No. 5854
Dinsdag 22 November 1904.
r
f
L'
29ste Jaargang
2)agêlaó voor cfiooró- en Suió-éiollanó.
Verzekering tegen: werk
loosheid
HIT B1321M-
11
Buitenland,
t
BUREAU st, Jansatraat Haarlem.
I 1,20
1,50
2,00
0,03
Zwitserland.
Duitschland.
Frankrijk.
Engeland.
Amerika.
De Oorlog in het Oosten.
K
CO DRIE
ABONNEMENTSPRIJS,
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
H oofdredacteu r-D irecteu r W. KUPPERS.
PRIJS DER ADVERTENTIE»
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
'Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublicitéEtrangèrs
^AGITE MA NON AGITATe! G-B. DAÜBEtCoJOBN., f. J ONES Succ- Paris SlbisFaubouro Hmtmanre
't Is nu de rechte tgd om over dit
belangrjjk onderwerp e >ns te spreken. Mid
den ia deu zomer, als ieder aan zijn bezig
heid is en het seizoen er toe medewerkt
ora de verdiensten te vermeerderen, ocb,
dan is de ware aandacht er niet voor de
verzekering tegen werkeloosheid. Maar du,
terwjjl van alle kanten gebrek aan werk
den Dgveren arbeider bedreigt, terwjjl b.v.
te Amsterdam 5000 «werknemers» ver
geefs hun krachten aanbieden, nu zal dat
vraagstuk velen belang inboezemen. En
niet alleen zal dit het geval zjjn bjj den
werkenden stand, die 't meest rechtstreeks
van werkeloosheid heeft te lijden, maar
ook bp allen, dis 't wel meenon nst den
arbeider, want niets toch iet dezen zoo
hard achteruit als een periode, waarin hg
zjju spaarpenningen moet opmaken en bjj
gebreke daarvan zgu inboedel moet aan
spreken. Wat gedurende zoo'n tjjdperk
wordt ingeteerd, haalt hg vaak in den
besten zomer niet weer in, zoodat de ach
teruitgang bljjvend is.
Deze ellende te verzachten is intusscben
een moeiljjk probleem. Voorop moet staan
het beginsel, dat ondersteuning bjj werk
loosheid in geenen deele het barakter van
armenzorg, van bedeebng mag dragen.
Afgezien van het feit, dat het een flink
werkman, pjjuljjk moet aar d en, wauneer
hjj, hoewel buiten zjjn schuld daartoe ge
dwongen, een aalmois moet aannemen,
mag ook deze omstandigheid uiet worden
over het hoofd gezien, dat bedeeliDg ver
slappend werkt, wjjt ze onwillekeurig
maar al te veel op den armenzorg leert
vertrouweD. Eu nu moet een verstandige
ndersteuning bjj werkloosheid juist ten
do#l hebben, den werkman gelegenheid
te geven zjjn gevoel van eigenwaarde en
zjjn energie ongerept te bewaren, opdat
hjj in bitere tjjden weer de flinke borst
zjj van voorheen, wien gem vernederin
gen terneer drukten. Met het tegendeel,
met het aankweeken dus vau slappe ka
rakters, zou de samenleving al zeer wei-
nig gebaat zjjn.
Geen bedeeling dus, we ke conclusie
uit deu aard der zaak rechritieek che
bemoeiing der overheid miQ ot meer uit
sluit. Ook inrichtingen van weldadadig-
heid kunnen zich den steun bij werk
loosheid schier niet aantrekken zonder
ia ontzenuwende aalmoezen te vervallen.
Da were weg in deze is; de werkman moet
zichzelf helpen, mst steun van overheid
en part'culieren.
T~E Ü1LJLEION
57.
Vervolg
En komt er een ander, wiens diamanten
nog kostbaarder zijn dan uwe paarlen en uw
goud, dan zal zij dien ander hare eed en toe-
fluis rren, Gij moet toch verstandig genoeg
zijn om dat te begrijpen. Ik heb die soort
van vrouwen reeds voldoende leeren kennen.
Gij doet mjj verdriet aan, Tony, klonk het
half ernstig half spottend.
De beer keek over zijn krant naar 'le bet-
de jongelui het waren jeugdige losbollen
van het zuiverste water.
Hjj schonk voornamelijk zjjn aandacht aan
den bankierszoon.
En daze zeide nuIk kan niet geloo-
ven, wat gjj zegt. Gerline i» nog te jong,om
zoo slecht te zijn
De asderea begon luid en spottend te li
chen.
Ik dacht niet,Jdat gjjjz'o verblind waart.
Uw pep* zou we^ eens kunnen proDsteeren
te^en zulk een liefde vindt gjj ook niet
r_ In ben papa's lieveling.
- jjjjj, mijoheer de bankier Erdmann zal
wel weten, hoever zjjn liefde tot zijn zoon
zich mag uitstrekken. Een danseres is 't toch
Als do arbeider z ilf de tiuudau uit den
mouwAtsekt behoeft hjj zich om van
anderen verworven stsun niet te scha
men, evenmin als zoovele instellingen
vereeuigingen, schoten e; z. dit bs-
hoeven te doen, die subsidie genieten.
M«ar hoe moet eau w?rk!ooze beginnen
met zichzelven te helpen? Op deze vraag
is het antwoord eenvoudig: «door bjjtjjds
voor den kwaden dag te zorgen.» Vraagt
men nu weder«hoe?» dan willen we
den weg der theorie verlatend
op e?n practisch voorbeeld wjjsen n.l. op
een uitstekeud ingerichte verzekerering
tegen werkloosheid*
Het is te Gent (Belgh) dat sinds eetr-
ge jaren het systeem voldoende opgelost
is. Men heeft er daar de vakvereeaigin-
gen voorgespannen, wat bjjzonder goed
ging, wjjl de^Gentsche werklieden reeds
zoo verstandig wareu gewvast zich flink
te organiseeren. Ia ons lsnd laat dit
nog veel te wenschen over, wat een re
den te neer is, om op 't Gentsche st oisel
als eea mooi voorbeeld ter navolging te
wjjzen.
Men gaat in genoemde stad van dezen
grondslag uit: men verleent aan dien
werkloozen, welke zich van te voren
(door een aansluiting bjj een vereeni-
ging of bjj een spaarkas) gewapend heb
ben tsgen de nadeelen van werkloosheid,
van ttadswegeeen geldel jjke aanmoediging
tn wel in evenredigheid van de opoffe
ringen, die zij zieh persoonljjk getroostten.
Dus: zoo de werkloeze er voor gezorgd
had, dat hjj, baiten werk zjj tide, vau zgn
vereeniging (f zgu spaarkas een uitkee-
ring kreeg van een frank daags, dan
zou hjj van het stedelijk fonds ook een
frank per dag kannen bekomen. Had bjj
zichzelf maar voor een halven frank
verzekerd, dan kreeg hjj ook minder toe
lage. Had hjj heelemaai Diet voor dej
kwaden dag gezorgd, dan kreeg hjj
ook van htt stideljjk fonds niet. Zoo
tea zorgelooze moest maar zien, dat bjj
«van de armen» geholpen werd.
Let wel, dat wij boven ook spraken
van Spaarfondsen, waaruit bljjkt, dat
niemand gedwongen wordt zich bjj een
vakvereeniging aam te sluiten. Van deD
anderen kant deelen alle vakvereenigingen,
van welke kleur of politieke richting zjj
ook zgn, geljjkeljjk iu dd stedeljjke toe
lage, uatuurljjk onder afioende controle
dat het geld volgens zgn besti mining
wordt besteed.
Met dit stelsel, dat we hier in grove
trekken schetsten, hee!t men in Gent ge
durende 3 jaren een proef genomen. En
altijd.
Och, laat ons hierover zwjjgen. Gaat gij
mede
Waarheen, Tony
Ik wil Cariii e terreden stellen. Zij
dweept met een armband, dien de juwelier
Sin zjjn etalagekast heeft, reide de
bankierszoon.
Gek, die gij ziit bromde de andere.
Nu wat mjj betreft, als gij weer een paar
honderd thaler te veel hebt, Mijn geld is het
niet.
Zij betaalden en verlieten het cafe. Delrer
keek hen een oogenblik «a, Toen riep hij een
kellner.
Kent gjj die twee jongelieden
Zeker, mijnheer, Die >lanke is een zoon
van dei rjjken bankier Erdman en de andere
is beambte aan een ministerie
Zoo, ik dank u-
Thans verliet ook de heer de zaal het
was August Braunirg, de beroemde rechtsge
leerde.
Mjjn vermoeden zal bewaarheid worden
een jonvmensch als die Anton, die zoo ver
strikt is aersakt in de netten eener dansere»,
kan ook ter wille van haar een diefstal be
gaan en vervolgens zoo diep zinken, dat bij
een onschuldige voor zjjne misdaad laat boe
ten. Ik wil alles onderzoeken en zekerheid
hebben. Wat ik thans reeds, als bjj toeval
heb vernemen, kan slechts dienen om mjjn
meemng te versterken.
Dit waren ongeveer de gedachten van den
heer Frauning, toen hjj den volgenden dag
deze glaagde zoo best, dat de Gemeente
raad toen met algemeene atemmeü be
sloot, het werkenloozenfonds definitief te
organiseeren en voor dat fonds esu ge
woon jau'ljjkseh crediet van 15000 francs
toe ta staan, Niet minder dan 12000
werklieden zjja bjj het fonds aangesloten.
In vele Belgische steden en ook in het
buitenland heeft bet Gantrche voorbeeld
navolging gevonden. Moge dit ook eer
lang van ons land gezegd kunnen wor
den, want heuscb een afdoende bestrij
ding van da nadeelen der werkloosheid
is een zeer gewichtig sociaal belaag,
Zware sneeuwstormen hebben in het
gi-bargte rondom Genève gewoed, waar
door verschillende dorpen van het ver
keer zgn afge-neden.
Over de Zwarte Zee woedt een gewel
dige sneeuwstorm.
Iu fabrieken van delirmaKrupp
te Esse i en ta Witte aa heerscht eene
groote bedrijvigheid. In den lsatstentjjd
zgn zooveel bestellingen gekomen van
oorlogsmateriee', dat men er geen raad
mee weel; niet minder den 200.000 hou
witsers zgn onderhanden, behalve de
overige moordtuigen.
Is dat niet een bespotting der 2 ie Vre-
deiconferentie die de Mogendheden wil
len bijeenroepen?
Een onaangename indruk heeft te
Berljjn het artikel gemaakt dei Engelscha
«Ai my and Navy Gazette,» dat over het
vertrek van het Russiscue Oostzee-eska-
d*r naar 0.,st-Az baudeli, waardoor
een der zsefactoren uit de Europeesche
w teren vrrwjjderd is; en dat in aanslui
ting hieraan over de Duitsche vloot komt
te 8f reken, welke zoowel in Engeland als
op het vasteland als de eenige bedreig ng
van den Europeeschen vrede zou word# i
beschouwd. «Vroeger zou Ejgeland een
vloot, var welke het eenmaal nadeel zou
kunnen veiwuchten, eenvoudig hebben
verci.tigd Thans zjj a wg tevreden, dat
het huidige ongenbuk bjjzonder guus ig
is, om Engelauds meening uit te spreken.
Deze Duitiene vloot mag verder niet meer
worden vergroot. Ftaaktjjk, Itslië, Oos-
tenrjjk, Spaije zouden waarschjjuljjü ge
noegen nemen met elke actie, welke zou
sunuen strekken om een aan den voort-
durenden vrede van Europa vjjandigge-
zind element uit te werpeD.
Deze E gelscha bemoeiing met de Du t-
sche marine zal waarschjjnlijk in de Duit
sche pers heel wat drukte veroorzaken.
Vermeld zjj nog dst de Engelsche be
wering. dat de Duitsche ooilogsvloot
te Kiel werd klaar gehouden, om van
tventueele moei!jjkheden tusschen Enge
land en Rusland parijj te trekkeD, bier
voor het huis van den bankier stond. Hij gaf
zijn kaartje af en we cl uiterst beleefd ontvin
gen.
Waarmede kan ik u van dienst zjjn.
mijnheer f vroeg de bankier beleefd, terwjjl
bij zijnen bezoeisr een fauteuil toeschoof.
De beer Brauning nam plaats en begon met
vaste stem
Mjjnheer Erdmann, het deel van mijne
komst is van hoogst ernstigen aard. Veroor
loof mij openhattig met u te spreken.
Zeker, mijnheer Briming, wees slechts
zoo goed n nader te verklaren.
fk ben gekomen om de onschuld aan
het licht te bretgen van Frans Arnold, die
verdacht wordt en beschuldigd is van dief
stal
Verwonderd rag de bankier hem aan, en zeide
toen op kouden tooa
Vergeef mij mijnheer, maar dat zal een
ondankbare taak zijn,
Ik deel uw meening niet, mjjnheer
Erdmann. Als ik die overtuiging had, dan
was ik niet van Weenea naar Berlqn ge
reisdIn mjjne oogen heeft de jonge
man het eerljjkste karakter dat ik ooit heb
leeren kennen
Ja, ja, de zoon bleek even eerljjk
ee zjjn als vroeger de vader, die zich aan het
zelfde misdrijf beeft schuldig gemaakt. Fat
wist gjj misschien nog niet mjjnheer Briiu-
ming.
Tat weet ik zeer goed, want ik ben
destjjds zjjn verdediger geweest, klonk het ern-
tig.
als een volkomen onzinnig verzinsel
wordt beschouwd. Jnist te Berljjn is de
schrikkeljjke druktemakerjj der Eugel-
schen over bet gebeurde te Doggeisbank
van den beginne zeer koal opgenomen
als veel geschreeuw maar weinig wol.
Wjj weten hoe in de Fransche Repu
bliek in den laatsten tgd den Zondag
ontheiligd wordt.
Daar schjjnt nu verandering in gebracht
te worden. De hooge arbeidsraad, heeft
in een Vrjjiag gehouden vergadering den
wea8ch uitgedrukt, dat eene wekeljjksche
rustdag den werklieden verzekerd moet
worden. Daartoe i# de Zondag gekozen.
De tooneel-censuur is in Frankrjjk
afgesch ift. Da.r is nu wel niets bjj ver
loren, dear de theaters eu Vrle café-con-
ceits onder toezicht der regeering toch
al een niet te overtreffen peil van onze
delijkheid bereikt hebben.
Toen de minister C h a u m i i n de
Kamer er op wees, dat de censuur be
houden moest big ven in het belang d#r
openbare zedeljjkheid, werden zjjue woor
den met groote hilariteit begroet.
In gewoc# omstandigheden zouden wjj
de afschaffing betreuren, nu echter niet
daar erdoor een einde wordt gemaakt
aan de schijnheiligheid der gouvernemen
teel buide.
De minister-president Combes heeft
zich dank den steun van J a u r s en
de overige socialisten, in de Kamer kun
nen handhaven. Men roemde hem zelfs
als een energiek man.
«Verwonderlijk», schrjjft de Parjjsche
correspondent van het «Berl. Tag.», «is
de lichameijjke ftischheid van deu bjjna
zeventigjarigen C o m b e s. Na de kamer
debatten, die tot halt acht duurden, zag
ik bem in de opera, waar hjj de gala
voorstelling ter eere van de Italiaansche
Kamers van Koophandel in de b jste stem
ming bjjwoonde.»
Zoo wordt de man verheerlijkt, die
Frankrjjk in beroering heeft gebracht.
Hoe lang nog
De Engelschen protiteeren van d#n
Ru-siech-Japanseben oorlog om hnn in-
vlued in het Oosten te vtrmserderen nn
Rusland de handen vol heeft aan Japan.
Er zgn zes nieuwe Engelsche consu
laire ambtenaren voor Perziö benoemd
en dezen zjjn zoo geplaatst, dat zjj met
de reeds aanwezige consuls van Groot-
Brittanië esn ntt vormen, verspreid over
het geheele Perzische rgk.
Benoemd zgu een consul-generaal, wo
nende te Mesched, drie consul» voor
Kertnansbab, Seistan en Bender Abbas
en twee vice-consuls voor Teheran en
Kaio. De Loudensche dagbladen leggen
er den nadruk op, dat het bjj dez8 be
noemingen niet gaat om de bevordering
der Eugelsche en Indische handelsbelan
gen, doch in de eerste plaats om de be- 1
vestiging van den wettigen Engelschen
politiefeen invloed over het geheele land
Ah, dan ia het ook natuarljjk dat gjj
den zoon ia bescherming neemt.
Dat zou ik zelfa doen, al was het mij
volkomen vreemd. Het ii onze plicht als mensch
da onschuldigen te beschermen.
De bankier trachtte een spottend glimlach
je te verbergen En ik zeg u, dat gjj uw
tijd aan een ondankbaar werk verspilt. Mag
ik u ook vragen; welken weg gij zult inslaan
om dat edele doel te bereikeD
Mjjn weg zal recht op het doel gericht
zijn. En nu zal ik de vr;jheid nemen u een
vraag te doen, mijnheer Erdmain, Is het u
bekend, dat uw jongste zoon Anton voorne
mens is zeer ernstige bitrekkingen aan te
knoopen met een hier ter stede algemeen be
kende schoonheid, de eerste danseres Cerline
Marietfe Bertoldi of zooals haar eerlijke
Duitsche naam luidtKatharine Schmidt Gjj
ziet, hoe uitstekend ik ben ingelicht.
Mijn hemel, die betrekkingen zullen wel
niet van ernstiger aard zijn, dan van honderd
anderen met dergelijke dames.
En is het u ook bekend, mijnheer Erd
mann, dat aw zoon belangrijke sommen in
den vorm van kostbare sieraden aan de
voeten dezer danseres legt.
Nu scheen da bankier toch een weinig te
ontstellen.
Gij schijnt werkelijk nauwkeurig onder-
ricit te zjjn, mijnheer. Maar, hoe dat
zjj ik begrijp niet» welk verband er bestaat
tusschen de relaties vau mijn zoon met die
dause es en de zaak waarvoor gij zgt hier ge
komen.
De Regeering der Yereenigde St#ten
heeft bjjna van alle Europeesche Mogend
heden bericht ontvangen dat zjj de uit-
noodiging tot het houden van een tweede
Vredesconferentie in beginsel aannemen.
Van de Nederlandsche Regeering ontving
de heer Hay, het bericht, dat zjj gaar
ne het denkbeeld aanvaardt dat die Vre-
des-conf-rentie te 's-Gravenhage zal ge
houden worden.
Te Chicago heeft een vreeseljjke
gasontploffing plaats gehad op de ter
reinen der «Peoples Gas Company».
De ontploffing deed over een halve
mjjl afstand overal glazen breken en
muren scheuren. Een huis zakte in, waar
in 40 mannen aan het werk waren, die
waarschgnlgk allen omkwamen. Tot nn
toe zgn reeds 40 dooden gevondeti, ter
wijl een aantal perionen worden vermist.
De op het terrein aanwezig# kolenvoor-
raad vloog in brand en het is een groot
geluk d»t men ait twee in de nabjjheid
staande groote gastanks het gas kon la
ten ontsnappen anders ware wellicht
Chicago verwoest.
In de stad heerschte een paniek en
de gewonden bleven langen tgd onver
zorgd, daar iedereen uit de gevaarljjke
omgeving der gasfabriek vluchtte
Te New-York is weder «en op zienba-
rende juweelendiefstal gepleegd.
De juweelen van Martha Washington,
zuster van den Amerikaacschen Vrjjbeids-
held, welke iu de familie gebleven zgn
en van het eene geslacht op het andere
overgingen en thans in bezit zjjn van
Mevrouw Alexander waren, zgn, naar
onlangs gebleken it, en door andere,
grcotendeels valsche,steenen vervangen.
De juweelen, vooral van waarde om
hun historisch belang de eigenljjke
waarde was 25.000 dollars zouden
door Mevrouw Alexander worden
geschonken «au haren zoon Arthur,
die in het husveljjk treedt met Miss^H e-
lena Barny. Maar toen mevrouw A.
den bruidegom het kistje ter hand wil
de stellen, bleken de antieke kostbaar
heden door moderne van geringe waarde
of waardeloos, vervangen.
De politie doet overal onderzoek, maar
tot dusver werd geen spoor vau den dief
of de dieven ontdekt.
Da Russische en Japansche legers in
Mantsjoerjje maken zich nog steeds ge
reed voor den strjjd.
Te Moekden gelooft men dat van een
gevecht nitts zal komen, voordat de len
te is ingetreden, daar de bodem veel te
hard is om bewerkt te worden. Het zon
de voortdringende partjj beslist onmoge-
ljjk zgn tbans nieuwe loopgraven te ma
ken.
Op sommige punten zijn de vjjande-
Ijjke legers zoo dicht bjj elkaar gelegerd,
dat de soldaten praatjes kunnen maken.
Heel vriendseharpeljjk bieden ze el
kander sigaretten aan. Zoo sluiten ee
1 Misschien bestast d;ar tusschen een zeer
nauw veibsndreeds nu durf ik dit veronder-
stellen, klouk ernstig en plechtig het anG
woord.
De houding des heeren Erdmann verried
hoe pijnlijk deze woorden hem troffen.
Mqnheer Brauning, ind en ik mijnen
zoon niet onvoorwaardelijk geloofde dan
zouden uwe woorden wel in staal zjjD, slech
te gedachten bij mij op te wekken. Maar God
zjj dank, al is mjjn zoon misschien ook licht
zinniger dan ik wel zou weascheu zoover zal
bij zich toch nooit vergeten, zeide de bankier
het hoofd schuddend, met trotich afwijzend
De advocaat zag hem ernstig a«n. Zou
ik u mogen verzoeken mij eens omstandig te
willen mededeelen, hoe en op welke wijze
die brief destijds is verdwenen f
De bankier was boos eu gevoelde zich bijna
beleedigd, en toch lager in die trotsohe, zelf
bewuste kalmte van den rechtsgeleerde iets
onverklaarbaars, dat den geldman een angstig
gevoel aanjoeg.
Hq Vertelde nauwkeurig de gansehe toe
dracht der zaak, bijna met dezelfde woorden
als Frans.
Goed, zeide nu Brauning lang'aam en
met nadruk. Goed. En alsjde blief niet ergens
is tusschen gesehoven, wat gij bepaald ont
kent waar kan hij dan gebleven zijn?
'{Wordt vervolgd)
