No- 5949 Woensdag 15 Maart 1905 29ste Jaargang, ®ag6laó voor <3%ooró* on ££uió~<X/ollanó. Hersens en verstand. Een miskende vrouw. In vergelijking, Jte. fflb) u i fi h k N D, BUREAU St, Janaatr&at Haarlem f 1,20 1,50 2,90 0,03 Italië. Duitschland. Frankrijk. Oe Oorlog in het Oosten. nnTTö vh-EV» i nTrcmnrDWT'GtlS' ABONNSMïiN TSPBI38) Per 3 maanden voor Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post Voor het buitenland 4 4 Afzonderlijke nummers Dit blad verschijnt dagelijktbehalve Zon- en Feestdagen. Hoofd re dacteur-Directeur W. KÜPPERS. MMMlBEMD. PBIJS DEB AD VERTEN TIEN Van 1—6 regels 50 Cent» Elke regel meer 71/, Grcote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie a Contant AGITE MA NON AGITATE Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale!jj PublicitèEtrangère G.L. DA UBE fy Co JOHN., f. JONES Succ. Pari» SlbisFaubourg Montmartre •Gedurende deze maand, worden van dit blad een zéér groot getal iu exploitatie gezonden. Heeren Adverteerders worden opmerk zaam gemaakt op deze gelegenheid tot enorme publiciteit. Aan ieder, dio het verlaDgeu daarvan te kennen geeft, zal de «NIEUWE HAARLEMSCHE "COURANT» geduren de veertien dagea KOSTELOOS ter ken nismaking worden toegezonden. Allen, die zich tegen 1 APRIL abon- neeren, ontvangen de tot dien dag te ver schijnen nummers KOSTELOOS. erkennen, liever beweren, dat de ont wikkeling van het verstand aibankelpk is van de grootte der hersens, terwgl toch bp herhaling is aangetoond, dat on betwistbare genieëo, soms kl inere her sens hadden, éaa sukkelaars die met hun verstand geen schitterend figuur hebben Er zjja nog altij l gile r len, die bewa re i, dat de ontwikkeling van's menschen verstand te bioorleelen valt n a* da groot te, de fijnheid en kronkelingen der hersens. Eq voor het meerendeel der godlooche naars geldt dat nog aitjjl als het'laat te woo d der weteaEchap. D mderiag-avopd he rit een der gel erd- Bte gsneesheeren van Pargs, Dr. P o i- r i e r, leeraar der geneeskuodige la cul- teit am de Sorbonne, voor een hoogst ont wikkeld publiek, eene voordracht gehou den over «de hersens der groote mannen.» Dr. P o i r i e r bewees, dat men noch aan de grootte, noch aan de fgnheid, noch aan de ingewikkelde kronkelingen van de hersens, over het verstand van een mensch kan oordaelen. Alles wat man vroeger daarover verteld heeft, was on nauwkeurig en berustte op geent) weten schappelijke bewijzen. Alles wat de wetenschap kan aanvoe ren, is, dat zekere deeltn der hersens in nauw verband staan met de werkiogen van zekere zintuigeu. Maar dat de ver mogens der ziel, dat het verstard, wil en geheugen, het voortbrengsel of de eigen schap van de hersenstof zouden zjjnhet geen vooral de godloochenaars beweren, daar heeft de wetenschap niets van ont dekt, dat is op geen enkel wetenschap pelijk standpunt te bewpzen. Iutegend ;el, de ware geleerden zijn verplicht, ofwel van alle gevolgtrekkingen zich te ont houden, ofwel te hesluiteo, dat er buiten de stof nog iets anders ia den mensch bestaat, dat in hem de vermogens verwekt die wjj kennen, n. I.de ziel. Daar zijn helaas, wetenschappelijk ontwikkelde meuschen, die uit vreee, de waarheid van den godsdienst te moeten p EC ILL E ION 11.) Vervolg.) Ik wil niet, dat gjj hier lang ten prooi zult bleven aan een eenzaamheid, die zeer smartelijk voor u zal zijn. Op Sterna zult gjj, te midden van de mijnen, uw bruidsdage afwachten. Gij moet voortdurend in mjjn na- 'njjhe d zijn dan alleen kan ik gelukkig we zen. Alma klemde zich dichter aan hem vast. O 1 mompelde zij met een doffen snik, dat mijn vader geen getuige meer van onze verloving heeft mogen wezenl Hy zou er zich zoozeer over hebben verheagd want hjj droeg Dr. P o i r i e r, heeft bewezen wat de ware wetenschap omtrent de hersens van dsn mensch leert, tot gr.ote beschaming van alweter?, die denken een bewijs van groot verstand te leveren met het bestaan der ziel te loocheneu, en die daardoor een voudig bewijzen niet eens op da hoogte van hunnen tyd te ziju. Zjj.die de God heid durven loochenen, handeiej ter kwa der trouw, zij verkondigen oppervlakkige en verouderde denkbeelden en hebben zich niet eens de eerste beginselen der ware weterscbap eigen gemaakt. Haat tegen den godsdienst doet de mensch domme dingen zeggen en schip ven, waardoor het volk wordt misleid. Hier an leveren ons de gofsiieostlooze bladen en socialistische geschriften dage lijks doorslaande bewpzen. 't Is onmoge- lpk uit te maker wie ds domste men- schen zijn, zij, die den mensch met een dier gelijkstellen of de lezers van zulke geschriften, waarin de schpngeleerden door Fransche voorBpi-gelmgen God ont kennen. De F o v i 11 e, lid van hot Institut de Fraaee, maakt in de «Correspondent» eene niet onaardige vergelijking over de el lende van onzen tjjd, waarin hg wijst op den toestand der we.kliaden van voor heen en thans. Hij vestigt de aandacht op de arbei ders van het platteland en komt tot het navolgende De dagloonen der bo renarbeidere zpn sedert de laatste honderd jaren steeds hooger geworden. In 1813 was het dsgloon van een boerenarbeider fr. 1.05, in 1852 fr. 1.85 en iu 1900 fr. 2 10. Bpgevolg thans het dubbele van voor 100 j sar. Voor de verschillende ambachtslieden eo handwerkers was het dagloon voor alle vakken door elkander gerekend in 1853 gemiddeld fr. 1.99 en in 1901 fr. 4.02, dus weer het dubbele. Hierbij dient nog in aanmerking te worden genomendat de werkman in veel opzichten in voordeeliger conditiën verkeert dan vroeger, door de invteilin- haar met raad en daad ter zyde, en toen de broeders eindeljjk aankwameD, vonden zij alles tot de teraardebestelling geregeld* Onmiddellijk Da afloop dier plechtigheid vertrol Iwan, met de belo'te reeds den mor gen, volgende op de vergadering, Warschau te verlaten en tot haar terug te keereu. Door dien zijn ouders op Sterna wederkwamen, zon hy zich tot hen begeven om hun de groote tyding te brengen, d:e hun zulk een blyde veria sing wezen zou. Keer spoedig terug, was Alma's laatste bede Heel, heel spoedig I Ik zal mjj zoo ver late.i gevoelen, zoohng gij weg zij'. Üijn broeders ziin goed, maar wij verschillen roo- zeer van elkaar zij klagen telkens over de teleuistelling terug te zijn geroepen, juist nu het feest in vollen gang was. Iwan'a antwoord bleef' niet uit. Hij ook gevoelde zijn hart als verscheurd bij de ge dachte haar in dagen als deze vaarwel te moeten zeggen, en het was hem bijna een verlichting, toen hjj ten slotte de hoofdstad u zulk een groot zwak toe, dat ik mij wel eens glimlachend afvroeg, of hy mijn geheim bereikte, welke hij reeds den volgenden mor niet zou hebben geraden, en nu is hy heen- j gen hoopte te verlaten om de terugreis weder gegaan zonder te vermoeden in welke trouwe aan te nemen. handen hij mjjn lot overlietNog slechts een weinigje geduld en hjj Met veel moeite haalde hy haar thans over zou haar wederzien en alles aanwenden, om een weinig rust te nemen, terwjjl hy by den hare droefheid te verzachten. doode zou waken. Nadat zij ten laatste toege- Dienzelfden avond te aeht uur betrad hij wij zelf u nader in onze plannen inwijden, geven bad, kwam zjj op een stoel naast hem een koffiehuis, dat druk bezocht werd door Hij had niet zonder schrik dit oogenblik zitten en verzonk aldus in slaap met haar de hooge rangen der maatschappij en waar voorzien. Het was niet tot beredeneerde, beza- hoofd tegen zjjn arm aan. zjjn binnengaan niet den minsten achterdocht digde mannen, dat hy was gekomen, maar Zoo verliep de nacht. kon opwekken. In plaats echter van de groote tot wanhopigen, tot dweepzuchtigen, tot lie- Ook den ganschen volgenden dag stond hij zaal te betreden, ging hij langs een breede den, die alles prijs wilden geven om Polen, gea, welke te zprea vaordeele iu het leven zijn geroi-prn, als daar zpn: le vensverzekeringen, begrafenisfondsen, on- dersteuningsfon ken, werkmansbuizen, on gevallenwet, ouderdomspensioen, enz. De noodzakelijke levensmid leien zpn op serre na niet in die verhouding ge stegen als de dagloonen. Ook z jn de fpie stoffrn voor kleediag en dek king, de huishoudelijke artikelen, ds ver lichting en de verwarming veel goed- kooper dan voor honderd jaren. De werkman is tha«s veel beter ge huisvest, gekleid en gevoed dan vroeger. Eu toch is hij minder tevreden d m ooit. En het mo t gezegd zyo, veel gezinnen verkeertn in ellendiger, erbarmelijker toestanden dan vroeger. En de oorzaak daarvan In de eerste plaats niet alleen het mis bruik, maar ook het te veelvuldig ge bruik van dranken, die wel «bedwelmen de», maar geen «voedende» kracht be zitten. Dit laatste kan niet alleen van de jenever, maar, helaasook van veel bi' rsoorten gezegd worden. De tpden zpn voorbp, dat men met richt kon zeggen; «Waar de brouwer is, behoett de bakker niet te zpn.» Sedert de chemicaliën de reine gerst ea hop in de brouwerij heb ben vervangen, wordt bier geschonken, dat in plaats van den honger te stillen, zelfs geeuwhonger verwekt. Eea tweede oorzaak van armoede en grbrek in vele arbeidersgezinnen en ook in burgergezinnen is de overdreven op schik en opsnjjderg. De kleedingstakker, bestaande u t de- gtlpk eigengesponnan vlas en wol, waar mede het arbeider gezin vroeger jaren lang schoon wap, waarvan later moeder de vrouw mg nette buiej rs en kleertjes voor haar kroost maakte, hebben plaats gemaakt voor nietswaardig, omzichtig tuig, dat vaak het maakloon niet eens waard is. Daarbp komt nog, dat de een voor den ander niet wil onderdoen in ijdel tuiterij. HDraan wordt schionelyk veel geld verspild. De etna mjeJar wit de aadeiedelo f af teken door de opge lirktheid harer kinderen van den dag af, dat ze in h-t nieuwmodisch sportwagenije worden rocd- geiedej, totdat ze groot zjja. Daarvoor is altoos geld beschikbaar, zelfs dan wan neer hst schoo'gdd niet betaald wordt. Van den jjdelen opsetik in allerlei over bodige zeken wordt meer werk gemaakt, dm van het onderwp». Als Mietje en gang naar het achterhuis, waar hy het slaap kamertje van den portier binnenging. Schijn baar liep men hier dood maar na op een kr.op in den muur ged nkt te hebbeD, zag hjj eeu paneel verschuiven en vernam hy doo* de donkere opening heen het wachtwoord Vrede. Gerechtigheid sprak bij op zjjn beurt. Thans werd het licht eener dievenlantaarn zichtbaar en klonk het weder Volg my. Na den onbekende door een smallen door tocht gevolgd te hebben, zag hij opnieuw een geheime di ur voor zich.o tsluitea en werd hjj een ruim, goed verlicht vertrek b nneugeleid waar een d- riigtal jongelieden bijeen waren. Enkelen hunner slechts warea hem persoon lijk hekend. De voorzitter, een dertigjarige man, met fraaie donkere gelaatstrekken, wendde zich tot den nieuw aangekomene en vroeg, terwijl er plotseling een diepe stilte ont stond Wie zijt gij Iwan Karoskioe, eenige zoon van prins Kaioskine, van Sterna. Waartoe zjjt gij gekomen Uit liefde tot het vaderland. Wat hebt gij te zeggen? Spreek, aleer Toontje buurmans Jansje en Fransje maar overtreffen in opzichtiger kleeding, dan zpn vad^r ea moeder tevreden. Zij schpnen niet te beseffen, dat een ezeltje met gelakkeerd leer en schoentje, met kantjes en lintjes, franjes en peDjesom- hangen daardoor nog geen paard wordt. Tnsschen de Italiaansche werklieden aan den Simploutunnel en de Directie is een conflict ontstaan. De werklieden willen niet langer dan 6 uur per dag arbeid verrichten, terwpl de Directie een werktpd van acht uur heeft bepaald, De werklieden beweren, dat wegens de warmte die er na de voltooi ing der doorboring heirscht, onmogelpk is het langer dan zes uur vol te houden. Die hooge temperatuur wordt veroor zaakt doordat het 50° heete water van de noordzpde op Itnliaanscb gebied wordt geloost. Iu de znidelpke galetpen is hst dientengevolge enkel met behulp der te genwoordige ventilatie-iorichtingen niet meer te harden. De Maatschappij stelt h&rerzpds alles in htt werk om de- z-n toestand ten spoedigste te verbeteren en heeft daartoe een uit ingenieurs en werklieden gevormde comraissis van on derzoek benoemd om haar van advies te dienen. Een intiem feis'je, dat de Maat schappij voor het werkvolk had op touw gezet en dat reeds van 21 Maart tot deu 28stea was uitgesteld, is inmiddels nog maals op een anderen datum bepaald han gende deze moeüjjkheden. Het gerucht als zon een geheime over eenkomst bestaan tnsschen Duitschland, Frankrjjk en Rusland wordt gelogenstraft. Tusschen genoemde Mogendheden bestaat geen geheime evereenkomet van welken aard ook. Uit Parps wordt gemeld, dat men met het program voor de feestelijkheden ge durende het verhipt van Koning A 1 f o n- s o in ds Fransche hoofdstad gereed is. De jonge Koning zal in het paleis van Buitenlandsche Zaken wonen. Op het programma staat o. a. een bezoek aan de militaire school van Saint Ciy en een revus van de troepen te Parps op het m inceuvre-veld van Yincennes, Z)s dagen zal de Koning te Parps bipsen.' Den 28rten Mei komt hp, den 3den of 4len Juni zal bij nair Cher bourg vertrekken, vanwaar het Engel- sche Koninklpke jacht «Victoria and Albert» hem naar Portsmouth brengen zal. D; t de Russen, al heeft generaal zy het ook slechts den duur van een dag, uit zjjn vernedering op te heffen. Alms's beeld rees hem echter voor den geest en sch nk hem moed, zoodat hjj, tegenovsr de groece tafel postvattende, waarachter bet be stuur was gezeten, op kalmen, waardigen toon hervatte Ik ben gekomen tot een doel, dat u allen zal verwonderenmaar welk ook het antwoord cp tmijn taal moge zijn, ik bid u, broeders, zonder onderscheid te gelooven, dat geen uwer het verdrukte vaderland met trou wer verkleefdheid kan aanhangen dan ik. Van de wieg af heb ik de liefde tot Polen ingezogen myn eerste jeugd ging voorby in het onafgebroken dioomen van vergelding, van bevrijding, van nieuwe grootheid. Dat alles is ens bekend, broeder. Geen onzer, die het wagen zou aan uw gevoelens te twijfelen. Ik dank u voor deze woorden, mynheer, hernam Iwan, zy schenken my de noodige geestkracht om verder te gaan want zoo wij één zijn in overtuiging en liefde, wjj verschil len in onze zienswyzs omtrent de middelen, waarmeda wy onzen verwoesten geboortegrond wenscheu te dieneo. Neen, het is niet door een hopelooze poging te wagen, waarbij gij even goed weet als ik, dat uw bloed vergo ten zal w< rden, dat wij Polen nit zijn staat van ellende zullen opheffen. Veertien dagen lang zal Europa deu lof verkondigen van uw heldendaad, maar veertien jaren zullen niet voldoende blijken om het vaderland fe ver troosten over uw gemis; uw leven behoort Koeropatkin het gros van zpn le ger uit den jongsten dagen langen strpi kunnen redden, zware verliezen hebben, blpkt uit het navolgende: Telegrammen ait Tokio melden dat generaal Ojama 40,000 Russen heeft ge vangen genomen, dat de Russen in de richting van de Sjaho 90,000 man ver loren, en dat de Japanners een verlies geleden hebben van 41,000 man. Verder seint Ojama, dat de RusEen 26,500 berooide lp ken op het slagveld hebben achtergelaten. Onder den buit der Japanners bshooren twee vaandels zestig kanonnen 60.000 geweren 150 caissons 1000 wagens 200,000 gra naten 25,000,000 patronen 15,000 koku (een koku is 756 K. G.) graan 55,000 koku fonrage 45 mpien spoor weg 2000' paarden 23 wagens bevat tende kaarten duizend wagons klee deren; een millioen rantsoenen brood 70,000 ton brandstoffen 60 ton haver en eindalpk een hoeveelheid tenten, ge reedschappen, ossen, telegraafdraad en -palen, beddeo, enz. Er is geea enkel bericht ontvangen pit de richting Hsingoteng. Kolonel G a e d k e, de bokande oor logscorrespondent van het «Berliner Ta- geblatt» 'lij het Mantsjoersche leger, doch thins te Berlijn, schreef gisteren in dat blad over de kans der Russen bp Tie- ling: Nu de slag defin.tuf verloren is, moe ten de verliezen der Rassen verschrikke lijk zpn. Geen enkel ander leger^zou zich op andere wpze uit een dergelijk moei lijke positie kunnen loswikkelen. Het Russische leger bevindt zich in een zwa re crisis. Zelfs als het er in zoude sla gen zpn rechtervleugel te redden uit N o g i's omtrekkende beweging, wat nog geenszins zeker is, zal toch elke tegen stand daarna te Tieling volkomen onmo gelpk zjjn. Het overschot van het Russische leger is gedwongen verder terug te trekken, misschien tot Charbin, dat versterkt is. De eerste weken is het geslagen leger niet meer strijdvaardig. Het is niet al leen de dappere Russische opperbevelheb ber, die zich den minderen heeft getoond van zpn energieken tegenstander het is het g8heele Russische systeem van oor logvoeren en het is de superieure af richting voor het gerecht bp da Japan ners, welke bet volslagen succes van laatstgenoemden verklaart. Te St. Petersburg is men eindelpk overtuigd, dat generaal Koeropatkin een geduchte nederlaag heeft geleden. Het overschot van zpn leger is te Tie ling aangekomen. Vau daar heeft de moedelooze opperbevelhebber den Czaar verzocht hem van het commando te ontheffen daar hp noodzakelijk rust noodig heeft. Volgens nffici ele depêches bedroegen de verliezen bjjoa 500 stukken geschat, het vaderland toe. Wy kunnen niet meer doen dan het zelve voor Poleu prijs te geven! riep een stem. Neen, dat kunt gij niet, maar Polen heeft geen meerdere lyken, geen meerdere ga leislaven noodig.Het heeft behoefte aan krach tige vededigers. Spaart uw arm, dien zij zal opeischen ter gelegener u e laat er nieuwe mannen gebo ren worden om zijn grootheid te verwerven niet door verzwakking, maar door steeds toenemende krachten kunnen wjj ons doel bereiken. En uit de schare verhief zich de stem en riep op somberen too? Gy spreekt aldus, omdat de klauw van den gier u nog niet in het hart heeft ge troffen dan kan men nog gematigd zjjn. Maar ik wil van geen wachten weten, aan heel het wereldrond wil ik bet verkondigen wat mjj tot opstand dreef, Mijn vader, Wladimir Bo- ronofl, hoogleeraar aan onze Universiteit, werd naar Siberië verbannen, het gouvernement zond ons het bericht toe van zjjn dood. Twee jaar later hertrouwde myn moeder, om ons aan hotger en gebrek te ontrukken. Wjj wa; ren toen nog zeer klein. (Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1905 | | pagina 1