No. 5889 Dinsdag 3 Januari J 905. 29ste Jaargang. wagêlaó voor eSfëooró en SLuió-êLollanó. Rechten en Plichten van den Staat, Het huis Eerekrans. BPlTiSflLAND, BUREAU St, Jane straat Haarlem. Rusland. Duitschland. Amerika. Zwitserland. Engeland. De Oorlog in het Oosten. Na maandenlange inspanning, waar bjj de aanval door het aanleggen van sap pen de hoogten van het Noordeljjk front van Port Arthur stap voor stap beklom, is op de bekroning van het glacis ge volgd de bestorming op de beide vleu- gelwerfeea van het uoordeljjk front en eindeljjk gelukt. Ook d tmaal onder groo te verliezen, daar de Russen met woeden de wauhoop vechten. Nogi, de onkwetsbare generaal», leidde de voor den stormaan val uitgezochte manschappen persoonijjk. a ABONNEMENT8PBIJ 8 Per 3 maanden yoor Haarlemf 1,20 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post >1,50 Voor het buitenland 2,90 Afzonderlijke nummers 0,03 Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen^ Hoofd re dacten r-D irecteur W. KÜPPERS. paiJS DEB ADV72BTENTIBN. Van 16 regels ....50 Gents Elke regel meer 7l/, Groote letters worden berekend naar plaatsruimte Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant. ifldjVlN TIK N DRat^- Boofdagmten voor het BuitenlandCompagnie Qènerale PublieitéEtrangèr AGITE MA NON AGITATE. G.L. DAB BE Co JOHN., f. JOE ES SueeParis BlbisFaubour Montmartre Willen wjj oas een go d begrip vor men van de rechten en plichten van deD Staat, dan moeten wp or s terstond plaat sen op h t christelijk standpunt jver den oorsprong van den Staat, een standpunt, dat hemelsbreed verschilt van dat, het welk het moderne liberalisme inneemt. Terwijl dit laatste den Staat beschouwt als het product eener evolutie uit den meest verwilderden, ja laten wjj maar z ggen dierljjken toestand van dtn eersten menscheen evolutie die begonnen is door het g iw li vau eeu sterkeren, meer ontwikkelden oer-mensch die zich als heerscker opwierp over de anderen, welke evolutie door verschillende ^hasen heen ten slotte zal eindigen in den idealen Staat zooalsde Soc aliiten zich die droomen gaat de chris'eljjke leer over het ontstaan van den Staat van dit standpunt uit, dat de mensch niet als dier, niet als een wild-wezen zender c rde, zonder wet, zon der gezag zjjn intrede in deze wereld maakts, maar als een uit Gods h-nd ge komen redeljjk, denkend en moreel schepsel gehooizamende aan het gezag dat van God kwam en zjjn eerste uitdruk- king vend in het vaderlpk gezag en daarop, bjj de uitbreiding van het menach- dom, in gehojrzaamheid en onderwor penheid aan het hoofd van een geheel geslacht, het patriarchaal gezag, dat la ter, zich steeds uitbreidende naar ge lang het menscheljjk gedacht in aantal en families toenam, in onderwerping en gehoorzaamheid aa n het hcofd van den stam, van een geheel volk en nog 1ste hetzjj door ve;ov ring, hetzjj langs anc'ere wegen, aan den leider, dra voerder, den vorst van meerdere Btammen, volkeren en landstreken. U.t dit verschil van conceptie vloeit noodzakt ljjker wjj ze ook het verschil over voort het begrip van wat de [l ek ten en wat de rechten van den Staat zjjn. Berust het gezag van den Staat niet op een goddeljjken oorsprong, maar is het alleen een uitvloeisel van de macht vud den sterkste, dan mag de Staat zich alles veroorloven zoolang hg de macht heeft, dat wil zeggen, dat bjj in ons parlementair stelsel beschikken kau over de meerder heid van stemmeD, over de belts plus ééa. Heeft hjj die meerderheid asn zjjn zjjde, dan wordt alles recht en billjjk ge noemd wat hjj decreteert, ook al zou hjj daarmede het grootste onrecht doen aan de minderheid, la dat geval i« de Staat alles, is de Staat God en daar de mo- PEOILLETON 2.) Vervolg.) Heden echter scheen de vrooljjke stemming v»n den bruiloftsdag den zichtbaren afkeer van dit volk, dat door trouw en aanhankelijkheid aan zjjn vorstenhuis uitmunt, een weinig ver minderd te hebben, want men bemerkte onder genoodigde en ong noo ligde gasten eenige Frsnsche douaniers-uniformen, die het kleur- rjjke beeld der nationale dracht nog meer luister bjjzettea. Hoera voor den weiboerl Jubelend sohalde het uit honderden keelen door de luch'. en de muziek blies een schetterende fanfare. Daarna ging deze over in een vroo ljjke wals, welke de j sugd in beweging zette terwjjl de bruilofts-vader met plechtig gebaar en bevredigden trots, door do rjjen zjjner gas ten schreed. Het genoegen werd uitgelatener, alsof de wereld zich in rozegeur en m«ne- schjjn baadde en geea bloedige oorlog werd gevoerd met al den aankleve van dieo, zoo wel in Duitschland als ver buiten zjjne gren zen. Op eenigen afstand van de dansplaats ach ter een dikstammigen beuk zat op een hou- deme wetenschap geen natuurljjke rech ten bjj den mensch erkent, kan de Staat geen onrecht doen, en daar hjj geen God erkent, van wiea hjj zjjn macht ontleent, schroomt hjj ook niet zjjn macht over de gewetens uit t* strekken. Berust het gezag v^n den Staat op een goddeljjken oorsprong, dan krjjgan de zaken een geheel ander aanzien. Dan heeft de Staat rekenschap te houden met de Datuurljjken en onvervreembare rech ten van den mensch eu met diens ge weten, dat hem zegt, dat hjj God meer meet gehoorzamen dan de meuschen. Maar dan ook rusten op den Staat plich ten eu heeft hjj rechten, waarnaar wjj, als burgers van den Staat, ons moeten regelen, waaraan wjj ons moeten onder werpen; ea die plichten en rechten heb ben geen ander duel, mogen althans geen a .der hebbendan aan de burgers dien voorspoed, die veiligheid, die middelen te verschaffen, welke het hun mogeljjk maken te werken tot dat eete, groote doel waartoe alle menschen geschapen zjja hun eeuwig geluk na dit leren. De Staat heelt derhalve volkomen het recht om die w .tt n te geven welke ar moede, gebrek, overmatigen srbeid enz. beperken, omdat gebrek, te groote zng voor het armzalig, dageljjksch bestaan maar al ts vaak oorz «ken zjju die d#n mensch belo'.tefu voor zjjn hooger doel einde te we ken. Daarom heeft dan ook Z. H. Leo XIII z. g. ia zjja Encycliek Rerum Novarum gezegd, dat de Staat mag eu moet vo n komen de botsingen tusschen arbeiders en patroons, beletteu moet dat de begeerigheid van de eenen de zwakheid der anderen uitbuit, dat bjj de waardigheid, de godsdienstige eu bjrge ljjhe vrjjbe d m iet beschermen, zoo ook de gezondheid, de zsdeljjkh-id der burgers welk- door hun maatsohap- peljjken stand efhacke ijk vau anderen zjja, be chermd worden en nog veel an te e zaken die het algeuieen welzjju be- oogen en zeer zeker ook in hooge mate bevorderen. Verzekeringen tegen de ongevallen van den arbeid, tegeu ziekte en ouderdom, vooral voor den arbeidenden stand, zjj niet minder diagen die tot het algemeen w Izjjn van alle burgers strekken, of choon de tastbare gevolgen alleen op ein gedeelt- der bevolking merkbaar zuilen zjju. Evenwel, het kan Diet ontkend worden dat zjj indirect alle burgers tot zegen en voordeel zullen strekken. Wil de Staat nu met deze en andere wetten het doel bereiken dat hjj er zich mee voorstelt, dan mag hjj niets aao de ten stoel eene vrouw van ongeveer z.stig jaren. 't\j droeg den korten, nauwgeplooid.n wollen rok der Oud-Lander vrouwen, maar dit kleedingstuk was van zwarte kleur. Des te scherper stak de vuurroode hoofddoek dair. tegen af, die naar landsgebruik het hoofd met de scherpgeteekende, met rimpels doorploegde trekken omgaf; deze hoofddoek was naar b t zelfde gebruik bij oude vrouwen van eene zwarte kleur. Hi t was Ond-Maryke, de ^jjze vrouw» van de landstreek, de weduwe vtn een dorpson derwijzer. Door voorpell ngen, welke in vervulling waren gegaao, en toevallig gelukte gene skundige voorschriften had Oud-Ma'yke zich ee i klein vermogen en eene bevoorrechte plaats weten te verwerven. Haar niet uit- noodigen bij eene ot andere feestelijke gele genheid, stond gelijk met het aftrekken van allerlei onheil en rampen. Zjj zat en keerde de feestelijkheid den rag toe. Doch niet het woelen der jeugd had haar het hoofd doen afwenden zjj hield het opge heven naar den jeugdigen, omstreeks negen tienjarigen jongeling, die eveneens door den beukenstam aan aller blikken onttrokken, in beweginglooze houding stond en naar het ge woel staarde, dat zich voor zjjn oogen opdeed. Het was een flink joDgmensch met goedige gelaatstrekken; maar hjj zag er z o treurig uit als ware hjj uit den vrooljjken kring geban nen, als misgunde men hem zang en dans. De muziek begon eene nieuwe wjjs een willekeur, aan het al of niet goedvinden van eedgen overlaten. Dan mag hjj niet toestaan dat een gedeelte van de burgers, watr70or die wetten gemaakt zijD, er zich bjj neerlegt, er zich aan onderwerpt, terwjjl eea ander gedeelte zich er aan enttrekf. Met andere woorden het zich er aan onderwerpen mag niet facultatief zjjn Da wttten moeten toe gepast op en nageleefd worden door allen voor wie zjj genuakt zjja. Dat daardoor een zekeren dwang wordt uitgeoefend op hen die er liefst niet van gediend zjjn, kan niet uitbljjveo, maar het gaat toch niet aan om hier te spreken van Staals- dwang, zooals prof. F a b i u s deed met betrekking tot de verzekeringswetten door de Regeering beoogd. Elke wet sluit dwang in zich. Zjj v<rplicbt, dwingt cot iets. Maar wanneer die dwang niets beoogt wat tegen de natuurljjke rechten vau den inentch eu zjjn geweten indruischt, maar alleen ten doel heeft het algemeen we'zjjn vau de gehede maatschappij althans van eeu zeer groot gedeelte daarvan, te bevorderen, zonder de rechten vau anderen aau te tasten, dan bljjlt de Staat niet alleen binuen de perken van hetgeen zjjn recht is, maar vervult bij ook een plicht en toont hjj te erkennen dat het gezag, hetwelk hjj uitoefent, van hocgeren oorsprong is en het besef te hebben dat hjj de burgers ook zooveel stoffeljjke voordeelen moet bezorgen als uood g zjja on hen in staat te stellen tot hun hoogste eiuddoel te werken. De Russische Regeering heeft haar vluotprogram gereed. Er zulien niet minder dan 80 linieschepen en 200 t r- pedojagers aangeschaft worden De kosten vvjidtn geraamd op 200 millioen roebels, een cyfer dal te laag iykt voor den aan bouw vau zulk een geduchte vloot. Het meerendeel van de be tslliugen zouden in Duitschland, Frankrjjk en Italië geplaatst worden. In Aanrika zuilen verder o iderzeesche booten o»s eldwjrden, m;ti de reeds gel verde, welke naar Wla- diwostok zjjn gezonden, voldoen. De AmerikaansChe scheepbouwmeesters heb ben ve klsard dat deze booteu voldoende waren, om de haven eu twintig mjjlen in den omtrek tegen een vjjaudeljjken aanval te bescherm a. Er zjju Ameiiki ansche deskundigen meegekomen, die de Russen zullen le r n, hoe zjj met de booteu moeten omgaan. Onlangs werd gemeld, dat eene Engelsche gouvernante in dienst bjj de Russischs keizerljjke fatn lie, zou zjjn weggezonden als betrapt op het out- Hooger verhief de oude het hoofd eene uitdrukking van hartstochtelijke liefde lag in den blik, dien zjj op den treurende richtte, en als wilde zjj tot op den bodem zjjner ziel doordringsn. Fred, moet je niet dansen vraagde zjj en hare anders zoo schelle stfin. klonk week en mild. Ik zag je gaarne bj d-< meisjes. Zelfi de Franse man bekomt zijn deel. En je Frederik, naar de atkortin? vaa het land //Fred/v genaamd, de zoon der eenige, kort na de geboorte van dezen overleden dochter van Oud-Maryke en een eveneens overleden kie nen boer, schudde het hootd. Laat mjj bg bljjven, grootmoeder, z iide hjj Het zou mij veel aasgenamer geweest zjjn, vreemden van aan den Czaar toebehoo- rende docamenten. In verband daarme- ds zou zij het land zijn uitgezet. Miss Ma-garet Lagar schrjjtt thans aan de bladen dat zjj de eeuige Engelsche gouvernante is geweest, die in het keizerljjk paleis te Petersburg heeft gedieud dat zjj uit eigen beweging om particuliere redenen in October ntar Bu is vertrokken en onlaags geschenken en Kerstgroeten van de Czarira en hare kioderen heeft ontvangen, waaiuit bljjken moet dat het onlangs vermelde besluit onwaar was. Ia het Ruhrgebied heerscht groote spanning en opgewondenheid onder de arbeiders. Op een vergadering op de Kerstdagen gehouden is zelfs een alge- meene staking der mijnwerkers ter sprake gekomeD. De hoofdbezwaren van de arbeiders betreffen het stilleggen van mjjneD, onvoldoende Ioonen, te langen aroeid, willekeurigen loonaftrek, onvrien delijke behandeling, enz. De regeering?- commissie, belast met eea onderzoek in de quaestie vau de stillegging van mjjaen, heeft, volgens de «We£tf. Allg. Ztg.», ook de opdracht gskragan de oorzaken vaa de gisting ondtr de mijnwerkers te bestudeeren. Te St. Louis is een anarchist gearres teerd, verdacht vau medeplichtigheid aan den moord op Mc. K i n 1 ey. Hjj was iadertjjd reads gevangen genomen, maar toen wegens gebrek aan bewjjzeu weer op vrjje voeten gesteld. De deskundigen en de hoofdamb teraren der tolrechten hebben beslist, dat het tolrecht op suiker zal gegrondvest zjjn op de hoedanigheid, te bepalen door middel vsn de polariscoop. De beslissing zei millioenen kosten aan de invoerders, die reeds verzet hadden aangeteeVend tegen een onlangs gewezen rechterljjk vonnis, waarvan men iu beroep zal komen bp het hoogste gerechtshof De hear Leopold Wolffing, vroeger Aartshertog vaa Oosteoijjk, maar die bjj zjja huwelgk met een actrice af stand d ei vau zjja raog ea titels en sinds twee jarcu in Zwitserland woont, zal zich thans laten naturaüseeren als Zwitsersch staaf burger. De gewezen Prins, die tegel jjk met zjju zuster, de ex-Kroonprioaes van Sak sen. het Hof verliet, studeert te Zürich voor technisch-ingemeur. Tusschen Groot-Brittannië en Rusland is eeu handelsverdrag geteekend, eenslui dend met dat tusschen Rusland en de Vereenigde Staten gesloten. Dit verdrag bljjfc van kracht tot na éan jaar na de O; zegging door een der beido partjjeu. De Postmeester-generaal te Lon den hei ft een voorloopig contract getee- nen bljjvea ziit-nde laatste maal, groot moeder, voordat ik heenga. Wie weet of wjj wel ooit weer naast elkander Irtmneu zitten onder het loof van hel geitesblad. Mgn hart j is bezwaard, grootmoeder, en nu n< g meer dan anders. Laat ons naar uw huisje terug keeren. Fred, Fred, meen je, dat ik vergenoegd beu en behagen vind in het g.-klinkklank zeide de oude vrouw. Maar ik kon de uit- noodiging van den weiboer niet van de ha id wjjzen en was van meening, dat het lustige leven je verstrooien en opwekken sou Bpreek niet van heengaan, Fred! Ik kan de gedachte niet verdragen, dat ge reeds morgen Scharn- rode en de oude grootmoeder achter je hebt diepen zucht steeg uit 's jongelings borst om- en je leven toevertrouwt aan de bedriegel .ke hoog. zee, tea einde genezing te zoeken voor het leed, hetwelk Anna je heelt aangedaan. Die deernemijn lieve Fred, mjju kleinkindeen halve modepopi Is zij het oau waard, dan jjj het veld rumt f ls hij het, de knaap, die zich schipper noemt, achter welken ik echter geheel iets an ders vermo d f Geef acht, Fred, geeft acht- de dag zal ambreken, waarop overmoed be straft wordt. Ook uw dag zal aanbreken en de jjdele Niet verder, grootmoeder I onderbrak hiat de jongeling. Berispt Anna niet, zg is goed eu t ouw.'Is bet hare schuld, dat zij I n et beantwoorden kan, wat Fred B ikrer voor haar gevoelt, die z oh gelukkig moet prijzen, dat de Ooeren hem niet minachten om zijner indien ik rustig bjj u in uw tuintje had kui- grootmoeders wille? Daarom is het beter, dat kend met de Marconi- maatschappjj, dat bepaalt dat de telegraaf-kantoren tele grammen aannemen vau de kuststations naar schepen op zee tegen 61/, pence per woorJ. Het; minimum tarief voor een telegram is 6 shilling 6Mi pence. De «Daily Telegraph» heeft wat nieuw- iigevoerd in de perswereld door aan president Louhet een telegraphischen gelnkwensch bjj den aanvang van het nieuwe jaar te zenden en daarbjj vol doening uit te spreken over het tot stand komen van de «entente cordiale». Pre sident Loubet heeft door zjjn secretaris dezen gelnkwensch doen beantwoorden met een telegrafische verzekering van zjjn gevoeligheid daarvoor en van zjjn over- tuiging dat de «entente cordia|p»zal voort bestaan en zich verder zal ontwikkelen tot heil van de zaak vau den wereld vrede. Wellicht mag nu een verdere telegrammen-wisseling worden tegemoet gezien tusschen de «Daily Express» eu president Roosevelt, «Daily News» en den Duitscheu keizer, de «Times» en den Czaar. De storm die over Eageland en de Noordzee hesft gewoed, heelt behalve veel materieele schade ook persoonlijks ongelukken ten gevolge gehid. Te Lau den en ia andere plaatsen zjja personen door ontwortelde hoornen en vallende dakpannen getroffen en gedood. Een aan tal schepen zjjn op de kust gestrand. Het spoorweg verkeer is door deraillemente eu door omgevallen telegraafpalen op vele ljjnen verstoord. Ook het verkeer per telegraaf en telephoon werd onder broken. Thans heeft de storm uitgewoed en is het hier zannig, vriezend weer. Over den hevigen strjjd, die voor Port Arthur gevoerd wordt, deelt men mede: Met den val der beide vleugelwerken, die van den rechter Russischen vleugel van het noordeljjic frant is iutusschen Dog niet geheel gereed, zal het noorde ljjk front onhoudbaar worden. Met name is uit de positie van ErloeDgsjan duide lijk merkbaar, dat het de hoekpilasr van het gehsele noordeljjke front is. Van bier uit kannen de Japanners na bjj een poging der Russen om de overige werken van het noordeljjk front te behou den, deze in de gehcele lengte enfiiearen. Men rekent daarom op een spoedige vrjj- willige ontruiming van dit front door de Russen, d-ar duidelijk te bemerken is dat achter deze hoofdtortenlinie van het uoordelik en oosteljjk front een tweedg ik naar zee ga en eea flink schipper word, die ziohzelven en u tot eei verstrekt en zoekt te vergetenindien hjj het kan. Je »bent edelmoedig, Fred, en meent het goad met iedrreen, zei de oude vrouw. Heb je missohien voor den verlooide van Anna, Frans, «en goed woord Heil u, dat je h t weeke gemied van je moeder hebt geërt t. Ik een wild vuur gloeide in hare cogen indien ik mjjn liefste aan den arm van een ander zag, of zjjjmjj wilde of niet, ik handelde onders. Zij had de laatste woorden op halfluiden toou uitgestooten; toch waren zjj het oor van haar kleinkind niet ontgaan. Hjj lachte. Kende ik u niet als goed en lief, grootmoeder; ik zou de vreas gaan dee- len, die andere menschen er van af houdt, u te belaedigen Nbod, ik ben niet zoo zeer het lam, waa voor u mjj scbjjnt te houden. Ik heb het een jaar geleden in de herberg Peter Wilder» beweren, die zich spottende over Anna Werner uitliet ik geloof, dat hjj het nog volt Maar bjj Frans, ja datisgeheef wat anders; die heelt zoo iets fjjns over zich orschoon hjj slechts eea schipper ls of zjjn wil, iets goeds en opsns lk geloof, dat men hem geeu kwaad hart mag toedragen en kan daarom nooit op Anna boos worden. Eu je bent nooit op de gedachte geko men, dat achter den sohipper iets anders iteekt? Zoo iets van een fijn heertje uit Hamburg, zooals wg ze hi r wel meer onder vermom ming heb ea gehad, en ter wille van de smokkelaars komen en gaanP Wist ik het ree ite maar van de zaak; er was maar een woord tegen luitenant Maubourg noodig tn jjj waart Ta i een gevaarljjkeu mededinger verlost Ik 1 behoefde dan op mjjn ouden dag mjjn Fred, mjjn eenigst geluk, niet te m behoefde niet onder vreem ten te sterven Fred, Fredl Meen je. dat ik mjj bedenken zou als ik, om jou te behouden, deu glad den knaap moest opofferen P Mag ik het P Teeder had de jonge man zjjn arm om de grootmoeder geslagen, nu trok hij hem terug. Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1905 | | pagina 1