No. 5905
Maandag 22 Januari 1905
29sle Jaargang.
ïïagSlaó voor cftoord
on SLuiö-óLollanè.
De strijd in het Oosten.
Het huis Eerekrans.
büiTJÜjN Lajn n.
BUREAU St, Jansatramt Haarlem.
17.)
Frankrijk.
Duitschland.
Rusland.
Werkstaking in het Rah gebied.
ABONHBMBNTSPBUB,
Per 3 maanden voor Haarlem 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.^
Hoofd re dacteu r-D irectenr W. KÜPPERS.
MEND
PBIJS DBB AJD VEBTBNTIEN
Van 16 regels 50 Cenls
Elke regel meer 71/» r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublicitéEtrangèr-
555b ma WON AQITÏ^. G.L. Ï)A UBE Sf Co JOHN., hJOAES Succ. Paris 3\bisFaubour üontmanre
{Slot)
Wmt zullen de gevolgen zjjn van de
innemiog van Port-A<thnr Z»1 dit suc
ces dar Jspanners, een duur gekccht
succes voorzekir, aanleiding kunnen ge-
veo tot vreiesoDderhaudelingei
Wjj betwjjfelen het ten zeerste.
En er bestaan groote redenen voor dien
twjjtel.
Niemand t:ch val ontkennen, dat de
inname van Port-Arthur voor Japan een
groot zedrijjk succ s is, een succes, dat
het zelf jewuatzjja van dit volk, toch
reads sterk ontwikkeld, ten zeerste zal ver-
hoogen en dit het zeer in aanzien zal
doen etjjgen bjj alle volkeren van het
gele ras. Dat zelfbewustzijn zal de Ja
panners stjjvei in hun opzet den oorlog
door te zetten tot het uitsrste eo test e-
wn ra^r eene overwinuing, die hun voor
goed de overmacht in Oost-AziS en de
hnn omringen le zeeë i zal verzekeren,
eene overmacht, die hen ook waarschjjn
lijk de trouwe vriendschap of bondge
nootschap der Ch-neezen zal verschaffen.
Uiterst moeiljjk, bjjoa OLmogelgk. zou
de het trouwens ook voor de J pansche
regeeriag zjjn, Rusland den vrtde aan te
bieden op voorwaarden, die het J«p.n-
sche volk zouden bevredigen, na de ont
zettende opofl ringen, welke het zich ge
troost heelt, en welke voorwaarden tevens
Rusland niet te zeer zouden deemotdi-
gen.
Nog min Ier kan het vernelerde Rus
land tbaus met vredesvoorwaarden ko
men. Die Groote Mogendheid, met ha'e
reuzenbevolkmg en d;e voor enkele j i-
ren aan het zegenvierende Japan zjjn wil
opdrong, het berooide van de vruchten
zijner zeg'pralen, heelt tot nu toe in de
zen oorlog niets dan nederlagen en te
genspoed te vermelden. Koeropatkin
is aanhoudend ternggidreven geworden
en ziet blykbaa' geen Kans, hoe vaak
zgn leger ook versterkt is, de Japanners
terug te drjjven en.thans minder dan
ooit, nu deze al hunne krachten bjj Moek-
den kunnen samentrekken. S t s s e 1
heeft Port-Arthur moeten opgeven, van
de eerste Russische vloot ia zoo goed als
niet» overgebleven, de tweede is nog larg
niet waar zjj zgn moet en men vraagt
zich af of zjj er wel ooit kom n zal;
hoe zal nu bet machtigd overmoedi
ge Rasland, dat naar de rechtmatige
euchen van Japan niet luisteren wilde
P E O ILL ETON
Vervolg.')
De waard kaalde de schouders op. Wat
heeft z'j met den ou '.en heer uit te at san P
Ja toch. schipper FraDS. Het ongelukis
in zijn dienst geschied. Zij mag in «jju
woonkamer den terugkeer vsn mjjnheer Eere
krans afwachtend in zijne kamer laat ik haar
niet binnen; daar behoort zjj niet.
Fred had een antwoord op de tong, maar
hfj onderdrukte het, want Anna was opge
staan.
Ik zou gaarne met n gaan, Pred, zeide
zjj, maar ik voel, dat mjjn knieën knikken-
Ik' ben van meening, dat ik mjjne krachten
nog hoog noodig zal hebben. Ik dank u,
Hartman, voor uw verlof. Gij hebt gelijk,
boven behoor ik niet. Men mag nooit willen
gaan naar eene plaats, waar nsen niet behoort,
al zon het hart daardoor ook breken. Laat mjj
in nwe kamer gaan. En jjj, Fred, g*, jij trouwe,
trouwe vriend. God zegone je en ieder van
je schreden 1
Bjjna onbewust van hetgeen hij deed; alleen
gehoor gevende aan den innigen drang zijns
harten, was Pred voor Anna op de knieën
gezonkenzjjne ziel was diep geschokt. Ol-
en dit rjjk tot den oorlog tirtte, al ver
langden de Japanners er ook naar, ii .de
vernederde positie, waarin het thans ver
keert, aan Japan om vrede kannen vra
gen Dat gedoogt Rosland's trots niet
en dat gedoogt ook de oorlogepartjj in
Rusland niet, d'e nog steeds daar de
macht in handen heeft en den Ozaar en
het Rgk tot dezen ellend gen oorlog ge-
dwoDgeu heeft.
Neen, de val van Port-Arthur verkon-
dijt geen aanstaanden vrede. Integen
deel, het is te verwacht >r, dat de oorlog
met nog grooter hevigheid zal word-n
hervat. Beide ijjken sluiten nieuwe, groo
te leeni ogen. Uit alle landen, uit ous land,
helaas, ook, stroomen de millioeneu naar
R island en Japan om het moorden op
groots schaal te kannen hervatten. G ei
v >n de beide landen is nog uitgeput en
bjj geen van beide schjjnt eeniga lust met
vref-iüvoorstellen Vuor den da^ te komen.
Zal het nu bg Mo-kdeu weldra tot een
treffen kome dat t »eos beslissend zon
kannen zjju?Wg betwgfelen het, omdat
wg er aan twjjteleo, dat Koeropatkin
zich met zijo leger in staat acht de Ja
panners te verslaan. En terugtrekke i ver
staan de Russen uitmunti-ni. Het is maar
de vraag, hoe ver de Japanners hen vol
gen willen.
Zoo kan deze gruwzame oorlog nog
lang duren, zoolang de beiderjjken maar
genoegzame geldmiddelen bezitten en het
beschaafde Europa zjjo beurs opeoz t.om
de beestachtige menscloenslacbti ng in h t
O sten te doen voortbest tan.
Of zal men in Europa pogingen gaan
in het we k stollen er een einde aa te
maken? ZiLende vorsten eu regeeringen
vaa dit werelided eu van Noord-A neii-
ka niet naar middelen uitzien den vrede te
herstellen, al is 't met t r wille van de
mauschelykheid, waut dieschjja niet zwaar
te wegen, tegenwoordig, dan ter wille
van hun eigenbelang.
Er is een teeken, een zwak teeken mis
schien, dat er op wgst.
Er bestaat gevaar voor de groo'e over
macht van het gele ras in den Inlieheu
Oceaan. Eugelaud, Frankrjjk, Amtrika
en Nederland hebben redenen te vriezen
voor hunne kolonë o. Waaneer het gele
ras ten vo'D bewust is, dat het de blan
ke duivels uit het Westen wel aan kan,
dan is het mogeljjk, dat Goina hen uit
drgft en de kolome i hen virjagen.
Niet zoo min beteek >uend, als het sobjjnt,
is de lonastrooiing vaujiet verhaaltje, dat
Japan na Rasland ook Fraukrjjfe den
schoon zjj eigenlijk den sameuhaug uiet begre
pen, zagen de aanwezigen vol achting op de
jongelieden neder. Als zegenand legde zjj de
koude hand op het blonde hooid van den
jODgen man; daarna wend.ie zjj zi h om en
verl et de kamer. Toen een paar nieuwsgierige
oude lui haar wilden naloapen, versperde de
herbergier Hartman hun den weg.
Laat haar gaan, zeide bjj. Anna is een
meisje van onbesproken gedrag geweestzjj
zal van den rechten weg niet afgeweken zjja
indien bet wel het geval was, zou zg iedereen
kunnenmaar niet tot Thomas Eere
krans.
In de herberg was langzamerhand een klein
gezelschap bjj elkander gekomen, dat op le
vendige wjjze de gebeurtenis van het vorige
uur besprak. In den omtrek van de komm*n-
dauiswooing was het stil.
De daar opges elde schildwacht schrikte
iedereen af, en nieuwsgierigheid en deelneming
werd voorloopig niets geboden dan ue helder
verlichte vensters van de verdieping gelijk
vloers. Tot de remise d r gevangenen uoor te
driegen, was onmogelijk voor hem, die niet
het recht had, uit den tuin van den eigenaar
zich daarheen te be.;evea.
Toen Thomas Eerekrans de woning van
den kommandant naderde, werd hjj eveneens
afgewezen. Zgnè vordering echter om met den
luitenast o er dringende zaken, die met h t
voorval van den nacht in verband stonden,
oorlog zou aandoen en dat onder ande
ren ook de Nederlandsche bezittingen on
rechtmatig verkregen zoudmzjjn.
Dat dit berichtje van Japan zoude zgn
uitgegaan, komt ots ongdoofeljjk voo'.
Veel meer schjjot het om een proef bil
lon te zgn om de volkeren van Eiropa
hunne oplettendheid te doen vestigen op
het groote gevair van een overmacht
van het gele ras in hit Oosten, welke
het gevolg zoude zgn van eene definitive
ovewinning der J ipanner» op de Rus
sen.
De vie>s voor dat gevaar zoude de
E ïropeesche regeering m er toe kunnen
aanzetten een vrede tusschen beide oor
logvoerende paitjjen tot stand te brengen,
Rusland bewarende voor nog grooter on
heilen, aan Japan belettende zjjne macht
nog krachtiger te ontwikkelen, zjjn in-
vloel in het Oosten nog verder uit t
breiien. Op edel grondslagen zonde deze
tusscbenkomst dan niet ruiten, maa'
dankbaar zouden wjj ze aanvaarden, in
dien zg slechts het eindt bracht sa de
zen oun enscbeljjken oorlog.
De z'deljjk weggejaagd) Combes
maakt zich vrjjwel bespotteljjk in zgn
brirt aan den President der Fiansche
R->publek waarin bjj een t>on aanslaat
als regee>d< bjj, en hjj alleen het land
«Zoo'n vervatei ventje 1» zsgfc de
cEcho de Paris» is bjj vergeten, dat er
nog een President der Fiansche Republiek
is, die de redevoeringen, in de Kamer
geboud n, Ite t en goed op da hoogte ie
van betgeen er in de politieke wereld
voorvalt? Die brief wjjst op aeu gevaar-
ljjkei gemoedstuestuud. Bovmdien ver-
gee' de gunsteling van Jzuréa, daler
een grondwet >s, e i dafc hjj, als simpel
senator, het kornenf mini-tTie zgn p >lt-
tiek niet hjefc r or te schtjjveu.
l)e woorden van Combes; <Ik kan
vallen, maar ik tart mjjn opvolgers een
andere pol tiek te volgen dan de mjjne
gelgken opni-D, de man he-ftz chdoor
deze woorden belachdgk gemaakt.
Zeer indrukwekkend wvs de stoet, die
zich Woeitsiag-avond met het Ijjk van
de Groitbertogin van Saksen-Weimir
van het groothiitogeljjk slot te Weimar
na ir de Garnisonskirche b 'gaf. Langs
den geheelen weg stonden sol"Ven met
fakkels geschaard. De straten waren di)ht
b'Z^t met belangstellender. De straatlan
taarns waren omfloerst. Ü9 kist was be
dekt met eenhermeljjnen mantel, t rwjjl
aan h t hoofdeinde een kroon was aan
gebracht. De Groothertog, die Z'chtbasr
te spreken, ondersteund door eenige klinken
de arg inenten, baande hem den weg. Hjj werd
bjj Maubourg aangediend en in de woonka
mer van den luitenant binnengelaten, want
in de voorkamer had h i verhoor der gevan
genen plaats en werd het vonnis gevel i.
De koopman betrad het vertrek, dat door
Henri in een vertrouwelijk nestje was veran
derd. Di wisachtige bleekhei-t van zjjn ge
last, welks scherpe lijnen me r dan vroeger
in het oog schenen te vallen, was het eemge
teeken van den angst, die aan zijue z el knaag
de, ten minste zoo lang bjj zich onder een
spiedend oog wist. Toen de hem vergezellende
douanier de kamer verlaten en achter zich
gesloten had, sloop hij onhoorbaar, zooder
zjjne omgeving een blik te verwaardigen, naar
de middeldeur, d e tot dc voorkamer toegang
gif. Het geluid van stemmeh drong tot zgn
cor door met ingehouden adem luisterde hji.
Wat er gesproken en verhandeld werd, ont
ging hem, want mnur en houtwerk zijn so-
lied in het Oude Land, maar duideljjk ver-
nam hjj de kl re, rustige stem van zjjn zoon;
geen spoor van deemoeiigi' g, geen uitdruk-
k'n; van geheimen angst lag in zijnen toon.
Ondanks alle smart voer daardoor toch nog
een gevoel van trots door de borst van den
koopman. Het huis Ee ekrans waardigzeide
hjj zacht tegen zich zeiven.
Maar op hetzelfde oogeiblik schoot het
hem door den geest, dat de toekomst van
het huis Eerekrans alleen, geheel alleen op dat
hoofd rusttedit eene, waarboven de dood
zwretde, aan wien gerust haat en wraak vol-
ontroerd wip, woonde met prinsrs Her-
m i n e en prinses I d a de plechtigheil bjj.
Te Riga is gisteren door studenten en
joden een betooging gebonden op het
Alexanderplein, waarbjj de roode vlsg
werd vertoond en strodbiljettan werden
verspreid.
De politie dreef de menig'e niteen,
leenige schoten werden nit de manigte
gelost, niemand werd gewmd. Zeven
studenten werden gearresteerd.
Te St. Petersburg drongen g'ateren-
ffiorgea een menigte werklieden van
verschillende fab-ieken de dtukkerjj der
«Acadenre van Wetenschappen» binn n,
om de daar bezig zjjnde arbeiders te
dwingen aan de algemeane werks'akiog
deel te nemen.
Pe politie gelastte, om ongeregeldheden
te voorkomen, dat het werk in de drub-
kerjj zon worden gestaakt. Eod uit dui
zenden arbeiders samenge'telde menigte
stond t) wachten op het verloop der
verde*e onderhandelingen.
Het g tal werkstakers wordt geschat
te ioopea tot 20i>,000 man. De me r-
derheid, men mag aannemen shchts
weinige onder de stoker-, behooren n et
tot de to'iaal-democratiscte partp. De
aanvoerders der socialiifea zgn echter zoo
listig geweest om aan de leiders der
chri teljjke arbeiler -vere)nigingen in de
leiding der steking een z°er uitgebreiden
iuvloed toe te kennen. Het is daarom
dat de werkgeversbood geen onderscheid
he ft gemaakt tusschen socialistische en
nut-mciali t schearb ider.-vereenigingen,
maar de onderhandelingen mat chrnte-
ljjken en niet-chrisfelgken vlakweg heeft
afgewezen.
De we-kgevers zgn ii t genegen aan
de eischen der stakers toe te geven, zelfs
weigeren zg met de stakers in onde -
handelingen te treden, de kloof tusschen
partgen wordt hierdoor nog verwjjd.
Reeds nu kan men verzekeren, dat
d^ze ïeisechtige werkstaking niet rustig
zal a'loopen.
De werkstaking is reeds oorzaak, dat
de eene fabriek na de andere is stopge
zet en elke fabriek maakt opnieow hon
derden en honderden arbeiders werkloos.
I .miiddls vaart de Engelsche steenkolen-
industrie er wel bjj. Volgens een bericht
ui' Nowca'tle zjjn daar gisteren 15 ko-
len cbepen naar Rotter Jam en Amster
dam vertrokken en 8 naar Hamburg. Te
Newca-tle werden gi teren 40.000 ton ver
kocht. De p'jjs voor bunker-kolen is met 1
8b. 3 pènee ges'egen, de vrachten zjjn van 3
sh. 4 d. gestegen t>t 4 sh. en 8 d. Te
Cardiff waren de prjjzen vast, tirwjjl de
kolenma'kt in E lid-L incashire zeer le-
viniig i Ook in het Belgisch kobnbek-
ksn heerscht groote bedrjjvigheid. Vol
gens offi ie le opgaven zjja van 16 Ja-
nua i af 42 >x ra bolentr-inen over Löaer
troVken kon worden, omdat dezi zich zou
gronden op het voorsch ift der wet.
Hjj moest hem redden, onverschillig tot
welken prgsl Dat het g lukken zou, al ging
het ook met het olfaren van millioeneu ge
paard, daaraan twijfelde hjj geen oogenblik
geen oogenblik, dat een op-cborten san het
vonnis, in het geval dat het niet doodelgk
werd geveld en vernieuwd langzaam onderzoek
van zelve spreekt.
Door nutteloo - aagstaanjagenda gedachten
wilde hjj zijn ho fd niet in de war bre gen.
Hjj k ek in de kamer rondom zich, zjjn oog
viel op de schrijftafel van den kommanda' t
en h ebtte zich aan het daar staande minia
tuurportret. Een helder licht wierp de lamp
op de zachte, lijdende trekken. Ihomis Eere
krans m ste de kracht om den blik af te wen
den als met magnetische kracht trok het
hem nader en nader.
Meta, sprak hij op halfluideD toon, uw
kind is heden de rechter van het mjjne Mjjn
geweten is rein, Meta wat ik deed was
ik te hard, te hard misschien geschiedde
als herinnering aan mijn vader, die mjj de
eer des huizes vlekkeloos overhandigde; hem
heb ik gezworei, haar te bewaren. Ik ton u
niet da gade la en worden van een Franschen
hon-e'lijder en toen gjj de erug tussschen
ons beiden gewelddadig afbraakt, du fde ik
r.i t de eerste plnk leggen, .om haar wee-op
te bouwen. Nooit gevoe'd? ik haat tegen u,
noch tegen uw zoon. Wat ik deed geschied
de uit een gevoel van i o">d-akcljjkheid, ter
wille van de eer d-s huizes.
naar Duitschland vertrokken. Deze treï-
nen bestonden ieder nit 35 a 40 wagens.
Woensdag liepen 11 en den nacht daar
op 12 extra-treinen naar Dusseldort. Als
de staking nog acht dagen dunrt, zullen
ook de voorraden ia de Boriaage totaal
uitgeput zjjn. Ia tal vaD mjj oen eischen
de arbeiders, bjj de^e ongekende drukte,
in stede van 5 lagen, zooals thans het
geval, 6 of 7 dagen arbeid per wiek.
Weigeren de mijnwerkers te arbeiden,
dan weigeren ook de mjjneigenaren hen
te laten wonen. Zoo werd dan gisteren
bjj het uitb talen der loonen, aan tal van
arbeiders medegedeeld, dat 2jj hun aan
de mgndirectiën toebehoorende woningen
binnen enkele dagen hebben te ontrui
men.
Reeds hebben z'ch Siltzi che mijnwer
kers bjj honderden aangeboden om de
stakers te vervangen.
Vaode270 000 mjjn werkers zgn er nog
70.000 aan het werk.
Te Dortmund brandde gisteravond
slechts de helft der lantaarns. Da steen
kolen der gasfabriek raken daar op. Het
zelfde te Solingen.
Te Glsdbich wordt io verschillende
wevn-gea met halve kracht gewerkt.
Te Bichum zgn bg de mjjn «Piasi-
d nt> de;postende arbeiders beëedigd ga-
wordeD als.. politieagent. Zg dragen
een wifre band om den arm. Een zeer
verstandige maatregel om de orde te
handhaven.
De Preuss:s3he S aatsanz iger (tegeljjk
Deutsche R-tchsanz-iger) meldt dat, vul-
geus trededeelingen van het Oberberg-
arnt Dortmund, op den ochtend van 18
dezer nog 11 mjjnen met ongeveer5000
man personeel buiten de staking waren
gebieveD. Op de mjjaen waar gestaakt
werd, kwamen dienzelfden dag 45,518
man boven en onder den grond aan, ter-
wjjl 200,000 staakten.
Hetzelfde blad deelt mede dat van he-
de.i af aan bjj zendingen van tenminste
10 ton naar stations van de Pruisisch-
Hessische staatsspoorwegen, Oidenburg-
sche Spoorw gen en den militairen spoor
weg ui zunderingsvi'achten worden toege
staan vco' steenkolen, steenkoleuasch,
steenkoolcokes, Bteenkoleucokesasch, steen
kolenb.'keften, bruinkolen, b uinkoolco-
kes en biui ikojlbriketten.
Uit de kringen van de mgndirecties
wordt het volgende communiq e in de
pers versprdid
«M"n (d. w. z. de pat-oonsve:ee jiging)
stelt de pogingen van de regeeriag, om
een bemiddeling tusschen beide partgen
tot stand te brengen zeer op ptjjs, maar
acht een bestendigen vrede onmogeljjk
indien de atbaiders hun p incipieel stand
punt Diet prjj'geveD. Ttrwjjl san den
eanen kant als eerste voorwaarde oa-
voorwaardeljjk intrekking van de alkoa-
digiog van de algemeene weikslaking
geeiBcht wotdt, maakt meo aan dea an
deren kant, ouder den indruk van de ver-
Hij hield met zgn gesprek op en droogde
snel met de magere hand een traan, die hem
verraJelgk in het og glom. Want in de be
lendende kamer werd 'tlevendig men hoorde
stoelen verschuiven, geweerkolven stampen,
scliredan weerklinken en deuren klappen. Het
vtrhoor was waars hjjnljjk geëindigu.
De middentoegang tot de wooikamer van
den kommandant werd geopend. Maubourg
trad met een papier in de hand binnen. De
koopman bemerkte de bleekheit van zjjn ge*
laat hij boog het hoold ten teeken van be
groeting.
U wensch' mjj te sprekeD, mjjnheer
vroeg de luitenant op hoffelijk-n toon. Uwe
mededeeling, dat ge brenger zjj. van gewioh-
tige mededeeiiugen, baant u den weg, hoewel
mjjn tijd zeer beperkt is. Bovendien veTaat
ik morgei Seharnr.de; ik ben naar Spanje
gekomaiandeerd. Daarom verzoek ik u, kort
te willen zjjn.
Bg deze woorden wees hg op een s'oel,
die in de nabjjheid van de schrjjf a'el stond,
hjj zelf nam in zjjn arbeidszetel plaats De
koopman bemerkte, dat jj het por ret zjjner
moeJer op ongezochte wjjze in eea der vak
ken schoof, de overledene zou geen aandeel
hebben aan het trnstige uur tusschen zoon en
b oeder,
Eu'ekraus had zich neergezet. Ik zal aan
uwe wenschen gevolg geven,» zeide hg,
Wordt vervolgd.)