5944
Donderdag 9 Maart 1905
29ste Jaargang,
ÏÏ)ag6laó voor
en Suió-étollanó.
„Zinnebeeldig spel
Een miskende vrouw.
BUIT Al L l».
BIJ BEAU St, Janastraat, Haarlem
f 1,20
1,50
2,80
0,03
kery
Een gevaar.
Duitschland.
Zaterdag-avond zyn aan het groote
station te Munchen uit een postrytuig
drie zakken met eene waarde van ODge-
veer 15.000 Mark gestolen.
Italië.
Frankrijk.
Rusland.
De Oorlog in het Oosten.
ABONN EMEB TSPBIJ8
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschjjnt dagelijksbehalve Zon- en Foestdsgen
Hoofd re dacten r-D i r e c t e n r W. KÜPPERS.
LN ZIEND
I
FBIJS DBB ADVBBTBUmEW.
Ven 1—6 regels50 Cents
Elke regel meer 7i/f
Groots letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie GéneralePublicitéEtrangère
aSSe MA KON AGITATE. G.L. DAVBE <Sf CöJOHN., f.JOMES Suce. farie ZlbieFaubourg Montmartre
In Muncben werd dezer dagen een
soortgelijk «zinnebeeldig spel» als dat van
Heyerm ana Jr. gewild om door
tal van menschen veel geliefde theorieën
opgevoerd.
Daarin kwam een geestelijke voor, be
nevens een schijnvrome deugniet, die zich
op den Bjjbel beriep. Het publiek bleek
daar tiet gediend van de ongeloofspredi
katie op het tooueel en protesteerde krach
tig tegen elk applaus, dat door de vrien
den des schrijvers werd beproefd. Tijdens
het spel vond een der speelsters in de
kleedkamer op haar teiletlnfeltje een bon
bondoos met een briefje, waarin haar ver
zocht werd, de doos terstond te openen.
Toen zij dit d-ed, kronkelde er een le
vende adder uit te voorschijn. Zij kwam
er gelukkig zonder beet en enKel met een
zenuwtoeval at. De afzender had zeker
op zijn manier ook eens een «zinnebeel
dig spel» willen leveren.
In hei tegenwoordige geforceerde op
dringen van tooneel- en wereldliteratuur
tegeu de Keik en hare priesters ligt eene
valschheid, die deze kunst noodzakelijk
acht tot een schijnsucces.
Heyermans legt zich toe levende
menschen uit te beelden door aanschou
wt lpke voorstelling. Wat zegt de criti
cus Van Hall o.a^sprekende over «AU
lerziebn» Heyermans komt er niet
toe een drama te ontwikkelen uit de si
tuatie, uit de karakters, die hjj uitbeeldt,
aan dien eisch voldoet Heyermans
in de meeste van zyn tooneelstukkeu niet,
of slechts ten deele. Jn «Allerzielen» is er
maar een schjjntje vaa dramatische han
deling, en wanneer aan het slot de pas
toor Nancen Rita en baar man een
vaarwel toeroept, wat door Rita beant
woord wordt met een «geen vaarwel, u
komt tot ons», dan is daardoor vrjjwel
het onvruchtbare aangetoond van het de
bat, dat twee bedrijven lang schering en
inslag geweest is vau dit zinaebteldig
spel.
De critiek, die over het tooneel ge
voerd wordt, is er eeae in ïéér vele ge
vallen, om h<T publiek et heeu te dry-
ver.
Op de meest krasse en onbewimpelde
manier wordt dit erkend door een kunst
criticus- in de Telegraafdie van zich
zelf getuigt
«la 157 artil elen he'o 'knists anders
gedaan dan in 't z-weet mjjns aanschyns
de menschen raar den schouwburg te
jagen. Alle vertoonde stukken van eeni-
FEOILLETON
6.)
Vervolg.)
Zjj schrikte wakker, toen men ten slotte
aan 't dorp kwam en voor een tametjjk groote
woning stilhield, waaruit terstond de waard
en zijn vrouw kwamen toesnellen om te ver
nemen wat de reizigers wenschten.
Twee kamers, hertaalde de herbergier
met verschrikt gelaat, onmogelijk. Excellentie!
Het huis is vol van boven tot beneden met
een troep rondreizende kunstenaars, maar ik
kan u ons eigen vertrek afstaan eu er nog
een bed opslaan, dat is alles wat in mijn
macht ligt.
Iwan zag Alma vragend aan. Zij antwoord
de terstond
Wij zullen ons in het onvermijdelijke
moeten schikken: de paarden kunnen niet
verder.
De jonge man nam zwjjgend tiaar vader op
en droeg hem over naar de armeljjke kamer,
welke men wel voor hea in orde wilde bren
gen. Na den grijsaard in een armstoel ne-rge-
zet te hebben, maakte hij zeil zijn legerstede
voor hem g reed en strekte hem daarop
uit.
Inmiddels had men ook het tweede bed
ge beteekenis kamde ik óp, prée's ik, be
val ik warm aan. Ik strooide, m t on
bekrompen hand lóf rond niet wit
lof, dat bitter is en koud, maar zoeten,
lekker - watmen kur et-lof. Met aan
omgekochtbeid grenzende welwillendheid
V8;zweeg ik alle gebreken, of ik veront-
schulligie en verkleinde zj, teiwijl ik de
verdiensten steeds brééi uitmat.
«Waarom dat alles? zult u vragen.
Alléén om publiek tot uitgaan op te wek
ken, om de tooueelspeelkunst te verhef
fen, om de menfchen als met gewéld
naar de door mij besproken voorstelling
te drijven
Wat deze grappenmaker van zyn eigen
bedrjjf zegt, is volkomen van toepassing
op de geheele tooueelcriti ek de zeer en
kele uitzonderingen, die dan nog meest
al de kunst- of de speelwaarde en schier
nooit de strekking van het stuk betreffen,
kuonen niet meetellen.
In ons land komen in den laaisten
tyd meer en meer oorspronkelijke
stukken op de planken, doch die vaa
Heyermans zullen er weinig toe bij
dragen om onze Neleilaodrcbe Kunst
eene hooge beteekenis te geveD. Zyn
kunst is eene onheilige, slechts loeiend
op ruim winstbpjag. Zjja laatste tendenz-
stuk «Allerzielen» is in een schreeuwend
pak, in een harlekyns-hansop gestoken
op hoop vaa z-gen Geldma-
Ziehier wat de criticus van de «Nieuwe
Courant» zegt, die by de première van
«Allerzielen» het gevoel scheen te heb
ben van te staan oaler het gehoor vau
eau toonfel-kakadoris, welk gevoel hjj
maer niet van zich af scheen te kunnen
schudden. Hjj schreef dan
«Heyerma ns heeft het een rabbjjn
al laten tfleggen op Het tooneel dan
tegen een sociaal-iemocrast Nu moe-
i tea de katholieke priesters eraan geljoven
Liter zullea de dominees een beurt kry-
gen, wellicht. Verslagen moet op het
tooneel de Ke k d or de Vrydenkeiij
eu de Soeiaal-democrstie. Er dient im
mers opvoedende kracht vau het Toonarl
uit te gaan. Dit beginsel is i ogal eers
de inhoud vaa de Tooneelverbond-toesfru-
keu {niet door dea voorzit',er gëhordeu)
Welnu, ieder tracht op te voeden vol
gens een eigen ideaal en eigen overfai-
ging».
Ea verder, na h -t stek in al zyn bom
bastisch vertoon van ODgeloof en gebrek
a in kennis van de wezenlyke foestaoden
io li't katholiek, kerkeljjk leven te beb-
beo uiteeugera'eld, zegt hjj
gebracht en met de pelzen en dekens üer
reizigers bekleed. Op taiel stond een samovar
te dampen en daaromheen was het avondeten
neergez t.
Hij haas te zich den zieke hiervan het een
en ander toe te dienen en het duurde niet
lang, of de zware ademhaling van dezen laat
ste kondigde aan, dat hjj in slaap verzonken
was,
Thans eerst wendde hij zich tot het jonge
meisje. Zij waren alleen en hjj zeiae
Het ia mijn beurt bij hem op te zitten.
Doe mij het genoegen zelf wat uit te gaan
rusten.
Zij schudde ontkennend het hoofd en het
gevoel radende, dat haar dit weigeren deeJ,
vatte hij haar hand en vervolgde
Wij zija immeri niet meer dan vreemden
voor elkander, zoolang deze tocht duurt.
Morgenavond zgt gr te huis eu dan kan de
éiiquette haar rechten hernemen.
Wilt gij mjj niet voor deze ééue maal ge
lukkig maken, door te handelen, alsof ik uw
broeder ware
Haar oogen vulden zich met tranen. Het
trof haar, dat hij als een gunst vroeg om
datgene, wat slechts haar eigen welzijn be
oogde.
Gij zjjt veel te gred voor mij, was al,
wat zij mompelen kon.
Wilt gij dus aan mijn verzoek gehoo-
geven
Neen, vraag mij dat niet. Laat ook mg
opblijven.
Hg begreep, dat hij geen recht had verder
«Heyermans heeft, naar wjj
motten aannemen, want anders beduidt
zjjn symboliek ni-tsl ds ware chris
telijkheid, de ware menscheiiliefde willen
stellen tegenover het bekrompen dogma
tisch, zich noemend christeljjk, kerkech
geloof. Maar hij heeft daarbij gemeend,
die christt-ijjkheid wel eventjes te kunnen
aunexsereu bjj de alleen zi ligmakende ma
terialistische vrjjdenksry
is waar christen Welnu, dan b?n
je een van de onzen.
«Niemand is waarachtig christen of bjj is
voor de vrjje lief la etc. etc, Ds
onsterfelijkheid heb je in je kinderen.
Wie kinderloos dood gaat, is eerst recht
dóól, behalve dan dat bjj herleef', in ma
den en wormen Verkondig het van de
tioneelplanken, laat een lichtje scbyneu
op een kruisbeeld en een groote menigte
juicht u toe,
«Lvit een mm ic'ilnveuis prie-ter
schorseD, zet naast hem een zeeman (van
wien ge heelemaal niets hebt te vertel
len) maar met gestreepten borstrok en
veel hals bloot, benevens een weenende
vrjje-liefde- dame in 't blauw en dan
voelt dadeljjk het publiek, dat dezeeman
de meerdere ia van den priester, die ko-
meuzaltot hén die niet gelooven,
eu wier éenige, voor ons waarneembare
verdienste is, dat ze verzuimd hebben het
allernoodigsle te doen, om kindje niet in
bittere ellende ter wereld te laten koxeo.
«Maar «Zinnebeelden» zorgen immers
niet; allerminst wanneer hat tevens beel
den van zianelijkheid ?i] i.»
Ons bedunkets is deze veroordeeling
van Heyermans jongste product ven
niet-Katholieke zydt zeer scherp en jaist.
En wat schiijft Is. Querido in
«Groot Nederland» «Dat her geheel
was en bleef: «indDidualistirche ziening»,
dio geen epische steunselen vindtm.a.w.
lak, larie, lengen Zooals Heyermans
het geloof versla J, zoo versloeg ook een
maal Jan Klaas ten zyn Trjjr, den huis
baas, Jaapie, den duivel en den dood,
n.l. met zjjn klomp.»
Waar niet-Kathcliekea zelfs Heyer
mans «zinnebeeldig spe!» als poppen
kaste ertooningen beschouwen, behoeven
wjj werk 1 jjk weinig commentaar er nog
aan toe te vo gen.
De Kamerzetel van het dist iet Be-
verwjjk is in gevaar. Dj onzen, die an
ders meenen, vergissen zich z er.
De mannen van de linke;zy ke;ben 'i
er op gezet, den katholieken met alle
kracht den zetel te betwisten. Zy hebbeD
aan te dringen ea biog dus zwjjgend. Maar
zij z g, dat zjj he u gekreikt bad en hoe hij
zich zwjjgend van h ar spoedde om nog en
kel zyn aandacht aan den zieke te wgdei.
Op een vermolmden stoel voor het ledikant
gezeten, volgde hij met .somberen blik de
minste oewegijg van den graaf.
Er verliep een half uur eu op eenmaal
schrikte hij op door de aanraking eener
kleine hand, die zich op zjjn schouder plaat
ste.
Ik heb s pfln gedaan, vergeef mij, fluis
terde Alma, gjj verdiendet dat niet en ik
gat toe aan een kinderachtig vooroordeel
maar gij hebt gelijk, de omstandigheden,
waarin wij geplaatst zijn, veranderen alle
mogeljjke toestanden. Ik ga dus wat liggen
zult gjj echter terstond roepen, als mijn vader
onrustig wordt?
Lat beloof ik u, sprak Iwan, die thans
naast haar stond en haar vol dankbaarheid
aanzag. Gj weet niet hoe gelukkig gij
mjj maakt door dat bljjk vau vertrouwen.
Goeden nacht dan, zeide zjj glimlachend
en hem de hand toestekejde.
Wjj zijn dus we r goede viienden
Voor het leven lang zco gig dat wilt,
en terwjjl hjj zijn zetel geheel en al van haar
«'wendde, overmeesterde hem een geluk, zoo
groot, dat hjj zich telkens moest herhalen hoe
kort deze tocht zou duren, om niet laid zjjn
vreugde te kennou te geven.
Omstreeks drie uur opende graaf Podnaws-
ka de oogen en vroeg hjj waar zijn dochter
zi h bevond.
zich reeds jaren voorbereid en de uitersts
krachtsinspanning niet geschroomd. Doch
nu 't er op aankomt, een tegencandidaat
te stellen, zjjn de heeren het niet eens.
De vryz'nnig-democraten, waarvan
Frans Netscher, redacteur der
«Hollandsche Revue», de aanvoerder in
die streek is, willen rnr. J. Limburg
redacteur van het «Sosiaal Weekblad»
candi iaat stellen. Maar er is onder de
l loembcllenhandelaarg van Velsen, de
vischbaudelaais van IJmuiden en andere
patroons in dat district een sterke ge
matigd-liberale groep; en het is onwaar-
schjjnljjk, dat deze zich den gewezen me-
dtwerker van mr. Kerdjjk zon laten
opdringen. Denkelijk zullen ook de so
cialisten nog een kansje wagen zjj heb
ben onder Schoten, op de stadsgrens van
Haarlem, een 400-tal arbeiders van hunne
kleur het kiesrecht bezorgd door bijbe
taling van de personeele belasting dezer
menschen, tot welk doel een gegoed par
tijgenoot f 5000most hebben geschonken.
Zjjn de anti-revolutionnairen trouw,
dan bestaat er kans dar de zetel voor
de Ka'holieken behouden blyfc. Maar dan
moeten alle krachten ingespannen wor
den. Doet men dat niet, dan loopt da
boel mis 1
Ia de 2da hellt vau deze maand zal
op het Vaticaan een consistorie worden
gehoudeD.
Bjj deze gelegenheid zou de Paus een
encycliek openbaar maken, gericht tot de
Frmscke bisschoppen. Io dit stok zou
de Paus opoieaw betoogen, dat de ver
antwoordelijkheid voor den twist van de
ka holieke kerk en de Fransche regeering
voor rekening van de Fransche regeering
komt. De Paus zal zyu'geloof uitspreken
in de eindelijk9 zegepraal van de Kerk
en verklaren dat in Fraukryk de «Kul-
turkr>mpf» is aangevangen.
Te L8 Puy heeft het Zondag gewel
dig gesneeuwd, op sommige plaatsen viel
de sneeuw een meter dik. Ni bjj SaiDt-
Georges d' Aurac bleef een trein in de
sneeuw steken, hjj kon niet verdsr en
moest terugkeeren Daar Le Puy.
De commissie voor de scheiding van
Kerk en Staat in de Fransche Republiek
hesft hiar ve-slag voltooid, msar of
daarmede nu de slag geslagen kan wor
den, valt te betwjjfelen. Immers het was
opmerkelyk wet Clemenceau in de
«Aur< re» scbr. ef. Hjj zegt, dat een ze
kere onder-secretaris vau staat, de heer
Zjj ligt te slapen wilt gij, dat ik haar
wekten zal P vroeg [wan ters'ond.
Neen, het arme kind moet doodeljjk
uitgeput zjjn. Wasr is zjj
Hier, in ditzelfde vertrek.
Het is goed, dan zullen wjj stil zjjn om
haar niet fe storen. Hebt gjj iets voor mjj te
drinken
De jongeling overhandigde hem het ge-
wenschte en de grjjsaard hernam:
Ik zei u nooit uw goede zorgen kunnen
vergelden, Indien mjj iets overkwam, dan
dan mag ik er ook op rekeneD, niet waar,
dat gii Alma in alles ter zjjde zult staan
O zekermaar gevoelt gij u dan min
der wel
Integendeel, de pijn is geheel verdwenen,
maar ik heb moeite adem te halen en gjj weet
even goed als ik op welke wjjze podagristen
mees'al sterven.
Maak u daaromtrent geen schrikbeelden
graaf, haastte Iwan zich te zeggen, ofschoon
het hem werkeljjk voorkwam, dat het gelaat
van den zieke een akelig blauwe kleur had
verkregen. Gjj moet niet vergeten, dat gjj op
een ellendig hed, in een bedompte kamer
l gtmaar morgen zijt gij te huis en zult, gjj
u een geheel ander meusch gevoelen
Ja, dat zal bet zijn, sprak de oude
edelman, terwjjl Iwan zjjn kusaans opschudde;
ik ben nu reeds veel beter, heb nogmaals
dank, ik zal trachten nog wat in te domme
len, het is nog volslagen nacht.
Benige oogenblikken later sliep hjj weer
in, maar de ademhaling bleef beklemd en
M e r 1 o u, aan een Senator, die werke-
lyk meeode, dat de regeetiug de schei
ding van Kerk eu Staat met kracht door
wou zetteo, lachend gevraagd had
«Loopt u daar nu ook al in?»
De «Petit République» van gistermor
gen brengt onder bamiceekeoing van den
hoofdredacteur, reeds den naam van den
bewusten senator en een geheel andere
lezing van het geval, volgens welke da
heer M e r 1 o u op een vraag vau dien
seoator, hoe 't met de scheiding ging,
geantwoord zoj hebben «Alles gaa t
naar wenseh, ea wij zullen er gauw zyn
als er niets tusschenbeide komt.»
«Hoe, niets tusschenbeide komt?» had
de senator gevraagd.
«Wel, men kaa toch nooit weten of er
niet amendementen komen, die nog weer
hel zenden aan de commissie noolzake-
lyk maken».
Te St. Petersburg is gisteren de groo
te raad van Oorlog byeengekomen om
zyn meening uit te spreken over den
militairen toestand vaa dit oogenblik.
De vargaderiog wordt als uitermate be-
langryk beschouwd, daar het mogelyk is
dat besloten wordt tot staking van den
oorlog.
Generaal D r a g o m i r o f, die met de
generaals Sacharot, Soeehomli-
nof, Gr odekof ej Roop, de ver
gadering over Koeropatkin hebben
geleid, zou gezegd hebben, dat deze
allyd bevreesd is om zyn centrum te
laten induwen, en hy zich laat omtrek
ken, om dit te behouden. Kortom, D r a-
gromirof moet Koeropatkin on
geschikt achten, om dea veldtocht nog
langer te leiden.
Te Orlanda in de Krim, dicht by de
residentie van den Czaar te Livadia, zyn
eeo geheime drnkkery en een magazijn
van proclamaties en brochures voor de
revolutionnaire propaganda in Zuid-Rus
land ontdekt. De polit'e die 's nachts het
lokaal biunendrocg, verraste vier perso
nen, d e met drukken brZ'g waren drie
van hen lieten zich zoud.r weerstand te
bieden gevangen nemen, de vierde ging
op de vlucht. Door de politie vervolgd
lot aan den oever dei zoe, wierp by zich
in het water.
Tengevolge van deze ontdekkiug heb
ben er in Yalta en Livadia tal van ar
restaties plaats gehad.
Moeilyk kan men zich een voorsfelliug
geven van de oorlogsplannen der Russen
in Mantsjoerye. Wil generaal Koero
patkin door retireerende gevechten de
Japanners uitputten, dan zou zijnjgedrag
redeu van bestaan kunnen hebben. Is
dat niet het geval, dan betreuren wjj
het Virder noodeloos opofferen 7an mea-
schenleven8 tegenover de Japanners die
de Rusgeu voor zich uit dry ven.
Van genera 1 Koeropatkin komt
nog was er geen uur vcrloopea, of hg maakte
eea hevige beweging, als poogde hij tever
geefs lucht te krjjgen, en zonk daarop achter
over.
Iwan had zich schieljjk over hem heenge-
bogrn, naar een doffe kreet ontsnapte aan
zija lippen. Alle aardsche hulp was hier te
verge-is, derzelver vjjand had den ljjder in
het hart getroffen.
Als versteend stoDd de jongeling daar. Hoe
zou hjj Alma op haar onherstelbaar verlies
voorbereiden Zjj sliep zoo rustig voort, dat
het hem ojjna een misdaad toescheen, haar
tot de ontzettende werkelijkheid terug te roepen,
en toch, hier mocht van geen uitstel sprake
zijn.
Zachtkens drukte hjj de oog?n van den
doode toe en schikte alles zoodanig om hem
heen, dat zjjn aanblik niets schrikwekkends
opleverde. Daarop trad hjj op de legerstede
toe, waar zjj rustte en aanschouwde haar
eenige oogenblikken sprakeloos. Zjj rustte
daar, schoouer dan oaithaar gelaatstrekken
hadden alle hardheid verloren, z$ moest in
gelukkige droomen verzonken zjjn, want een
glimlach zweefde om haar lip-ea en een
zachte blos 'ag o-er haar kaken verspreid.
Hoe zou hij ooit deu moed he -beu haar de
waa heid te zeggen
{ffor dl vervolgd
