No. 5817
Zaterdag 8 October 1904.
29ste Jaargang
Hbagêlaó voor cffiooró- m Stiió-dCollanó.
Nabetrachting.
BIT UHEK.
Per S maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijke, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacten r-D irectenr W. KÜPPERS.
BUREAU St, JanaBtraat Haarlem.
1 f 1,20
>§1,50
2,9C
0,03
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 7
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Boofdagsnten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublieitëEtrangère
Q.L. BAUBE Co JOHN., f. JONES SueePane 31 bis Faubourg Montmanre
Amsterdam heeft zjja koningsbsz >ek
ten volle gehad en genoten. Uitmuntend
weer, de eene dag nog mooier dan de
andere, tot op dm dag, dat de Koningin
ver'rok. Alleen Donderdag een cogen-
blik betrokken lacht. Eene zeldzame
geestdrift in alle deelen der stad. Niet
dat de schoonheid vaa het bezoek, de op
gewektheid van het volk verstoorde.
Geene socialistische b itoogingen van
eenigetlei beteekenis. Op een avond wer
den enkele groepj ss socialisten in de
lvalverstraat zelfs gedwongen mede in te
stemmen in het wel rekende lied: Leve
WilhelmienDe polit e had weikeljjk
zeer licht werk.
I^Een heel verschil met den toestand
eenige jaren geleden, toen de socialisten
het konden wagen een soort optocht te
organiseeren, die niet minder dan b -lee-
digend was voor het toenmalige prinsesje
en de politie dagen te tO-en uitgebreide
voorzorgsmaatregelen moest nemen. Van
waar die verandering
Dat Amsterdam veel meer O arije ge
zind is geworden dan het vroeger was,
valt niet te betwijfelen en dat het on
hebbelijk optreden den socialisten tegen
de laatste spruit van het geliefde O an-
jehuis daartoe medegewerkt heelt, sp-ingt
duideljjk in het oog. Maar niet mindm
heelt daartoe bijgedragen het minsaam
voorkomen, het aantrekkelijk optreden der
jonge Koningin, die warkeljk de kanst
Echjjnt te verstaan, de menigte aan zich
te verbinden en het volk voor z ch te
winnen. Waar en wanneer men hrarook
ontmoet, steeds weet zjj voorkomendebemin-
ljjkheid te paren aan vorstelijke waardig
heid en op velerlei wjjzs de harten des
volks tot zich te trekken. Waar zjj dan
ook veiscbjjnt, steeds zjjn dest-a'eamet
een dichte volks nenigtr gevuld en met
harteljjke gee t drift wordt zjj alom be
groet. Vreemdelingen staan er dan ook
over verwonderd en opgetogm, dat de
Koningin zich zoo gemakkeljjk aan haar
volk vertoont, zich zoo gerust te m d jen
barer onderdanen beweegt en zoo wei
nig politie-vertoon noodig is om orde
en rust te bewaren en de veiligheil der
Koningin te waarborgen.
Hare veiligheid te waarborgen Maar
wie zou baar durven belagen te midden
van haar volk? Waar zou zjj beter, z -
kerder ljjfwacht kunnen vinden Wee
dtn ongelukkige, die haar slechts met
een enkel woord, met eea blik zoude
durven beleedigen En dat niet alleen
FEUILLETON
F ei-volg
Magda kwam nu ook niet meer in de hut,
maar als het eene mooie dag was, zat de o>de
man dikwijls op de kleine houten bank voor
zjjn n derige woning, en als Magda voorbjj
kwam, groete hjj haar reeds van v rre, en dan
moest zij 'ojj hem zitten en vertelde hij h ar
van zjjn vroeger leven. En op deze wjjze ken
de zjj langzamerhand zjjn geheele leveD«ge
schiedenis slechts over één punt gl ed hjj
haastig heen: het was de tijd vóór zjjn huwe
lijk, dien hjj slechts ter loops aanro rde.
En dan kwam het Magda voor, alsof zjjne
stem haar dienst weigerde, en alsot hjj haar
nog iets anders wilde z ggen, wxartoe het
hem óf aaa moed ontbrak, of waarvoor hjj de
rechte woorden niet kin vind-.n
Magda, die op het slot gee r enkele vrien
din had en dikwjjls zeer veel te verduren had
van de luimen der oude dame, was zoo ge
wend geraakt aan het veitrruweljjk gekeuvel
met den ouden man, d t zjj buitengewoon
was teleurgesteld, toen op zekeren dag de
grijsaard niet op zijn bank bij de hut zat.
Poch daar verscheen Erits in dedeur. Zijn
te Amsterdam, maar door het geheele
laad
Een auders gedachte driogt z ch ech
ter nog bjjons op, wanneer wjj den toestand
van heden vsrgeljjken bjj dien van ettelijke
j rm galeien en d: t wel in anslutiag
met beschouwingen, die wjj hier en giads
lazen omtrent het veranderde optnden
d r sociaal-democrateD, het, zooals scm-
migen meenen, langzaam veranderen der
richting, het afslijten dar scherpe kauten,
het mee naderra to*, het overgaan in
da begrippen en beginselen der vijjzio-
nig-democratea en raiicalen.
Daar kan wel iets vao waar zjja. Hoe
meer de partjj zich uitbreidt, hoe meer
verschillende elementea zjj iu zich op
neemt, met hoe meer factoren zjj reke
ning moet houien, hoe meer ook da groote
felheid hare scherpste kanten moe;t
verliezen, hoe breeder en vlakker de b tan
moest worden, waa-langs zich de groote
menigte moet kunnen bewegen.
Daarbjj komt dan, dat i r zulke geval
len de meest ongezeggeljjke elementen,
de onverzoenljjken zich moeten af-chei-
den en de behendigste hunne denk
beelden zoo weten in te klsedeo, dat zjj
den breeden stroom op bun hand krjj-
gen. Daarvoor moet echter bier en ginds
wat water in den wjjn gedaai worden
en afgezien van datgene, waarmede men
vroeger h"t volk opzwep-n durfde. Der
halve thans geen aanvallen meer op de
Ko tingiD, geen publieke bdeedig'ngen
meer van, geene spotternjjt-n op het ko
ninklijk huis eu het koninkljjk gezag,
want het volk verdraagt dat niet meer,
wil dat niet meer en het toch doende,
zoude de sociail-democratie gshe.d haar
invloed en ba^e reputatie kwjjt raken en
ook bare vaandels zien verlat<n.
Maar waarom wil het volk thans niet
meer, wat het vroeger zoo niet wilde,
dan toch toeliet en verdroeg, alleen aar
de politie het keeren van die onhebbelijk
heden overlatende Zit dat alleen in de lief
talligheid dtr Koningin Ons dunkt van
nie?, maar ook wel h erin, dat in een
groot gedeelte van het volk het bewust'
zjja is gewekt, dat de Koningin is de
draagster vanh»t hoogste wereldljjke ge
zag in den Staat en dat het gezag be
hoort geëerbiedigd te worden.
Er is in ons land heel wat noodig
geweest, om dat bewu fzjjn wakker te
schudden. Daarvoor heeft het socielismus
jarenlang het gezag op rawe wjjze aan-
ge 'allen, bespot en verdacht gemaakt,
maar wat misschim in het begin een
oogenhlik door zijne gewaagdheid aan
trok en door zjjne forsche uitdrukkingen
gelaat w 8 bleek, zijn oogen stonden vol tra
nen.
Nu, Frits, waar is uw vader?
Er kwam een pijnlijke trek om zijn gelaat.
O-kom— vader ziek. Nitts praten, in
geheel niets Met deze woorden greep hij
het meisje bj de hand en trok haar met zich
in de hut.
Onts'eld volgde Mag'a den jongen man en
met d n enkel n blik op den grijsaard kwam
zij tot de overtuiging, dat bij in hoogst ern-
stigen toestand verkeerde,
Beste hüiebaël wat is u overkomen? Kunt
gij niet spreken.
Hij schudde het hoofd en in zijne matte
oogen lag een uitdrukking van onuitsprekelijk
ken angst.
Maar gij kent mij toch?
Hij knikte toestemmend het was of er
plotseling meer leven kwam in dien strakken
blik.
Eadeloos wendde Magda zich nu tot Frits.
Hoe is dat gekomen Kunt ge 't mjj
zeggen Ja?
Pe arme jongen barstte in iranen uit. O,
ik niets weet snikte hjj. Vader vandaag
naar 't bosch willen maar weder terugko
men en toen daar n dergevallen. Ik sch eien
en hjj O, hij nu ste-ven en ik weg moe
ten
Magda was diep bewogen Neen, Frits, gij
moogt hier bljjven. Altjjd, hoort ge En uw
vader zal weder gezond worden.
Vol vertwijfeling schudde de ongelukkige
het hoofd.
bjj enkelen bijval vond, wekte later af
keer of ten mins'e onverschilligheid. Toen
echter de strijd tsgen het gezag over
ging in dalen en de overmoedige socia
listen meen fan de regssring en het ge
zag schrik te kunnen aanjagen, zag het
volk in, dat als d.t gelukte en hetiuwe
geweld en de opgezweepte volksmenigte
htt gszag ongestraft zoude kunnen neer
balen, er niets dan onreluk zou fe gebo
ren worden. Dit streven gelakte niet,
bet gezawist z'ch te handhaven en
de orde keerde wader, tot groote ver
lichting van het volk, dat, nu de oogen
voor goed open zjjn gegaan, zich vas
ter om dat gezag schaart en niet
meer gedoogt, dat het nog aangevallen
en bespot woidt in de geliefde persoon,
die dat hoogste gezag'vertegenwoordig?;
Men p.'O'esleert dan ook thans niet
meer met woorden alleen tegen de vroe
gere zoo drieste aanmatiging van de sociaal-
de uocraten, die meenden op straat het
hoogste woord te mogen voerm, men
verzet zich Dgen de demonstratiemen
belet ze, zoo het moet, met krachtige
hand en men deinst fr niet voor terug
den sociaal-democraat te doen gevoeleD,
«ei tu cogne3, je cognerai pl is fort.
BEOEFENING DER WETENSCHAP
ONDER KATHOLIEKEN.
Ia eene onlangs t8 's Gravenhage ge-
honden bjjeenkomst werd besloten tot de
oprichting eener Vereeniging tot aette-
vorleren van de beoefening der weten
schap onder de Katholieken in Nederland.
Bljjkens de in diez »lffe bijeenkomst vast
gestelde Sfatitsra, zal de Vere miging dit
doel trachten te bertiken door hit hou
den vai vergaderinger en door te be
vorderen ea te onderst ranen het uitgev:n
van geschriften, het optreden in weten
schappelijke krngen en in 'i algemepn
den wetenschappelijker, arbeid van Ka
tholieke geleerden in Nederland. De
verteniging bestaat uit vier Aldeelingero,
zich aansluitende aan vier faculteitaa on-
zir Ufaiversitei'e r met name de Rechts
geleerde, de Geneeskundige, de Wis- en
natuurkundige en de Letterkundige A'-
deeling.
Als lid worden in 't algemeen slechts
toegelaten zij, die een decto alen graad
aan eene N derlaudsche Uuiversiteit heb
ben ve kregen of een daarmede op ééae
lijn staand examen hebben afgelegd. De
vereeniging draagt ge onszins een
apologetisch karakter, zooals de onlangs
opgerichte Vereeniging «Petrus Canisius,>
evenmin beoogt zjj cotcurreotie aan te
doen aan de reeds bestaande neutrale
O, niet meer gezond worien nooit
meer.
Op dit oogenhlik hief de oude man m t
groote moeite den a-m op.
Het meisje naderde hem.
Verlangt gij iets Zal ik den slotheer
halen? Niet? Zjj zag een uitdrukking vm ont
zetting op zijn vaalbleek geL&t. Kunt gjj
schrijven? Ja?
Op de vensterbank zag zij een lei met een
griffel l'gger», waarm de tie a me idioot dik
wjjls speelde, zij gaf ze nu aan den sterbende.
Tom schreef hij er met bevende en onvas
te hand eenige woorden op, waar ra hjj de lei
aan het meisje teruggaf
Ed Magda las:
Ik we.t, dat ik thans moet sterven. En
ik derf gaorne; den dokter h b ik niet meer
noodig, diskan mjjniit meer helpen, m deD
heer Von Raming wil ik niet zi-n, want dan
zou ik niet kunnen sterven. M ar ik wil een
geesteljjke hebben. Ik heb te spreken met mij
nen God, Die zal mjj vers'aar. En mjjnen
armen Frits, dien beveel ik in uwe hoede. Laat
hem niet geheel aan zjn lot over. Eu wanneer
ik dood ben, kom dan hier en neen den
b-ief, dien ge in de bovenste lade van de
kast, in het gebedenboek ruit vinden. BeLof
mij dat.
En Magda knikte toestemmend en beloof
de hem, dat zjj rjjnen wen eh zon vervul-
1 n.
Voor wien is die brief bestemd, Mi
ch *ël.
wetin3chappeljjke vakrereenigingen, zjj
hself slechts ten doel de aineens!uiting
te bevorderen en meer wetenschappelpk
leven op te wekken onder die Katholie-
liekeo, welke bljjkais hunne volbrachte
stadie i aangewezen zjjo, het wetenschap
pelijk peil onder de Katholieken hoog te
houden.
Tot de eerstj jaarvergadering iu Mei
1905 wtrlen als leden van het Bestuur
der v&reenigiug gekozen
Dr. C. H. fl, S p r o n c k, hoogleeraar
te Utrecht, Voorzitter; M'. Dr. A. A.
H. Strujjck e'n, advocaat te 's Graven-
hage, SecretarisMr. Dr. D. Kooien,
lid van dei Ceitril n Riad van B roep
te Utr cht, Penningmeester; Mr. A.P. L,
N e 1 i s s e n, raadsheer ia den Hoogm
Raad te 's Hage ('ezeni voo zitter der
Rechtsgeleerde af feeling); Dr. P, J. M*
Woltering, hoofdinspecteur van de
volksgezindheid te 's Hertogenbosch (te
vens voorzitter der Geaeeek iniige af-
deeling.)Dr G. J. v a n S w a a jj, hiog-
laeraar aan de Polytechnische School te
Delft, (tevens voorzitter der Wis- en
Natuurkundige atdeeling)Dr. L. J. W.
Smit, rector aan het Gymnasium t9 's
Bosch evens voorzitter der LRterku ïdi-
8e
BUITENLAND
Frankrijk.
Te Mireeille vreest men wegens het
midukken der werkstaking ernstige on
geregeldheden. ,Er zjjn voorzorgsmaat
regelen genomen.
Generaal Dumoriez heeft niet min
der dan een regiment kurassiers, een
regiment dragon Ier-, twee regimmten
Alpenjagers, en drie regimenten infante
rie onder zjja bevelen.
Daarenboven heeft hjj nog 500 bere
den politie-ageDten, en vele andere be
wakers der openbare rust te voet en te
fiets ter zjjner beschikking.
Met de hervatting van hit werk onder
de oude voorwaarden gaat het iutusschen
nog niet schitterend.
Maandag werkten nog slechts 1700
mao, en gisteren was het aantal tot 2000
gestegen, maar nog duizenden loopen met
wrok in het hart rond, wel inziend, dat
hun zaak verloren is, maar er niet toe
kuanend besluiten, ongeljjk ta bekennen.
Ea de socialistische leiders, die mes-
rendeals sterk slaan in het besef hunner
fiaantieele veiligheid, doen faun uiterste
best om het verloopen dier beweging
zooveel mogeljjk te belemmeren.
Zjj loopsn overal rond met aanbiedin
gen en bedreigingen en varen rond met
sloepen in de havens om de werkers over
te halen d n arbeid neer te leggen.
Maar ook daar waakt thans de politie
en haar consigne is streng en wordt
streng gehandhaafd.
Hjj strekte de hand uit naar fnar. Zjj
schrok.
Voor mij, Michaël ja vroeg zjj
snel.
Hjj knikte met een vrij levend'ge beweging
van h t hoofd, alsof hjj zich verheugde dat zij
hem had begrepen. En nu verlangde hij nog
maals de lei.
Magd wisch e het geschrevene uit, en legde
weder de griffel in de hand van den grijs-
aar1. Toen schreef hjj
De brief is al!'en voor u bestemd. Gjj
zult er alles uit vernexen,
Het jonge mei»je scheen een oogenhlik te
aarzelen, doch toen zjj den ouden man in
het angstvolle gelaat zag, beloofde zjj hem
nogmaa's, aan zijn verlangen te zullen vol
doen.
Alsof hjj van een drukkenden last was ont
slagen, soheen de zieke w der vrijer te ade
men; toen zonk hjj in zjjne kussens te ug.
Mag la overtuigde zich, dat hjj sliep; nu
naderde zjj Frits, die in een hoek* op een lasg
bankje zat en voor zich uitstaarde.
Frits, zeids zij zacht, nu ga ik heen.
Maar ik
De o-gelukkige sprong op.
Dat e ne woord heengaan had hjj
begrepen.
Neen Diet weggaan, Magda bij
mjj bljjven en vóór hat hevig geschrok
ken meisje het kon vermoeden, had de idi-
o.t zijn sterken a m oir haar heengeslagen.
Met een k eet van angit trachtte Magda
zich 1< s te rukken - maar als in een roes
Ieder, die geen geldigen passe-avant
kan vertoonen, wordt zonder complimen
ten buiten verboden wateren gesleept dooi
de politie-booten.
En het gevolg van dez m eindeleken
maatregel ie, dat geen enkel incident van
beteekenie zich heeft voorgedaan en men
een langzame maar zekere hervatting van
den arbeid tegemoet ziet.
Portugal.
Ia de omstreken van Oporto is de wjjn-
oogst overvloedig ui gevallen de druiven
zijn van de beste qnaliteit en leveren
véél sap. De prjjs van gcele tafel wjjn
is zeer laag, slechts 2'/a cent per liter.
Groote hoeveelheden tafel wjjn, die de
eigenaars verleden jaar toen de oogst
schraal was, niet voor zeven stuivers den
liter wilden verkoop m, worden nu aan
geboden voor het zesde tot achtste ge
deelte van dien prjjs. Ia Dojro is de
portwjjnoogst, tengevolge van de over
groots droogte van dezen zomer, niet
groot, maar van uitstekend gehalte. Het
merk 1904 zal, naar de kenners voor
spellen, beroemd worden.
Italië.
Te Rome is op 65 jarigen leeftjjd over
leden, de alom hooggevierde geueraal-
0 7erste dtr patere Trappisten, Dom
Sebastiaan Wyart. In 1870 was
de Overledeue kapitein der Paaseijjke
zouaven. Hij had gestrelen in het leger
van den Paus en later in den F.ansch-
Duitschen oorlog.
Na afloop van den Fransch-Duitschen
oorlog zei de dappere officier de we
reld vaarwel en trad i i de orde der Trap
pisten, tot wier Goneraal-Overste bjj 12
jaar ge'eden door het kaji tel der orde
gekozen werd met bjjna algemeene stem
men.
Engeland.
Iu Engeland worlt gewezen op den
grooten nitvoir van steenkolen ma-Rus
land en men hsgiut te vreezen, dat de
anthraciet-mjjnen uitgeput rake zoodat
de E gelsche mri-ine hare steenkolen wel
eens in eigen ltud niet meer zon knn-
nen vinden. Hoewel die vrees nu wel
wat voorbar'g raag genoemd worden, heeft
de Eugelsche regeering eene commis ie
benoemd om de zaak te o.iderzo.km en
er erg op te lettea, dat de uitvoer het
laod zelf niet in ongelogenheid brengt.
Duitsohland.
Door den lagen waterstand hebben een
aantal fabrieken den arb id moeten in
krimpen.Aan den Badenschen Boven-Rjjn
werkt m'n in tal'jjke fabrieken slechts 3 a
4 dagen in de week.
De werklieden zieD de toekomst donker
in, na de winter voor de deur staat en het
water nog lager kan worden.
In Midden Europa is het weder zeer
grillig. Uit het Zwarte Wond althans
komen berichten, dat in het begin der
vorige week 's morgens jjskegels aan de
van wap.nzin drukte de ongelukkkige haar aan
zjjne borst.
Doch ju:st op dat oogenhlik vloog dedeur
met geweld open, de beer Von Raming v r-
scheen met bleek en toornig gelaat op den
drempel.
Frits, wat moet dat beteekenen? riep hij
op gestrengen toon.
De rampzalige rag op, toen liet hjj 1 ng-
zaam het meisje los.
Bevend naderde aij nogmaals he' bed van
den gr^saard, die met half geopende oogen
roerloos bleef liggen, en bljjkbaar geen deel
mee nam in hetg-en er om hem heen voor
viel.
De heer Von Raming trad op Magda toe.
Wees zoo goeJ, mjj te volgen, ze'de hij,
bjjna gebiederd.
Magda w es op den ouden man.
Deze ongelukkig) is plotseling lam ge
worden, mijnheer Von Raming. Hg kan geen
woord spreken.
Raming boog zich over den grijsaard heen.
Herkent gjj mjj, M chaël
De reeds half gebroken oogen van den der
vende wierpen een scbuwen en snellen blik
op het gelaat van den rdelmun.
Lijdt gij veel?Een ontkennend hoofd
schudden volgde, (oen zochten de oogen van
den sterven fe, Magiu.
Wordt vervolgd)
ABONNBMBNTSPBIJS,
Ti P.ND
FBIJS DBB ADVBBTBNTIEN.
AGITE MA NON AGITATE
17.
