No. 5824
Maandag 17 October 1904
29sle Jaargang
ÏÏ)ag6laó voor tSTooró*on Suió-tJLollanó.
De KATHOLIEKE ACTIE
KATHOLIEKE PERS.
BIT BIHXQI.
ABONNEMEBTSPBIjei
Per 3 maanden yoor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post -,....
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks behalve Zon- en FeeBtdagen.k
f 1,20
1,50
2,8C
0,03
H o ofd re d a c t e u r-D i r e ct e u r W. KÜPPERS.
BUREAU St, Janestraat Haarlem.
Van 16 regels
Elke regel meer
PBIJS DEB ADVEBTBNTIEN.
50 Cents
7 V.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
mbmbt wHHP""» Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publicite, Etrangèrc
AGITE MA WON AGITATE Q-L. DA UBE 8f Co JOHN., p. JONES SuccParis 31bis Faubourg Montmanre
EN DE
organisatie ttrsprakf, de Katholieke Ac
tie, aarvan eenige maanden geleden zoo,
veel gesproken werd, maar waarvan men
in den laatsten tpd niet veel meer werd
hjorde, dan dat de zooveel-te t zoo-
veelste Ipst het tot een b.drag had ge
bracht van zooveel gulden.
Mpu vriend scheen er aan te twpfelen
ot die poging tot centralisatie van de
kracht en de werking van zoo vele Ka
tholieke vereenigingen wel was geslaagd.
De Katholieke Nederlandsche Volksbond,
vreezende zjjn zelfstandigheid er bjj ia ta
boeten, had zich niet bp die organisatie
willen aansluiten en van eene aacslui-
ting der afzonderlijke atdeeliagen van den
Bond had hp ook nader niet veel verno
men. Troawens, in den laatsten tpd hoorde
men weinig meer van die grootscne schep
ping, zp hst dan ook niet geheel en al,
zooals velen het gewenscht haddeo, tot
stand gebracht. Maar dat men er weinig
van hoorde, is nog volstrekt geen bewijs,
dat zij niet bestaat, dat zij niet werkti
dat zp zich niet vestigt, hare organisatie
volmaakt. Men vergete niet, dat eene
dergelijk, veelomvattend lichaam niet zoo
een, twee, drie kant en klaar daar staat
en hare werkzaamheden kan beginnen.
Daar kuanen maanden en maanden over
heen gaan, waDt de mannen, die aan
haar hoofd staan, hebben voor een groot
deel nog andere en tpdroovende bezighe
den.
Eéne zaak scheen mpn vriend echtei'
te verwonderen. Nimmer had hg gehoord,
dat ook de journalistiek een deel uitmaak
te of uitmaken zou der Katholieke Actie,
noch dat een der hoofdredacteuren aan
eenig beteeke.isvol katholiek Dagblad bp
de voorloopige besprekingen of bjj het
utwerpen der organisatie-plannen was
ontrokken geweest, tenzij de hoofdredac
teur van het «Katholiek Sociaal Week
blad», maar niet iu die kwaliteit.
Toch zou men meenen, dat de Katho
lieke Pers wel een deel en geen gering
d.el heeft te nemen aan de Katholieke
Actie en waar de n eawe organisatie alles
trachtte te omvatten en in zich op te ne
men, had zp de Pers toch niet behoeven
buiten te sluiten, te meer daar in den
socialen arbeid, die toch het voornaam
ste doel is der Katholieke Actie, de Ka
tholieke Ptrs ter cege mede in dien ar
beid niet alleea haar deel heoit, maar in
de eerste gelederen den strpd o n vat.
Ik moet eerljjk bekenner, dat ik in-
dsrtjjd wel met groots bt langstelling ken-
Dezerdagen ontmoette ik een oud vriend
met wien ik jaren geleden, had medege
werkt aan verschillende zaken van
politieken en anderen arrd en met
wien het een genot was nog eeas
te kunnen spreken vaa ons werken en
streven in de laatste vpftien jaren dei-
vorige eeuw, jaren van krachtigen arbeid
op velerlei gebied, van strpd tegen an
dere richtingen, van eendrachtig samen
werken hier, van verschil van meening
da ir, van vernieuwd leven in de Katho
lieke paitp; jaren, waarin de Katho
lieke Kiesvereenigingeu zich organiseer
den en positie k zen, waarin bonden ont
stonden en weder te niet gingen, omdat
daartoe de tpd nog niet scheen gekomen
of de toestanden nog niet rpp waren.
Wjj spraken over al het werken en zwoe
gen van die dagen, van welgeslaagden
arbeid envan teleurgesteldeverwachtingen,
van zoo vele mannen, die toen aan de
spits stonden en den toon aangaven en
die na door den dood ot oaderdim of
andere omstandigheden vaa het tooneel
zjjn afgetreden en door anderen zjjn ver-
vaDgen. Wp herJachten, hoe toen reeds
voortdurend ous strevea was, betere orga
nisaties, meer aaneensluiting en daardoor
krachtiger en mier doeltreffend optreden
te verkrjjgen.
En na het verleden herdacht te heb-
beD, het verleden, waarin wp hadden get-
leefd en medegewerkt, waarin wp naar
onze oprechte meaning hadden gedaan, wat
wp meenden te moeteu doen tot heil dei-
Katholieke zaak in ons vaderland, lieten
wp de oogen nog eens rond ons gaan in
den tegen woordigen tpd en als oude lief
hebbers, wien de reuk van den strpd nog
de neusvleugels doet trillen, bespraken
wjj den tegenwoordigen toestand van de
organisatie der Katholieke partjj in bet
land. In de eerste plaats, de organisatie
der Katholieke arbeiders, voor het gioot-
ste gedeelte zoo vast aaneengesloten in
hua Katholieke Nederlandschen Volksbond
met zjjue vakorganisatiëa en zpn mach-
tig Gentraa!-Blatuur dan da Kiesve -
eenigiagea, talrjjk enorerhet algemien be
ter op de hoogte en beter ingericht dan
een vjjttien, twintig jaren geleden, betir
ook aaneengesloten ia hu ine Provincia
le Bonden, maar ook thans nog zonder
éen Algeneenen Bond, zonder eeu Cen-
traal-Bestuur voor geheel Nederland. luis had genotrei van de grootsch» plau-
Van zelt kwam toen ook de nieuw8 groote nen der nieuwe organisatie, dat ik oprecht
den grooten moed van den jeugdigen ont
werper had bewonderd, va i wien ik ech
ter vreesde, dat hem de teleurstellingen
niet zonden gespaard, en hem vela illu
sies zoudtn ontnomen worden, dat het
mjj waarlpk had lead gedaaa, dat de Ned.
Kath. Volksbond de eerste moest zpn,
die eea opaak in het wiel had meenen te
moeten steken, maardat ik heusch nitt wist
hoe de verhouding is tusschen de nieawe
organisatie en de Katholieke dagblad
pers.
En daarom bm ik man- eens zoo vrjj
een artikeltje ta scbrjjven met de vraag
of werkelpk de Katholieke journalist de
Katholieke Pers niet in de nieuwe or ga
nisatie is opgenomen.
Broodrooverij. Ii een onlangs
te Parji gemalen bijeenkomst
van vrp metselaren, werd de kerk vervol
ger Combes bewierrookt en geprezen,
en hjj, van zpn kant, beloofde stipt al
de bevelen uit te voeren, die de Loge
hem zou geven.
In die vergadering werd besloten, dat
al de ambtenaren, bedienden en werklie
den in de Fransche Republiek ver
plicht moesten worden hunne kinderen
naar de Staatsscholen te zenden, op straf
van binnen eeD jaar, uit hunnen dienst
ontslagen te worden. Ten tijde der Fran
scha revolutie veegde men er aau toe
.«of de dood!» Nü moet men er bij
voegen ot de hongerdoodPrachtig
land, waar men hoog opgeeft over «Vrp-
heid, geljjkheid en broederschap.»
Maar, dat is nog niet alles, op de ver
gadering werd ook besloten, dat de ver
schillende Loges de ljjst zouden opma'
ken van aan dec S aat ondergeschikten,
die hunne kinderen naar de Katholieke
scholen zenden, of zelfs nog hunne geds
dienstige plichten vervullen.
Enkele heeren vrp metselaren, vonden
dat wel wat kras, maar hun we:d ver-
zjcht te zwjjgen, daar de Loges zich
reeds lang met dat laaghartig werk be
lasten. Eq 't is aan zulke lieden dat de
ministerpresident vaa Frankrpk, de
premier 0 o m b e s, als een slaaf gatiojr-
zaam is. Arm Frankrpk
BUITENLAND.
Frankrijk.
FEUILLETON
25.
Vervolg).
Ja, ten roman. Maar het pikante ont
brak er geheel en al aan, er leg integendeel
diepe ernst in, zeide hjj, bjjna onhoorbaar,
want de stem scheen haar te begeven,
Dan was het zeker een Daitsche roman.
En ik stel zeer veel belang in hetgeen gjj
leest. Wilt u zoo viiendeljjk zjjn het boek
i én avond aan mjj af te staan
Zij zweeg met doodsangst in het hart.
Ik veronderstel natuurlijk dat die rt>-
man uw e:gendom is. Hoe is de titel?
Zjjne bruine oogen zagen haar scherp in
het bleek en lief gelaat en nog steeds
bleef de kleine mond hardnekkig zwijgen.
Toen trad hjj plotseling een schrede terug.
Ik zie dat gjj mjj dat boek niet wilt
geven' Het zjj zoo. En nu zeg ik u, juffrouw
Arnold, dat het geen roman geweest is, dien
gjj hedennacht zoo jjveiig hebt gelezen
Toevallig heb ik u da hut van den ouden
man zien verlaten, ik heb gezien, dat gij
papieren in den zak van uw japon hebt ge
stoken het was die geheimzinnige brief
van Bitter, dien gjj gehaald hebt en dien gjj
vannaeht ougetwjjleld hebt gelezen,
Thans was zjj zichzelve weder volkomen
meester.
Ja ik heb dien biief gelezen, zeide
zij met va3te stem. En w .t ik daarin heb ge
lezen, was van hoogst ernstigen aard.
En dat moet voor mjj ren geheim bljj-
ven? vroeg hjj op strengen toon.
Ja.
Voor altjjd
Neen niet voor altjjd. Tot het uur
daar is
Zult gij niet vroeger spreken Zelfs niet
als ik u dat dringend verzoek
Ook dan niet.
En wieu betreft bet
Ook dat kan ik u nog nie' zegg n.
Hjj beproefde te lachen, maai het klonk
gedwongen.
Dus is alles een diep geheim. Men zou
er ten roman vau kunnen opmakenhet
Geheim van eenen Doode,
Weet gij wel, juffrouw, dat ik als slotheer
en eigenaar van den grond, waarop Ritters
hut staat, de onthulling van het geheim zou
kunnen vorderen. Ik houd van den rechten
weg, van zuivere verhoudingen, ik hait
niets zoozeer, dan datgene wat zich achter
geheimzinnige sluiers moet verbergen En
laat ons nu naar mama gaan.
Magda ging sprakeloos en met kloppendhart
naast hem voorthij was vertoornd en wan
trouwde haar, en zij moest dat met geduld
verdragen en wachten tot het uur daar is.
Arme man! Nog was hij hier heer en ge
bieder slechta een woord van haar en hjj
In de Fransche Republiek hebben da-
gelpks hartverscheurende tooneelen plaats
bp het verlaten der religieusen van hun
kloosters. Tet Pont-a-Mousson stiet f een
der zusters van aandoening bjj het ver
laten van haar tehuis op den drempel der
poort.
De Overste van het klooster te Abbe
ville, een 80-jarige eet bied waardige vro.w,
die sinds 1845, het klooster niet verlaten
had, schreidde bittbre traneD, toen zp den
weg der ballingschap werd opgezonden.
De minietdr Combes, hesit aan de
Bisschoppen der Republiek bevel gegeven
moest arm en onteerd deze schoone bezitting
verlaten.
Wat heeft u mjj te zeggen, mama vroeg
hij nu, zoodra hjj de kamer was binnengetre
den. Toen Magda schuw naar hem opzag, ont
dekte zij een diepe groeve tusschen zjjne don
kere wenkbrauwen.
Denk eens aan, Berthold herinnert
gij u nog een zekeren Gerhatd Weitlof?
Gerhard Weitlof? Wie kan dat zjjn,
mama I
Hjj behoort tot een zjjlinie onzer fami
lie. Er is eens een Raming met een Weitlof
gehuwd, Von Weitlof? natuurljjk.
Daar twjjfel it ni t aan. fin wat wil
die man van ons? klonk het koel. Hjj was
klaarbljjkeljjk nog onder aen indruk van zjjn
gesprek met Magda.
Hier is e n b ief van hem. Lees maar
eens: Berthold.
Met een ongeduldige beweging nam hjj den
brief aan.
Och, wilt gij hem niet voorlezen Ik
ken dat schrift zoo slecht ontcjjferen, En nu
las Raming met luider stem.
//Het is een menschenleeftijd geleden, sedert
ik O istenrijk verliet en in Frankrjjk mjjn
tweede vaderland heb gevonden, en al dien
hoorde ik nLts van de bloedverwanten mjj-
ner gemalin, die icht jareu geleden is over
leden. Doch nu rou ik toeh gaarne Oosten
rijks heerlijks landouwen weder betreden.
Zr udt gjj, mjjne genadige cousine, mjj ook een
kort bezoek willen veroorlooven op nw kas
teel, dat naar men zegt, tot de prachtigste
tegen Juli 1905, alle priesters van reli- I
gieose orden, die les gev.n aau de Se
minaries te doen verva gen door andere
priesters.
Wp zpn benieuwd wat de tyran daarna
zal verzinnen om zpn haat bot te vie
ren tegen de Kerk,
Rusland.
De Russische Oostveevloot is op weg
naar het Verre Oosten. Zp stoomt er
niet met volle snelheid heen, daar de of
ficieren eo minderen zich voortdurend
onderweg oefenen in het sohieten met de
kanonnen en torpedo's, zoodat men in de
Chineesche wateren goed geoefend w 1
zpn.
De Russen nemen alle schepen, die zjj
machtig kannen worden, in beslag, tot
het vervoeren van steenkolen naar het
Verre Oosten.
Het stoomschip «Mimi» van de reede-
rij Diederichsea te Kiel, dat juist gereed
ia met het lossen van steenkolen, heeft
bevel gekregen, deze onmiddellijk weer
te laden, waarschpnlpk ten behoeve van
de Russische Oostzeevloot. De Russische
consul Diederichsea heelt 3 Eogelsche
stoomschepen voor hetzelfde doel aaoge
kocht.
Duitscliland.
Over den opstand in Duitse h Zuid
West-Afrika meldt kolonel Lentwein
het volgeade:
Den 21 September had esn patrouille -
gevecht plaats tegen de Mareuga's bij Gais,
ten noorden vaa Warmbad.
Daarbij werden zwaar gewond de 1ste
luitenant Schnltze, 1 sergeaut en 3
soldaten.
Den 5 October streed de compagnie-
W e h 1 e bjj Waterval (westrand vau het
Karras-gebergte) tegen de Marenga's
daarbjj werd de laiteuant E i c k en een
soldaat gedood, de kapitein Wehle en
zes minderen gewond, van wie drie zwaar.
Nadere berichten ontbrekea tot nog
toe.
Over de erfopvolging in Lippe wordt
uit Berljjn geseind, dat in de gisteren ge-
honden zitting van den Landdag door
den minister Gevekot werd medege
deeld, dat een geheim verdrag gesloten
is tusschen den laatsten regeerenden vorst
van Lippe Detmond, W o 1 d e m a r, en den
regeerenden vorst Adolf George van
Schaumbnrg-Lippe, waarbjj aan de
Schaumburgs, met nitsluitiog van eiken
anderentak van het Hnis Lippe, de troons
opvolging verzekerd werd.
Daarna las de minister eea boodschap
van den Graaf-regent voor, waarin deze
zpu bevreemding uitspreekt, dat de Re-
geeringsvoordracht door den Landdag
wordt verworpen.
Hp hoopt, dat Vorst Alexander
zoolang in leven zal bljjven, totdat de
rechterljjke beslissing cal hebben plaats
gevonden. Doch indien door den onver-
wachten dood van den Vorst plotselinge
moeilijkheden ontstaan zouden, dan treft
de verantwoordelijkheid daarvoor niet den
Regent en ook niet de Regeering. De R -
goederen van Neder-Oostenrijk moet behoo-
ren Onze dierbare Kurt ii reeds tot hooge-
re gewesten opgeroepen, zooals ik gehoord
heb. Zjjt gij dikwjjls alleen Uw zoon is
waarschj)nljjk me stal op reis
Mag ik van uwe welwillendheid vergen,
mjj eenig antwoord ta doen toekomen I Als
ik kom, neem ik mjjne eenige dochter Lu-
cienne mede. Zjj heeft een sterk verlangen
naar de Daitsche wouden.
Ontvang intusschen de vriendeljjke groeten
van ons beiden
Gerhard Von Weitlof.
Parijs. Rue d,e N.,.. Hotel //de l'Aig'e.//
Zichtbaar ontstemd legde Von Baming den
brief neder.
Die zoetsappige toon mishaagt mij vree-
seljjkjj Ik herinner mij nu dat ik wel eens
van dien Weitlof gehoord heb en als dis
Lueienne zulk een verbazend verlangen heelt
naar onze bosschen, dan mogen zjj, wat mjj
betreft, gerust ergens anders heengaan in
plaats van hier te komen.
Goede hemel, Berthold, wjj kunnen toch
onmogelijk toch zoo onbeleefd zjjn. En zij zul
len toch niet eeuwig bljjven Of zjj vermo-
gend zjjn
Dat interesseert mjj niet bjjzonder.
Wat zult gjj antwoorden, Berthold
ik? Dat is uw zaak, mama. Men heeft
toch immers aan u geschreven, en niet aan
mjj.
Gjj zjjt vandaag niet in een goede stem
ming Nu, ik zal.dan antwoorden, dat
wjj hen zullen verwachten, maar dat zjj ons
gent zal steeds volgens de Grondwet han
delen, e a geen schrede afwpkea van zjjn
grondwettig recht.
De Regent moet zien elke beslissing
voorbehouden die hem ten gevolge van
dezsn toestand door plicht en recht wordt
geboden en die hem door de kenze des volks
en door de zelfstandigheid van het land
wo rdt opgelegd. Hij is er zeker vaD, dat
hij zich bp het streven naar orde en
uaar versterking van de monarchistische
gevoelens zei mogen verheugen in de
krachtige bescherming van het Duitsche
rpk.
De oorlog in het Oosten.
Uitvoerige telegrammen uit Tokio, dus
van Japausche zjjde, deelen de victorie
mede door de Japanners op de Rassen
behaald. Niet alleen dat zp de aanvallen
der Rassen hebben afgeslagen, over de
geheele gevechtslinie moeten de Russen
verslagen zjjn.
Da Russische telegrammen zjjn veel
schaarscher en men kan bier zoowel uit
afleiden, dat Koeropatkin den tjjd
nog niet gekomen acht om reeds volle
diger te seinen, of dat hp reden heeft
om den hnidigen stand van den strpd
nog verborgen te houden.
Men zp voorzichtig met een oordeel
uit te spreken, dair wp de telegrammen
ait Tokio niet alle zoo maar recht
streeks geloot waardig achten. Het is
toch niet aan te nemen, dat gisteren een
leger van 200 000 man Rassen, door de
Japanners verslagen en op de vlucht ge
dreven zou zpn.
Op een telegram, dat niet over de
gevechten zelf handelt, zp nog de aan
dacht gevestigd. Het is de correspondent
van den «Standard» in K o,e r o k i 's
hoofdkwartier, die Maandag het gevecht
bp Yentai bjjwoonde en het terrein, dat
de Russen voor han operaties uitkozen
beschrjjft als een in halven cirkel gele
gen kale hoogvlakte, oostelpk van den
spoorweg. Beide legers wareu door een
smal dal van elkaar gescheiden.
De omstandigheden, waaroader een de< 1
van het gevecht plaats hal, waren ia het
voordeel der Rassen; er woei een hevige
storm, dien de Russen echter in den rug
hadden.
De kracht van den wind maakte ech
ter het juist schieten onmogelijk en ook
tal van Russische granaten vlogen
over het doel heen. De wind was koud
en met moeite hielden de soldaten hun
vingers aan den trekker.
Naar het heette, waren de Japanners
slecht uitgerust voor de plotselinge inge
vaUen koude en zon er gebrek zpn aan
warme
Aan het spoorwegstation te Samara,
zoo verhaalt de Peteraburg ir berichtgever
van het «Berliner Tageblatt», nam dezer
dagen een jong Russisch officier, die naar
den oorlog moest afscheid van zjjne vrouw.
Het jonge vrouwtje hield haren man snik
kend omhelsd, alsof zp hem nooit weder
wilde loslaten. De fficier had blgkbaar
nader moeten berichten, wanneer zjj komen
Raming haa'de de schouders op. Het scheen
hem vrjj onverschillig te zijn.
Nog iets, mama. Vanmiddag. Na het
diner, vertrek ik n;ar Weenen voor eeni
ge dagen -
De beide dames keken verwonderd op zoo
lang Magda hier was, had Raming nog voor
geen enkele maal voo een geheelen dag het
slot verlaten.
Wat gaat gjj te Weenen doen
Hans Brauner heeft er reeds een jaar
lang bjj mjjop aangedrongen, d .t ik hem eens
zal komen bezoeken en op 't oogenblik gevoel
ik er juist lust toe. Misschien maken wjj met
ons beiden dan nog ook een reisje I
Magda wendde zich af, zjj wist, waar
om hjj juist nu heenging; hjj was boos op
haar, hjj wantrouwde haarhet geheim
van den doode lag als een donkere schaduw
tusschen hen, en maakte een scheiding tus
schen hen bfiden.
Raming trachtte op Magda's gelaat te le
zen. Het scheen hem koud ea onverschillig
en een zonderling gevoel overmeesterde he m
half van smart, half van toorn.
En waarom wil zjj mij den inhoud van
dien brief niet vertellen Is het iets slechts
Deze vragen drongen zich onwillekeurig bij
tem op
Wordt vervolgd.)
UND1U1
