5874
Donderdag 15 December 1904
29ste Jaargang.
übagèlaè voor cföooró- en
PREMIE.
Wat wij als billijk verzoek
Waltuer Claus.
HET ONTROOFDE KIJSD.
B[JITEi\LA.N i),
Afzonderlijke nummers 0,03
25 Cents A Contant.
Staatsdwang.
Engeland.
Italië.
Spanje.
Ooitenrij k-Hongarije.
Frankrijk.
De Oorlog in het Oosten.
ABONNEMBNTSPBIJ 8 i
Per 3 maanden voor Haarlem
f 1,26
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Dit blad verschjjnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.,
Hoofd re dacteu r-D i r e c t e u r W. KÜPPER8.
B U B A U St, Janestraat Haarlem.
AGITE MA KON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTBNTIEN
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 7l/«
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie fa Contant
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Oénerale Publicity, Etrangère
Q.L. DADBE Co JOHN., f. JONES SueeParis ZlbisFaubour Montmartre
Voor onze abonné's stellen wjj ver
krijgbaar de nienw verschenen Roman
van de haod des Heeren A. Op de Laak,
getiteld
Dit in tweekleurig omslagpapier be
werkt boek, gelrukt met duidelijke eo
nieuwe letter, is een keurige uitgave,
zeergeschikt voor Kerstmis of Nieuw
jaarsgeschenk.
Deze Roman is uitfluitend voor onze
lezers beschikbaar tegen den geringen
prjjs van
Franco per post vet hooging met 71/,
Certs.
Zij, die zich thans abonnee-
rei, hebben eveneens recht op deze Pre
mie en ontvangen bovendien de num
mers, verschijnende voor 1 Januari, gra
tis.
vragen, dat is steun t<t geven aan de
goede pers in het algemeen en aan onze
stadgenooten in het bjjzonder steun voor
ons blad.
De Katholieke pers heeft het recht ook
ia het publiek als zoodanig te worden
erkend en daarom vragen wjj om vol
doening van dien leehtmatigen eisck.
De libeiale eu neutrale bladen groei
en tierig op eu waar schuilt de hooidfout
t*u opzichte van de katholieke per.-?
Die schuilt hierin,dat zeoveie oprechte
Katholiekeo, die linnenkamers nooit efen
slacht blad zallen ter hend nemen, zich
niet ia het publiek kannea veitoouea, of
zjj gekoeleu een even piotselinga als on
verklaarbare behoefte n,ar neutrale lec
tuur.
Dan nemen zjj een niet-katho'iek blad
ter hand. En de eerzame huisvader, voor
wien het huidige paginisme uit den booze
is, die gruwt van de zich steeds breeder
uitstallende zedeloosheid, die zjja zoueu
eu dochteren met trouwe zorge opvoedt
ia de alleenzaligmakende leer der Moeder
kerk, hg offert zjja stuiver aan het or
gaan, in wisns eerste kolommen het mo
derne heidendom, op wiens laatste pagina
de meest weerzinwtkkends immoraliteit
hoogtjj viert.
En waarom
Omdat «het niet s'aat» naar een Ka
tholiek blad te vragen, omdat, met ande
re woorden, het Room<cbe geloof goed is
FEOILLRIOJS
13
Vervolg)
Terwjjl het publiek zich weder vermaakte,
hadden Braun en Kolter een onderhoud dat
nu juist niet van de vrieDdschappeljjkste was
tnwjjl bovendien de onuitstaanbare B;n met
sjjne sarrende opmerkingen beiden nog meer
Verbitterde *n aanhitste.
Ik ben ontegenzeggelijk altijd een wel
willende en inschikkelijke patroon voor u
geweest, sprak kolter op boogen toon tot den
komiek van zjjn troep, en ik beb veel van u
kunien verdragen, maar nu loopt toch de
maat orer, en zulke eigendunkelijke handel
wijze als heden, kan ik mij onmogelijk laten
welgevallen,
Natuurlijk 1 viel de baron n schamper
in, want wat rechtvaardig is voor den een,
is billgk voor den ander.
Braun rerwaird gde zich niet om op de
aanmerking van Ben ie antwoorden, en sprak
op beslisten toon tot Kolter
t Nu, stuur mjj en mjjn zoon dan maar
weg, ik zal mjj zelf wel redden.
Dat geloof ik gaarne, hernam Kolter,
die zich in zjjne waardigheid van directeur
bitter voelde gekrenkt, gjj weet maar al te
voor de huiskamer maar niet deigt ia het
publieke leven.
E i het gevolg dier onbegrjjpe'jjke laks
heid?
Dat in alle openbare vervoermiddelen,
dat in alle koffl ihuizen, hotels en tutti
quanti, het saatal Katholieke bladen mi
nimaal is, vergeleken met de bergen neu
trale eu ongeloovige lectuur, die gretig
verzwolgen worden.
Wjj doen dairo n een billgk verzoek,
dat wie Katholiek is, zich ook als zoo
danig toone in bet openbaar leven.
Een katholiek blad mag niet vergeten
worden met iamiliebeikhten wanDeer zjj
in eigen stad plaate vioden. Die kit ine
zesregelige advertenties behooren het goe
de katholieke blad.
Wanneer alle Katholieken de goede
pers steuoden, ieder meer iu 't bjjzonder
die conrant, welke in de plaats hunner
nwoniag verseajjat, atv zjj wilden leeren
op gepaste wjjze en zonder overdreven
vertoon t« getuigen voor hnn geloof, ook
op het gebied der journalistiek, dan heb-
bsn wjj een reuzenschrede voor uitgedaan
op den goeden weg, die leiden moet tot
een volkomen gelijkstelling van de Room-
sche met de neutrale pers.
Wjj hopen intusschen dat onze lezers
het niet bjj het maken van een goad voor
nemen zullen laten.
Immers met g>ede voornemens is de
hel geplaveid, en wjj zien de noodzake
lijkheid volstrekt niet in om het aantal
vierkante meters plavtisel daar ter plaatse
met nog eenige honderden te vermeerde
ren.
De daad bjj het woord gevoigd en ieder
steune de goede pais id 't algemeen eu
die van zjjn stad iu 't bjjzonier.
De vrjje burger komt langzaam aan door
een sociale wetgeving oud jr Staatsdwang.
Reeds na bepaalt de Staat hoe en hoelang
den mensch mag arbeiden, tal van speur
ders loeren er op om deo wtrkgiver te
betrappen op overtreding der arbeidswet
ten.
De jorgaren worden geschoold om rech
ten te eischen, zonder plichten te ver
vullen. Arbeiden wordt als eea ia-t be
schouwd. Spaarzaamheid en vlgt, b iie
deugden voor de Cnriateljjkbeii ea zede-
Ijjkheid, worden verwaarloosd, men zou
heel wat le ljjks kunnen naar voren bren
gen door ze eens onder het ontleedmes
te nemen.
De jeugd wordt geen arbeidszin maar
genotzucht ingeprent.
Bjj al de sociale wetten, die zjjn en
nog komen zulle», rest de vraag, wie
geeft den Staat bet recht, het vrjje men-
sehenleven te kluuteren in banden? Heett
goed, dat gjj ia mgne zaak groote diensten
bewijst, en dat ik moeilijk een tweeden ko
miek vind zooals gij zjjt. Maar wilt gij mjj
verlaten, dan lian ik u zulks niet bele'ten
evenwel geelt de wet mjj het recht, u hier te
houden, totdat oaze overeenkomst ten einde
is.
Het Tirige, ontembare karakter van Braun
barstte nu in zjjne volle kracht los, en zjjne
zwarte oogen schitterden zoo onbeilrpelleud, en
zjjn gelaat vertrek zich zoo ontzettend, dat
allen zelfs vader Kolter ontsteld ach
teruit dtinsden, Wat P riep hjj met half ver
stikte stem, terwjjl hjj de vuist balde en zjjn
hoofd trotsch omhoog wierp, gjj wilt mjj en
mjjn zoon dwingen om vanavond op te tre
den.
Uw zoon niet, antwoordde Kolter, want
ook mjj komt het inderdaad voor, dat hij niet
recht fiksch is. Maar gij geniet de beste ge
zondheid, en ik zie waarlik niet io, waarom
ik, alleen om aan uw nukken te voldoen, scha
de zou moeten ljjden.
Goed zoo, goed zoo 1 riep Ben daartns-
scben, terwjjl hjj in de handen klapte.
Zeg, verwensehte echo, als ge niet aan
stonds wilt zwjjgen, zal ik je den mond stop
pen, dat het je lang heugen zalbulderde
Braun, waarop bet laffe heersohap ijlings het
hazenpad koos en voor de oo^en van zjn
szersterken vjjmd verdween. Braun wierp
hem een blik vol innige verachting achterna,
en ging toen voort. Gjj praat daar van scha
de, Kolter, maar hos is dat mogelijk,
daar het publiek zjjn entree reeds heeft be
de Staat het recht den mensch dwang op
te leggen in zijn particulier leven, in zjjn
handel en wandel?
Voortgaande op het glibberige p-d,
waarop de Staa* zich thans bewsfgt, zal
het heele private leven ondsr Staatjiwang
komen en zal de Staat in Je toekomst
het particuliere leven van dan mensch re
gelen.
Zeer terecht hesft de heer Fabi as
er onlangs op gewezen, waar bjj schrij
vende over den dwang der verzekeringen,
zegt
Ja, als de dwang eenvoudig aan den
mensch het zeggenschap ontneemt en zjjn
particulier leven vergalt, ja, als de dwang
gemotiveerd wordt, dat de menschen uit
eigen beweging er niet genoeg toe ko
men om zich te verzekeren, wordt dan
eigenlijk nirt erken 1, dat men hier mat
een Scaatscurateele, een staatsvoog-
dij heeft te doen Met eea meer Duitsch,
dan Nederlaadüch Instituut
De Staat gaat in menig opzicht meer
eene socialistische dan sociale richting op.
Verwas ring wordt gebracht in ds hoof-
den der deuken eu het verwondert ons
niemendal bjj het geven en nemen dat
in onze dagen ir het maatschappelijk
leven plaats heeft, de gelederen der
sociaal-democraten te zien versterken.
Zonder rotsvaste raeeningen, steunsmde
op evenzoo hechts begin»elen, beleven wjj
gevaarvolle tjjden.
De «Times» meldt omtrent d9 aan
komst van Russische deserteurs te Lon
den, dat het bjjaa alten Russische Isr&ë-
lietische reservisten zjjn, wslke een gest-
vrjje ontrangst genisten in de volkswjjk
bjj hun geloofrgenooten van Whitechapel.
De «Times» durit het aautal deserteurs
zelfs schatten op meer dan 13,000, die
aldus, in den loop der jongst i vier maan-
dea,naar de Engelsïhe hootdstai gevlucht
zjjn. De meeaten van hen zien er Huk en
werkkrachtig uitze gaan meestal do> r
naar Liverpool tn schepen zich daar ia
voor de Vereenigde St tteu en Caaaia. De
vorige week zjjn meer dan achthonderd
Russische deserteurs tiaar A nerika rer-
trokkm eu mea verm ielt, dat deze wesk
nog tweehonderd de rei» naar Argentiaië
zuilen ondernemen. Iu de synagoge ran de
Cannoa-wjjk wordt dageljjirs aan ruim ze
venhonderd van deze raderUndsloozen,
voedsel verstrekt. De aller,armsteu bljjvao
in Engeland.
Groot, zeer groot is de werkeloosheid
in Engeland eu de bladen berichten, dat
er gisteren een gro »ts meeting zou ge
houden worden in de Cily van Londen
om middelen te zoeken ter leniging van
de ellende, veroorzaakt door de weik-
loosheid.
Men schat het aantal werkeloozen
in Londen op 200 000.
Alle blsdea houden zich bszig met
dit vraagstuk, dat zeer ernstig is en
taald
O ja, voor vandaag ben ik zeker ge
dekt, antwoordde de aangesprokene, maar in
de eerstvolgende dagen zal mjjn geldbeurs het
zooveel te beter voelen, want het publiek laat
zich niet bjj den neus nemen, eo zal het mij
ten hoogste kwaljjk nemeD, dat verscheid-ne
nummers van het program worden weggelaten
en vooral, dat meeBter Braun zjjne geliefkoos
de grappen niet heeft vertoond. Din eersten
van iedere maand weuicht gjj stipt te woeden
uitbetaald, maar :k vraag u, hoe kan ik blij
ven beta'cn, als ik tengevolge van uwe dwa
ze grillen slechte raken maak P
Gij hebt gelijk, Kolter, hernam Braun,
na een oogenblik te hebben nagedacht maar
toch kau ik oamogeljjk anders hendelen, ja,
ik moet u zelfs dringend verzoeken zoo
gjj veria tgl, dat ik nog langer bjj u in dienst bljjf
om morgen aan den dag reeds uwe voor
stellingen al te breken en Dres 'en te verla
ten.
Algemeene verbazing Immers, de Dresde-
ter Vogelweide werd voor den besten tjjd van
het gansche jaar gerekend, men ver liende ge
durende die dagen het meeste geld en Braun
werd dan ook overstelpt.door een stroom van
verwjjtingen, waaraan het gansche gezelschap
grooten en kleinen, deelnam.
Hjj liet echter alles langs zjn -koude klee-
ren afloopen, en antwoordde onverschillig
Doet wat gjj niet la en kunt, maar dit
zeg ik jelui, dat geen macht ter wersld mjj
dwingen kan om hier nog eens op te treden.
He politie kan mjj op het koord deepen,
moeilijk op te losses. De cgfers van den
export- en importhandel zjjn hooger dan
ooit eu, naar deze cgfers te ooriselen,
zou de toestand zeer gun.tig moffen zjja.
De tegenstalliug van deze slotsom en
de werksljjkheid wakt smartelijke ver
bas ng.
Een particuliere raaatschappjj hesft
250 acres land in Harwich aangekocht,
waarop zjj voornemens is tea reuzen tok
te bouweu met een oppervlak van hon
derd acres waarin hst grootste schip ter
wereld opgenomen zal kunnen worden.
De ko tea worden geraaml op 2.5
millioen pond starling.
De spoorwegstaking is in Italië drei
gende.
In Verooa, Tarjjn, Rome, Florence,
Napels, Reggio, Calabria, Catania en ver
scheiden anders steden haddsn gisteren
vergaderingen van spoorwegpersoneel
plaats, waarin beslotea werd de trlge-
msene staking op alle spoorwegljjnen te
pioclameereo, indien ds Regeeiing wei
geren zon een toestemmend antwoord te
geven op h«t aires, dsn Minister-presi
dent overhandigd, of de hnlp der troepen
op de spoorwegen nog verdsr nooJig
zon achten.
Bui land.
De aanltiiiag vau de ontslag-aanvrage
vau den Minister ran Justitie Mo er aw-
j e f 1 zo liggen in hat voornemen der
Moskouar eu Peterabnrger advocaten, by
het oremzndigea der genomen beslatten
van den Minister van Binnenlandsche Za
ken uiteen te zstten, dat da leiding
van hst Miai.tsri# van Jmtitie in audtre
handen moast overgaan, iadiea m»a te
Raslaai eau goeden rechtstoestand in 'l
levea roepan wille, M o e r a w j ef t wien
dit voornemen ter keuuisso kv«m, wat
hui voor met zjjn aanvraag om ontslag.
Hjj gat als reden op, dat hg als aan
hanger der autocratie met zjjn ambtena
ren niet sameuwerken kou, As eventu
eel opvolger vau Moerawjeff wordt
de ambtenaar aan het Ministerie van Jus
titie barou N o 1 d e ga noemd.
Bjj de bstoogers, die Zondag te
Petersburg tegen den oorlog demonstreer
den, hadden zich ook vele jouge vrouwen
aangesloten. De politie was in grooten
getale bjj de hand, daar zich in de gan
gen van vale openbare gebouwen agenten
verborgen hidden, om op het eerste sein
van ds straat ter assistentie te komen.
Deze maatregel was reeds eenige da
gen ts roc«n, m l het oog op mogelgks
oetoogingen, door het hootd der pottue
genomen.Iu tal van straten natn bet tu
mult zoo'n omvang dat het tram- eu
rjjtuigverkeer moest wo den gestaakt. Da
groote magazgaea waren alle gesloten,
wat duor de politie d.-ingen t was ver
zocht. Dat de gendarmes op heel wat te
genstand stuitten, bljjkt nit het teit, dat
eerst na vier uren de orde Wder was her
steld. M er dan honderd personen wer
den trmttg verwond, en velen werden
io hechtenis genomen.
maar mjj aan het danssn brengen, dat kan ze
niet, dat kan ds heele wereld niet, ha hal
Zoo is mjjn besluit, en daar gaat niet» af.
Goeden nacht I Bjj deze woorden ging hjj de
deur uien den ganschen avond werd hjj
met meer gezien.
He goede, gemoedeljjke Kolter zaterleeljjk
in, hjj trok een gezicht oa een steen te ver
marwen want hoe hjj ook de zaak van alle
kanten bekeek, altjjd kwam 't hem schadeljjk
uit, Brak hg hier de voorstellingen af, dan
ontglipte hem een a&rJige winst; bleef hjj
hier, eu o tsloeg hg den grilligen Braun, dan
erloor zjjn gez Ischap een der beste kraohten
en deszelfs goede naam zon daardoor een
kuak krjjgon, die niet licht te harstdien waa.
Hem bleet dus nieia over, dan van tWee kwa
den het minste te kiezen, en hg beslootzich
te schikken naar zjjn hansworst. Dentelfden
avond nog deelde hjj aan alle leden van zjja
troep mede, dal zjj zich tegen dea volgenden
dag reisvaardig hadden te maken. Allen schik
ten zich, hoewel ongaarne, in het onvermjj-
dcljjke alleen Ben, de baron, verklaar ie mot
gemaakte voornaamheid, dat hjj et ver, zeer
ver beneden zich achtte om te bnigen vo.r
de heerschap^ van em rerachteljjken hans-
wo.st; en daar Kolter heimelgk big was, op
dezen manier van den ellendigen -en af te
komen, gaf hjj dezea zjjn ontslag, dat hij op
hoogen toon vorderde.
Toen den volgenden morgen Braun in
kennis word gesteld met het bestnit van va
der Kolter, g ng hjj naar hem toe, drukte
hem harteijjk de hand en beloofde hem zjjne
De correspondant van de «Standard» te
Petersburg heeft na ds opstiotjes aldaar
een onderhond gehad met een voornaam
ambtenaar. Deze verklaarde, dat wat
te Petersburg had plaats gehad nists was
in vergeljjking met wat in de provincia
voorkwam. Te Witebsk waren dris
regimenten aan het muiten geslagen, zjj
plunderden de stad te Wiasma geschied
de hetzelfde. In de gonveriiementea
Jekaterinoslaf, Kazan en Saratof kwamen
de boeren in opstand.
Met angst wacht men, zeide de amb
tenaar verder, in hofkringen op den uit
slag van den strjji tusschen de partjj van
S v i a t o p o 1 k-M i r s k i en die van de
grootvorsten. Maar hg was van oordeel,
dat da eerste par tg zon winnen en dat
weldra een eekase zal verschijnen waarin
hervormingen worden aangekondigd.
Zondag hadden in Valencia hevige op
stootjes plaats tnsschen kerkelgken en
republikeinen, naar aanleiding v aa de
processie ter gelegenheid ven het jabilé
der Dogmaverklaring O. L. Vr. De
deelnemer aan de processie droegen
wapen», wat de republikeinen als een
bedreiging aanvaardden. Na het uiteen
gaan der processie had e#ri botsing plaats
en van beide zjjdaa weri geschoten. Ook
de troepen maakten gebruik van hun
ManBergeweren.
Er heerschte een verschrikkelijke pa
niek en velen werden gewond. Eerst
des avonds kon de rast weer hersteld
worden. De stratsn en pleinen zjjn
zgn door de troepea bezet.
In Weenen is de Universiteit gesloten,
daar de Duitsche studenten tengetale van
500 fa eftige bttoogirgen hielden tegen den
rector van de universiteit aldaar, omdat
deze niet geantwoord had op hnn adres
be' reffende de gebeurtenissen te Innsbrück
Ten slotte zjjn zjj in de kamer van den
rector gedrongen en hebben alle ge
schriften in een andere taal dan de
Dnitsche verscheurd en verspreid.
Het curatorium der Hooge school heeft
naar aanleiding der gebeurtenissen be
sloten deze te sluiten.
De «Matin» deelt in een geheimzinnig
ber'eht mede dat de rechter, belast, met
het onderzoek naar den dood van Sy v e-
ton, een belangrjjke ontdekking zon ge
daan hebben.
Hg zon een telegram gevonden hebben,
afgezonden op dea dsg van Syreton's
dood en van dezen iuhond«Spreek er
niet van. Laat dea doode in vrede
slapen.» Dit telegram zon on lerteekend
zjj o door Menard, dea schoonzoon van
Syveton.
Het Russische leger bjj Moekden worde
thans op 400,000 man geschat, waarvan
40.000 tof de ruiter jj behooren.
beste krachten te zullen inspannen om den
goeden naam van het gezelschap op de
eenmaal bereikte hoogte te honden.
Tegen den middag, toen de groote weide
stil en verlaten was, en alle eigenaren van
kramen en spellen zich aan hun middag
slaapje hadden overgegeven, zette zich treu
rig een lange trein in beweginghet waren
de kermiswagens van Kol ers gezelschap. En
toen des avonds de drukte en hetjgewoel weder
een aanvang namen, was er een ledige en
verlaten plekdie waar de tent had gestaan
van Kolter, welke na vertrokken was, tot
groot) verbazing van de an lere kermisgasten,
ea tot groote teleurstelling van het talrjjke pu
bliek dat heden zoo graag de voorstellingen van
het vrooljjke koorddanterivolkje had bjjge-
woond.
Een
NIEUWE PBBSOON VEK3CHUNT
TEN TOONBBLE.
Thans verplaatsen wjj den vriendeljjken lezer
in een achterka nertje van het //Kleine Rauch-
haus,» een herberg van Dresden, waar de fide
le Kaspir en zjjne vrouw hannen intrek heb
ben genomen.
Zjj was zwaar ziek geweest doet sedert de
laatste vier en twintig nur was een aanmer
kelijke biterscbap ingetreden, en vandaag
voelde zjj bjj haar ontwaken alsof een nieuw
leren haar bezielde.
Wordt vervolgd)
