No. 5903 Vrijdag 20 Januari 1905. 29ste Jaargang. HDagêlaó voor cfëooró- en SLuió-êLollanè. H. O. Het huis Eerekrans. bülTKALAJVlQ. B U R E A U St, Jansstr&at. Haarlem. f 1,20 1,50 2,90 0,08 15.) Warl£0loD3tieid ia Enge land. Engeland. Italië. Amerika. Dultsohland. Frankrijk. ABONNEMENTSPRIJS, Per 8 maanden voor Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post Voor het buitenland Afzonderlijke nummers Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.. Hoofd re dacten r-D irecteur W. KÜPPERS. PRUS DER ADVERTBNTIEN. Van 1—6 regels50 Cents Elke regel meer 7l/i Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant pr®a®- mhoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PubliciteEtrangèr: AGITE MA WON AGITATE. DAVBE Co JOHN., f. JONES Suae. Paris 31bisFaubour Montmanre Men keilt die letters toch nog wel 11a den afgeloopen zomer prjjkten zjj weken lang in de politieki kolommen der cou ranten en weldra zullen zg er weer een •ereplaits gaan innemen. Voor wie 't nog nietnadt, 2ij aange- vjldHooger Onderwijl Ei nu is men terstond heelemavl op de hoogtemet het opschrift is bedoeld de herziening der wet op het Hooger Onderwijs. Juist. Men kent haar geschiedenis. In de Tweede Kamer na lange, lange de batten aangenomen, werd ze in de Eer ste Kamer bjj zuivere partjjstemming ver worpen. Deze verwerping had de ontbin ding van het Hoogerbuis ten gevolge, terwjjl de afgewezen wet opnieuw bij de Twiede Kamer werd ingediend, om op nieuw het gansche parlementaire proces door te maken. Het ontwerp werd niet gewijzigd, zoo dat het is bljjven beoogen verheffing der Polytechnische School te Delft tot Hoo- geschoolhet verleenen van bevoegdheid tot aanstelling vai bjjzoadere hoogleer aren aan de Staatsuniversiteiten, evenals dit reeds geschieden kan bjj dj Amster- dameche Hoogeschool (prof. D e G r o o t) sibsideering van bjjzondere gymnasia, die aaa zekere voorwaarden voldoen, en teu slotte het groots struikelblok 1 de verl ienin$ van het jus promovendi aan bjjzondere hoogescholon. Mea weet wat dit laatste betoekent: in de toekomst zullen, wordt de wet aangenomen, de bullen van bjjzondere noogrscholen dezelf de rechten verleenen als die der opeuba re universiteiten. Nn, aangenomen wordt de wet, dat 's zeker. In de Tweede Kamer zetelt nog altgd dezelfde meerderheid, die haar reeds eenmaal goedkeirde, terwgl de Eerste Kamer «om» is. E i goed om ook 1 Onder deze omstandigheden zou men mogen verwachten, dat de Tweede Kamer deze nadere behandeling der oude wet als een formaliteit zou beschouwen, te meer wjjl nog zooveel andere, nieuwe ar beid wacht. Het uitvoerig vooiloopig ver slag der sfdielings-besprekingen o ntreit het ootwsrp stelt in dit opzicht evenwel te leer. Niet alleen werd de zaak nog eens van alle kanten bekeken, alsof er wonderwat nieuwste ontdokken viel. m tar we lezen ook «Verscheiden leden behielden zich de volle vrjjheid voor om, al lieten zjj FEUILLETON Vervolg.) Nu zaten zij naast elkander op de houten bank bij den kacheloven, welks opening nog i geen vertrouwelijk vuur uitstraalde. Fred wil- de zoo lang mogelijk met de oude vrouw te ramen zjjn, die reeds den volgenden morgen 't kind harer dochter, misschien wel voor altijd, missen zou. j Hjj had alles vermeden, wat grootmoeder treurig stemmen kon en slechts met haar over de bruiloft gepraat. Het ontging hem niet, dat zjj, boe meer da uren verliepen, aan zijne woorden slechts een half oor leende en z'cht- baar onrust zich van haar meester maakte. Hj) schreef het echter aan gemakkelijk te verkla ren opgewondenheid toe; het was hem zelf ook zoo droef en zwaar te moede, als nooit te voren. Nu zaten zjj reeds geruimen tjjd zwjjgend naast elkander, ieder met zijn eigen gedachten bezig, Eenmaal kort na het slaan van het middernachtelijk uur was Oud-MaryVe opge sprongen en naar het venster gesneld. Uoch bjj Freda verwondering was »jj, zichtbaar bleek en opgewonden, zonder verdere verklaringen zich ook omlat da noolige tjjd tot voorbereiding haf ontbroken thans niet nader uit, bjj de openb ;re behan deling zoodanige gronden tegen het wetsontwerp aan te voeren eu zooda nige voorstellen te doen, als zjj noo- dig zouden achten. Nu de regeering zich van elke toelichting onthoudt, zon hnn dan, naar zjj meendju, niat mo gen worden tegengeworpen, fat een en ander door de gewisselde stukken niet voldoende was voorbereid. Opgemerkt werd, dat voor het voorstellen van amendementen thans meer reden be staat dan bjj de behandeling van het vorige ontwerp. Toen was toch de waarschjjnljjkhaid groot, dat de Eerste Kamer het ontwerp zou verweip^n thans, nu de meerderheid dier Kamer aan de zjj ie der regeeriDg staat, ie ver werping van het nieuwe voorstel daar entegen niet te verwachten.» 't Ie duiielgk wie hier aan het woord zga: de oppositie zal zich geducht we ren, ook met amendementen, zoodat de behandeling der wet wel eens aardig wat tjjd zoude kunnen kosten. Dit is j immer want er valt iD deze laatste par- lsmentaire werkmaanden nog zoo veel te doen. 't Is onzerzgds evenwei zaak, in die noodeloos breede behandeling te be rusten. Ze'fs de schjjn dient vermeden, dat we den tegenstanden willen knotten in nun rechten, dat we aan hun argu menten geen waarde zouden hechten. In tegendeel gaarne zullen wjj hen te woord staan. Onze goede ziak mag gerost op dei keper bekeken 1 De tegenstanders zjjn intusschen on- verzoeolgk genoeg. Hoor maar: «Vele leden verklaarden zich te zul len bljjven verzetten tegea h t leggen van de beslissing omir ant de benoem baarheid tot staatsambten in haudei van personen aangewezen door kerke- ljjke ve eeuigingen Da meening werd uitgesproken, dat dit zou zgn een eerste stip o,i esn weg, die lei ft t >t onder werping van denSlait aan de Kerk, en dat het zetten van dien eersten stap een ra-^p voor het land zou zgn.» Een ramp voor het Taai, ja we', j i wel, de hesren hebber het maar voir het zeg gen. Ze veigeten utisscbeD, dat «'<e- noembaarhtii» nog gemszmswil zeggen «benoemd wo-deo». Hieromrront behoort de beslissing nog altjj bjj deR'gesd.g, zoodat die zoogenaamde «ramp» eigen- Ijjk niet bestaa». E i ook ziea de hee- nan de zijde van haar kleinkind teruggekeerd. Den onwetende was het geknetter der scho ten langs het oor gegaan terwjjl 't het oor van den Hamburger koopman was binnenge drongen. Nu stond Oud-Maryke op Wjj zullen gaan slapen, Fred, zeide zjj. Ongewoon zacht en week klonk haar anders zoo scherpe stem. Het is wel de laatste maal, dat wjj elkander //goeden nacht// zeggen, indien gij niet nog in het laatste uur van meening veranderd waart Het scheen, als was zjj bevreesd voor een bevestigend antwoord op deze vraag, dat haar duistere daad nutteloos gemaakt zou hebben, want op hetzelfde oogenblik ging zjj voort Ik heb uw zak reeds toegebonden een stui vertje voor kwade dagen ligt in de onderste wollen kous. Hebt ge geld noodig, schrjjf, schrijf maar. Ik zal voor jou, mjjn Fred, doen, Wat ik kan. Ik bezit op de wereld niemand and rs dan mijn kleinkind. Wie wil mjj ver denken, dat ik het niet missen wil Om wille van die Anna alles, alles Neen, grootmoe der, sprak Fred op ernstigen toon, ook wan neer Anna mjj tot haar beminde gekozen en trouw beloo'd had, zou 't toch niet zoo heb ben kunnen bljjven. Ik ben te jong en te gezotd, om een landkrab ta worden. Weg moet ik ik moet iets doen, om de we reld, al is het ook nog zoo gering, nuttig te wezen, al moest ik daa bjj ook sterven. Ik voel het, anders was ik niet zoolang blijven leven. Daarom, lieve grootmoeder, scheld niet op Anna en wind u niet op. Eu. rea ovsr 't hoofd, dat aan het «jus pro movendi» behoorljjkv eischea betn ffandet de wttsnsckappeljjkhe'd der opleiding worden te bond an. In één opzicht kan de naders bahan- deling der H. O.-wet nuttig zgn. Men herinnert zich de motie-L o h m a o, welke ontsproot aan het denkbeeld, om a in de universitaire eximens een zuiver weten schappelijk karakter te geven en voor het verleenen van den efisctns civilis staats examens in te stellen. De motie, die veler sympathie haf, is onlangs inge trokken, wijl ze aanleiding scheen te zullen geven tot uitstel der behandeling van het nieuwe wetsontwerp. In de af- deelingen kwam de qnaestie inmiddels ter spr ake, zoodat nu de kans is ont staan, deze aangelegenheid tot klaarheid te brengen. Het geldt eea te gewichtig punt, dan dat het sleepende niaj big ren. 't Schgot ons gewenccht, dat de Kamer zich over die Staats -x uneaa aitspreke, opdat de nieuwe regeling van het H. O. in alle orzichteD af zjj. De wet eenmaal aangenomen, moet men niet kunnen zeg gen, dat over een of aader onderdeel geen voldoend licht is opgegaan. Schrikaanjagend is op dit oogenblik do toestanf der werklieden ia Engeland waar de nood onder het volk dorr wer keloosheid ia geuegsn. Da Insturen der gemeenten van Man chester, Liverpool enz., wsten geen raaf meer om de stggeude ellende te verzach ten, terwjjl in lui land hongersnood dreigt. Te Londen zgu 118.000 werkeloozen. E n ia-cbrjjving bracht 1.100.000 francs op. Het Comité om de ellende te verzach ten, heefc geheele ploegen werklieden in de parken aan den arbeid gezet, m lar wat helpt een gedwongen werkverschaf fing aan 2 tot 8000 mau op de mas a. De E igeisjhe Regering heeft van haren kant voor ongeveer 50 millioen f auca nieuwe kanonnen beateld, «waar door 17000 werklieden aan den arbeid kannen bljjven om het getal we.kdoozen niet te vergrootea. De machtige Trafes (Juions, die j«a'- Ijjkvch meer dan 10 millio >n fr mei kan nen uitdealen aaa de slachtoff <rs der werks'akingen en der werkeloosheid, h ib- ben ook al het mogelgüe gad an om hunne Ddei te helpen. Verscheid me hon- deriun bthotfcigej hebben ook werk ge vonden in de werkhuizen van het Heils leger. Kortom de bgzanfare en de openbare liefdadigheid heeft alias gedaan wat in hare macht was om de w r'reloozen ter i holp te komen, doch mea is algemeen Heftig werd aan de buiteuzjjde op ilc ge- elotea deur gebonsd. Doe open, om Gods wil, doe open 1 Moeder, Oud-Maryke F edEen on geluk, een vreeselfk ongeluk is er gebeurd. Anna! riep Fed buien zich zeiven. Al machtige God, het is Anna I Hg stortte de kamer uit, ten einde de deur te ontsluiten, terwjjl de grootmoeder zich in haar leuningstoel neerzette. Zjj bad het meu belstuk z >o geplaatst, dat zjj geheel en al buiten het bere k van den lichtkring zat en men haar gelaat slechts in zwakken omtrok ver mocht te onderkennen. Dedeur vloog open; Ama Werner, gevolgd door den verschrikten Fred, die er lykbles': uitzag, stortte de kamer binnen. Heur baar hing los over de sclio :dsrs de lange, don kere mantel, waarin zjj zich t,ewikield had sleepte haar over den grond na en voerde verwelkte bladereu en takken over den drem pel mede. Geen druppel bloed was in baar gelaat zichtbaarwel druppels langs hare wangen. Zjj wilde op de oude vrouw toesnellen maar halverwege stortte zij, doo de vreese- lijke overspanning overweldigd, neder. Smee- kend hief zg de handen omhoog Helpt, redt, geeft raad I Fred had zich neergeborgen en ondersteun de haarheur hoofd ru-tte tegen zgn schou der zooals het hoo'd van een klein kind tegen den schouder van zjjne voedster rust. Zacht wat, zacht wat I zeide de oude, wier stem geen spoor van de vroegere woek- van oordeel dat al deze hulp te kort schiet en maatregelen moeten genomen worden om in den toestand te voorzien, maar ook om te beletlen dat de liefda digheid op onwaardige wjjze geëxploi teerd wordt door geveinsde werkeloozen. Men wil een Ministerie van arbeid, wair de arbeid kan geregeld worden, ten einde misbruiken te voorkomen. JTet is maar al te vaak geblekeD, dat sommige werklieden geen of althans slechten ar beid verrichten om de gelederen der wer keloozen te vergrooten. In de reed-rskriogen^ te Londen heeisjht groots ongerustheid naar aanleiding van bet gevaar, dat een groot aantal Eagel- sclia kolenschepen d/eigt. De readers heb ben niet minder dan 52 stoomschepen met kolen geladen inde vaart bestemd voor het Russische Oostzee-eskader waarvan er 24 door Japausche torpedobooten wor den vervolgd. Volgens de «Times» zgn een aantal vis- schers u t Huil naar Parjjs ontboden om voor de internationale enquete-commissie getuigenis af te leggen in zake het Dog- gersbank-incident. Ui! Rome wordt gemeld, dat Z. Eu. kardinaal Rampolla ernstig ziek is. De toestand randden Doorluchtigen Ljjder moet niet zonder ge'aar zjjn. De an irchist GesslerRoasssau, die te Philadelphia werd gevangen geno men, h efc b«keod de dader te zgn ge weest van de aanslagen op het standbeeld van Frederik den Groote en de «Umbria». Hg verklaarde «den naam van een Zwitsersch lyran en van een Fransch wjjsgeer» aangenomen te hebben, doch weigerde zgn waren naam en afres op te geven. Gis'ersn zgn te Dortmund twee anar chisten gearresteerd die uit Berlgn waren gekomen om het vuurtje van ver/.et aaa te blazen. Zjj zgn onmiddellgk ach ter slot en grendel gezet. Te Bjchum is de politiemacht met 50 agenten versterkt. Door de staking der mjjnwerkers heb ben verscheidene wevetjjen te Bocholt stop gezet bjj gebrek aan kolenvoorraad. H tzslfle zal geschieden te Gledbach, wanneer de t^-xielf ibrieken geene E gel- acne, Belgische of Fransche kolen kun nen krijgen De etedeljjke gasfabriek al- d*a' heeft nog vooriaud voor ongeveer 40 uagen. Maa ïda^avond is de Koning van Sak sen de ga-t g« wee t van keizer W i 1- bs d verried. Anna Werner was van kindsbeen »t een opgewonden persoontje, dat iedere kleinigheid ia het blo d schoot. Laat ons toch eerst hooren w.t h<ar in het midden van den nacht herwaarts voert. Grootmoeder 1 Fred sprak dit woord op een too i van verwjjtvervolgens wendda hjj zich tot Anna en zeide zacht: Spreek, lieve, lieve Anna wat is er gebeurd f Wat kan u helpen P Kan mjjn leven het P Ik geef het u gaarne. Met verwarden blik staarde Anna hem aan; zjj scheen hem nauweljjks te verstaan. Een leven, fluisterde zjj, ja, zjjn leven i» in gevaar. Zjj hebben hem gevangen geno - men, zjj zullen hem doodschieten ik hoorde het straks zeggen. O, mjjn voorgevoel, mjjn voorgevoel, dai mjj onder oescherming van den nacht natr baren dreef I Weten mout ik, of alle* gelukkig afgeloopen was. Goed verborgen stond ik op den buitendjjk en luisterde. Zonder eeniga verdenking kwa men zjj met de eersle laling aan den oever ondauks stormen en golfslag hadden zjj de boot gelukkig aan het strand gebracht. Uaar bliksemde het,luid schreeuwde ik maar m in stem ging in het huilen van den wind onder Zjj snelden te voorsehjju, wie zal zeggen vanwaar zjj kwamen, welk ellendig verraad hun het pad had gewezen I Zg overvielen de kameraden. Gew; erschoten kraakten. ik zag bem vechten, als een leeuw verweer de hjj zich. maar de overmacht was te gro t. zjj bonden zjjne handen, zjj sleep ten hem weg. verwond of dood zonk h e l m. Aan het feestmaal bracht de Keizer op den Koning een zeer hartelgkeu dronk uit, waarbij hg in herinnering bracht het overigden van 's Konings va der. «Ik kan,» zeide hg o. a. «Uwe Ma jesteit de verzekering geven, dat de nau we band van oprechte en trouwe vriend schap mjj met hartelgke vreugde vervult en dat, wat God ons ook brengen moge en wat ona vaderland ook bescheiden moge zgn, Uwe Majesteit in mg steeis een on wau kei baar en trouw vriend zal vinden. De Koning van Sakssn her inner Je er aan, dat de Keizer hem na de bjjzetting van zgu vader beloofd had, hem steeds te zullen ondersteunen in het uitoefenen van zgn plicht als regent. Daartegenover legde koning FrederikAug ustus de belolte af z ch steeds zoo goed mo- geljjk van zgn plichten als bondsvorst te zallen kwgten. Heel Weimar treurt om den dood van de jengdige Groothertogin. Niemand had willen gelonven dat zg sterven zon, men dacht algemeen, dat de kracht van haar jeugd da ziekte wel veijigen zoa. Het is anders gekomen. De bevolking sympathiseerde zeer met de jonge vorstin, die zeer ernstig van aard was en bij zonder ontwikkeld. Bgzoider sterk was sg Diit, maar dat zg zoo Bpoedig en zoj jing zm worden weggehaald uit het leveD, heeft niemand kunnen vermoedeD. Z-j was eerst sedert twee jaren ge trouwd en Dat geen kinderen na. Ook koningin W i Ihelmina was indertgd met prins Hendrik bjj het huwelgk in Bückebnrg aanwezig. Z iterdagmiddag zal g/oothertogin Ca roline in Weimar begraven worden. Van goed ingelichte zjjde wordt aan de «Deutsche Wa'te» medegedeeld, dat behoudens bjjzondere omstandigheden, het volgende jaar bg den Rjjksdag een uitbreidingsplan van de Duit/cbe vloot zal inkomen. De oaderviading, in den Oost-Aziatischen oorlog opgedaa i, zoowel als de maatregelen, door Engeland en Amerika genomen, dwingen de ma ine- aut iriteiteD, ondanks den slechten stjab dergeldmiddeleD, met voorstelen te komen, om de wesrbraebt van Duitschl md ter zee te verhoogen. Em dubbel-eskader zou noodig zgn, om gelgken tred met de andere lanien te houden. Men zal zich echter vergenoegen met e k jaar meer nieuwe schepen te bouwen, dau volgens het vloot-program is vastgest ld. Ouk zal mea voorstellen, den vemieu- wing8-termjjn van de schepen te verkor ten, met het oog op de t chnische ver beteringen, die een schip veel s seller veronderen dan vroeger. En de ervaiing iü OjHt-A'.ia heeft geleerd, dat alleen de allermodernst uitgeruste schepen waarde hebben. A dus de «Warte». De heer L o u b e t, president d r Fran sche Republiek heeft telegrammen van N els n ter aarde. Ft vluchtte. J Hoo ik tot hier kwam, weet ik niet. Gjj móet hem redden. gjj moet I Fred wilde «preken, maar Oud-Maryke voorkwam hem. In vermoed, dat hier van een smokkelaarsgeachiedenis sprake is. Voorzeker is de zaak erg en zjj doet mg in de ziel leed, maar ieder heeft zg i pakje smart te dra gen. Je kunt rustig toezien, dat Fred gaat, om uwentwlle gaat, want zoo dom ben je dat je dat niet voelt. Hoe kun je het verlangen, da', iel a als s'o.id het in haar macht, Oud-ilaryke ter wille van je boeleeren... Mnn boeleereu P Als geëlectriseerd, met vlammend rood op het aangezicht, richtte Anna zich op. Neem dat woord terug Gg spraakt van min trouwen man, van den vader mgns zoons. In de uitroep van verb&ziur de opsprin gende oude vrouw mengde zich de smarte- lykc k'ett Van haar kleinkind. Hoe. schipper Frans P Gjj moet het toch weten ienmand moet lk hebben, voor wien ik mjjn hart kao uit storten. Fred. Fred, indien it het niet bjj u vind, moet ik sterven Alleen kan ik het niet dragen. tot zjjn vader te gaan zoo koud, zoo hard. Als een broeder de vernederde zuster trok Fred de Wanhopige tot zich. Wordt vervolgd)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1905 | | pagina 1