No. 5897
Vrijdag 13 Januari 1905.
29ste Jaargang.
&>ag6laó voor c/tooró- en SCuió-dCollanó.
Instaurare omnia in Christo.
Het huis Eerekrans.
B(J ITEALaJN
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
Spanje.
Frankrijk.
Duitechland.
Rusland.
De Oorlog in het Oosten.
UAMMI CllililT.
ABONNEMBNTSPBIJB
Per S maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Toor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.^
Hoofd re dacteu r-D irecteur W. KÜPPERS.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
PBIJS DUB ADVBBTBNTIEN,
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 71/, r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieh Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publieité, Etrangère
(1 T. n^DDP d. tn n ~\i ij rn\n?Q o.,— d.^1. oil*.p>..i
etvvri vs/vs noii ayuitoisMtrtUi v» o/n»i hhi a jujv/ufiyvjv
AöÏTE wa NOW AGITATB. G.L. DADBE Sf Co JOHN.% F. J ONES SuceParis 31 bisFaubour Montmartre
De zinspreak door pau3 Pius X bp
hi-t betreden van den Stoel van Petrus
aangenomen, Instaurare omnia in Christo
Alles ia Christus herstellen, is ook de
zinspreuk geworden van de Katholieken
der geheele wereld en wel in 't bjjzon-
der van de Katholieken in Nederland.
Met bljjdachsp ea rechtmatige fierheii
mogen wjj er op wijzen dat in den al-
lerlaatsten tjjd als 't ware een nieuwe
levensstroom door Neerlands katholieken
vaart.
Niet dat die verhoogde levenskracht
en levensuiting een spoutaau opkomende
was. In het ieveu der geesten zoowel als
in het leven der lichamen, is een opvoe
ding, een ontwikkelen, eeu gedijen noodig
alvorens de geheele intensieve kracht zich
kan openbaren en tot stoeren ar bei 1 ge
schikt wordt.
Maar die kracht is na daar: zij heeft zich
langzaam opgehoopt in krachtige en ge
zond opgevoede geestenzy uitte zich
eerst aarzelend, oog niet geheel tot ken
nis en bewustzijn van eigen voortbren-
gingsvermogen, maar eiqdeljjk openbaart
zjj zich in toenemende potentie, en uit
zjj zich ia werken en daden die een rjj-
ken zegen en een heei ljjken oogst in 't
vooruitzicht stellen.
Wanneer wjj, die meer dan een halve
eeuw het Katholieke leven in Nederland
meegeleetd hebbendie uit eigen aan
schouwen zoowel als uit de overlevering
van onze ouderen het hoe en het hedeD
kennen, den blik terugwerpen op hetgeen
50 jaar geleden was en wat nu is, dan
kannen wjj niet anders dan ons verheu
gen in wat wjj thans om ons zien ge
beuren.
Niet dat wjj den hoogeten eerbied niet
koesteren voor het standvastig geloof oc zer
vaderen, voorKun onwankelbaran tiouw
aan deu Roomschen Stoelo neenmet
innige piëteit herdenken wjj wat zy le
den en boe zy streden en hoe zy gebe
den, geloofd en vertrouwd hebben hce
zy trouw bewaard hebben wat hun en
ons dierbatr kleinood was, is en moet
zjjn, het eenig ware chriscelyke geloof,
dat gebouwd is op de steenrots die Chris
tus en die in den Paus van Rome zjjoe
Stedehouder beeft, die zonder vreeze en
wankelen, in stormen en gevaien, bjj
vervolgingen en knipsrjjen, onwrikbaar
stand houdt eu zal houden tot het ein-
den der eeuwen.
Maar in die vjjftig jaren is de wereld
FE 1LLEI O N
9.)
Vervolg.)
De oude had. deu arm opgeheven en wees
met den krukstok in de richting, waarheen de
oogen van den koopman hem jjvertg volgden,
De wjjdgeopenJe deeldeuren schenen niet vol
doende te zijn om de hitte en uitwaseming
der menigte mensehen en der walmende olie*
lampen een doortocht te verleenen; juist had
men een venster geopend en daarachter ston
den, als in een nis van de danslustigen' tfge-
scheiden, Frans en Anna en naast hen Fred
Bakker. Geen der j ugdige drie gezichten
weerspiegelde de feestelijke stemming van den
dag.
Het is goed. Zeldzaam moeieljjk klonk
de toon 'an den ouden heer, terwi.l zjjn blik
onafgewend gericht bleef op het zwakverlichte
beeld van het jonge paar, dat door het lage
venster als in eene lijst gevat stund.
Ik kan het uw kleinkind met euvel dui
den het meiijts ziet er niet onaardig uit. Ik
begrijpGoeden nacht voor het oogenblik,
Oud-Maryke, brak hij plotseling af. Ik geloof,
dat men mjj gezien heett, Ik wil mjj naar
binnen begevenik heb nog eenige zaken te
Scharurode in orde te brengen, voordat het
is de maaischappy van gedaente veran
derd. Nieuwe ideëm, nieawe partjjen,
nieuwe btlmgen z'r'n allengs opgekomen
en tegenover dat alLs moet en zal de
houding van ons Katholieken een veran
dering, een wjjziging ondergaan, moeten
wij ons in onze kracbtsuiiiug aanpassen
by de rieuwe toestauden, by eenm t ge
heel andere wapenen dan voor 50 jaren
gevoerden stryd, ook van andere verweer
middelen voorzien.
Maar niet alleen van ver weet midde
len Wjj moeten ook zeiven de wapenen
omgorden, wjj moeten zehan den ttrjjd
aanbinden, want het geldt niet alleen
behouden wat wjj bezitten, ma»r
wjj moeten ook heroveren wat om heeft
totbehoord, wat ons onvervreemdbaar
recht was.
De leuze onzer vaderen Vindicam.us he-
reditatem patrum nostrorum, wjj xullm het
erfdeel onzer vaderen verdedigen, moet
thans hara aanvulling vinden in deze
nieuwe leuze, door P i u X ons tot voor
beeld gestrektInstaurare omnia in Christo.
Wjj leven in geheel andere omstand g-
heden en verhouding dan onze vaderen.
Welk een verschil in den toestand der
Katholieke Kerk in Nederland in den
aanvang der 19e eeuw eu nu in den
aanvang der 20e I
Toen was de Kerk hier te lande als
verweesd, werden de Katholieken als on-
mondigen, ja zelfs als niet-Nedeilanders
beschouwd. Zjj waren, zoo heelte bet,
ul'ramoutaDeeu, d.w.z. lieden wier eigen-
lyk vaderlaud ultra moniesover de ber
gt n, d.w.z. te Rome was en dus in het
Proteriantsch Nederland niets te zeggen
hadden, niet thuis behoorden, hoogstens
geduld kouden worden. Yoor hen geen
openbare ambten of betrekkingen voor
hen geen aandeel in regeeringen van
stad of laud. Zjj waren in zekeren zin de
paria's in Nederland, die zich gelukkig eu
tevreden moesten gevoelen als zjj zonder
al te veel plsgerjjen vrjjeljjk hun gods
dienst mochten uitoefenen en hun dage-
lyksch brood in bescheiden burgerlyk
bsstaan konden verdienen.
Die acbtermtstelling had natuurljjk
ook een grooten, nog jaren en jaren na-
werkenden invloed op de intellectueels
ontwikkeling vau hst K tholieke volk
ia Nederland. Daar zjj nooit konden ver-
hoopen tot openbare ambtea en betrek
kingen te worleD benoemd, ontbrak alle
prikkel voor die ontwikkeling welke tot
staatsambten leiden eu zonder Katholie
ke literatuur, zonder Katholieke pers
vond het intellect, dco'eigen studie ont
wikkeld, geen weg waar langs het zich
kon uiten en moest het verworden bjj
gebrek aia een levenwekkenden stimulus.
Vaudair dan ook dat het Katholiek le
ven en gelooven zich moest concentreeren
in het eigen-ik, hoogstens zich kon
opent aren in den kring van het eigen
gezin of de naaste betrekkingeneen
.xpansie evenwel naar b riten, was ge
heel uitgesloten.
Nu geven wjj garrnrtoe, dat zulk een
inwendig en innerlijk gelooven eu bidden,
die contemplatie in zich zei ren onwrik
bare overtuigingen, heerlyke bloemen van
gdoovea en vertrouwen deed oitlaiken,
maar een zich uiten ia daden en werken
in het openbaar was geheel uitgesloten.
Die toestand zon evenwel spoedig ver
anderen.
Op het laatst van de eerste helft der
vorige eeuw woei op geheel Europa een
storm van reactie. Het volk, in alle lan
den van Europa bjjra als onmondig be
schouwd, eischte zjjn aandeel in de re-
geeriug en de wetgeving van het land,
en waar uiet goedschiks aan dien eisch
werd voldaan, wat meestal het geval was,
veroverden revolutionnare woelingen wat
aiet vrywillig werd toegestaan.
Het oude regiem, waar de vorst op
permachtig rdgeerde, by gestaan meestal
in naam door vertegenwoordigers der hoo-
gere standen, werd prjjtgegeveu en het
Parlementaire rtgaeriagstelsel, waarbij
ook een ruim deel werd ingeruimd aan
de vertegenwoordigers vau het vo'.k, d-
w. z. vaa de burgerjj, deed zjjn intrede
iu alle Europeesche landen.
Die emancipatie van het volk had ook
in ons land de emancipatie der katholie
ken ten gevolge, en nu, na 50 jaren,
staat dat Katholieke volk van Nederland
als geljjkbeiechtigd met alle burgers
vau het laud. D.e nieuwe toestand stel
de ook nieuwe eimhen aan de Katholieken
en dwong hen hun isolement vaarwel
te zeggen. Slot volgt).
Te Cadiz vreest men van het oproeri
ge volk het ergste.
De winkels worden 's avonds gesloten.
Het huis van deu burgemeester, druk-
rjjen waar nog gewerkt werd eu de Staats-
labaklabriek werden door eeu groote me
nigte met steenen gebomourdeerd, ter-
wjjl des avonds gttracbt weid het Raad
huis te bestormen. Kr was uu ecüter
een groote politiemacht op de been eu
eeu botsing kon niet uitblyvtn. Twee
nacht wordt Tot morgen dus en zorg,
da ik uw kleinkind te huis vind.
Kort en verstrooid groette hjj de oude
vrouw en liet haar alleen. Daarna overschreed
hjj den drempel van het huis, waarin men
bruiloft hield.
Onbewegelijk en met fonkelende oogen keek
de oude vrouw hem na. Of de rjjke heer ook
zoo veel deelneming in Oud-Maryke eu haar
kleinzoon had betoond, als schipper Frans
niets anders was dan schipper Fra s? Hard
en trotsch als altjjd 1 De ouderdom heett u
den nek niet gebogen, ik zou je zoo gaarne
laten voele.i, hoe dat in zjjn werk gaat 1 Wie
w.et, of hij zich nog niet ten slotte bepr.ten
en ompraten laat Heeft de deerne niet reeds
Fred zoover omgepraat, dat hjj(op alles, wat zjj
doet, ,.jv" en „amen''zegt. Neen, neen; peen 1
riep zij op bjjna luiden toon. Zjj zal geen
koopmaosme vrouw spelen en in een karos rjj-
den, terwijl mjjn Fred het hart breektIk
zal dat niet dulden, ik, Oud-Maryke I Wat
bekommer ik mjj om vriend of vyand Ee
drog is bed rog Ij Of wel smokkelarij! Waarom
begeeft ge u op kronkel paden, Frans Waar
om zyt ge ook geen bete- bewaarder van je
geheimen? - Half twaall in de hut van
Nielsen, om twaalf de boot in de bocht,
Ik ga naar den luitenant en klaag je aan,
schipper Frans 1
In stijve houding schreed de nieuwe gast
door hetjgewoel der danslustigen. Derroo'jk-
heid Was tot hooger graad gestegen, te meer
daar de Fransche soldaten, de herhaalde scher
pe waarschuwing van huu jongen aanvoerder
volgeud bij zonsondergang bet huis langs een
zydeur Verlaten hadden..
Met bliksemsnelheid verspreidde zich de
tjjding, dat de welbekende rjjke mynheer
Eerekrans uit Hamburg aangekomen was en
I het huis betreden hal. Uit de eerekamer snel-
j den de eeregasten met den v»der der bruid
aan het hoofd den knoopman tegemoet, die
j reeds herhaalde malen den vooriaad van het
halve Oud-Land in eens had opgekocht, ten
j einde het kosteljjke ooft, hoofdzakelyk kersen,
naar Engeland te zenden.
Allen betoonden hem de grootste onder
scheiding de muziek nrak m dden in een
dansnummer af en liet eene schetterende fan
fare hooren. Men verdrong zich tot een klu
wen te zamen, welks middelpunt de magere
man met d°n bruinen reisjas vormde, die het
hoofd nog altjjd met den castoren hoed be
dekt hield. Hjj boog nauweljjks meraoaar het
hood, toen de fanfare geblazen werd, iedere
lijn, iedere rimpel van zyn aangezicht was tot
den ouden vorm en stand teruggekeerd,
Het paar in de veusterms werd eerst op
merkzaam, toen de muzikanten hun dans af
braken en de naam /rüierekrans,/ door de
ruimte vloodie tut danszaal was ingericht.
Op hetzelfde oogenblitt schreed de oude
heer hen evenwel voorbij. Een enkele blik,
koud en scherp egeljjk, onoarmhartig en soek
vorschend, zooaU men van hem gewoon was,
viel od de beide jongelieden en op Anna,
d e onwillekeurig sidderend, zich vaster tegen
Frans aandrukte. Vervolgens zette hjj zgn weg
voort in de richting der hem welbekende
personen werden gedood, een groot aantal
min of meer ernstig verwond. De menigte
werd ten slotte uit elkaar gedreveu, maar
de opwinding wa? zoo mogelyk nog erger
geworden.
De Fransche Kamer van Afgevaardig
den heeft haar werkzaamheden hervat.
Doumer, tegenstander van het minis
terie, is met 265 stemmen tot voorzitter
gekozen, Br is som, de aftredende voor
ter had er 240. Als ondervoorzitters wer
den h9:kozen L o c k r 0 y met 318 stem
men, E t i e n n e met 303, G u i 11 a i n
nut 296 en Gervill e-R a c h e met
248. Daarna werd de vergadering opge
heven.
Da Yenezolaansche legatie te Parjjs
spreekt formeel het geracht tegen over
alarmeerende berichten en mogelyke
complicaties tussohen de Yer. Staten en
Venezuela.
De beruchte Louise Michel,
bijgenaamd de «roode maagd», is te Mar
seille aan longontsteking overleden. De
ze hartstochtelijke vrouw heeft heel wat
on evredenheid gesticht, zonder dat zy
iets vermocht te doen, wat de verdrukten
tot stean eu opbeuring kon disnen.
Louise Miohel was een geraar-
ljjke vrouw, vermaard nit de Bombere dagen
der Commute. Zy had een bleek en me-
ger gezicht, omkranst met onverzorgde
haren; den breeden mond met dnr.n», vol
haat op elkander geperste lippen, maakte
haar meer een kwaadaardige furie, dan
een politiek schrikaanjagende vrouw.
L 0 n i s e was in 1833 op het kasteel
Vronconrt, in het departement Boven-
Matne, geboren. De vader, wiens buiten
echtelijk kiutl zjj was, de eigenaar van
dat kasteel, liet haar een zorgvuldige
opvoeding geven. Na zjjn dood ging
Louise naar Parys, deed examen voor
ond< rwjjzeres en zette een school op,
om deze al spoedig te verlaten en op te
treden als een belsche petrolense.
Zy moet een kalm sterfbed gehad heb
ben.
Grsaf Ballestrem, president van
den Ryksdag, beeft aan de vertegenwoor
digers van verschillende partyen verklaard
dat de Rijkskanselier hem had gemach
tigd mee t< deelen dat er uitzicht bestaat
op het tot standkomen van bet handels
verdrag met Oostenrijk voor het einde
dezer week.
Is dat zoo, dan moet men rekenen op
acht dagen voor het drukken, zoodat het
verdrag ongeveer veertien dagen voor de
bijeenkomst van den Rykrdag zal uitko
men. Tegeljjkertjjd zullen ook verdragen
met andere staten, met welke tarielver-
drsgen zy u gesloten, worden voorgesteld.
De staking onder de mynwerkers in
Westtalen breidt zich voortdurend uit. Te
Obertaisen en te Bochum wordt niet
gewerkt.
eerekamer, totdat hem de weg door de be-
groetenden werd afgesneden.
Frans, kwam als eeu ademtocht over
Anna's lippen, God zjj mjj en het kind gena
dig 1 Die man bezit geen hart. Hoe zal ik
hem kunnen bemianen
De jonge man antwoordde niethjj was
zeer bleek en zjjne lippen waren vast opeen
geklemd. Hem zei van scheen de Vader harder,
gevoelloozer dan ooit het doel zijner ko nst
w..s hem nu m -t zekerheid bekend, by be
hoefde niet meer te vermoeden,
De koopman had het binnentreden van de
eerekamer van de hand gewezen j hoe grooter
Je kring was, waaraan hjj de reden zjjner aan
wezigheid te S;harnrode verklaren kon, des
te liever was het hem, Zoo ver het zjjn har
den trekken veroorloofd was, had hij zjjn ge
laat een vriendelijker uitdrukking pogen te
geven. De kop koffie, welke de bruid hem
had voorgezet, had hjj a'gewezen, maar naar
landsgebruik een glaasje aujjs op het welzjjn
van het paar geledigd.
Moge het u goed gaan, reide hjj daar- j
bjj, want der ouderen zegen bouwt het huis
oer kinderen, hun vloek vernietigt het. tithnd
bjj stand, zoo wil bet de orde.
Wij houten het in ons land ook bjj het
oude, merkte de weibo^r aan niet voor niets
betten wjj Ond-Landers. Ik meeii, mjjnheer
Eerekrans, dat gq ons kent.
Ik heb mjjn beste matrozen ml tijd uit
uw midden gehaald en ben gekomen, om re-
oruten te zoeken met allergenadigst verlof vaa
mjjnheer deu Keizer Napoleon. Is Nielsen
Met bezorgdheid wordt door de indus
trie, handel en ny verheid, van geheel
Duitschland de gaDg van zaken gade
geslagen.
De Tagliche Rundschau ziet in het
verleenen van de zeldzaamste Prnisische
orde «ponr le mérite», aan den Russischen
generaal Von Stöasel en denJapan-
schen generaal N 0 g i, een zuiver per
soonlijke niting van 's Keizers gemued en
geen pulitieke daad, zoodat misverstand
geheel en al uitgesloten is.
De Berliner Ztg. zegt, dat te hopen is,
dat de Duilsche diplomatie vooraf by den
Czaar en den Mikado inlichtingen hebben
ijgewonoen, om te weten dat deze vors
ten hunne generaals ook verlof zullen
geven om het Pruisische ordeteeken aan
te nemen. Want een weigering zon
hoogst pynlyk zjjn. Totdnever hebben
noch de Czaar noch de Mikado hnn beide
generaals eenige uiterlyke onderscheiding
verleend, evenmin een ander vreemd sou-
verein. In Japan en Rusland zelf zal
men wel den indruk hebben dat de eene
keizerlyke onderscheiding door de andere
te niet wo-dt ge aan.
Deze onderscheiding is in de laatste
jaren wel eenige malen aan vreemde
kunstenaars en geleerden van deu eersten
rang verleend, maar de militaire klasse
van deze hoogst zeldzame orde sedert
tientallen van jaren niet aan vreemde
officieren.
Te St. Petersbarg is een vergadering
grhouden waaraan 7000 leden van werk-
liedenvereenigingen hebban d-elgenomen.
Er werd een motie aangenomen waarin
verklaard werd, dat de tegenwoordige
verhouding tussohen patroon en werk
man allesbehalve normaal te noemen is
•n besloot bjj de ondernemers van de
werken, waar georganiseerden werden
ontslagen, aan ts dringsn op weder in
dienst nemmg van deze slachtoffers. Ook
werd een schiyren verzonden aan het
gemeentebestuur, waarin met nadruk ver
zocht werd maatregelen te nemen om
gebeurtenissen,zooals zich den laatsten tjjd
tusschen de patroons en "werklieden had
den afgespeeld, te voorkomen. Werd aan
dit verzoek geen gehoor gegeven, dan
kon de vereeniging niet langer verant-
woordelyk worden gestald voor een ver
der rastige houding van de werklieden.
Ia net geooaw van de literair-ar-
tistieke vpreeniging te Moskou is giste
ren een feestmaal gehouden waaraan tal
van jechrjjvers j;en kunstenairs aanzaten.
In de redevoeringen, waarin de sprekers
Rusland's moeilyken toestand aanroerden,
werd de wensch uitgesproken dat de zon
der vryheid en van sociale gelykheid
eindefjjk over Rusland zou mogen opgaan.
De vereeniging zou zich in dien
geest uiten, waoneer zjj ook daardoor
gevaar liep van ontbonden te wordeD.
De Keizer van Japan heeft te kennen
gegeven, dat generaal Von Stössel
niet hier? Die zal er mjj wel eenige kunnen
noemen, die lust eu geschiktheid bezitten, om
de vlag van Hamburg eer aan te doen. De
kotpman kende nauwteurig den toon, dien
hij op deze plaats aanslaan moesthet miste
zqne werking dan ook niet. De bedeesdheid
voor den ryken koopman weekzouder den
eerbied afbreuk ie doen
De ou 1e Nielsen, mijnheer Eerekrans,
is reeds naar huis gegaan, zeide de weiboer,
Het suist hem in de beeoen wjj krjjgea slecht
weer, voorspelt hjj daaruit en het ia nog altijd
goed uitgekomen. Maar daar staat zjjn achter
neef, schipper Frans, die heeft misschien wel
lust en üaar Fred, de kleinzoon van Oud-Ma
ryke. De laatste heeft echter al half en half
een huur aan.enomen. Ock Hein Coruelsen,
een der jongens van Wittib, zjjn vrjj eu.
Good. De koopman verhief de stem. Is
Hein Oornelsen hier?
Geen antwoord volgde de weiboer her
haalde de vraag nog eens, waarop een schuch
tere stem uit .het dichtste vau den hoop
hooren lietHein moest vroeg naar huis
hjj heeft te veel pruimen gegeten.
Als je broeder de pruimen verduwd
heeft, zei bjj, ook hst p'at-Duitsch gebrui
kend, moet hjj morgen zieh vöor acht uur
te Hollern in de herberg bevinden. Niet later.
Hjj wendde zich Daar het venster, waar
de drie jongelieden nogaltods onden. Terwjjl
hjj schipper Frans aanzag, zweefden zjjne oogen
tegeljjkertyd over Anna.
Wordt vervolgd.)
