No. 5906 Dinsdag 24 Januari 1905 29ste Jaargang. QagBlaó VQÖt m SCuió-dCollanó. Geloof en Ongeloof. Het huis Eerekrans. üülTiüiH LAN o. BUREAU St, Jan est raat Haarlem. Rusland. Frankrijk. Duicscliland. Werkstaking in het Rnhrgebied. ABONNEMENT8PBIJS Per 3 maanden voor Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post Voor het buitenland Afzonderlijke nummers Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen. Hoofd re dacteu r-D irecteur W. KUPPERS. TCooró- f 1,20 1,50 2,90 0,03 XiENURir FBIJS DEB ADVHBTENTIEN Van 16 regels 50 Cents Elke regel meer 7*/j Groote letters worden berekend naar plaatsrnimte Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie5 Contant AÖITE MA NON AGITATE. Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PubUciteEtrangêr O.L. DAJJBE 8f Co JOHN., b J OA ES Sues. Paris 31 bis Faubour Montma^re Het is soms kluchtig, maar te geljjk ook badroevend, wanneer sommige men- schen zich met godsdienstzaken willen bemoeien en met hunne gewone ver waandheid orer geloof en wetenschappen spraken en schrijven, 't Is kluchtig, om dat zjj daa gewoonlijk, ondanks hun wil, het bewjjs leveren van zulke verregaan de onwetendheid, van zulke potsierlij ke bekrompenheid van geest, dat meu er over moet lachen Maar 't is ook bedroevend om lat er zoo vele lezers tgn die zich door de waanwijs heid vaa't geschrjjf, in sommige bladen op het punt vau godsdienst laten misleiden, alles wat zij lezen voer de zuivere waar heid slikken en zich daardoor nog meer op den weg der dwaling laten brengen. Wat geren ons de anti-godsdienstige of z.g. godsdienstlooze bladen niet een verregaande onwetendheid. Zjj meenen, dat er maar geloot bestaat in zaken van godsdienst. Ais het overige is voor hen wetenschap, zuivere wetenschap op be- wjjzen gestaafd en zjj bagrjjpsn niet eens het verschil, dat er zelfs onder mentcheljjk oogpunt tusschen geloof en wetenschap bestaat. Zjj weten niet, dat er buiten de goddeljjke deugd van het ge loof, ook een louter menschel jjk geloof bsstaat en dat het meereudeel van hun keunis, welke de mensch met groote moeite zich verwei ff, niet op wetenschap, maar op het menscheljjk geloof berust De aardigkskunde, de geschiedenis, de tterrekunde, de natuurkunde eu wat dies meer, men noemt ze wetenschappen, ja, doch voor hoevele menschen zjjn zjj eigenljjk een wetenschap, 't is te zeggen eene verzameling van samenhangende kennissen, op vatte grondslagen en streng getoetste bewjjzen gestaafd Enkel voor een klein getal geleerden, die elke weten schap tot in bare bronoen kunnen op sporen, die grondige studies kun oen doen vergelijkingen maken en door proefne mingen of moeiljjke onderzoekingen de twijfelachtige ponten oplossen. Eu in al die wetenschappen zelf, hoeveel pnnten zgn er niet, die de geleerden zelf te goeder trouw moeten aannemen, omdat zg geloof hechten aan de werken ot ge tuigenissen van anderen? Men mag dan ook zeggen, dat voor het meerendeel der menschen er g<eue eigenlijke wetsnschap, in den waren en vollen zin van 't woord, bestaa1', en dat zjj enkel gelooven aan hetgeen meer PBD1LLETOU 18.) Vervolg Dat ook ik een pijnlijk einde voorzie van ons onderhond, wilt gij wel gelooven. U hebt een aantal vastberaden mannen gevangen ge nomen, die naar ik gehoord beb, overvallen zjjn geworden bij een poging, om koloniale waren, uit Engeland afkomstig, aan wal te brengen. Onder hen bevindt zich een jonge man, Erans Werner, De officier onderbrak den koopman met een gebaar. //Voordat u verder spreekt, mijnheer Eerekrans, zal ik u eerst den tosstand verkla ren. Indien ik u, nadat u verklaringen had afgelegd, een verzoek weigerde, dan kon u mij van lage wraakzucht, persoonlijke bevrediging, van haat verdenken. Daarom wil ik u mede- deelen, dat schipper Erans Werner bezweert met het oog op eigen belang en voordeel de pogiDg tot smokke'arjj beproefd te hebben zjjn klein erfdeel wil hjj verdeelen onder zijns gezellen, teneinde hen te bezoldigen. Zijne pa pieren zijn in ordeNielsen, zijn oudoom, is dood. Ik bezit geen talenten om een gerech telijk onderzoek te leiden mijnen opvolger morgen verbiedt heden de subordinatie nog, zjjn aanmerkingen omtrent mijn onderzoek uit geleerden hun voorhouden, juist geljjk meu in de scholen aan de kinderen de les opgeeft. Al wie zich met onderwjjs heeft bezig gehouden, weet welk he melsbreed verschil er bestaat tusschen om zoo te zeggen ingepompte kennissen, kennissen,op school aangeleerd, en de be redeneerde waartoe enkel de verstandigste hoofd rn geraken. Eu dan durven de spotters met deD godsdienst buwereu, dat zjj de onvervalsch- te wetenschap bezitten, en zij gelooven aan de domste en ongerjjmdffie dingen, die regelrecht in strjjd zgn met derede, met het gezond verstand. Zien wjj velen ond*r da menschen, z jj gelooven over het algemeen tiet, of zg bluffen ten minste, dat zjj niet gelooven aan het bestaan van God of aan bet be staan der zielzg gelooven aan niets bovennatuurlijks eu zg drijven den spot met de goideljjke Openbaring, met de leering der Katholieke Kerk, met de ge loofspunten en met alles wat den gods dienst aangaat. Ondervraag echter die ongeloovigenen zg zullen bekennen, dat zg gelooven aan eenen heelen hoop dingen, dia hen in de oogen van elk verstandig mensch moe ten doen doorgaan vcor onnadenkende menschen. Om met eenigen schjju van reden het bestaan van God te kunnen loochenen, zjja zg verplicht te gelooven, dat de we reld eeuwig bestiat. Maar d» wereld is niet altijd geweest zooals zjj nu is, eu er is een tjjd geweest dat er nergens een levend wezen bestond. Van waar is dan het ieveu gekomen De z. g. ongeloo vigen moeten gelooven, dat het leven van zelf ontstaan is, zonder eenige oor zaak. Dit is toch de grootste ongerijmd heid, die men denken kan. Zjj moeten verder gelooven dat het leven nog eens zonder eenige oorzaak het gevoelen en vervolgens het be- wustzjjn heeft doen ontstaan. Zij mosten gelooven, altjjd maar gelooven dat de mensch sfitamt van een aap of eenig ander dier, en plotseling rade, ver stand en wilskracht gekragen heeft. Vau waar dit alles vandaan komt, kunnen zij niet begrjjpen en dus nog minder uitleg gen, maar zjj gelooven tr toch aan 1 1 Zg, die aan het bovennatuurlijke niet willen gelooven, moeten erkennen dat er verschjjnsalen zgn, die de wetten der na- tuurlgke ontwikkeling te boven gaan en zjj gelooven, dat dit alles zonder oorzaak gebeurt. Is dat geen bewjjs vau onwe tendheid, van bekrompenheid van geest? te drukken. Ik wil niet weten, of de naam Werner niet slecht een aan^enomennaam is, ik wil niet in de geheimen van een huis dringen, waarvan ik 't hoofd verschooaen wil. Moge de rechtbank spreken, ik heb mij slechts aandea gang van het onderzoek te ho /den en dit heeft mij het medegedeelde resultaat geleverd, hetwelk de klacht bj den kleinen krijgsraad vormen moet, die op grond van mijn onder zoek te beslissen had over de op heeterdaad betrapten//. En de beslissing luidi? Als uit eene machine klom het uit de borst van Thomas Eerekrans tot aan en over zyae lippen. t)e minder schuldige helpers worden morgen naar Stade op de vestin< gezonden de aanvoerder, die bovendien nog schuldig is aan den dood van een onzer beste m innen, wordt voor zonsopgang doo igeschotm en op de plaats begraven, waart het recht zijn loop gelaten werd. Mjjnheer Eerekrans moest niets ande.s ver wacht hebben. De stem van Maub mrg had meer ontroerd geklonken dan die van den ouden man en vader, toen deze antwoordde Men zal de terechtstelling niet voltrekken ik verlang uitstel. Ik bied Frankrijk een mil- lioen voor de vrjjheid van den veroordeelde. Dn vorst van Eckmühl zal hem begenadigen indien het noodig mocht zijn, moet zelfs rij den keizer 't onmogelijke gedaan worden. Honderdduizend francs staan te uwer beschik king. Ik ver aDg daarvoor niets dan tijd. De luitenant stond op. Gjj dwaalt, mjjn- heer, als gij de eer der Eransche justitie naar iets Tonnen zjj daardoor nief, dat er hapert aan han denkvermogen? En zulke onwetenden, voor welke het boek der natuur zelfs gesloten schjjnf, die niet eens begrjjpen wat zij zien en de ongerjjmdste dingen als waarheid aan nemen, als zjj er maar een voorwendsel in vinden om de waarachtige waarheid te loochenen, durven ons, die aan Go f ge looven, van onwetendheid beschuldigen. 't Is waarljjk de verkeerde wereld, en 't is hoog noodig daarte en in te gaan. Al te lang wordt door de waanwjjsheid der godloochenaars da menschheid bedrogen, en misleid. Al te lang wordt deo Katholieke godsdienst belasterd alsof da wetenschap te vinden zon zgn bjj han die de Kerk bespotten. fltt'.tegendeel ia waar. Alle ware geleerden, die niet door kortzioutighsid vau hun geest of door geheime tekortkomingen of door ver duistering van hen geest belet worden de waarheid te erkennen, zjju geloovigen, de ongeloovigen da»rentegen zjja licht- geloovigen, die in hun onwetendheid da dwaaste dingen aannemen en dan nog denken de kroon der geleerdheid verwor ven te hebben. Zg verdienen niet an ders dan verachting indien zjj ter kwader tnmw zjjo, ofwel ons medeljjien, indien zg zelve niet beter weten. Belgie Iu het land der Belgen hebben de socialisten de liberalen onder de knie. De liberalen hebben zich reeds verbou wden, iudien zjj bg de stembus met alle anti-regeeringsgazinden de meerderheid verwerven, ean deel at te staan in het bestuur der stad Brussel. Zjj zullen dus broederljjk mat da socialistan dej bo«-l deelen. Maar eenmaal zoover gekomen, zegt het soei ritsten blad cLa Peuple», zullen wjj niet treden in de liberale po litiek, wg Züll-n de libt-raleu dwingen ons vaandel te volgen. Hoe eer/ol voor de liberalen; zg zullen als dienstknechten gebruikt worden Zg zullen nu mieten ondervind n of hun dat knecbtschap bevalt. Ta St. Petersburg neemt da werksta king eeu niat onaardige v.r'aouding aan, zg geelt ons een gezicht op dan dep br- dorven toestand. De socialisten spelen er de eerste viool, zjj ontvangeu van deu Socialisten-Bond 10 kopeks per da$ en per hoofd, om den strjjd te bunnen vol houden. D> schismatieke priester Jbris C a p o n i e, staat, aan het hoof 1 der be weging, bg is een oozindelgk personage de be ekening van den k .opman taxeeren wilt. Het vonnis, hetwelk 't directe bevel mijns keizers mj dwingt te vellen en te vol trekken, zal cnhe roepcljjk voltrokken w-orden. Het staat u vrg, mij '>jj miju superieuren vau overijling aan t- klagen ik ben volkomen gerust. Deze zouden misschien meer dan ik onderzoek doen naar de redenen, Ongelukkige 1 riep de oude, die zich niet meer beheersctien kon, uit. In het belaag van 't huis Th Eerekrans leidde de veroordeelde de nacbtelijie expeditie en hjj, over wi n gjj uw bloedvonn s veld 4, is de eenige zoon van uw oom, uw neef Frans Eerer.rans. Het was mij siods laag duidelyk. niet voor niets wasrschuwde ik. Nu is het te laat. Nog TOir weinige uren, ging hij voort, maar geen spoor van bitterueid lag in zijne stem, wildet gjj eiken ilraal van ien band des bloeds tusschen ons afsnijden hem op- nie w te knoopen, om uw zoon te re lden zal een vergeefsch ogm zyu. De wet wil haar offerliefde en haa staan tot standbeelden versteend, willoos, zoodra haar macht ge biedt. Eene siddering vloog door de magere ge stalte van den Koopman. Henri, bjj de herinnering aan Meta, uwe Moeder Gij hebt haar in uwe hardheid verstooten ter wille van een valsch oegmsel van i "ge beefde eer, omdit gij niet over geest en bart beschikken kondet, zooal» gij over uwe koop waren beschikt, Gjj deeldet my geen ensele maal mede, dat de Déplactes tot een adellijk met lange haren eu langen baard, de bont overdekt met medailles. Hg is aalmoezenier vau eeu der groo te gevangenissen van St. Petersburg eu gaat van huis tot huis om de werksta kers aan te zettsn tot den strjjd. DeOverhe'd zon den opruier wel wil len gevangen nemen, maar zg vreest, dat zijn» aanhouding waaordelgkheden zullen verwekken. Het stedeljjk bestuur van St. Pe teraburg heeft naar aanleiding der werk staking een officieels beken making uit gevaardigd, waarin het zegt, het tenge volge van de staking van den arbeid in vele fabrieken en werkplaatsen voor zgn plicht te houden, er op ts wjjzea, dat noch samenscholingen, noch optochten op de straat zullen worden toegelaten en en dat ter verhindering van onlusten tot de bjj de wet voorgeschrevin, krachtige maatregelen zal worden overgrgaao. Arbeiders en andere personen worden er toe aangespoord geen deel te nemen aan samenscholing in de straten. De prefect van politie deelt de bevolking mede,-«dat alle samenscholin gen of optochten verboden zgn. Et zul len krachtige maatregelen genomen wor den om onlusten te beletten. In 174 fabrieken staat de arbeid stil. Het aantal stakers badraagt 96.000 per sonen. De President der Republiek had Za terdag een onderhoud met R o u v i e r over den pontieken toestand. Het gevolg vau dit gesprek was, dat de President R o u v i e r belastte met de vorming van een nieuw Kabinet. Deze zal met zgn politieke vtiendeu beraadslagingen hou den en vervolgens den Presidaut zjja autwoord doen toekomen. De werks aking in Westlalen heeft aldaar ook al invloed uitgeoefend op het spoorwegverkeer. Iu het district Bochum zjja 90 goederentreinen uiige rallen. De gift van Z. Em. kardinaal Fischer, aartsbis chop vau Keulen, groot 1000 Mark, wordt door de stakers beschouwd als een aanmoediging, niettegenstaande de Kardinaal uitdrukkelijk heef. verklaard dat het uitsluitend zjjne bedoeling is, de noodljjdende aibeidersfamilies te onder steunen. Naar aauleiding der handeliogen over da Handelsverdragen verklaarde de taatssecretaris Posadowsky in de Rgksdag in antwoord op eeu interpella ties bet v Igende Zooals bekend is, bevinden zich de O-sten ijksche gedelegeerden, hier geko men om te onderhandelen over het han delsverdrag, nog te Berljjn. Tot een re sultaat is men nog niet gekomen. Het zou daarom zoowel tegen de za- keljjke belangen als tegen het diploma tisch gebruik strjjden als cfterzjjds over bang nde international» onderhandel]ogen geslacht behoorea; misscaiea hid dit bewust- zyn menige kwajougenssireek verhinderd. De zelfde mond, die mij de nachtelqke expeditie ontdekte onthulde mij myn» afkomst. Ouil-Maryke, onderbrak de koopman hem alleen zjj tan de ellendige verraadster geweest zijn 1 Wie wist audeis iets van het verleden te vertellen Uoch genoeg, nu is er uo< maar een oogmerk de red.iiug van myn zoon. Heuri, ik verzwe g u uwen adel, omdat ik vreesde, dat het uw hoofd op hol zju kannen oreug n en een avonturier ran u maken in plaats van een soiled koopman. Ik heb my vroeger daarom rent reeds laten in lichten, er bestaat geea Déplacet meer in het adels egieter vau FrankrjjK. Ik wil e. hier uwen naam en uw wa,.en opnieuw doen schit teren, wil myn rykdom daarvoor atstaa^, wil met u de winsten vau rnjjn huiB dtelen Eaat iny myn zoon behouden Maubourg Wendde zich af. Ik heb mjjn naam zi owel al» mjjn ver-autschap afgelegd, ik kau voor u Diets doen le ier woord meer in «leze zaak is voor mjj eene marte- liug. Een kreet ontsnapte aan de borst va den oom hy maakte en gebaar als wilde bjj zich voor de toeten van den luitenant nederwer- pen. Maar zoove kwam hy niet; als ijzeren haken omklemden zyu mage<e ving ra den schouder van enri //Red myn zoon of. wees vervloekt.// iet geelachtige ge aat van den jongen offi cier nam eeu aschgrauwe Kfsur aan. Al vloekt ge mij ik kan hem niet eenige madedeeling werd gedaaD. In den loop der volgende, week wordt de interpellatie beantwoord. Vrjjdag-avond had in Muochen— Gladbach, een groote, door de christeljjk sociale vakvereeoigingen uitgeschreven vergaderiog plaats, die door meer dan 1000 textiel-arbeiders bezocht werd De mjjn werkersleider H z g e n nit Altenes sen besprak den toestand in het Ruhr- district. De vergadering nam een motie aan waarin zjj zich solidair verklaarde met de stakers en baar afkeuring uitge drukte over de bonding der regeerin?. De koper en jjzerfabriek in Osnabrück beeft tengevolge van het gebrek aan ko len haar bedrjjf electrisch ingericht. In dien de staking langer duurt zullen En- gelsche en Belgische steenkolen besteld worden. De Regeeringscommissie zet haar on derzoek naar de oorzaak der staking met spoed voort. Zg heeft verschillende ondercommi>siën benoemd om haar behulpzaam te zgn. Inmiddels zetten de socialisten hun bes te beentjes voornit om het vuur van on tevredenheid aan te wakkeren, Vrjjdag hielden zjj eanvergaderingte Essen van de vrouwen der stakers. Meer dan 2000 waren opgekomen uit alle deelen van het gebied, De sociaal-democrate Plum voer de anderhalf nur het woord. Deze vronw sprak over de onwaardige behandeling door de ambtenaren, de hongerloonen, het stilleggen der mjjnen, den tjjd van dalen en stijgen, het nullen der wagens Zjj sprak den vrouwen mosd in, betoogde dat zjj den mannen moesten aansporen tot troaw aan de organisaties en afkeer van sterkeD drank. Met alge meen e stem men werd de volgende motie aangeno men: «De vergadering van stakersvrou wen verklaart het volkomen eens te zgn met de inleidster en belooft de mannen nie* eerder naar de mjjnen te zullen zenden - óór de eisehen ziji ingewilligd. De werkstakers boudeu zich tameljjk rustig. Er komt overal gebrek «an sieenkolen. Te Jaworzno (Polen) loopen agenten he land at ommjjuwerhers voor het Rnhr» district te werven. Er worden hooge loonen toegezegd. De industrie Ijjdt steeds meer en meer onder het kolei gebrek. Te Dusseldorf heeft de fab iek van Hein, Lebman eu Co den werktjjd met 3 uur moeten bekorten. De üusseldorfer text elfabriek werkt nog maar 8 in plaats van 11 nur. Louis Soest eu Co. heelt nog slechts voor 6 dagen kolen. De Bürener Portland-cementfabrieken hebben verschil- 1 lende oveos gedoofd. De Röhrensche Pied- boenf heeft voor 3 weken kolen. Ook in ons land doet zich reeds de werkstaking gevoelen. Wij krjjgen, zoo schrjjft men uit Roer mond, onze kolen hoofdzak»lgk uit het Ruhrbekker en daar natuurljjk weinigen redden, zelfs »1 zou ik het willen. Als een Argus staat degene achter mjj, die morgen hier als myn opvolger commandeeren zal. De wet des keizers, de onherroepelijke, eischt haar offer Is het ha tr slechts aan een offer gelegen, niet aan den persoon; neem dan de vader in plaats van d.n zoon, riep de ko pman. Op den zoon rust de toekomst van het Huis Eere krans. Dit had eerder bedacht moeten worden, voordat de erfgenaam van dit huis zich aan aan bet gevaar van twijfelachtige eer bloot stelde. Ik kan. ik mag niet meer naar u luis teren. Hij wendde z'ch af, ten einde zjjne ontroering te erbergen. Thomas Eerekrans drukte de hand op het hart, a's wilde hy het met neweld tot rnst dwingen. Het gelukte hem. Mag ik den ver oordeelde zien? Als genade van het Fransche gouverne ment tan ik u dezen wensch inwilligen, als u schrifteljjk haar Genade f ik ben geen bedelaar, die men met eene aalmoes wegzendt. Zal Frans sterver} zonder dat ik hem nog eenmaal omhelsd heb, mjjn zoon oen offer van Fransche tirannieP Nog in de en nacht verlaat ik Schnrnrode en zal, als ik geen voertuig vinden kan, te voet naar Hamburg moeten wandelen! Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1905 | | pagina 1