No. 5886
Vrijdag 30 December 1904
29ste Jaargang.
voor ^Hoorè* en
agite ma won agitate
PRAEDEST1NAT1E.
buitjüMjaiv l>.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem
OUDEJAARS- AVONDEN,
Het Socialisme.
Frankrijk.
Rusland
Duitschland.
De Oorlog in het Oosten.
ABOETNEMKNTSFBUS,
Per 3 maanden Yoor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland 4 4
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschynt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacteur-Directeur W. KÜPPER8.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
iAlNIil
PBIJS DEB AD VEBTENTIEH
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PuhlieitéEtrangèrt
O.L. DATJBE 8f Co JOHN., i. JONES SuccParis 31 hisFaubour Montmartre
Schrik niet, lezer, het voornemen be
staat volstrekt niet eene theologifche
verhandeling te gaan houden over de
leer der voorbeschikking volgens welke
de mensch onherroepelijk zoude bestemd
zjjn voor hemel of hel en welke leer
ljjnrecht indruiscbt tegin de Katholieke
leer der genade en van den vrjjeD wil.
Wy hebben het oog op eene geheel
andere soort van voorbeschikking.
Enkele dagen geleden zaten vier hee"
ren, van welke twee verkonden zjjn san
de redactie van een der grootste liberale
dagbladen van ons land, en een die hoofd
redacteur is van een Katholiek dagblad,
terwjjl de vierde ook wel eens wat dost
aan journalistiek, toevallig gezellig bp
elkander en spraken.... natjorljjk over
de verschillende kwesties van den dag.
Onwillekeurig verdeelde zich het aan
vankelijk algtmven gesprek in twee partpen
en de vierde heer, de journalist bjj toeval,
mocht met een der heeren grootdagblad
schrijvers een geanimeerd gesprek voeren
overoch, dat doet er met toe,
maar men kwam er toe van weerszijden
enkele voorvallen uit het verleden te
bespreken, waarbjj ontmoetingen gerele
veerd werden met personen van grooten
naam en aanzien, welke daarby getoond
hadden zich boven alle partjjverdeeldheid
te kunnen plaatsen en tegenover politieke
tegenstanders en andersdenkenden met
de meest loyale voorkomendheid op de
meest sympathieke wjjze te kannen han
delen.
«Ja», zeide op eeus de redacteur
van het liberale dagblad, «ik vind wel,
dat wjj er in den laatsten tjjd niet op
vooruitgaan».
«Hoe be loeit u dat?» vroeg zjjn
gebnur, die niet vco vlug den gedachte
gang van den spreker scheen gevolgd
te hebben.
«Ik bedoel, dat er in verschillende
corporation, regeeringslichamen niet uit
gegoten, niet precies meer dezelfde geest
heerscht van vroeger, 't is er vaak niet
meer zoo, wat zal ik zeggen, Diet meer
zoo zoo fair, zoo in alles gentlemau-
like vergeef mjj de vreemds woordeD,
gÜ begrjjpt mjj wel goede Ned.r-
landsche woorden vallen mjj op het
oogenblik niet in, maar gjj weet wel
wat ik bedoel. Er schjjnen overal lagere
hartstochten, of laat ik liever zeggen,
hartstochten van minder hoog allooi te
heerschen.»
«Ik verrta volkomen uwe bedoe-
FE DILLE ION
andere
Ik bid
Ik heb
die zich
lieg», hernam de andere, «maar, waarde
heer, zou dat niet komen, omdat er in
die verschillende lichamen laugzan. e-hand
door de democratische richting van d<-zen
tpd, personen zija gekomen uit geheel
andere kringen, self-made men, als je wilt,
menschen, die zich uit lagere standen
opgewerkt hebben, maar die
begeerten hebben medegebracht,
u, versta mjj niet verkeerd,
booge achting voor den man,
opwerkt in de maatschappij door zjjo
helder verstand, door zjjn scherp oordeel,
door zijn onvermoeide werkzaamheid.
Maar dat neemt niet weg, dat er aan
zoo'n man, tengevolge van den kring
waaruit bjj is gesproten, toch iets ont
breekt, wat men zoo gaarne ziet in
hooger geplaatsten en wat anderen als
van uit de wieg msiebrengen. Zij zjjn
er gekomen door hunne talenten en hun
arbeid, maar zn waieu er niet toe voor
beschikt, niet gepraedes'iaeerd, zou ik
zeggen. Behalve nog, dat er door de
gunst des volks en door den geest des
tjjds velen in de hoogte zijn gebracht
wegens uiterljjke groote hoedanigheden,
waarmede volstrekt niet de innerlijke
waarde gelijken tred hield. En daardoor
is, dunkt mg, de toon en de geest van
de door u bedoelde lichamen en corpo
ration er niet beter op geworden, of ten
minste anders dao hp, zooals u meende,
vroeger was. Volgens mjj behoort er
voor het lidmaatschap dier lichamen,
voor personen, die in de voorste liniën
staan, nog iets anders dan wat men door
werkzaamheid en studie cf door volksgunst
vetkrpgt, iets dat men van huis uit
meebrengt, dat ingeboren is, dat men
praedestioatie zon kunnen noemen. U
vindt mij misschien <rg conservatief.»
«Neen, toch niet, integendeel, ik
kan mjj geheel en al met uwe zieuswpze
veraenigeu en er ligt veel waarheid in
uw opmerking. Niet a'les kaD aangeleerd
worden en al staan nu alle betrekkingen
in ons vaderland voor allo personen open,
laug Diet alle personen, al zjjn zjj wetan-
Bchappeljjk nog zoo geel onderlegd, zgn
voor vele betrekkingen rn ambten ge
schikt, ook al bezitten zjj daartoe uiter-
ljjk alle vereirchto hoedanigheden. Ia
het innerlijke van den mensch, in datgene,
wat hem aaogeboren is, dat hg medebrengt
door ijjne afkomst, door zjjne opvoeding,
uit dan kring waarin hjj verkeert, ligt
vaak datgene, wat hom als voorbeschikt
doet zpn tot het innemen van die zetels,
waarop zich thans menschen uit een
andereu stand plaatsen. Doch
zóó is nu eens de geest des tpis. Of het
er echter beier door wordt, is nog de
vraag*.
Men piaatte nog eenigen tijd door en
al was het maar een ktffiebnispraalje,
toch wss er wel iets ia, dat tot naden
ken stemde en der overweging waard is.
Wat is het Socialisme Zouden wp
deze vraag willen beantwoorden, dan
kunnen wjj dat niet bet*;r dosri dan te
wijzen naar de leiders van die party die
niet weten waar zjj hean willen. Het
socialisme heeft geen plan ven mattschap-
pe jjh regeling der dingen, uitgedacht
door hefsens van eeoige trervormingsge-
ziuoe het is geen stelsel ingegeven door
verzachtingen naar algemeen weizjja en
rechtvaardigheid; het is geen maatschap
pelijke inrichting, gesteuud op vooraf
va«tgestelde princiepen van gelpkheid en
broederschap.
Maar wat is bet Socialis ne dao eigen
lijk Een der socialistische Belgische
bladen «Vooruit» zegt hierover het vol
gende
«Het socialisme vormt een nieuwe maat
schappij, waarheen wij ge/oard worden
door eigen ontwikkeling het socialisme
berust op de «conomischa evolutie onzer
samenleving. De nieuwe socialistische
maatsehappg is ia wordiag, zij is bez'g
met groeien in den schoot der oude
maatschappij».
ZieD wjj niet uit zoo'n redenee;ing dat
de socialisten geheel en ui de kiuts kwjjt
zpn Zjj weten niet waarvoor zjj werken
de leider» wetea niet welke verandering
de samenleving nog zal ondergaan er wat
de roode toekomststaat, dien zjj aan hun
volgelingen beloven, eigeolpk opleve
ren zal. Ea voor dat onbekende prediken
zjj den klassinstrpd en dea burgeroorlog,
bereiden zp de revolutie voer ten einde
alles omver te werpen.
De s.c alistisabe bewrging brengt de
hoofden op hol, zjj heeft geen bspa.ili
doel en is daarbjj en dat noemen wij
een gevaar misdadig in haar werk.ng
daar zjj twist en tweedracht zaait, werk
lieden en patroons tegen elkander in het
hartas jaagt.
I En !och hebben de socialistische lei
ders een doelzij vissefcen gaarne in
troebsl water. Zjj mtkeu van de Iicht-
aeloovigheid en onwetendheid der werk
lieden gebruik otn hem over te ha'en tot
revolutiounuir verzet.
Eigenbelang, waarin voor de roode
kopstukken het socialisme beslaat: voor
ce werkl eden is het niet anders dan een ake
lige topperp; geen hunner wordt er beter
door, ten/jj hjj die zich als leider weat op
1 te werkea.
8)
(vervolg)
Hjj mengde zich niet druk in het gesprek
van zjjn zoons en sehoo^zoors, dat in't begin
van den avond meeBtal over politiek of over
zakea liep, maar nu en dan wendde hjj zich
tot het groepje aan het benedeneind van de
tafel en plaagde de jonge meisjes of riep de
jongens tot z ch en verhaalde ze fluisterend
ee i oud-hollanfscbe aardigheid, die niet hard
op moebt verteld worden, waarover hjj luid
bulderde van 't lachen en die een zacht ver
manend //maar vader, van grootmoeder ten
gevolge had.
Naast da oudelui zaten de tantes, de ge
trouwd? eu ongetrouwde, pas thuisgekomen
uit de kerk, druk redeneerend over de preek
maar fltjjd trouwde opmerking makend dat
een jaar om was voor je 't wist en zjj het
zich niet kouden begrijpen dat er sedert den
laatsten 31sten Deoember alweer twaalf maan
den verloopen waren. Lan volgden de heeren
zooals ik zei, in zwaarwichtige gesprekken
over kerk en staat verdiept, en eindelgk wij,
het vermakeljjke, luidruchtige groepje, de
kleinkinderen.
Wat waren we jong en gelukkig en vrooljjk
Men begint in hst publiek te geloo'en
dat ai di bevchnldigiogen, sedert eenige
en gezond! De mooie Johanna met baar ma-
donnakopj omlijst door het prachtige, zwar
te haar en mrn oudsten neet Jaques, de s'u-
dent in de letteren, die zjjn verliefdheid in
den weg zat als hjj examen moest doen en
die zooveel sonnetten maakte^op haar won
derdiepe, nooie oogen, dat hy tot tweemaal
toe moest ondervinden hoe een student zich
voelt die in stilte geëngageerd is vn die
zakt.
En Mary, dien wjj de perzik noemdeD, om
dat haar wangen zov donzig en wazig waren
en haar heele jonge, onsehuldige gezichtje e-
uitzag als een bloem of eene fine, teedere
pasgeplukte vrucht.
En Gerr t, grootvaders naamgenoot, met
z'jn grappigen puntneus en een beetje scheel -
kjjkende o gen zoo leuk eu zoo bedaard en
zoo onuitputtelijk in plagen en voor den gek
houden, dat de oude ongetrouwde tant s onrus
tig op hun stoel heen en weer schoven als bij
begon met bjjzonder veel notitie van haar te
nemen.
En Frederk, schitterend en vernuftig,
uitgelaten, dol vrooljjk, lichtzinnig-wuft en
daartegenover de ernstige David, somber en
in zich zelf gekeerd, de „njjdigaard*, zotals
wjj zeiden, degelijker, braver, beter dan zjjn
broer eu toch door iedereen achteruit gezet,
voorbijgezien waar //de losbol//, moeders lieve
ling zich vertoonde.
Eu de kleine Willy, het aardige, mooie
ventje rret zjjn pikant gezichtje en weeideri-
gen krullebol, die wjj soms in uitgelaten
dartelheid, boven op de tafel plaatsten om
dagen opgeworpau tegen de zedeljjkheid
en de eeilpkheid van wjjlen den af
gevaardigden Syveton, eenvoudig
uitvindsels zjjn, besteaal de justitie
en v joral de openbare denkwjjze op een
dwaalspoor te brengen.
In het Rjjk van den Czair zal voor
eerst geen Grondwet komen. De Re-
geering heaftjtegelpk met een bevelschrift
van den Czaar in de dagbladen eene No
ta afg-kon figd, waarin gezegd wordt dat
de gemeentcradea en andere ve gaderin-
gen wederrechtelijk de kwestie der grond
wet hebben .besproken. De Regeering zal
maatregelen nemen om elke beweging
voor het veranderen van het regeerings-
stelsel te beletten.
Da Czaar heeft de bekende verza
meling oorlogsichilderpen van den ge
sneuvelden schilder Werestsjagin aange
kocht en is voornemens ze aan het Peters-
burgsche Nationale Museum ten geschenke
aan ie bieden.
Het Russische legerbestuur heeft
het plan opgevat om een reusachtige
militaire operatie ta ondernemen, die in
'tkort weergegeven hierop neerkomt,
dat in de lente een ljn zal worden beset
dor G tot 800,000 inao, loopende van
Kha bin naar Wladiwostok, in welke
beide plaa'sen de reservedepóts worden
gevestigd. Het land achter het optrek
kende leger wordt versterkt en de Japan-
sche rechtervleugel zal worden omge
trokken.
Op die wpze zon de oorlog reeds
dezen zomer gedaan zpn. In eenoofa ga
op Czar sk ë-8slo gehouden krpgsraad zou
in dien laatsten zin zelfs «besloten» zjjn.
De spoorwegbeambten in Duitschlani
zulan volgens een besluit des Keizers,
opgenomen in de «Rsichsanz-ógar» van
nieuwe dien&tkleeding worden voorzisn.
De wjjzigingan bestaaa deeD in ver
een /oudigingeu, daels in nieawa versie
ringen, maar den helm waarvan onlangs
in een Dairsch blad melding werd ge
maakt, wordt nut genoemd.
De B^zirkseisanbannrat te Hannover
zal 5 Januari vergaderen; onder de pun
ten die ter behandeling zullen komen is
o, a. het voors.el om de verbinding met
de Nederlandsche zeehavens Amsterdam
en Rotterdam met de Duitsche Noordzee
i havens door inlegging van eeu paar i
nieuwe sneltreiuen AmsterdamRheine
OsnabrQk in aansluiting aan de op de
lpn HamburgKeulen verkeerende trai
nen, te vei beteren.
Allerlei geruchten worden verspreid
over de vpandelpke legers die in Manti-
joe.-pe tegenover elkander «jju geplaatst,
Van de Russen wordt gez-gd, dat de
soldaten uitstekend worden verzorgd en
hun tijd verdrijven vlak bp den vjjand
hem te laten zingen, want bij bezat, een on
navolgbaar talent om vibreerende of pathetisch
galmende tenors na te doen, en eindelijk ik
zelf bet frissche, vrool jike, blonde kind, wier
lev n enkel zonnescbjjn was, vertroeield en
bedorven als de jongste lan allen, dol van
levenslust en joligheid,
Groote God, wat heeft bet leven van ons
allen gemaakt, wat al schatten Van jeugd en
liefde en talent en kracht heelt het begraven,
hoe is bijna al es verloren gegaan ia den
droevigen strijd met ziekte en dood, ujet
zwakheid en hartstocht
Ma ir op dien eersten oudejaarsavr nd dien
ik bjjwoonde, wisten we nog nut wat komen
zou eu waren we onbezorgd vrooljjk. En het
was dan ook hee lijk I Ue ouderwetsche kamer
zacht verlicht boor de staande olielampen, de
mooie empire meubels en al de feestelijk
uitgedoste ïnenschen. Wat ik eigenlek verwacht
h d wet ik niet meer, maar zeker is het dat
de wsrkeljjkbeid alles overtrof wat ik mij
bad voorgesteld, want nadat wjj een uur
zamen waren g weest, baalde een der tantes
eert spel kaarten en een kostbare, schildpad
den «oos met paarlemoerea fiches voor den
dag.
Er zou een allegaartje gedaa s woraea, we
gingen commercen. Met een plechtig gebaar
legde grootvader een kwartje op ee.s flesschen-
bakje, hr-.t bakje ging rond en de iuzet steeg
totdat bij meer dan vijl guldea bedroeg. Toen
werd er zwaarwichtig gedeliberee-d hoeveel
beeneu we ieder zouden krjjgen en of de
„coup de grace//, zou worden ingevoerd. We
kregen twee beenen en men was tegen den
genadeslag,
Die laatste beslissing zou bij a aa .leiding
hebben gegeven tot zeer belangrjjke discussies
maar groot Boeder maakte er een eind aan
door te zeggen dat we nu moesten beginnen
want uiterlijk ont elf uur zouden weaantalel
gaan.
Ik kende nauwelijks de kaarten, maar
Willem en Gerrit zaten naast mjj en zouden me
helpen.
Jullie knoeit! riep tante Lize, toen ik
tweemaal achter elkaar een prachtig spel en
de premie kreeg-
'l'a >te Lize was eigenlijk geen tante van
ons, maar zg werd zoo genoem l omdat zij
het huishouden deed van een ongetrou vden,
aam;ehuwden oom.
Zjj was een familiestuk en ward doar ons
soms heel oneerbiedig voor den gek gehouden
Als er //gekleurd* werd aasde zjj zslt op den
inzet en zjj kon het r iet best aanzien als da
//pot// door goedige ooms of tantes aan een
van de jongere leden van het gezelschap in
handen werd gespeeld,
We doen niet valsoh, riep Gerrit, haar
groote plaaggeest, pas op hoor, als jij de pot
wint, dun bijsohen we je om twaalf uur
viermaal inplaats driemaal in de hoog-
te.
Een van die vermakelijkheden van den
oudejaarsavond nl. was, dat tante Lize na
middernacht op een stosl werd gezet en onder
o rverdoovend gejuich van de jongens en
zenuwachtig lachen en gillen van de oude
met kaartspel, het maken van muziek en
zang.
Een zware dienst hebben alleen de
manschappen aan de voorposten.
Ev gaat geen dag voerbp of er wor
den verkenningspatronilles uitgezonden,
die tot dicht bg de Japansche voorpos:en-
liriën doordringen.
Ook de Japansche patrouilles zpn door
loopend op de been en dringen eveneens
zeer ver door. Toch brengen deze ver
kenningen zeer weinig aan het licht,
daar de voorposten als een beweeglpk
gordpn de liniën der hoofdmacht be
schermen. Na en dan laten de Russische
en Japansche artillerie haar stemmen
eens hooren, doch het is slechts een klein
deel van het geschat dat aan deze ka-
nonnade deelneemt, daar het grootste
deel der Japansche en Russische art 11e-
rie verdekt is opgesteld en deze artille
rie niet kan vuren zonder haar opstel
ling te verraden.
In de beide legers begint het eentonig
leven den Boldaten te vervelen en de
troepen verlangen dan ook naar den
grooten veldilag die resds lang op zich
laat; wachten.
Volgens den correspondent van de
«Temps» te Tosio zou generaal K a-
d a ma, de chef van den staf, uit Mants-
joerpe teruggeroepen zgn, omdat hp
maarschalk Óyama geoorvpgd zon heb
ben.
De correspondent van de «Echo de
Paris» te Petersburg meldt, dat de aan
komst van admiraal Kamimo era bij
Singapore eenige ongerustheid wekt. De
Japansche admiraal beschikt over zeer
snel loopende pantserkruisers en men is
bedacht, dat hp zich tegen Folkersahn'e
eskader zou willen richten.
Dezelfde correspondent meldt, dat men
te Petersburg besloten heeft Koeropat-
k i n e's legermacht, als noodig is, te
brengeu op 800,000 man. Het plan zou
er op gericht zgu om eene omtrekkende
bewegiog te maken, welke den rechter
vleugel van het Japansche leger beireigt.
Te Tsarkoje-Selo wordt voorts aan
de «Echo de Paris» bericht, zoa dezer
dagen besloten zpn, om voor geen enkel
offer terug ts deinzen, ten einde den
oorlog ia den loop van den zomer te
beëindigen. Dat acht men onvermijdelijk
voor het gezag des Rjjks naar buiten ea
vooral met het oog op Rusland'* binnen-
la .dectien toestand.
Zeer veel wordt de Russische Oost-Zse-
vloot, op weg naar het Verre Oosten, be
sproken. Niettegenstaande dat alles is
men over de vooruitzicht m van die vloot
in Russische militaire kriogen tamelpk
gerust. Men wpBt er telkens op, dat Ja
pan's kracht ter zee in den loop van den
oorlog toch ook ernstig moet ge'elen
hebben.
Het militair orgaan, de «Russky Inva
lid», te Petersburg verschpnend, berekenc
dat de sterkte derJapanschevloot,
Da aftrek van de beile linieschepen «Hat-
soese» en «Jachima», da kruisers» Taba-
juü'rouw zelf m de hoogte geheschen en in
triomf door de kamer werd gedragen,
tiet spel ging zjjn gang, er werd vreeseljjk
geknoeid, kaarten verwisseld onder talel, met
onschuldige geziohten beweerd dat we heele-
maal niet valscb doden, Op wat voor onge-
loo'elgke manier de drie azen tot tweemaal
toa in mjju handen kwamen Weet ik zelf niet,
wel herinner ik mij dat ik onder algemeen
gejuich den pot won, dat tante Lize'» kleine
oo jes een beetje kwaadaardig flikkerden en
zij spijtig zei dat er op zoo'n manier geen
aardigheid aan 't spel was.
Een paar tantes voelden z ch gedrongen mjj
herhaaldeljjk te vragen of ik geen slatp had,
een bdeediging waarop ik bj|ua met tranen
in de oogen antwoordde,
Toch was het goed dat er nu weer een
ander gedeelte van den heerlijken avond zou
beginnen want niettegenstaande mijn hef ig
ontkennen op dat punt begonnen mjjn oogen
ie steken en voelde ik zelf dat ze klein w.r-
den.
Twee aan twee gingen we in een langen
optoeht de gang door naar de groote zjjka-
mer, wnar de tafel gedekt stond.
Wat konden de menschen een vijfentwintig
jaar geleden toch veel eten en dat nog wel
's avonds.
Wordt vervolgd.)
