No. 5889
Dinsdag 3 Januari J 905.
29ste Jaargang.
wagêlaó voor eSfëooró
en SLuió-êLollanó.
Rechten en Plichten
van den Staat,
Het huis Eerekrans.
BPlTiSflLAND,
BUREAU St, Jane straat Haarlem.
Rusland.
Duitschland.
Amerika.
Zwitserland.
Engeland.
De Oorlog in het Oosten.
Na maandenlange inspanning, waar bjj
de aanval door het aanleggen van sap
pen de hoogten van het Noordeljjk front
van Port Arthur stap voor stap beklom,
is op de bekroning van het glacis ge
volgd de bestorming op de beide vleu-
gelwerfeea van het uoordeljjk front en
eindeljjk gelukt. Ook d tmaal onder groo
te verliezen, daar de Russen met woeden
de wauhoop vechten. Nogi, de onkwetsbare
generaal», leidde de voor den stormaan
val uitgezochte manschappen persoonijjk.
a
ABONNEMENT8PBIJ 8
Per 3 maanden yoor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post >1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen^
Hoofd re dacten r-D irecteur W. KÜPPERS.
paiJS DEB ADV72BTENTIBN.
Van 16 regels ....50 Gents
Elke regel meer 7l/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
ifldjVlN TIK N DRat^-
Boofdagmten voor het BuitenlandCompagnie Qènerale PublieitéEtrangèr
AGITE MA NON AGITATE. G.L. DAB BE Co JOHN., f. JOE ES SueeParis BlbisFaubour Montmartre
Willen wjj oas een go d begrip vor
men van de rechten en plichten van deD
Staat, dan moeten wp or s terstond plaat
sen op h t christelijk standpunt jver den
oorsprong van den Staat, een standpunt,
dat hemelsbreed verschilt van dat, het
welk het moderne liberalisme inneemt.
Terwijl dit laatste den Staat beschouwt
als het product eener evolutie uit den
meest verwilderden, ja laten wjj maar
z ggen dierljjken toestand van dtn eersten
menscheen evolutie die begonnen is
door het g iw li vau eeu sterkeren, meer
ontwikkelden oer-mensch die zich als
heerscker opwierp over de anderen, welke
evolutie door verschillende ^hasen heen
ten slotte zal eindigen in den idealen Staat
zooalsde Soc aliiten zich die droomen gaat
de chris'eljjke leer over het ontstaan
van den Staat van dit standpunt uit, dat
de mensch niet als dier, niet als een
wild-wezen zender c rde, zonder wet, zon
der gezag zjjn intrede in deze wereld
maakts, maar als een uit Gods h-nd ge
komen redeljjk, denkend en moreel
schepsel gehooizamende aan het gezag
dat van God kwam en zjjn eerste uitdruk-
king vend in het vaderlpk gezag en
daarop, bjj de uitbreiding van het menach-
dom, in gehojrzaamheid en onderwor
penheid aan het hoofd van een geheel
geslacht, het patriarchaal gezag, dat la
ter, zich steeds uitbreidende naar ge
lang het menscheljjk gedacht in aantal
en families toenam, in onderwerping en
gehoorzaamheid aa n het hcofd van den
stam, van een geheel volk en nog 1ste
hetzjj door ve;ov ring, hetzjj langs anc'ere
wegen, aan den leider, dra voerder, den
vorst van meerdere Btammen, volkeren en
landstreken.
U.t dit verschil van conceptie vloeit
noodzakt ljjker wjj ze ook het verschil
over voort het begrip van wat de [l ek
ten en wat de rechten van den Staat zjjn.
Berust het gezag van den Staat niet op
een goddeljjken oorsprong, maar is het
alleen een uitvloeisel van de macht vud
den sterkste, dan mag de Staat zich alles
veroorloven zoolang hg de macht heeft,
dat wil zeggen, dat bjj in ons parlementair
stelsel beschikken kau over de meerder
heid van stemmeD, over de belts plus
ééa. Heeft hjj die meerderheid asn zjjn
zjjde, dan wordt alles recht en billjjk ge
noemd wat hjj decreteert, ook al zou hjj
daarmede het grootste onrecht doen aan
de minderheid, la dat geval i« de Staat
alles, is de Staat God en daar de mo-
PEOILLETON
2.)
Vervolg.)
Heden echter scheen de vrooljjke stemming
v»n den bruiloftsdag den zichtbaren afkeer van
dit volk, dat door trouw en aanhankelijkheid
aan zjjn vorstenhuis uitmunt, een weinig ver
minderd te hebben, want men bemerkte onder
genoodigde en ong noo ligde gasten eenige
Frsnsche douaniers-uniformen, die het kleur-
rjjke beeld der nationale dracht nog meer
luister bjjzettea.
Hoera voor den weiboerl Jubelend
sohalde het uit honderden keelen door de
luch'. en de muziek blies een schetterende
fanfare. Daarna ging deze over in een vroo
ljjke wals, welke de j sugd in beweging zette
terwjjl de bruilofts-vader met plechtig gebaar
en bevredigden trots, door do rjjen zjjner gas
ten schreed. Het genoegen werd uitgelatener,
alsof de wereld zich in rozegeur en m«ne-
schjjn baadde en geea bloedige oorlog werd
gevoerd met al den aankleve van dieo, zoo
wel in Duitschland als ver buiten zjjne gren
zen.
Op eenigen afstand van de dansplaats ach
ter een dikstammigen beuk zat op een hou-
deme wetenschap geen natuurljjke rech
ten bjj den mensch erkent, kan de Staat
geen onrecht doen, en daar hjj geen
God erkent, van wiea hjj zjjn macht
ontleent, schroomt hjj ook niet zjjn macht
over de gewetens uit t* strekken.
Berust het gezag v^n den Staat op een
goddeljjken oorsprong, dan krjjgan de
zaken een geheel ander aanzien. Dan
heeft de Staat rekenschap te houden met
de Datuurljjken en onvervreembare rech
ten van den mensch eu met diens ge
weten, dat hem zegt, dat hjj God meer
meet gehoorzamen dan de meuschen.
Maar dan ook rusten op den Staat plich
ten eu heeft hjj rechten, waarnaar wjj,
als burgers van den Staat, ons moeten
regelen, waaraan wjj ons moeten onder
werpen; ea die plichten en rechten heb
ben geen ander duel, mogen althans geen
a .der hebbendan aan de burgers dien
voorspoed, die veiligheid, die middelen
te verschaffen, welke het hun mogeljjk
maken te werken tot dat eete, groote
doel waartoe alle menschen geschapen
zjja hun eeuwig geluk na dit leren.
De Staat heelt derhalve volkomen het
recht om die w .tt n te geven welke ar
moede, gebrek, overmatigen srbeid enz.
beperken, omdat gebrek, te groote zng
voor het armzalig, dageljjksch bestaan
maar al ts vaak oorz «ken zjju die d#n
mensch belo'.tefu voor zjjn hooger doel
einde te we ken. Daarom heeft dan ook
Z. H. Leo XIII z. g. ia zjja Encycliek
Rerum Novarum gezegd, dat de Staat
mag eu moet vo n komen de botsingen
tusschen arbeiders en patroons, beletteu
moet dat de begeerigheid van de eenen
de zwakheid der anderen uitbuit, dat
bjj de waardigheid, de godsdienstige eu
bjrge ljjhe vrjjbe d m iet beschermen,
zoo ook de gezondheid, de zsdeljjkh-id
der burgers welk- door hun maatsohap-
peljjken stand efhacke ijk vau anderen
zjja, be chermd worden en nog veel an
te e zaken die het algeuieen welzjju be-
oogen en zeer zeker ook in hooge mate
bevorderen.
Verzekeringen tegen de ongevallen van
den arbeid, tegeu ziekte en ouderdom,
vooral voor den arbeidenden stand, zjj
niet minder diagen die tot het algemeen
w Izjjn van alle burgers strekken, of choon
de tastbare gevolgen alleen op ein gedeelt-
der bevolking merkbaar zuilen zjju.
Evenwel, het kan Diet ontkend worden
dat zjj indirect alle burgers tot zegen en
voordeel zullen strekken.
Wil de Staat nu met deze en andere
wetten het doel bereiken dat hjj er zich
mee voorstelt, dan mag hjj niets aao de
ten stoel eene vrouw van ongeveer z.stig
jaren. 't\j droeg den korten, nauwgeplooid.n
wollen rok der Oud-Lander vrouwen, maar
dit kleedingstuk was van zwarte kleur. Des
te scherper stak de vuurroode hoofddoek dair.
tegen af, die naar landsgebruik het hoofd met
de scherpgeteekende, met rimpels doorploegde
trekken omgaf; deze hoofddoek was naar b t
zelfde gebruik bij oude vrouwen van eene
zwarte kleur.
Hi t was Ond-Maryke, de ^jjze vrouw» van
de landstreek, de weduwe vtn een dorpson
derwijzer. Door voorpell ngen, welke in
vervulling waren gegaao, en toevallig gelukte
gene skundige voorschriften had Oud-Ma'yke
zich ee i klein vermogen en eene bevoorrechte
plaats weten te verwerven. Haar niet uit-
noodigen bij eene ot andere feestelijke gele
genheid, stond gelijk met het aftrekken van
allerlei onheil en rampen.
Zjj zat en keerde de feestelijkheid den rag
toe. Doch niet het woelen der jeugd had haar
het hoofd doen afwenden zjj hield het opge
heven naar den jeugdigen, omstreeks negen
tienjarigen jongeling, die eveneens door den
beukenstam aan aller blikken onttrokken, in
beweginglooze houding stond en naar het ge
woel staarde, dat zich voor zjjn oogen opdeed.
Het was een flink joDgmensch met goedige
gelaatstrekken; maar hjj zag er z o treurig uit
als ware hjj uit den vrooljjken kring geban
nen, als misgunde men hem zang en dans.
De muziek begon eene nieuwe wjjs een
willekeur, aan het al of niet goedvinden
van eedgen overlaten. Dan mag hjj
niet toestaan dat een gedeelte van de
burgers, watr70or die wetten gemaakt
zijD, er zich bjj neerlegt, er zich aan
onderwerpt, terwjjl eea ander gedeelte
zich er aan enttrekf. Met andere woorden
het zich er aan onderwerpen mag niet
facultatief zjjn Da wttten moeten toe
gepast op en nageleefd worden door allen
voor wie zjj genuakt zjja. Dat daardoor
een zekeren dwang wordt uitgeoefend op
hen die er liefst niet van gediend zjjn,
kan niet uitbljjveo, maar het gaat toch
niet aan om hier te spreken van Staals-
dwang, zooals prof. F a b i u s deed met
betrekking tot de verzekeringswetten door
de Regeering beoogd. Elke wet sluit
dwang in zich. Zjj v<rplicbt, dwingt
cot iets. Maar wanneer die dwang niets
beoogt wat tegen de natuurljjke rechten
vau den inentch eu zjjn geweten indruischt,
maar alleen ten doel heeft het algemeen
we'zjjn vau de gehede maatschappij
althans van eeu zeer groot gedeelte
daarvan, te bevorderen, zonder de rechten
vau anderen aau te tasten, dan bljjlt de
Staat niet alleen binuen de perken van
hetgeen zjjn recht is, maar vervult bij
ook een plicht en toont hjj te erkennen
dat het gezag, hetwelk hjj uitoefent, van
hocgeren oorsprong is en het besef te
hebben dat hjj de burgers ook zooveel
stoffeljjke voordeelen moet bezorgen als
uood g zjja on hen in staat te stellen
tot hun hoogste eiuddoel te werken.
De Russische Regeering heeft haar
vluotprogram gereed. Er zulien niet
minder dan 80 linieschepen en 200 t r-
pedojagers aangeschaft worden De kosten
vvjidtn geraamd op 200 millioen roebels,
een cyfer dal te laag iykt voor den aan
bouw vau zulk een geduchte vloot.
Het meerendeel van de be tslliugen
zouden in Duitschland, Frankrjjk en Italië
geplaatst worden. In Aanrika zuilen
verder o iderzeesche booten o»s eldwjrden,
m;ti de reeds gel verde, welke naar Wla-
diwostok zjjn gezonden, voldoen. De
AmerikaansChe scheepbouwmeesters heb
ben ve klsard dat deze booteu voldoende
waren, om de haven eu twintig mjjlen
in den omtrek tegen een vjjaudeljjken
aanval te bescherm a.
Er zjju Ameiiki ansche deskundigen
meegekomen, die de Russen zullen le r n,
hoe zjj met de booteu moeten omgaan.
Onlangs werd gemeld, dat eene
Engelsche gouvernante in dienst bjj de
Russischs keizerljjke fatn lie, zou zjjn
weggezonden als betrapt op het out-
Hooger verhief de oude het hoofd eene
uitdrukking van hartstochtelijke liefde lag in
den blik, dien zjj op den treurende richtte, en
als wilde zjj tot op den bodem zjjner ziel
doordringsn.
Fred, moet je niet dansen vraagde zjj
en hare anders zoo schelle stfin. klonk week
en mild. Ik zag je gaarne bj d-< meisjes. Zelfi
de Franse man bekomt zijn deel. En je
Frederik, naar de atkortin? vaa het land
//Fred/v genaamd, de zoon der eenige, kort na
de geboorte van dezen overleden dochter van
Oud-Maryke en een eveneens overleden kie
nen boer, schudde het hootd.
Laat mjj bg bljjven, grootmoeder, z iide hjj
Het zou mij veel aasgenamer geweest zjjn,
vreemden van aan den Czaar toebehoo-
rende docamenten. In verband daarme-
ds zou zij het land zijn uitgezet.
Miss Ma-garet Lagar schrjjtt thans
aan de bladen dat zjj de eeuige
Engelsche gouvernante is geweest, die in
het keizerljjk paleis te Petersburg heeft
gedieud dat zjj uit eigen beweging om
particuliere redenen in October ntar Bu
is vertrokken en onlaags geschenken en
Kerstgroeten van de Czarira en hare
kioderen heeft ontvangen, waaiuit bljjken
moet dat het onlangs vermelde besluit
onwaar was.
Ia het Ruhrgebied heerscht groote
spanning en opgewondenheid onder de
arbeiders. Op een vergadering op de
Kerstdagen gehouden is zelfs een alge-
meene staking der mijnwerkers ter sprake
gekomeD. De hoofdbezwaren van de
arbeiders betreffen het stilleggen van
mjjneD, onvoldoende Ioonen, te langen
aroeid, willekeurigen loonaftrek, onvrien
delijke behandeling, enz. De regeering?-
commissie, belast met eea onderzoek in
de quaestie vau de stillegging van mjjaen,
heeft, volgens de «We£tf. Allg. Ztg.»,
ook de opdracht gskragan de oorzaken
vaa de gisting ondtr de mijnwerkers te
bestudeeren.
Te St. Louis is een anarchist gearres
teerd, verdacht vau medeplichtigheid aan
den moord op Mc. K i n 1 ey. Hjj was
iadertjjd reads gevangen genomen, maar
toen wegens gebrek aan bewjjzeu weer
op vrjje voeten gesteld.
De deskundigen en de hoofdamb
teraren der tolrechten hebben beslist,
dat het tolrecht op suiker zal gegrondvest
zjjn op de hoedanigheid, te bepalen door
middel vsn de polariscoop. De beslissing
zei millioenen kosten aan de invoerders,
die reeds verzet hadden aangeteeVend
tegen een onlangs gewezen rechterljjk
vonnis, waarvan men iu beroep zal komen
bp het hoogste gerechtshof
De hear Leopold Wolffing,
vroeger Aartshertog vaa Oosteoijjk, maar
die bjj zjja huwelgk met een actrice af
stand d ei vau zjja raog ea titels en
sinds twee jarcu in Zwitserland woont,
zal zich thans laten naturaüseeren als
Zwitsersch staaf burger.
De gewezen Prins, die tegel jjk met
zjju zuster, de ex-Kroonprioaes van Sak
sen. het Hof verliet, studeert te Zürich
voor technisch-ingemeur.
Tusschen Groot-Brittannië en Rusland
is eeu handelsverdrag geteekend, eenslui
dend met dat tusschen Rusland en de
Vereenigde Staten gesloten.
Dit verdrag bljjfc van kracht tot na
éan jaar na de O; zegging door een der
beido partjjeu.
De Postmeester-generaal te Lon
den hei ft een voorloopig contract getee-
nen bljjvea ziit-nde laatste maal, groot
moeder, voordat ik heenga. Wie weet of wjj
wel ooit weer naast elkander Irtmneu zitten
onder het loof van hel geitesblad. Mgn hart j
is bezwaard, grootmoeder, en nu n< g meer
dan anders. Laat ons naar uw huisje terug
keeren.
Fred, Fred, meen je, dat ik vergenoegd
beu en behagen vind in het g.-klinkklank
zeide de oude vrouw. Maar ik kon de uit-
noodiging van den weiboer niet van de ha id
wjjzen en was van meening, dat het lustige
leven je verstrooien en opwekken sou Bpreek
niet van heengaan, Fred! Ik kan de gedachte
niet verdragen, dat ge reeds morgen Scharn-
rode en de oude grootmoeder achter je hebt
diepen zucht steeg uit 's jongelings borst om- en je leven toevertrouwt aan de bedriegel .ke
hoog. zee, tea einde genezing te zoeken voor het
leed, hetwelk Anna je heelt aangedaan.
Die deernemijn lieve Fred, mjju
kleinkindeen halve modepopi Is zij
het oau waard, dan jjj het veld rumt f
ls hij het, de knaap, die zich schipper
noemt, achter welken ik echter geheel iets an
ders vermo d f Geef acht, Fred, geeft acht-
de dag zal ambreken, waarop overmoed be
straft wordt. Ook uw dag zal aanbreken en de
jjdele
Niet verder, grootmoeder I onderbrak
hiat de jongeling. Berispt Anna niet, zg is
goed eu t ouw.'Is bet hare schuld, dat zij
I n et beantwoorden kan, wat Fred B ikrer voor
haar gevoelt, die z oh gelukkig moet prijzen,
dat de Ooeren hem niet minachten om zijner
indien ik rustig bjj u in uw tuintje had kui- grootmoeders wille? Daarom is het beter, dat
kend met de Marconi- maatschappjj, dat
bepaalt dat de telegraaf-kantoren tele
grammen aannemen vau de kuststations
naar schepen op zee tegen 61/, pence
per woorJ. Het; minimum tarief voor
een telegram is 6 shilling 6Mi pence.
De «Daily Telegraph» heeft wat
nieuw- iigevoerd in de perswereld door
aan president Louhet een telegraphischen
gelnkwensch bjj den aanvang van het
nieuwe jaar te zenden en daarbjj vol
doening uit te spreken over het tot stand
komen van de «entente cordiale». Pre
sident Loubet heeft door zjjn secretaris
dezen gelnkwensch doen beantwoorden
met een telegrafische verzekering van zjjn
gevoeligheid daarvoor en van zjjn over-
tuiging dat de «entente cordia|p»zal voort
bestaan en zich verder zal ontwikkelen
tot heil van de zaak vau den wereld
vrede. Wellicht mag nu een verdere
telegrammen-wisseling worden tegemoet
gezien tusschen de «Daily Express» eu
president Roosevelt, «Daily News» en
den Duitscheu keizer, de «Times» en den
Czaar.
De storm die over Eageland en
de Noordzee hesft gewoed, heelt behalve
veel materieele schade ook persoonlijks
ongelukken ten gevolge gehid. Te Lau
den en ia andere plaatsen zjja personen
door ontwortelde hoornen en vallende
dakpannen getroffen en gedood. Een aan
tal schepen zjjn op de kust gestrand. Het
spoorweg verkeer is door deraillemente
eu door omgevallen telegraafpalen op
vele ljjnen verstoord. Ook het verkeer
per telegraaf en telephoon werd onder
broken. Thans heeft de storm uitgewoed
en is het hier zannig, vriezend weer.
Over den hevigen strjjd, die voor Port
Arthur gevoerd wordt, deelt men mede:
Met den val der beide vleugelwerken,
die van den rechter Russischen vleugel
van het noordeljjic frant is iutusschen
Dog niet geheel gereed, zal het noorde
ljjk front onhoudbaar worden. Met name
is uit de positie van ErloeDgsjan duide
lijk merkbaar, dat het de hoekpilasr van
het gehsele noordeljjke front is.
Van bier uit kannen de Japanners na
bjj een poging der Russen om de overige
werken van het noordeljjk front te behou
den, deze in de gehcele lengte enfiiearen.
Men rekent daarom op een spoedige vrjj-
willige ontruiming van dit front door de
Russen, d-ar duidelijk te bemerken is
dat achter deze hoofdtortenlinie van het
uoordelik en oosteljjk front een tweedg
ik naar zee ga en eea flink schipper word,
die ziohzelven en u tot eei verstrekt en
zoekt te vergetenindien hjj het
kan.
Je »bent edelmoedig, Fred, en meent
het goad met iedrreen, zei de oude
vrouw.
Heb je missohien voor den verlooide
van Anna, Frans, «en goed woord Heil u,
dat je h t weeke gemied van je moeder hebt
geërt t. Ik een wild vuur gloeide in hare
cogen indien ik mjjn liefste aan den arm
van een ander zag, of zjjjmjj wilde of niet, ik
handelde onders.
Zij had de laatste woorden op halfluiden
toou uitgestooten; toch waren zjj het oor van
haar kleinkind niet ontgaan.
Hjj lachte. Kende ik u niet als goed en
lief, grootmoeder; ik zou de vreas gaan dee-
len, die andere menschen er van af houdt, u te
belaedigen Nbod, ik ben niet zoo zeer
het lam, waa voor u mjj scbjjnt te houden.
Ik heb het een jaar geleden in de herberg
Peter Wilder» beweren, die zich spottende
over Anna Werner uitliet ik geloof, dat hjj
het nog volt Maar bjj Frans, ja datisgeheef
wat anders; die heelt zoo iets fjjns over zich
orschoon hjj slechts eea schipper ls of zjjn
wil, iets goeds en opsns lk geloof, dat men
hem geeu kwaad hart mag toedragen en kan
daarom nooit op Anna boos worden.
Eu je bent nooit op de gedachte geko
men, dat achter den sohipper iets anders iteekt?
Zoo iets van een fijn heertje uit Hamburg,
zooals wg ze hi r wel meer onder vermom
ming heb ea gehad, en ter wille van de
smokkelaars komen en gaanP Wist ik het ree ite
maar van de zaak; er was maar een woord
tegen luitenant Maubourg noodig tn jjj waart
Ta i een gevaarljjkeu mededinger verlost Ik
1 behoefde dan op mjjn ouden dag mjjn Fred,
mjjn eenigst geluk, niet te m
behoefde niet onder vreem ten te sterven
Fred, Fredl Meen je. dat ik mjj bedenken
zou als ik, om jou te behouden, deu glad
den knaap moest opofferen P Mag ik
het P
Teeder had de jonge man zjjn arm om de
grootmoeder geslagen, nu trok hij hem terug.
Wordt vervolgd.)