozen tegen
over ruw geweld over aan hunne vjjan
den.
Maar W a 1 d e c k-R ousseau viel
in ongenade bjj hen, naar wiens bevelen
hjj luisterde en handelend optrad. En
hy ging miskend heeii, omdat hjj tccb nog
te veel eigenwaarde bezat om niet in
alles en met alles de macht der duister
nis te dienen. Hjj ging heen en C o m -
bes kwam.
Combes verving hem als hoofd van
het Fransche Kabinet, de verloopen re
ligieus, de godverzaker zou den strjjd
legen al wat heilig heet, voortzetter.
W a 1 d e c k-R ousseau viel van zjjn
troon en Combes troont er op als op
eene eerezuil der onstsrfeljjkheid.
En gingen Waldeck'a oogen open?
Yan toen at, ja; als Pilatus wiesch
hjj zjjne vingeren en hjj wilde geen
schuld hebben aan het vuig our cht, dat
zou voltooid worden. Hjj, de man die
geen vrees kende, kreeg berouw, niet als
Pilatus, een berouw dat in 't harte be
dolven bleef; niet als Judas, dat tot
wanhoop en zelfmoord voerde, maar als
F EO 1LLEIOE
10.
Vervolg).
W ilt gjj niet naar huis, naar uw vader,
vroeg zjj zacht, terwjjl zjj kalm de c ogen naar
hem opsloeg.
Eerst zag hjj haar sprakeloos aan, toen scheen
hjj bedroefd te worden.
Ik wil gaan ja. Ik u niet kan zien
ik treurig. Maar Frits wil goed zjjn
vil heengaan.
Langz&am keerde hjj zich om en wilde
zich rustig verwijderen. Maar juist op dit
oogenblik zeide Magda, die medeljjden met
hem had:
Wjj zullen elkander nog dikwjjls weer
zien, doch zij zou bijna berouw gekregen
hebben over die goedhartige woorden.
Frits vloog op haar toe en greep in woeste
vreugde hare beide handen.
O, ik niet leven kan, ik u niet zie,
Een engel O, een engel. Maar even spoedig
liet hjj hare handen weer los en ijlde weg
met een snelheid, alsof men hem op de hielen
zat.
- Nu 'sidderde het meisje toch, maar
uiterljjk kalm keerde zjj naar de oude dame
terug.
Maria Magdalena, de zondaresse en boe-
tedoenster.
W a 1 d e c k-R ousseau was door de
Loge verloochend dat was zjjn geluk!
Door die verloochening herkocht hjj zjjn
vrjjheid, den vrede des harten, zjjöe ver
zoening mt den Oppersten Rechter.
Geen hellegeesten zouden aan zjjne le
gerstede de wacht houden als trawanten
des duivels, om te beletten, dat die prooi
hun ontsnappen zou, om den priester van
zjjn sterfbed te weren,
Wat zien wjjthet niet dikwjjls gebeuren
dat de ergste vjjanden der Kerk aai het
einde van har leven pas inzien dat zjj
verkeerd deden met hun God te vergram
men en zjj vragen om den priester, die
zjj vervolgd hebben. Zelfs een V o 11 a i-
r e riep om een priester en hadden zjj,
die zjjn bed van smarten omringden, het
niet belet, een priester zou ook dezen
ongelukkige ia zjja laatste oogenblik-
keu met God verzoend hebben, op zijne
eigene bede
W a 1 d e c k-R ousseau, was geluk
kiger, hjj bad om een priester, zjjn bra
ve echtgenoote ha d medeljjden met hem
en haastte zich om een dienaar Gods te
halen en weldra was de sterveling weer
het kind van dezelfde Kerk, een kind
van de liefhebbende Moeder, die hjj
zoozeer vervolgd, bestreden on belasterd
had.
Goedheid van God Heiligheid en
macht Zijner instelling Heilige wraak
der Kloosterlingen. Twee Zusters, door
hem vervolgd, bewaakten zijn ljjk en lagen
geknield, biddend voor de rust zjjner
ziel.
Het kruisbeeld, dat hjj. om de vr jjgees-
ten te believen, had verguisd, lag weer
open in zjjn hart, hetzelfde Mariabeeld
waarmee zjjne godvruchtige mosder stisrf
die bjj GjJ voor de bekeering haars
zoons bad, hield de doode, met een glans
van tevredenheid op zjjn gelaat, tuaschen
de vingeren
Zijn slachtoffer, de Fransche Kerk, ligt
nog in boeien. Hopen wjj dat ook wrl-
dra voor Haar een bljjden Paaschmorgen
zal aanbreken en een heilig Zjj is verrezen!
De verrjjzeuis zal komer, wakker ge
schud, verlost van Hare vijanden, mach
tiger en sterker dan ooit
Hoewel wjj in menig opzicht niet in
genomen zjjn met de Japanuers, valt
niet te ontkennen, dat dit dappere en
wakkere volk n de laatste jaren met reuzen
schreden is vooruitgegaan. Eenige bjjzon-
heden over het land der Japanners te
vernemen, zal vden onzer lezers niet on-
De arme onnoozele zal u niet meer lastig
vallen, genadige vrouw, hj) k ert na»r zjjue
hut terug. En als gij het verlangt, zal ik u
nu fets voorlezen.
Ja maar niet uit het gebeden
boek Mijn sterk geprikkelde zenuwen
hebben afleiding noodig. Begin dus met de-
zeu nieuwsten roman van mjjn lievelingsschrij
ver.
En Magda begon mat hare welluidends stem
te lezen; maar terwjjl zjj werKtuigeljjk zich
van haren plicht kweet en de bladzjjden om
keerde, dwaalde hare gedachten rusteloos rond
terug naar het verled ene, naar haren breeder,
nana Duitschland, naar Frits, deu armen
idioot.
Waar hebt gij Fransch geleerd, juffrouw.
Gij spreekt het onberispelijk, zeide een diep-
klinkende stem, midden in e n langen hoog -
dravendeu volzin.
Magda schrikte min of meer en zeide
Bjj een goede Parjjsche dame. Te Wee-
nen woonde zij naast ons, en toen haar
eenig dochtertje stierf, nam zjj mg bij zich
in huis.
Daarvoor naaide mjine moeder hare kleede
ren, vervolgde het meisje glimlachend, terwjjl
zjj Earning vrjjmoedig inhet donkere, strenge
gelaat zag,
Hjj bleef volkomen koel. Musiceert gjj
ook?
Neen, daar waren wjj te arm voor. En
ik geloof dat ik ook volstrekt geen muzika-
len aanleg heb.
Hjj antwoordde niet,(maar stak vragend de
gevallig zijn.
De bevolking van Japan, neemt elk
jaar toe met 400,000 zielen. De Staats
inkomsten zjjn in 20 jaren verdriedub
beld. De lasten van de Staats schuld be
dragen, over de bevolking verdeeld, p.m.
f 15 per hoofd. Japans militaire uitgaven
bedroegen van 1888 tot 1896
f 223,200,000, en van 1896 tot en met
1903 t 912,000,000.Hat gezamenlijk laad
vermogen der zeilschepen is in elf jaar
zesmaal grooter gewordende bniten-
landsche handel ij in 12 jaren vervier
voudigd. De Japansche landbouw beslaat
thans een gebied van 13 millioan hecta
ren en levert producten ter waarde van
ongeveer 1200 mtllioen galden. Japan
b8zit 1,600,000 hectaren boschgrond. Zjj a
steenkolen mjjn m leveren jaarljjks onge
veer 8 millioen tonnen op. De lengte der
spoorwegen is in 13 jaren verdriedub
beld zij bedraagt nu 10,000 kilometer.
Het aantal ^spoorwagens is van 130 in
het jaar 1870 vermserderd tot 21,000 in
het jaar 1900. Het aantal metaal-werk-
plaitsen bedroeg in 1880 slechts 20 en
thaus 3200 dat der aldaar werkende ar
beiders, ia 1880 32 00, bedrargt nu
380,000. Het aantal fabrieken is vermeer
derd vaa 24 tot 7000. Katoenspinnergen
bezat Japan in 1893 slechts 40 en in
1901 waren er 81.
Zij vervaardigden in 1893 voor f 14.500,000
en in 1901 voor 1 45,000,000 aan wa
ren. Japan voerde daarvoor in 1893
f 19,000,000 en in 1901 voor 96,000,000
ruwe katoen uit het buitenland in. On
danks het toenemen van den buitenland-
schen kolenmjjnbouw, werdeo in Japaa
in 1901 19 miliioen ton steenkolen in
gevoerd, tegen 3% millioen in 1893. De
yzerinvoer is ia 10 jaren 169 percent
gestegende koper- en petroleuminvoer
zjjn meer dan verdubbeld. De begrootings-
cjjf8r zjjn eveneens ontzagljjk vermeer
derd. De belastingen welke in 1893 nog
geen f 144,000,000 bedroegen, zjjn in
1903 gestegen tot ruim 282.000,000. De
grondbelasting steeg van 15 tot ruim
67 millioen de indirecte belastingen ver
meerderden van 14l/s tot 66 millioen
de in- en uitvoerrechten van 6 tot 20'/a
milliorn. J.n Japan bestaan thans 2500
baukeu, met een gezamenljjk kapitaal van
f384,000.000. Ook de koopkracht des
volks is ontzagljjk toegenomen. Het ver
bruik van den nationalen drank sake
(rjjst-brandewjjn) werd in 1893 op 20'/s
en in 19)3 op 80 millioen galden ge
raamd. Van Japans voornaamste klan
ten koopt Engeland voor 63 millioen;
de Vereenigde Staten koopen voer 60
en verkoopen voor 48 millioenDuitsch
land koopt voor 25 en verkoopt voor 30
millioenFrankrjjk koopt voor 24 en
verkoopt roor 12 millioen.
BUITENLAND
Frankrjjk.
De groote fabrieken van C r e u s o t
zjjn wegens de onaangename houding door
hand uit gnaar een boek, dat Magda in de
hand had eu doorbladerde het.
Uit is geen roman voor fatsoenlijke vrou
wen. Laat mjj het boek behouden, mama. Ik
zal u de uitnemendste boeten van onze Duit-
sche schrjjvers laten zeaden.
Zonder er verder over te spreken, stak hjj
het boek in zjjn borstzak en ging toen naast
zijn mdeder zitten,
Daar valt mjj juist in, Bert'•old, dat die
half waanzinnige jongen ons vandaag weer
heeft lastig gevallen. Wat zou ik toch gaarne
wenscheu, dat die menschen uit onze omge
ving verdwenen, vervolgde zjj op verdrietigen
toon.
Lastig gevallen? In hoeverre?
O, mjjnheer Von Earning, hjj is a'leen
maar in de verte big ven staan en heeft naar
ons gekeken. Toen ik hem verzocht heen te
gaan, ging hij zonder tegenspraak, zeide Magda
kalm.
Hoe onvoorzichtig van u I zeide Raming
op afkeurenden toon. Als hg nu eens niet naar
u had geluisterd en weerspannig was gewor
den?
Ik ben niet bang voor hem.
Raming zag dat zacht glimlachende be-
kooTljjke meisjesgelaat hoogst ontevreden aan
Gij schijnt wel een zeer groot zelfvertrou
wen te hebben. Daarop vervolgde hij tot zijne
moeder:
Ik heb u reeds meermalen gezegd, mama,
dat het mjj onmogeljjk is, dien twee menschen
het verbljjf op ons goed te ontzeggen. Ten
eerste kan ik dat niet, omdat het testament
de werklieden aangenomen, gesloten. De
eigenaren laten zich er niet over uit
wanneer zjj hunne inrichtingen zullen
heropenen.
Alle werklieden, zrlfs de nieuw aange
nomen, zoowel uit de stad als van buiteo,
zjjn naar huis gezonden.
De vurej zjjn gebluscht.
Duitschland.
Op de jacht met prins S c h ön b u rg-
Waldenburg heeft hertog H e i n -
rich Bo r win van Mecklenburg-Scb we-
rin, een schot hagel in de kuieëa gekre
gen. De Hertog is naar het ziekenhuis
te Dresden moeten gtaa wair hg eeoi-
ge dagen bet bed zal moeten houden.
Da Rechtbank van Barljjn zal zich
deze week bezig houden met eeue zaak
waarin de hertog Ernest - Gunther
van Schleawig-flolstein, broeder der
Keizerin van Duitschland en schoonzoon
van prins P b i 1 i p eu prinsas L o u i z a
van Ooburg, betrokken is. Hertog Er
nest wordt beschuldigd te Kaïro mej.
M i 1 e w s k y, gezelschapsdame van wjj-
len zjjae tante, hertogin A m e 1 i a, ts
hebben doen oplichten. Zjj werd door
twee Arabieren in een rjjtuig naar een
ver afgelegen hais vervoerd.
Doar wilde men haar een verklaring
doen onderteekenen, waardoor zjj zich
verbond nooit pogingen aan te wenden
om de Hertogin weer te volgen-
Mej. M i 1 e w s k y, riep de nulp van
den Duitschen Consul in doch deze wei
gerde tusschenbeiden te komsn. Eene
som van 20,000 franks in bankpapier,
welke de gezelschapsjuffrouw bezat, werd
haar ontnomen met belofte ze haar in
Duitschland weer ter hand te zullen
stellen, daarna bracht m m baar naar
Napels. Oudertuoscben was hertogin
Amelia te Kaïro o /erleden,
Mej. M i 1 e w s k y eischt van
Hertog Ernest haar geld terug-
Ean minister* bij aankomst.
Naar aanleiding der bjjeenkomst van
den Italiaanschen minister-president G i-
o 1 i t i met den rijkskanselier graat V o n
6 ii 1 o w te Homburg, wordt gemeld, dat
de kwestie eener bemiddeling in den
Russisch-Japanschen oorlog daarmide
niets te maken heeft, het praatje wordt
een versinsel genoemd. Wie zulk een
ongevraagde bemiddelaarsrol aan Duitsch
land of aan Italië of aan beide mogend- l
beden samen toescbrgfc, bewjjst slechts
dat hjj van de in aanmerking komende
verhoudingen niet het minste begrip heeft.
Ook Russische stemmen hebben zich reeds
doen hooren vóór den vrede. Maar bjj
de bekende inzichten der regeeringen van
Rusland en Japan lijdt het immers geen
twjjfel, dat zulke raadgevingen vooreerst
in de toongevende kringen der oorlog
voerende Mogendheden geen invloed van
eenige beteekenis zullen hebben. Onge
twijfeld zal in die kringen de noodzake-
ljjkheid om vrede te sluiten later worden
gevoeld. Maar men mag aannemen, dat
van mijn overleden vader dat verbiedt, en
ten tireede zou het een wreedheid zjjn, als ik
dien tachtigjarigen grijsaard en zjjnen be-
klagenswaardigen zoon wegjoeg, de wereld in.
Op dit oogenblik zag de heer Von Raming
toevallig Magda aan. Hare groote oogen rust
ten vol uitdrukking op hem en een zachte
glimlach speelde om hare lippen, doch nu
wendde zij snel en bjjna trotsch het gelaat van
hem af.
Een donkerrood vloog over Raming's breed
voorhoofd, doch zijn blik bleei rusten op
Magda'sschoone gestalte.
Nu, zooals gij wilt, Berthold. Indien
het van mij afhing, dan liet ik de ondenaar
een gesticht en den jongen naar een genees-
inrichting brengen, zeide mevrouw Von Ra
ming weder op ontevreden toon. En nu zal ik
maar opstaan. Gij hebt mjj mjjnen lievelings
schrijver afgenomen.
Ja, omdat ik niet wil, dat zulke boeken
op mjjn tafel zwerven.
Met moeite stond de dame op en steunde
op Magda's arm.
Welk een vreeseljjk contrast tusschen die
beiden die bleeke vervallen vrouw met hare
matte oogen naast dit schoone, trotsche meisje
in den vollen bloei der jeugd.
Dtch de heer Von Raming scheen daarvoor
geen oogen te hebben; hoogmoedig als altjjd
had hjj na een vluchtig: Tot weerziens aan tafel
mama, zich verwijderd, terwjjl de damesnaar
het slot teruggingen, waarvan de talrjjke ven
sters in het licht der herfstzon als met gou
den glans schitterden.
de vrede dan veel gemakkeljjker zal ver
kregen worden langs den weg van on
middellijke verzoening tusschen Rusland
en Japan dan door bemiddeling van an
dere Mogendheden.
Uit Italiaansche bron verneemt het
Berl, Tageblatt, dat G i o 1 i 11 i onder meer
van B 1 o w wenscht te hooren, of de
Dnitsche geldmarkt bereid zou zjja, een
deel der leening te nemen, welke noodig
zon zijn om de Italiaansche sporen tot
staatssporen te maken. Eenige jaren ge
leden heeft de Dnitsche markt ongeveer
zeshonderd millioen lire Italiaansche ren
te voor haar rekening genomen, thans is
dit cjjfer tot tweehonderd millioen ge
daald, zoodat Duitschland een bgna
maagdelijken bodem voor een Italiaan
sche leening schjjntte vormen.
De oorlog in hot Oosten.
Na de laattte bestorming der Japanners
van Port Arthur wordt geen nieuws om
trent de vesting vernomen' De Japan
ners sluiten de stad zooveel mogeljjkin.
Volgens een gisteren door generaal
Koeropatkin aan den Czaar gezon
den telegram houden afdeeÜDgen van de
Japansche voorhoede de tot nu ingeno
men stellingen oosteljjk van den spoor
weg bjj voortduring bezet. Vendels uit
deze afdeelingen beproeven nu en dan
vooruit te komen, doch trekken voor de
Russische rniterjj terug. Een colonne nit
een afdeeling van geceraal Samsonof
heeft zich van een kudde vee meester
gemaakt, waarbjj een Japansch cavale
rist w«rd gekwetst. Ia den nacht voor
den 25eo beeft een kozakken-officier met
een afdeeling Oaral-kozakkeu een Ja
pansch bivoeak bjj Hoeandi overvallen
en daar grooten schrik doen ontstaan.
Den 26en legden kozakken een hinderlaag
aan een halt Japansch eskadron. Dit werd
plotseling door het vuur der kozakken
overvallen en leed aanzienlijke verliezen;
het trok inderhaast terug en liet ver
scheidene dooden achter. Ds Kozakken
maakten een aantal Japansche paarden
buit.
Uit Korea wordt gemeld
De Liaojang-overwinning der Japan
ners is dadeljjk gevolgd door eeD aan-
zienljjke garnizoen-vermeerdering in
Korea, zegt de «New York Herald». In
tien dagen zjjn meer daa 2500 man in
Tsemoelpo ontscheept, terwjjl nog meer
troepen verwacht worden.
De Japansche autoriteiten te Gensan
hebben 4000 paarden gekocht voor het
leger dat naar Wladiwostok zal opruk
ken langs de kust. Deze marsch is reeds
begonnen1700 Japanners met 5 ka
nonnen, 500 paarden en 400 koelies zjjn
te Heum-hiog aangekomen,
De voorhoede is door Kozakken be
schoten en heelt tien dooden en zeven
tien gewonden verloren. Dit gevecht
dwong haar terug te trekken en te
wachten op de hoofdmacht.
Het garnizoen van Genean is versterkt
met die van Seoal en Ping-PaDg.
De «Daily Express» verneemt uit To
kio, dat daar groote ontevredenheid
Welk een prachtige bezitting, zeide het
meisje, als onwillekeurig.
De gebogen vrouwengestalte hief fier het
hoofd op.
Ja, geeu landgoed kan zich met het onze
meten, en daar ben ik trotsch op, sprak de
edel vrouw, terwjjl zij met schitterende oogen
om zich heen zag.
Mugda zweeg, maar een onverklaarbaar ge
voel sloop haar hart binnen.
V.
ONTLUIKENDE LIEFDE.
Langzaam naderde Allerheiligen. De laatste
sehoone herfstdagen waren voorbij, en toen op
zekeren morgen de bewoners van het slot een
blik uit de vensters wierpen, was alles met
een wit kleed overdekt; de eerste sneenw
was gevallen.
Magda voelde zich niet gelukkig in hare
tegenwoordige betrekking, nooit had zieh
eerzamer en verlatener gevoeld kan thans.
En eens zdde Raming aan tafel plotseling
tot haar, nadat hjj een vluchtigan blik op haar
had geworpen:
Gij z et bleek, juffrouw „Arnold.Gg moet
meer beweging nemen in de frissche buiten
lucht.
{Wordt vervolgd
ïïagBlaó
Eifl-ND
