No. 5876
Zaterdag 17 December 1904.
29ste Jaargang.
2ïagèlaó voor ciïooró'en
PREMIE.
Een pijnlijke doorn.
Waltüer Claus.
HET ONTROOFDE KIND.
BUITHS lV L AND.
BUREAU St, Jansstraat Haarlem.
25 Cents Contant.
Rusland.
Ooitenrijk-Hongarije.
Frankrijk.
Duitschland.
Het Verre Oosten.
De Oorlog in het Oosten.
ABOWHEMEMTStBIJio
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de oTerige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nnmmers
Dit blad verschjjnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
Hoofd re dacteur-Directenr W. KÜPPERS.
PRIJS SBB ADVBBTBHTIBB.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 7l/t
Groote letters worden beregend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitéEtrangèri
M A WOUT AGIÏ I/TêT ff.L. JDA.DBE fy Co JOHN., Jb. JONES Suee- Part» SlbtsFaubour M ontman re
Voor onze abonné's stellen wjj ver
krijgbaar ds nieuw verscheoen Roman
van de haod des Hseren A. Op de Laak,
getiteld
De Inhoud van dezen Roman is als
volgtI. In de Smidie. II. Op bet Kas
teel. III. De nieuwe leermeester, VI. Tee
kenen der toekomst. V. Hervallen. VI.
Aan de Hoogeschool. VII. Booze mach
ten. VIII. De Wraak.
Een kenriga uitgave, zeer geschikt voor
Kerstmis of Nieuwjaarsgeschenk-
Deze Roman is uitsluitend voor onze
lezers beschikbaar tegen den geringen
prjjs van
Franco psr post veihooging met 7!/j
Cects.
DflT* Zjj, die zich thans abonnee-
re*, hebben eveneens recht op deze Pre
mie en ontvzDgen bovendien de num
mers, verscbjjnenie vóór I Januari,
gratis
De We t op hat Hooger-otderwys schijnt
voor de liberalen een doorn in het vleesch
te zjjo, die hun pijn doet. Geen gelegen
heid labt men voorbijgaan, zonder er
op tarug te komen en op het in hnnne
oogen monsteriense te wjjzen, dat er ligt
in de toekenning van den effectus-eivilis
aan e examens afgelegd ean byzondeie
O niversitfciten. Het was ook zoo n heer-
Ijjke gednchte, dat niemand ooit met dtn
titel van meester in de rechten ot van
doctor in de medicjjuen, in de wy»begeerte
of in de onde talen zoude pry ken, zon
der eeut den weg der Staatsuniversiteit te
hebben bewandeld of ten minste voor de
professoren eener dergelijke universiteit de
bewyzen te hebben afgelegd, dat het licht
der Wetenschap hen voldoende beschenen
had. Zy, die niet verkozen de Weten
schap langs dien weg te bestndeeren, za
gen zich uitgesloten van bet verkrygen
van dien titel en daardoor van vele hooge
staatsambten. Het stichten van Vrye Uni
versiteiten verloor daardoor zjjne groote
aantrekkelijkheid in het woord van den
te vroeg ontslapen Mr. Balhman n:
«Wy hebben getne mannen», vond daar
in zyne waarheid en zjjne verklaring.
Nu zal dat anders worden eu —de li
beralen vinden dit natuurljjk allesbehalve
prettig. Zjj zjjn er by na verbijsterd over
en Mr. van Houten, hoe scherpzin
nig ook, kan het in zjjn vie.deD politic-
ken brief maar niet begrijpen, hoe het
mogeljjk is, dat de Staat, het recbt tot
het verleenaa van graden, hetgeen hjj toch
uitsluitend moest bezitten, uit de hand
beeft kannen geven en nog miade*, hoe
de werkeljjke ontwikkelde prot«»tantache
staatslieden en rechtsgeleerden er toe heb
ben kunnen medewerken dat heele rechts
beginsel te verkrachten.
Van de Room schen, al geeft bjj toe
dat onder hen ook wel bekwame rechts
geleerden en staatslieden zijn, kan hy zich
dat nog wel verklaren.
Daar toch st-lt men, al z'gt men hit
niet hard op, de Kerk boven dsn 3iaat
en nn<tltchts fl 100,000 gulden aan geld
noodig heeft en nog 25 jaren den tjjd ziet
de heer Van Houten, met zjj profe-
tischen blik de Utrechtsche Rijksuniver
siteit reeds verdwjjnen sn plaats maken
voor ean R.Kath. Universiteit iu de oude
bisschopsstad, waardoor dan het ideaal
van Dr. Schaepmsn z.g. zou ver
wezenlijkt worden.
Ja, hy hasft een scherpen blik, de oude
heer en voelt waar de Roomschen heen
willen. Hy kent ze op zjjn duimpje en hjj
is hun vriend niet. Hjj ziet ze niet graag
aan het roer, hjj ziet ze niet graag in
de hoogte komen, en die Vrye Universi
teiten met den efleotus civiiis begiftigd,
zie, dat aou hen zoo snel vooruit kunnen
brengen.
Dat zou vooral den Roomschen zoo'n
macht kunnen geven.
Nu reeds zjjn zjj zoo sterk en spelen
eigenlyk in de Kamer de eerst9 viool,
want Dr. Kuyper moet wel naar hun
pjjpen dacsen. Maar dan
Ziet, dat moeten de protestanten,ook de
geloovige politieke volgelingen van Dr.
ven is over het gosd recht van het bs-
staai van Vrjjs Universiteiten, met de
macht tot toekenning van grndeu, is van
nul en geenar waarde. Er wordt geen
acht op geslageD, geen notitie van geno
men. «De Staat alleen heeft dat recht»,
ik zeg dat, ik, de heer Mr. Samuelran
Houten, en daarmede basta En ik
zeg ook, en voorspel, wat de Katholieken
na zullen gaan doen, en U, protestanten,
u zeg ik, dat de Katholieken u zullen
overvleugelen en dut zy eindeljjk de baas
zollen spelen in Nederland. En praat er
nu maar niet meer over,ik heb gezegd
en het is zoo.
Wy zullen er dau ook maar het zwjj-
gen toe doen en eenvoudig onzen gang
gaan. Is de Wet op het Hooger Oaderwys
er eens, dan zullen de Katholieken wel
te weten komen, wat hun in,de toekomst
te doeu staat, blyde dat bethun tenmin
ste mogeljjk is eene katholieke Uuirer-
siteit te stichten, waaraan zjj werkeljjk
iets hebben en zoo ditgebenrt, nog moer
verheugd, dat het hunnen zonen moge
ljjk zal zjjn den weg te vinden tot alle
hooge staatsbetrekkingen, zonder gedwon
gen te zjjn zich bloot te stellen aan de
gevaren eener beoefening der wetenschap
pen, waaraan de grondslag van de eeuwi
ge Waarheid ontbreekt.
Of de Heer Van Houten er echter
in slagen zul verdeeldheid te brengen
tusschen de partjjea der recht^rzyde en
eenigen van de Protest inten los te ma
ken van de coalitie om zi by de verkie
zingen mede te doen gaan met de oppositie?
Heel veel vrees hebben wjj er nog niet
voor, maar toch het is zoo'n geducht
wapeD, die vrees voor de oppermacht der
RoomschenZjj heeft al meermalen goede
diensten beweaen. Waarom niet nu ook?
Indien Mr. VanHouten echter geen
betere pjjleu op zjjn boog heeft, en geen
F E
V1LLETON
15
Ptrtelg)
Al mjjne pogingen, vervolgde Carrer, om
den niodigen inboedel, als ook een klein ge
zelschap te verzamelen, leden schipbreuk, en
ik moest ten laatste blij zjjn dat ik nog een
postje kreeg als straatveger, anders ware ik
zeker gestorven van honger en vaa dorst,
voegde hjj er schertsend bij, want ik heb
watervrees in de hoogste mate, en brandewijn
was verbazend duur. Voor den drommel
Nadat ik zoo een aardig tjjdje lang in het
zweet mijns aansohjjns de New-Vorkers van
schoone straten had voorzien, trok ik einde
lijk weder naar Duitschland terug, en daar ik
hier vergeefs naar een broodwinning omzag,
bleef er mjj niets anders over, dan u op te zoe
ken, in de hoop, dat ge mjj wellicht kant
helpen.
Carrer zweeg, en een geruimen tijd sprak
niemand een woord, ieder was met zjjne eigen
gedachten bezig. De fidele Kaspar trad ver
volgens op zgne vrouw toe, fluisterde een
oogenblik met baar, en zeide toen tot zjjn zwa
ger s
Wjj zullen u in uwen nood niet hulpe
loos laten, ofschoon wij niet veel voor u
K u y p e r na nog eens goed te zien, te le- scae p«r zwtaid om den bund tusschen
zen en te booren krjjgen, misschien dat het
onheil nog te keeren is, nu de Hooger-
Ondorwjjawet nog weer eens in de Kamers
komt en door d§ cordons mo t, zouden
de jongens zeggen.
Misschien dat zjj nog sens tot het rechte
begrip komen van wat recht is—en zoo
zjj dat niet kunnen,dan ten minste tot
het rechte begrip van het gevsar, dat
eenmaal Nederland zal bedreigen, wan
neer de Wet op h»t Hooger onderwjjs er
is en Utrscht de zetel zal wordtn eener
Katbelieke Hoogeschool.
Al wat er van Christeljjke zjjde, door
de Katholieken en door zeer geleerde Ka
tholieken, want die zjjn er ook, geschre-
kunnen doen. Daar ik echter eerst met mjjne
vrouw daarover moet spreken, verzoek ik u,
om thans ons te verlaten. Hier hebt ge in-
tusschen een gulden, koop u daarvoor een
eenvoudig stevig middagmaal eu zoo min
mogtljjk brandewijn en zoek mjj van middag
weer op in mjjne tent op de weide. Wjj zul
len dan verder zien, wat er te doen is.
Hm, hm zeide Carrer, gjj handelt beter Q
met mij dan ik had verwacht en verdiend. Ik pnaeliog in oogenschouw nemen? sprak de
dank u beiden voor uwe goedheid, en als voorkomende Kaspar beleefd tot de kleine,
ik ooit in de gelegenheid ben om het u te j Ach neen, mjjiheer, zoo antwoordde zjj
vergelden,Jmet alle genoegen, hoor Vervolgens min of meer verlegen, ik heb alles al gezien,
ging hjj naar het ziekbed zjjner zuster, reikte ook de keizerin, Maria Theres'-a, die in 1717
Anti - Revolutioanairen en Katholieken
door te hakken, dan zjjo wjj roore erst voor
de stembus van 1905 nog nist bang.
Men begint by de Anti-revolutionnaren
en ook by de ChristeljjkHistorischen
heel wat zuiverder begrippen te krjjgan
over hst streven der Roomsch-Katholie-
keu eu de vrees voorden kromstaf is nist
zoo sterk meer, dan dat ijj uit angst voor
eene denkbeeldige macht der Roomichen
steun en bescherming zouden gsau zoe
ken by eene Regeering, die mannen
in zich zoude moeten opnemen van af
Roëll tot Troelstra.
Dat zou voor heu erger zjjn dau van
den wal in de sloot geraken.
evenmin, op welke wjjze hjj voor larrer zou
zorgen.
Deze laatste trad op het afgesproken uur
in de tent, en tegeljjk met hem kaam ook
een me sje binnen van ongeveer tien jaar, dat
naar de fraaie kleeding t# oordeelen, tot de
hoogere atanden behoorde.
De jongejuffrouw wil zeker de prachti
ge beeld-n en groepen van mjjn kutmverza-
haar de hand, en onder den indruk van een
dier weekhartige oogenblikken, geljjk dronk
aards er wel meer hebben, sprak hjjVaarwel
Sophie wordt maar weer gauw gezond,
sn zie mjj niet aan voor slechter dau ik wer
kelijk ben ik zou voorzeker nooit brandewjjn
maar altjjd wjjn hebben kunnen drinken, als
alles mij niet zoo tegenges'agen was maar
wat niet is, weet ge, kan nog komen
Tot ziens, zwager, en harteljjk bedankt voor
uwe goedheid en broederliefde, en uwen gul
den zal ik goed besteden, en ea u de
volgende woorden gingen over in een onver
staanbaar genjompel, terwgl hjj het vertrek
verliet.
Zuchtend keken de bei^le «chtgenooten hem
achterna, en beraadslaagden geruimen tjjd
geboren is. L'och toen heb ik u niet hier
gezien, maar twee knapen of liever éen, die
zeer geleerd was, en dien ik later weer aan
trof in de tent Tan de koorddansers, waar hjj
zulke heerlijke knnsten maakte.
Is die dan niet meer hier? voegde zjj
er bjj, overal rondziende, alsof zjj hoopte, dat
een der wassenbeelden wel eens Jonas kon
zjjn.
Neen, lieve jong?juffrouw, antwoordde
Kaspar met een moeiljjk onderdrukten zacht.
Jonas is even spoorloos verdwenen als zjjn
vader en het geheele gezelschap van Kolter,
en niemand onzer weet, wat er vaD hen ge
worden is.
Maar ik well klonk op dit oogenblik
een schelle stem, waarop het drietal verschrikt
over zgne toekomst, zonder ean bevredigende j het hoofd omwendde,
oplossing te vinden. Toen de fidele Kaspar Wel, heb je ooit van mijn leven? riep
na tafel zjjne dageljjksche wandeling naar de j de eigenaar der wassenbeelden verbaasd uit,
Vogelweide begon, wist hjj dan ook nog i «de baron# Zjjt gij dan niet met uw pleeg-
Wegens hat veroorzaken van wanorde
lijkheden der studenten te St. Petersburg
heeft de Minister van ondsrwys de Hooge
school aldaar doen sluiten. Ook te Mos
kou hebben de studenten oproerige ma
nifestaties gshouden.
De politie wist echter aldaar toonee-
len, als te St. Petersburg voorvielen, te
voorkomen.
Naar aanleiding van de schandalen die
in de Hongaarsche Kamer van Afgevaar
digden hebben plaats gehad, was eene
groote menigte voorhetparlements-gebonw
te Buda-Pest samengestroomd. De politie
handhaafde de orde.
Geen nieuwe incidenten grepen plaats
toen het dea minister T i s r a, die met
alle ministers de zaal binnenkwam, bleek,
dat de oppositie hst gestoelte van den
Voorzitter had bezet en Andrassy
verklaarde, dat P e r o z e 1 niet het voor
zitterschap zon uitoefenen en de wacht
de zaal niet binnen moabt komen. De
Minister - president las toen het ko
ninklijke rescript voor, betreffende de ope
ning ran da zitting. Dit rescript werd
naar de Magna ten taiel verzonden en daar
na de vergadering geschorst.
In geheel Hongarye ksurt men de ge
pleegde schandalen der oppositie-party af.
Het gedrag dezer afgevaardigden heeft
groote verontwaardiging verwekt. Er heeft I
alleen nog maar ontbroken, dat men het
Parlementsgebouw in brand stak ea de
politieke tegenstanders vermoordde. Men
is na overtuigd, dat inderdaad een einde
moet gemaakt worden aan het optreden
van hst obstructionisms.
Ds Daitscbe studenten aan de Hooge
school te Innsbrüek hebben besloten de
heden plaats gehad hebbende inaugu
ratie van den rector niet by te wonen om
dat voor deze plechtigheid ook zijn uit-
genoodigd de burgemeester V o n
Schwartzeaau eu generaal H o f-
f e r. Dj studenten verklaarden met zulke
personen hoegenaamd niets te doen willen
hebben, zelfs niet by een gelegenheid als
deze.
Men is te Parjjs vol over den moord
of zelfmoord van S y v e t o n. Er
moet een familiegeheim achter zitten eu
S y vetonmot redenen gehad hebben
zich te zelfmoorden, andere vertel
len weer, dat op den avond voor den
dood van S y v e t o n in diens woning
een verschrikkelijke scène plaats had.
Syveton, diens vrouw en Menard
de man sjjner aangetrouwde dochter,
hadden hevigeu twist. Menard zon
zulke verschrikkelyke beschuldigingen
tegen S y v e t o n gedaan hebban, dat
mevrouw Syveton in haar gevoe
lens als vrouw en moeder ten zeerste
vader Kolter vertrokken
Neen, antwoordde Ben schamper lachend,
ik heb de slavenketenen afgeworpen ea ben
thans een vrjj man 1
Zoo, dat zal wel een heel gekibbel en
getwist zjjn geweest? vroeg Kaspar verder, en
ten slotte zjjt gjj misschien de sohuldige
oorzaak, dat rader Koher zoo plotseling er
van door is gegaan, zonder van zgne vrienden
afscheid te nemen
De jjdele Ben gevoelde zich door dei»
veronderstelling zeer vereerd, en hjj trok eet
geheimzinnig gezicht; als om aan te duiden,
dat de fidele Kaspar het zoo ongeveer had
geraden.
Na een poosje ging hjj verder: Ik heb
met den trotsehen mesjen Braun eindelgk eens
afgerekend, en hem zoodanig de volle laag
gegeven, dat hjj van drift en woede dreigde
te a'ikken. O, hoe graag was hjj mg te ljjf
gegaan, doch, zie je, hij wist maar a! te goed
dat ik hem met een enkelen vuistslag zon
hebben verpletterd 1
Gjj hem vroeg Ksspar zoo leuk
en droogjes, dat het kleine meisje begon te
schateren van laehm. Noim me niet kwalgk
Ben, ging hjj voort, maar me dunkt, dat ge
nu wel wat al te hard bluft 1
Geloof je het niet? nep de ander. Nu,
dau kent ge me slecht 1 Ik zou, als ik in de
plaats van mjjn pleegvader had gestaan, dien
verwaanden Braun allang naar de maan
hebben gejaagd, en zjjn neuswjjzigen jongen
er bjj I
Zaoht wat, asjeblief, zeide Kaspar era;
gekwetst, onmiddelyke echtscheiding zoa
hebben aangevraagd.
Daarna moet S y v e t o n verklaard heb
ben, dat er voor hem niets anders over
bleef, dan ta verdwjjnen.
De dcode kan niets getuigen, esu streng
onderzoek is ingesteld.
Het huwelyk van den Groothertog
van Hessen zal op 2 Februari a.s. plaats
hebben. De plechtigheid wordt gevierd
in het stadje Lich, de woonplaats der
bruid groothertogin Eleouora van
SolmsLich.
Het loterjjverdrag tusschen Lubeck en
Pruisen waar by de Lubecksche staatsloterij
wordt afgeschait, is door de Lubecksche
vertegenwoordiging goedgekeurd.
Ook de Mecklenburgsche Landdag nam
het verdrag tnsushen Mecklenbarg en
Pruisen, over eea gemeenschappelijke
staatsloterij, waaraan tevens het verbod
van deelneming aan niet geconoeBsion-
neerde loteryen is verbondan, aan.
Op de kast van Annam beeft een
vreeseljjke orkaan gewoed. Zjj danrde
van 9 nar 's avonds tet den volgenden
morgen 3 unr.
Deze orksan was zoo hevig, dat zich
niemand zooiets kon herinneren, de ragen
viel bjj stroomen neer, de oogst werd
geheel vernield, terwjjl de verwoesting
aan huizen en strandwerken nist te be
schrijven valt. De telegraphische ge
meenschep was reeds vóór den nacht
overal verbroken, eoodat de steden geen
verbinding met elkaar hadden. De he
ven te Dangeï was voor schepen ontoe
gankelijk wegens de ontzaggalyke hoe
veelheid wrakhout die er ronddreef. De
hagelkorrels hadden de grootte van een
duivenei. Uit alle plaatsen komen be
richtten van ongelukken met doodeljjken
afloop, hetls gebouwen zjjn ingestort,
schepen op de kust als speelgoed opge
nomen en weggeslingerd.
Het grootste deel der Oostsee-vloot is
de Portageesche kolonie Angola, op de
we.tkust van Afrika, ongeveer 2000 ki
lometer tsn noorden van de Kaap de
Goede Hoop gepasseerd, 't Zal dus nog
wel een poosje dnren eer de vloot in de
Indische Zee zal aankomen.
Inmiddels worut uit Tsjifce medegedeeld,
dat de Japannere agenten, marine-otti-
cieren ea andere personen naar het Zui
den zonden, om toeb ireidselen ta maken
voor de ontvangst van de Russische vloot.
Gisteren zjjn oik enkele journalisten
vertrokken. De Japansche slagschepen
en kruisers namen kolvn in, in de Yung-
chingbaai, ten zuiiea van Shangtoeng.
De «Nishin» en de «Kasaga», die
eveneens kolen hadden ingenomen, stoom
den daarna naar de open zee. De be
manning droeg de tropen-uniform.
De aanval op Port-Arthur wordt
jjbs voortgezet, De Japansche
stig, niet zoo minachtend over Brann spreken
Hg is mjja vriend en een zeer fatzoenlgk man
en Jonaz iz een jongen om te ztelen
Nu ja, lachte de baron, flie twee zjjn
ha've engeltjes in uw oog. Maar dit ztaat
vast, dat er nog noo;t zoo'n doordrjjver, zoo'a
grillige meijeu is geweest alz deze Braun.
Dat hsöt ge «og zoo zeker niet, viel
Carrer thans in, terwjjl hg somber voor zich
uitstaarde. Voor een jaar of tien, twaalf, was
er eea kunstrjjder, d e in zjjnea hoog voed
zjjne nukken en grillen nog verder dreef dan
die Braun, waarover gjj zooeveu spraakt? Ja
ja 1 vervolgde hij heftig toen de baron hem
wilde onderbreken, ik tooral weet daar een
woordje over mee te spreken, want aan d en
ellendeling heb ik het te danken, dat ik ttunz
zoo'n ongelukkig, kommervol beitaan heb
Wel wel, z vager, sprak Kaspar aan
moedigend, spreek maar gerost, en leg je
hart maar eens open. Vanmorgen hebt ge
daarop al eene duistere zinspeling gemaakt,
wat waz dat dan eigenljjk
Ik moet je zeggen, dat ik hierover
eigenlijk niet graag spreek, zeide Carrer, ter-
wgl zgne steen trilde van woede, maar ou ik
A heb gezegd, zal ik ook B. zeggen, en
het geheele alphabet aan éen «tuk
Hebt ge eea glas brandewjjn hier .ik
heb dorst l
Wcrdt vereolgd)
