No- 5936
Dinsdag 28 Februari 1905
29ste Jaargang,
H)agtslaó voor<êf£oorè- @n Saió-éiollanó.
Hoogar-Oaderwijs.
Het huis Eerekrans.
B U I T a L 4 JN D,
BU RB AU St, Janaaèr&at Haarlem
f 1.20
1,50
2,9G
0,00
4
Zwitserland.
Spanje.
Duitsoh'and.
Frankrijk.
Busland.
Da Oarlo? in het Oo3ten.
ABOKWEaOBTSPBIJS,
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacten r-D irecteur W. KÜPPERS.
De tweede behandeling der Hoog-r-
Ooderwijrwet is bepaald verradend vlug
gegaanin ééa week van vier korte
zittingen is het ontwerp met amende
menten en al afgehandeld.
Ei 't waren amendementen van sta
vast Vooreerst een van den heer Lob
man, mede onderteekend d )or da hes-
ren N o 1 e n s en Heemskerk, be-
tr- ff mde het Universitair Staat (examen.
Men keiJ de quaestia tegenwoordig
promoveer»n de studen'en op g^ag hun
ner eigen lesras-, wat ook zal geschie
den aan d) bijzondere universiteiten, zg
het (wat trouwens hoog-t wenscheljjk s)
ouder behoorljjke rjjksconfc ö\e. Hierme
de nu zjjn meerdere leden, ook der :ejh-
terzgd-, niet ingenomen. Zjj wenschen
ingesteld te zien een voor alle studenten
geldend Staatseximen, dat moet afgelegd
worden, wil men voor ecni^erlei openba
re functie benoembaar of bevjegdzgn.
Me smalen hebb m wg uiteengezet met
een dergelgk instituut, dat ware gelijk
heid brengt voor alle studees enden en o r
di jougelui van bijzondere hoogescholen
alien valchen tchjjn wegneemt, h oge
lijk ingenomen ts zgo. Het examen nu al
in te voeren sehjjnt intusrchen aaa
praetisihe bezwaren oudrrievig eidatr-
om zijn wg al verheugd, dat ten minste
de weg i aar het algemeen Htaatsexameu
gebaand is Dit geschiedde door het
amendement-L o h tn a n, hetwelk be» ogde
volgend artikel in de wet op te n-men
Een voorstel van wet, strekkende
om het in de hooger-ondet wij swat en
in andere wetten bepaalde omtrent de
bevoegdheden, verbond n aaa dsn uui-
vem'.airen graad van doctor of aan
eenig getuigscbriit van met gunstig ge
volg afgelegd univetsitair exam n word»
vervangen door teae z'oh bjj universi
taire examens aansluitende afzonder
lijke regeling voor het verkrijger van
deze bevoegdheden, wordt binnen vjjf
jaren na de inwerkingtreding ran deze
wet ingediend.
Met dit voorstel vereenigde zich bij
slot van rekenii g geheel de Kamer, zoo
dat nu de wet zelve voorscKijit, dat bin
nen 5 jaar de qaaestie vau het S:aafs-
exameu aan de orde moet wordeu ge
steld. Hoe de zaak dan zal geregeld
worden, valt zelfs met bij b: nadering te
zeggen, wjjl men het daarover nog alles
behalve eens is.
Liever dan ons in deze meeaingsve--
FEUILLETON
49.)
Vervolg
Het scheen, alsof hjj, nu de inhoud her
had gerustgesteld, van de vermindering der
hoeveelheid gebrek aan werkzaamhsd te
Tre»zen, want iu een teug 1 idigde hji deo
beker. Als vuurgloed doordroeg het verjon-
gend zijne aderen. Nooit had hij zich frisscber,
krachtiger gevoel! en hij behoefde irise'a-
heid eu kracht voor het eerstvolgende uu
Nu trad hij met vasten, veerkracht,igea
trad op het drietal toe. Ieder spoor van ege-
moetkoming, welke hij zoo even den koopman
bewezen had, was verdwenen: iedere spier aan
hem was aris'ocraatde strenge graaf en mees
ter te Perronet.
Mijnheer Eerekrans 1
Toot de streDge, gebiedende stem tot de
werkelijkheid kruggeroepen, ke'en de drie
mannen op. De ernst van het oogenblik won
het van da heilige, gevoelvolle stemming.
Ik hah in mjjnen en in den naam inj-
ner bloedveiwanten om vergiffenis voor eeu
verzuim te verzoeken, zei de koopman, het
Wiord opnemend. Gij waart evenwel getu'ge
van het voorgevallene, mijnheer de graaf, ea
schillen te ve: diepen, willen wij da tweede
belang! jjke quaestia onder de oogea zien,
belaagrgk vooral wijl zij stevig verband
hteft met de houding, door de Cariste-
iijk-Histari3chea bg de Kamerverkiezin
gen in te nemen. Zij betreft de theo
logische faculteit aaa oaze Uoogeseholen,
welke feitetgk niet anders is dm een
leerstoel in de geschiedenis der gods
diensten. Zelfs de wijsbegeerte is voor de
a. 8. theologen afgeschaft.
Dit verdriet mannen als Schokking
en De Visser, die liefst zot den zien,
dat de Ned. Hervormde godsdienst weder
aan de universiteiten in eeie weid her
steld. Zelf zien zg wel in, dat dit alsnog
een atopie is; ja d he ir S c h o k k i n g,
die den nadruk legds op de historische
rechten van de Nad. flerv. Kerk, e kende
zelts, dut de omstaudigheden gelgk recht
voor alle kerken kondm vordereD, dus
ook voor da Katholieke. Da zaak aldus
staande k zan geuoemde heeren een zeer
onschuldige» vorm voor de uiting van
hun weusch. Zg s'elien dit artikel voor
c Bo nen drie ja en na hst ia wer
king traden dezer wet wordt een voor
stel san wet ingediend, waarin het ie-
paaide o ntrent de vakken in de fa
culteit der godgeleerdheid arn de R jks-
univarsitait nader w ar it ge egeld.»
Man ziet; deze vorm is onschuldig,
zoo onschuldig zelfs, dat een mau als de
heer Borgesius een pleidooi bieiu
voor de aanneming vao dit artikel. In
zij; hart voalö hg niemendal voor de
theologische faculteit, maar aan zulk een
neutraa' voorstel, dat feiteljjk niemendal
beHist, kon hg zgn stam bed geven. En
met hem deden dit bjjna alle liberalen,
ouder wie de haeren VauderVlugt,
ft o 11 ea v. K ar n e b e e k,die aldus
aan hun Christelgk historische kiezeis
een goedkoop lonkje kond n t e werpen.
De Katholieken stemdm aMeen vóór
net artikel, niet wgl het niemendal zei-
te, maar omdat het den weg der billyk-
hfid t ffauda. Wat in Duitschland bestaat,
waar Rijksuniversiteiten zgn met een Ka
tholieke faculteii, waa hier te lande tot
du8ve>re nie* mogelijk, maar zal in den
verto'g: miader hinderpalen ontmoeten.
Nu willen wij wel gelooven, d.t het do-
cesren vau d n Katholieken godsdienst
aan een cp inbare ho< geschool verre toe-
komstnuziek is, maar dit is gee i reden
om andemi te onthoudsa wat voo: h-m
dichtesbg ligt.
Tot Je in de wat aaogebrachte wijzi
gingen behoo;t ook, dat de tisch n 'oc-r
zult met ons gevoelen als mensch meer dun
als aristocraat,, dat in oogenbiikken, zoo als
de vervlogene, zekere n aatschappeljjke vormen
9
Ik verlang geen beleefdheid van perso
nen, die ik niet ken, ot die beleekiheid van
iui,n kant onwaardig zijn. Ik heb alleen,
krachtens mjin dubbel recht ah bezitter van
den grond en commissaris generaal van Zijne
Majesteit den koning, u eene vraag te doen.
De chef van het huis Eirekrans bleef
nooit iets schuldig, tenminste geen antwoord,
ïlechts een onbevredigde schulde sche' kon
ot h den tegen hem optreden. Go t zij
ank slechts tot heden Wat wenscht gij,
nijnheer de graaf. Da toon van den koopman,
een vorst in zija kring, stond iu koelheid en
waardigheid niet bij dien van den graaf ten
achter.
Gj noemdet den naam Déplaeet, rnijn-
hee en bracht hem in verband met een man,
die zioh sinds jaren Maubourg noem' en
onder dezen naam zich een rang verwor en
beeft iu het leger van Fraekr;ks overweldi
ger. Hebt gg, heeft hij zelf bewijz n, dat hjj
recht heelt op een naam, diru zoo ver ik wett,
dechts een huis in Frankrijk voort, hetwelk
i'ch steeds op zijne koningsgezindheid heeft
mogen b roemen
Ja, m'jnheer de graaf, bewijzen, welke
't strengste gerechtshof in geval van iw^'el
void.en zv deu. In het j.ar 1786 huwde
\lbert de Dcplacet, een'ge zoou van den reeds
reeds lang overleden ridder Pertrand de t'é-
placet, met Mela Eerekrans, dtehter van den
FBIJS DEB ADVBBTBBfTIBH
Yen 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 71/, r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant.
AflïTE MA KOET AGITATE.
nten voor het BuitenlandCompagnie Génerale', PublieitéEtrangèri
G.L. DAÜBE Co JOHN., F, JONES SueeParit ZlhxsFaubourg Montmartre
da bijionTrt gynoaria verscherpt zgn.
Bij da algemeens beraadslagingen was
er door Dr. Bos over geklaagd, dat
deze insleTiugen niet gehoulen waren
aan het leerplan dar openbare gymna
sia. Gtarn9 gegronde bezwaren erken
nend en allerminst btvoo»r chting van
eigea scholen verlange id, stelden da hee
ren Lohman, Nolens eu Heems
kerk een amendement voor, dat aan de
klacht van den hier Bos te gemoet
kwam. Alleen de goede heer Borge
sius vond nog eeu angoltje. De voor
stellers wilden namelijk bepa'en, «dat
van de urm, gedurende welke aao het
gymnasium onderwij» moet word in ge-
gever, niet meer dan vier uur per week
en per klasse best el mag wordan aan
vakken, niet vermei 1 in de wet
De bedoeling waa, die vier uren be
schikbaar te stellen vo r gidsdien.tonder-
wij«, maar genoemde oud-miuistsr vress-
d -, dat men wel eens in de vier uren kon
gaanschakan of danser), zonder hel
s ibsidie te veil,azen. Diarorn stelde hg
voor, dat alleen aai vikkan van hooger
onlerwgs, waartoe da gods li m it behoor t,
die vier uren mog-n worden bestead.
Zoo gewgz'gd werd het gausaha ameude-
m nt door de R^geering overgenomen.
De V)oroaan8te wijzigingen htbben
wg hier varmeid. Man z'ef, dat de na-
deve behandeling van het ontwerp daar
aan Dog te s'ada is gekomen, t rwgl te
constataeren viel. dat de toou van het
debat een uitzondering bg de beban-
d ling der onve a iderd geblavm subsidie
aan vrge hoogescholen daargelaten
i» der laad meeviel. Wg hudde i scherper
discuss'es verwacht.
De eindstemming der wet werd, wat
meer gisehiedt, aangehouden tot ten na.
der ta bepalen igfsüp Niiaur'gk slaat
de aanneming als een paal hoven wat r.
Iu gehsel Zw.tserland viert man feest
na de Si aplon-t innel eicdelgk is door
geboord.
Dit reusachtig werk herf„ zes jaar ge
duurd men heelt in dien tjjd een tun
nel gegnven door rotsen vau 19770 me
ter.
Het groote iole.raronaal Vredes
werk is nu iu hoofdzaak volbracht.
Da officier la opening zal eerst over
e-eigen fijd pl ats hebben. De ijzeren
pourt welke geliend heeft als dam voer
de g o its watarmiis ;a's kan in de eerste
dagen r iet ve»wgderd worden, daar de
ov. rieden koopman Thomus Eerekraus te
Hamb rg, miine z ster.
Deze echt, ging Eerekrans voort, werd
zonder mjjue to stemming tydens mijne alwe-
z meid uit Hamburg geso'eu. Ik had andce
bedoelingen met mijne zuster. De Frauscbman,
hoewel vlekk loos op het punt Vau eer, was
arm en herat een wufc karakter. Schrijfwor:
en lesgeven schonken hem een bestaan, moes
ten de doe' ter van het huis E rekrans eeu
bestaan biedea. Daar het mijn toom vrees e,
had het jonge paar, toen is terugkeerde, de
st d verlaten. De omwentelirg met hare reus
achtige gebeurtenissen wi rp hare s h duwen
over de vluchtelingen ik v irschle hun spoor
niet na. Me!» was voor mij verloren, loan
zjj mij na jaren arm, weduwe geworden, ge-
brake t, maar met liefd hangend aan den
overleden echtgenoot, tot zich riep, teu einde
mtj haar zoon over te geven, lag zij op haar
s.ter'b ;d.
Ik verzoek om kortheid, ond-rbrak di
graaf op ongeduldigen toon den spr-ker. Na
derbij klonk de trommelslag ea zwak, ncaar
toch goed hoorbaar, klonk em vaste, gelijk
matige tred, als van marchsereude soldaten.
De tijd dringt. In herinneringen verzonken,
scheen de koopman nauwdjjks op de onder
breking acht te slaan.
Ik nam den knaap tot mij, ging hij
voort, nadat het graf boven rnjjne zuster was
gesloteo. Niet lang bleef hij in mijn huis.
De enge banden van den koopmansgeest,
waa iu ik zelf ongereed was, schrikten hem
af van een loopbaan, waarvoor ik hem had
watervoarraal eerst uitgepompt moet
wordan, eu een afvoerkanaal voor het
warme water gegraven over een lengte
vau 200 meter. Wanneer dat geschied
is, zal de feestelgke opening plaats hab-
ban.
Da Zwirsersche Bonds-presidect heelt
den Koning van Italië en den minister
president G i o 1 i 11 i te'egraphisch geluk
gawenscht met de be'aagrjjke gebarrte-
nis en zgo baste wenschen uitgesproken
voor een zegenrgke toekomst van baide
opnieuw vereacigde lauden.
In Noordeljjk Spanje is het volop
winter. Er vallen kolossale saeeuwmassa's,
de treinen hebben urenlange vertraging.
Overal is 't doordringend koud. Te
Mafrid Ftiat de thermometer al dagen
ouder nul. Toch zet Alfonso zjjn da-
ge'jjkscbe automolveltochten in de Sierra
de Guadarrama voort.
Dj «Hohenzollern» heeft «an uit K'el
de Mi Idellandschezeereis door het Noord-
Oo-tzee-kanaal aanvaard.
Volgens de «Ostpreussische Ze:-
tung» stond de overhaaste terugreis van
den Kroonprins van Daitschland uitF o-
rence naar Berljjn met de Moutignosa-
geschiedecis ia verband. OLchoon eeu
toevallige ontmoeting met ds gravin niet
te verwachten was, wilde da Keizer niet
dat hit braidspaar langer ia een stad
zou bljjven, die door zulk eau pjjnlgke
gebeurtenis het ondtrverp van alle ge
sprekken vormde.
Door den dood van Z. D. fl. den Bis
schop van Agen (L»t et Garonnej is het1
aantal onbezette b s lommen in deFran-
eche Republiek gestegen tot elf.
De uitbreiding der Franscbe Maiiee
wordt gezegd niet te zcll-n plaats heb
ben om aanvallends r.vijs op t) tred an
maar da R-geering wil oitt ten achter
blij ren bg hetgeeo er b lilen de grenzen
omgaat; de wereld is bezig zTh te ver
vormen, en F.-ankrjjk kan niet toestaan,
dat die verandering zoo m a plaats beeft
mct het oog op de. Koljniëa van een
groot rjjk, dat die Koloniën te verd digen
heef';
De Franscha'minist-r van Koloaiëa
haef', nsar aanleiding van de gruwelda
den in O gandi, een generaal-inspect-ur
benoemd om een onderzoek in te stallan
naar hd administratieve beheer ia den
Congo.
Grootverdir; E 1 i s a b e t h^L beno. m f
iot ch< f van het 5 ie regiment grenadiers
waarvan wglan haar gemaal grootvorrd
S e r g i n s, eere-kolonel is geweest.
Men vert.-lt te Moekou, dat de Groot-
besiemdhij verliet mjjn huis. Als lubenant
Maubourg trol ik hem weder aan te Scharn-
ïode aan de oevers der Elbe, als luitenant
Maubourg plaatste hij zgn naam on Ier het
doodvonnis van mjjn zoon.
Ik keerde naar Hamburg terug. In de
eenzaamheid van uijjn kantoor begroef ik mjj 1
op den droevigen morgen, Welte op dien
ongelukkigeu nacht volgde een gelroken,
vau zijn zoon boroo'd mau. Toekomst, geluk I
all s was verwoest door dea loop vau eeu
moordende kogel. Slechts eene zaak, meende
ik had hij niet kunnen vernietigen de ear
vsn het huis Eerekrans, mij d or mjju vader
onbevlekt nagelaten, de eerste wet, de hoo ste j
van mijn bes'aan. Het verleden van het huis
Eer krans de stem van deu ouden man
beefde was niet vlekkeloos. Door een
mis aad, een bedrog werd he,t gesticht en j
zijn s ichter was mjju vader.
De st;m weigerde hem haren dienst. Diep
bewogen drukte Maubourg de verwelk e,
sidderende baud. 1
En de bedro .ene? Heftig stiet do gr .af
deze vraag uit. Hjj scheen hevig opge on-
denz jne magere wang n, zijn bals, zijn
voorhoofd waren purperrood, als bad hjj zich
aa overmatig gebruik van zwaren wjjn
schul ig gemaakt,
In dea hoek van het venrek stond Oud-
Maryke. Zj scheen zonder deelneming voor
alles, wat in ha-ir tegenwooriigheid verhan- I
deld werd onafgewend rustten hare oogen
op graaf Perronet. Nu bemerkte zjj de veran
dering zjjeer gelaatstrekken zjj lachte iu zich
vorstin den weasch had te kennen ge
geven om een onierhoul ts hebben met
den moordenaar van haren gemaal, over
de drjjfveeren der misdaal.
i e Grootvorstin vertoefde 30 minuten
in de cel. Toan zg buitin kwan, snikte
de moordenaar. Op ha'e vraawaarom
hg den moorl had gepleegd, moat de
moordenaar geantwoord hebbenVoor
het heil van Rusland Mog9 God u
vergeven, zou de Grootvorstin gezegd
hebbeu.
Het gerucht gaat, dat aan de Direc
ties der spoirwegan te Moskou vanRe-
geeringswege ean rondschrjj ven is gezon
den, waarin wordt medegedeeld, dst het
personeel in hun dienst zal behandeld
wordan als militairen.
Met betrekking tot de staking zouden
tegen hen dezelfla maatregelen worden
genomen, als tegen hef personeel van
spoorljjaen, waar volgens bjjzondere ba-
palingen da mobilisatie is afgekondigd.
De Russen b-eidan huu front steads
verder ui terwjjl zg zeer behoedzaam,
langzaam voorwaarts rukken.
De Jupa .scha railitai'e autorit-iten
weten niet of zg daarin een aanvallende
beweging moeten zien of wel een voo -
bereidiag tot eea terugtocht.
Generaal Koeropatkin is steeds
in bewegiüg om zgagriot lage ti over
zien en zgn bevelen te geren, den nacht
brengt hg meestal in eon slaap waggon
door.
Wat de vredesjerucoten betreft, zija
de Japanscha bladen all-sbehalva gunstig
is deze gtstemL Zjj protasteoren met
klem tpgen een so rt verdrag, waardoor
J»pau zou moeten bljjven voortgaan
I steeds zgn leger op voet van oorlog te
houden en waardoor bet Verre Oosten
gedoemd zoa zgo tot eea gedurige
onrust, met andere woorden, wanee r
Japan n et volkomen heer en meester
woidt over Mantsjoarge sehjjnt het den
geleu-mannetj s maar halt werk. Zg
v ikltren dau ook dat het bstir is zoo
lang oorlog te voereo, totdat Japan
vredesvoorwaarden kau vsrkrggaa, die
het land een volkoman ru>t waubo'gm.
O k de Czaor is nog niet voor den
vrede, hg moet aan keiz-r Wilhelm
hebben doen wrtei, dat hg dan oorlo»
zal voortzetten.
De «Daily Telegraph» verneemt uit
Sicmintuig: In den nacht van 22 Fe
bruari zakten 200 koz kken af naar het
spoorwegstati n te Licbsawo, tusschen
S nmiutiog en Kaopam.e. De Koengoe-
zanbi'akken waren dicht bg en 1200
man v.alan de Russen aa~, die hen met
zwaa? ve lies terugsloegen. Da Russen
hadden slechts twee gewonden. Da ko
zakkan gingen iu dea namiddag weer
terug over de L ao-rivier,
Hat Palersb^r er T-lcgraph-ageatuur
verneemtNadat gisteravond de "japan
ners den Befesnevskhaurel haddan aau-
gevollen, doch teruggeslagen werdeD,
zeiven eu knikte ten teekeu van tevredenheid
met het hoofd.
Op dien morgen, sprak Eerekrans ver
der, nam ik een portret van m,:n dierbaren
vader uit de gevangenschap, dia ik verwachtte,
daar ik mij als oyertreler van het continen-
taalstelsel ter beschikkiug dacht te stellen
van de overhei 'spersonea m j'ner vaderstad,
ïusscheu hout eu linneu vond ik oud, geel-
geworrlen papier door m;ns vaders hand
beschreven: de outhulling van eei geheim,
dat hij mij, zoolang hjj leefde, niet had
du ven openbaren. Op het portret hal hjj
zjju dood zyn brekend cog gerust, of 't beeld
de vers'.jjvend-: hand geduid. Op dien m rgen
begreep ik waaram.
Uw vader was Eecretaris van ridder
öertrand de Deplacet
V&rwonderd keek de koopman den graaf
san. Hoe kwam da F ausche edelman op deze
vraa1
Zoo is het, mjjnheer de graaf. In het
jaar 1753 vluchtte ridder Berlrund met zjju
eeuigrn zoon Albert, deu lateren echtgenoot
mijner zuster, ter wiile van een tweegevecht,
waarbij een prins van don bloede viel, uit
Fra krjjk. Zjn vermogen werd verbeurd ver
klaard, toch was het hem gelukt een gede.l-
ta te redden.
(fPordt vervolgd)
