5929
Maandag 20 Februari 1905.
29ste Jaargang.
mÏÏagBlaóvoor
en SEtuió-éCollanó
Onze openbare
Onderwijzers.
Het huis Eerekrans,
B U ITE JS L A JS 1).
BUREAU St, Jansstrftat. Haarlem.
Rusland.
Amerika.
Duitsohland.
Frankrijk.
Zwitserland.
Italië.
ABONNBMBNTSBBIJS,
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post >1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers ",08
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.,
Hoofd re dacteu r-D irecteur W. KÜPPERS.
(HE t10IIR4IT.
PBIJ8 DBB ADVBBTENTIBN.
Van 1—6 regelsCents
Elke regel meer 71
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitéEtrangère
AQITE MA NON AGITATE. G-E. DAUBE fy Co JOHN., p. JONES Succ- Parte 31 bieFaubour Montmarire
Een rumoerig volkj», die openbare on-
derwjjzsrs van onzen tegenwoordigen tjjd.
Overal en over alles voeren zjj het
hooge woord, zoodat men bjjoa geneigd
zoa zjjn te geloo'en dat zjj en bloc e 1
tumma cum laude tot doctoren in de
Staats- en andere wetenschappen gepro
moveerd zjjn.
Jammer genoeg voor hen toont hun
geschrift en hun gepraat meestal aan dat
holle frasen, groote woorden, klaklooze
bewering en onbewizen en niet ts be*
wjjzen beschuldigin gen of_verdachtmakin
gen, schering en inslag zjjn van hun ge
doe.
Het bekende spreekwoordveel ge-
schreeaw en weinig wol z^n in de mees
te gr vallen op ben van toepassing zjjn.
In deze, den stembusstrijd vooraf gaan
de dagen, zjjn zjj rumoeriger dan ooit en
in bijeenkomsten zoowel als in hunne
schoologmen trekken zjj geweldig van
leer tegen het Christeljjke Ministerie dat
rechtegsvoel genoeg bezit om ook Bijzon
der Ouderwjjs dezelfde voordeelen te doen
genieten welke hat Openbaar Ouderwijs
sedert tientallen vaa jaren genoten
heeft.
Wat mag die heeren openbare onder
wijzers wel aanzetten om zóó hemel en
aarde in rep en roer te brengen tegen
de onderwgs-novelle van Minister K u y-
p e r
Misgunnen zjj hnnnen collega's van het
B jjzonder Onderwgs het weinigje boter
dat de Regeering deze op hun schamel
stokje brood wil geven Dat kunnen en
mogen wjj niet van ben denken.
Zjj zjjn immers geroepen om de jeugd
alle Christeljjke, en maatschappelijke
deugden in te pi enten, en d ar afgunst
tot geen tan beide cutegoriën van deug
den behoort, mogen wjj de Openbare
onderwijzers n et toemeter, dat zjj ia
zalk een flagrante tegenspraak zouden
komen met de beginselen, die zg motten
verkondigen.
Maar wat dar, in 's hemels naam, mag
de oorzaak zjjn van den feilen strjjd
die zjj tegen de R 'geerlng aanbinden
Stuit het hun tegen de borst dat deze
Christelgk is
Onmogeljjk Immers zg moeten Chris
telijke beginselen inprmten; hoe zoudtn
zjj dan gekant kannen zjjn tegen een
Ministerie, dat zich Christelgk Doemt en
FEUILLETON
42.)
Vervolg.)
Henri 1
Uit diepen, loodzwaren s'aap opgeschrikt,
richtte de vluchteling zich op de eenvoudige,
maar aangename ltgeistede op en staarde
verward cm zich heen. Door het tegenover
liggende, lage boogvenster zag bij de zon
hoog aan den hemel staan, velden en park
met haar gloed bestralend j hjj blikte rondom
zich en beschaamd over den hem ongewonen
langen slaap richtte hjj zich op oa bet bed
te verlaten. Een vriendelijke, eenvoudige maar
smaakvol gemeubileerde kamer huisvestte
hem een gevoel van hu'selijk geluk kwam
over hem, zooala hjj het onder het dak zjjner
grootmoeder nooit gevoeld had. Hjj wreef
zich bet voorhoofd, als moest hg zjjne ge
dachten verzamelen, zich overtaken dat het
geen droombeeld was, dat hem overkwam.
Henri 1 herhaalde de ernstige en toch
vriendeljjke stem; nog eens welkom onder het
dak van een vriend 1 De jonkman richtte den
blik naar den drempel, ran waar de woorden
zjjn oor troffen. Aan den ingang van de
kamer stond everBte Maubourg in grjjs bur
gergewaad met zichtbare deelneming richtte
in alle opzichten ook toont het te zjjn 1
't ls waar, zeiven zjjn zjj gewooüljjk
al weinig Cnristeljjk, of het zou een
Chri. tdjjkheid moeten zjjn van ten nieuwe
soort.
Maar wat dan
Och, de zaak is doodeenvoudig. De
heeren haudelea uit pure, onvervalschte
eu onverdachte liefde voor het ondtrvjje
of, beter gezegd nog, voor bet kind.
Zjj zgu 0 1 zoo bang, dat het kind op
de bjjzondere school niet geuoeg zal lee-
ren, niet genoeg maatschappelgke deug
den zal opdoen. Het zal het dogmatisch
geloof boven kennis eu wetentchap sol
len het zal onverdraagzaam worden op
andersdenkenden met minachting, ja erger
nog, met afaetr neerzien. In een woord;
dat Bjjzonder Underwjjs deugt niet en
Minister Kuyper hetfc met zjjn on-
darwjji-novelle geen ander doel dan de
openbare school te doen ieegloopeu eu
de bjjz.mhre, dogmatische school te be
volken, cot groote schade voor de toe
komst van het kind, het voorwerp hun
ner groote, onverdeelde en onbaatzuch
tige liefde, Inde irae.
Wjj waardeereu natuurlgk ten hoogste
die groote liefde tot het kind en die
heilige vrees vcor het geestelijk en maat-
schappeljjk nadeel dat de op de bjjzondere
scholen gaaade kindereu zullen onder
vinden, en wjj denken er in de verste
verte niet aan dat hunne philippica
tegen de Regeering ook soms nog een
Oratio pro doma zou kunnen zgu, want wjj
I hebben reeds terstond van ons afgewor-
peu de gedachte dat afgunst of broods-
n jjd eenig aandeel konden hebben in hun
oppositie- Wjj nemen gaarne aan datbun
wapengeschet ter en krjjgsgeroep niet
I anders beoogen dan bondgeuooten op te
roepen in bun strjjd voor de verdediging
van het kind.
Maar, in ernst, loopt dat kind dan
zooveel gevaar op de bjjzoudere school
Wij dachten dat de bjjzondere school
reeds lang genceg naast de openbare
staat, om zich een nauwgezet denkbeeld
te kannen maken van de uitwerkingen,
w lke zjj op haar leerlingen hetfc gehad.
Ons land telt duizenden en duizenden
mannen en vrouwen, die hun eerste op
leiding op de bgzoLde e school ontvan
gen hebben, en boa wjj ook onder allen
dezen rondzien, wij kuunen niets tespea
ren van wat ook maar in 't minst de
r.ees der openbare onder wjjzars wettigt.
In bekwaamheid en geleerdheid doen
zjj zeker niet onder voor ben, die de bo-
hjj zjjne blikken op den jeugdigen gast. Toen
hjj hem in het oog kreeg, wist tleuri nauw
keurig, wat er was voorgevallen, sinds hjj den
vorigen avond in zoete hoop het rondeel in
den tuin van Perronet had betreden.
B'jjf rus en, zei de overste op hartelijke
toon, terwjl hjj snel voer ïittrad en hem de
hand reikte. Gg hebt niets te verzuimen. De
langdurige slaap schijnt u weldadig te zijn
geweest. Gij ziet er frisch en versterkt uit.
Gevoelt gjj u inderdaad zoo.
God zjj dank, in bet volle bezit mijner
krachten, antwoordde Henri, en ik vloei over
van dank voor mjjn beschermer en ben geheel
vervuld van het geluk door den stillen vrede
zij er vertreuweljjke huiselijkheid.
Ben weemoedig lachje gleed over het ge
laat van Maubourg en schonk het) eene
uitdrukking van roerende zachtheid. Deze
huiseljjkheid, mjjn jonge vriend, zeide hjj
vervolgens, heet solitude. eenzaamheit.
Zjj heet zoo, zjj is het. En ik, ik ben met
haar, ia haar eenzaam, alleen.
Hjj was aan Henri's legerstede getreden,
waarin de jonkman was gaan zitten nu in
de onafwijsbaren aandrang greep hg de rech
terhand van den alleenstaanden man en drukte
daarop een vurigen kus.
Verrast keek de overste een 0ogenblik op
den jonkman neer. Daar werd zijn ernstig
aangezicht door eene uitdrukking van diep
gevoel overtogen en zeide hijTwee zielen,
die elkander gevonden hebben en begrjjpen t
Ook uw leven, Henri, is niet met lichte
sluiers omweven gevoelt gij er behoefte aan
niug der wjjsheid op de openbare schoof
hebben ingezogen. In de maatschappij zjjn
zg niet minder bruikbaar en r.u tig dan
wie dan ook. Ia Christeljjke ea maat
schappelijke deugden dom zg voor nie
mand onde-. Hun onverdraagzaamheid
tegenover andersdenkende n heeft z ch noch
in woord noch in schrilt geopenbaard
wat hedt dus, als dat zoo is, deBgzon-
dtre School misdreven
ls zij eoms veroordeeld omdat zij geen so
cialisten, anarchistenpaganisten, theoso-
pliisten,Spiritisten en andere isten aankweekt
Maar dat is juist haar roem eu haar
glorie dat zg het Niderlindsuhe volk
Ohiistelgk wil maken en houden. Datzij
leert God te geven wat God toekomt
Caesar wat Caesar toekomt. Dat im
mers zjjn Christeljjke en maatschappe
lijke deugden. Dat is volgens de
hoofdgedachte van den wetgever, de
eerste en voornaamste roeping van de
volksschool. Dat de OpenbareSchool maar
al te dikwjjls aan die roeping ontrouw
is, werpt geen blaam op de Christeljjke
maar wel op de zoogenaamde neutrale
school. En dat is het ook juist wat deze
laatste in miscrediet heeft gebracht Dat
de openbare onderwjjzers zulks niet wil
len inzien, kan alleen hun tot verwjjt
strekken.
Tegen de geruchten, als zou meu te
St. Peteisburg geneigd zgu viede te slui
ten, kan gemeld wo.den, dat de Rusa-che
Regeering er niet aan deukt om met
Japan vrede te slaiten. De Regeering
noemt den militairen toestand gunstig. De
tegenvallers van den herfstveldtocht
verplichten Rusland zonder verpoozing
zgu toebereidselen voort te zetten. Tot
dusver is het oogenbiik om den strjjd op
te geveu, nog niet gekomeu.
Belgie.
Te Brussel 's in den nacht vanWo ns
dag op Donderdag een greote brand uit
gebroken in de pettoieum-raffinaderjj
vaa deu heer De mets. Vjjt groote re-
s<rvoi:s zijn in de lucht gevlogen. Alle
gehoeven werden vernield.
Nabjj Charlera zullen de glasbla
zerijen weder in werking worden gest-.li.
Gedurende zes maanden heeft het be-
drjjf stilges'aan. Onder de werkli iden is
het besluit der eigenaars van de glasia-
brieken met voldoening ontvaugen, daar
zjj door hun staking in dien tjjd niet
minder dan vij/lien millioen francs aan
arbeidsloon hebben ingeboet.
tegenover een vriend uw hart te ontlasten,
reken dan op Henri Maubourg. M dderwgl
breng ik u goede tjjdieg, g'ng hjj voort,
terw\jl hjj den toon yan het gesprek verwis
selde. Zooeven ontving ik de mededeeling,
dat de door Henri Walter gisterenavond
verwo de ridder George Deblas is, dat de
verkonding wel smar elijk, mavr volstrekt
niet levensgevaarlijk is. Gij hobt den over-
moedigen knaap een les gegeven, zonder uw
geweten met een moord te bezwaren.
Gjj zjjt mjjn goede engel, riep de
jonkman, laat ik mgne toekomst in uwe hand
leggen. Daister is zij en evenals mjjn ver-
l.den met geheimen vervuld. Hoe lang, hoe
lang zal de gedrukte borst nog naar verlieh-
ti g moeten snakken
Zij zal u ten deel vallen, Henri. Doch
tegeljjkertjjd neemt nu eene gewichtiger zaak
mjjn denken en handelen in besla;?. Herinnert
gjj u nog, wat ik gisterenavond den leden
van den bond meedeelde, welk uitzicht ik
hun en Frankrjjk opende. Ik reis naar Mar
seille, voordat mjjn veiligheid door de m at-
regelen van graaf Perronet bedreigd wordt.
Heden is het de dag, waarop ik daar ver
nemen zal, of het plan, den zoon van den
grooten doode uit de banden zjjner wachters
te bevrjjden, gelukt isof Fiankrjjks hoop op
weg is naar den overweldigden troon zjjns
vaders. j
Ik begrjjp, onderbrsk hem Henri op deu
toon der diepste en innigste overtuiging, hoe
alle belangen bjj dit hoogste en heiligste
moeten achterstaan. Mjj echter zult gjj ver-
Hoe de New-Yorker millionnairs feest
vieren, bleek dezer dagen weer uit het
navolgende
Heel New-York is vol van het sprook
jesachtig feest, dat mevrouw Still-
m a n, de vrouw van een oer-rjjken ban
kier, heeft gegeven. Natuurlgk trachten
de geldkoninginnen elkaar de loef af te
stekeD. Ditmaal was het een tropisch
feest. De vloer was met glas eu mos
bedekt, daarop stonden bloeiende boomen
en struiken, waarin zangvogels verscho
len zaten. Een beek liep door de zaal,
ean het eind uitloopeud in een water
val. Ia eea hoek stond een groote rots-
gro-p. Over de beek was een klein brug
getje dat naar de eetzral voerde. Ia de
balzaal kmdeu da gasten sinaasappelen,
vjjgen en andere vruchten zóó vaa de
boomen plakken.
Het stoomjacht «Delaware», het
vlaggeschip van deNew-Yorksche Yacht-
clab, dat een wairde had van 500,000
dollar ea in het dok van Hoboken io
braad geraakte, moest geheel afbranden
daar tengevolge van de verschrikkelijke
koude het brandweermateriaal weigerden.
Het yacht «Colonia» is zwaar beschadigd
«Corsair» van P i e r m 0 n t Morgan
kon zich nog op tjjd redden.
In eea groot deel der buitenlandsche
pers, wordt nog steeds gehamerd op het
onverkwikkelijke chapiter van gravin
Montignose, de gewezen kroonprinses
van Saksen. Men tracht medeljjden op te
wekken voor «de arme moeder» wie
men nu ook haar laatste kiod ontroo-
ven wil. Dat klinkt erg gevoeligmaar
hoe staat de zaak Ouze lezers weten
hoe deze vrouw het Saksische Hof ver
laten heeft en hoe zg later een overeen
komst sloot om de kleine prinses Anna
Morica, slechts tot 15 Mei 1904 bjj zich
te houden en het dan aan den vader af
te staan. Nu beroept deze eervergeten
vrouw zich op haar moederliefde. Zg zou
naar onze meening beter gedaan hebb n
hare moederliefde wat vroeger aan den
dag te leggen, toen zjj haren man en
hare arme kinderen schandeljjk liet zit
ten.
Het geval en de latere gedragingen
der Prinses hebben bet den Kroonprins
van Sakssn, inmiddels Koning geworden
onmogeljjk gemaaktunders tebandelen dan
bg thans doet door bet kind op te eiscben.
Een wreedaard, zekere Toqué, amb
tenaar m den Franschen Congo met ver
lof te Parjj*, aldaar gevangen genomen.
Hem wordt ten laste gelegd gepleegde
verregaande wreedheden op inboorlingen.
De feiten zjjn volgens de «Matin» de
volgei de
Den 14jen Juli zaten de Europeanen
aan een gezelligen maaltjjd, dicht bg
Brazzaville, om den Franschen nationa-
guunen* den arm, die nu door geen moord
bezwaard is, ter beschikking te stellen van de
heilige zaak, welke gij zelf uwe diensten wjjdt.
Gjj gaat naar Marseille neem mjj met u mede
L aar wil ik mjj in de handen der justitie over
leveren en de bestraffing mjjner bloedige daad
zelt aanvragen. Is mjjn misdaad geboet, ben
ik vrjj welnu, dan behoor, ik tot de
uwen.
Ik neem uw bjjstand zoowel als uwevrien
schap aan, zeide de overste. Doch mjjn raad
raad luidt anders. Wie weet, of bovendien
de graaf nog wel aan eene vervolging van
den beleedigde denkt, die zjjne eer verdedig
de De overmoedige, algemeen gehate knaap
is buiten gevaar en zjjn naam zal door de
openbaarmaking van het voorval in een licht
vorschjjnen, dat de eer van het geslacht Per
ronet volstrekt niet verhoogen zal. Hoor mjjn
meening. L'e weg naar Marseille voert d cht
langs het dorp Perronet voorbjj, Gjj verge
zelt mjj tot daar en begeeft u rustig naar uwe
woning. Ik heb gehoord, dat gjj op de kleine
bezitting van awe grootmoeder woont.//
//De oude Anna, ja, die mjj tot nu toe de
liefde van een naaste bloedverwante bewezen
heelt. Ik dank haar, de vrouw, die ik groot
moeder noemde, alles, sinds ik in staat ben
helder te denken; de vrouw, die zich zelf de
zen eerwaardigen titel gaf. En toch
Een zacht geklop onderbrak het gesprek.
Het is Jean Gaspard, mjn oude dienaar,
sinds Egypte mjjn wapenmakker. Hjj is een
trouwe schakel van den grooten keten, welke
de naam en de gedachtenis van den grooten
lea feestdag te herdenken. Toeo de
stemming hoog gestegen was, door wjn
en goede gerechten, kwam ééa op de
gedachte een grap uit te halen. Welke
uitwerking dynamiet zou hebben op een
neger.
Toqué haalde een neger, bond hem
vast en bracht een dynamietpatroon in
zgn lichaam. De neger bralde. Na een
hevige ontploffing ,vlogen ledematen en
ingewanden tot op verren alstand.
Nog was de grap niet mooi gsnoeg
geweest.
Een paar dagen later dineerden de
ambtenaren weer te zamen, Iets nieuws
moest gevonden wordenBouillon
van negerhoofd. Esn ongelukkige werd
onthoofd. En bet gerecht werd onder
de grootste hilariteit bg het dessert op
gediend.
De Frausche Minister van Koloniën,
Doumergue, die met het geval in
kennis kwam,heeft een onderzoek gelast,
waarbjj Inboorlingen en Europeanen te
Brazzaville gehoord zullen worden. T 0-
q u zal naar Brazzaville wordej over
gebracht om zich voor de Rechtbank
aldaar te verantwoorden.
Her internationaal bureaa van Vrijmet
selaars te Gecève, heeft't volgende adres
aan de verschillende hoofdloges in Euro
pa eu Amerika (ook aan die in Rusland
ea Jap id) verzonden;
«Ten zeerste getroffen door de wreed
aardigheid van den oorlog en de rampen
van allerlei aard als een gevolg daarvan,
verzoeken wjj de regeeriugen van Rus
land en Japan om een wapenstilstand te
sluiten met vooruitzicht op eeD, voor
öeide partgen, eervollen vrede.»
Hoewel de verbinding van Zwit
serland met Italië door den Bimplontun-
nel binnenkort tot stand komt, zal er
nog vooreerst geen verbindiugsspoorweg
tusschen de Ijjnen van den Gothard en
den Simplon bestaan.
Het verkeer heeft plaats door gere-
geldea aaiomobieldienst tusschen Lo-
carne eu Brissago. Daar hec nog wel
jaren kan duren, eer er een spoorweg
komt, is er een nieawe maatscbappjj op
gericht: de Societa Anonima Italo-Sviz-
zera, die, voornameljjk met 't oog op 't
vreemdelingenverkeer, dageljjks drie an-
tjmcbielen heen en weer zul rjjden tus
schen Locarno eu Foudo Toce aan den
Simploüspoorweg.
Ia de woudea langs de Mon'ecolvig-
none (prov. Como) heerecht sedert drie
dagen, een geweldige brand. Vele toe
risten zullen dus het bezoek aau den
prachtigen berg moeten missen, daar de
brand, door een hevigen wind aange
wakkerd, zeer dreigende afmetingen heeft
aangenomen. Een lange droogte had het
hout zeer ontvlambaar gemaakt. Tot op
rerreu afstand is de raasachtige vuurzee
doode met glorie orerstraalt. Hjj komtaom da
te-laat-komers tot spoed aan te manen.
De overste stond van den zetel bjj het bed
van den jonkman op en opende de deur.]
Het was inderdaad Gaspard, die op 'den
drempel stond een verweerde soldaten-gestalte
I met gespierde, martiale trekken.
Is het rjjtuig klaar, Jean vraagde de
1 overste. Nog eenige oogenblikken, lotda' onze
beschermeling zich heeft aangekleedhjj ver
gezelt ons, al is het ook slechts tot Ferro-
net,
Indien het noodig is, dal mjjn kolonel
persoonljjk naar Marseille gaat I antwoordde
de veteraan met zichtbare opgewondenheid,
ofschoon hij de houding, diede militaire dis-
1 cipline voorschrjjft, bewaarde,
j Matthias, de kamerdienaar van onze
dapperen generaal Berthonet, is zoosveu van
Marseille aangekomen met een dépêche voor
mjjn kolonel Och, overste, overste, ging
Jean voort, terwjjl hij zelf met de hand over
de oogen streek, Matthias heeft geweend
Ik vrees, dat het verkeerd met Frankrjjk
staat.
1 Een onwillekeurige kreet van schrik drorg
over de lippen van den overste. Hjj wsnkte
den jonkman vluchtig met de hand toe en
snelde, door Jean gevolgd, de kamer uit.
{Wordt vervolgd.)
