No- 5949
Woensdag 15 Maart 1905
29ste Jaargang,
®ag6laó voor <3%ooró* on ££uió~<X/ollanó.
Hersens en verstand.
Een miskende vrouw.
In vergelijking,
Jte. fflb)
u i fi h k N D,
BUREAU St, Janaatr&at Haarlem
f 1,20
1,50
2,90
0,03
Italië.
Duitschland.
Frankrijk.
Oe Oorlog in het Oosten.
nnTTö vh-EV» i nTrcmnrDWT'GtlS'
ABONNSMïiN TSPBI38)
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland 4 4
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijktbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacteur-Directeur W. KÜPPERS.
MMMlBEMD.
PBIJS DEB AD VERTEN TIEN
Van 1—6 regels 50 Cent»
Elke regel meer 71/,
Grcote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie a Contant
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale!jj PublicitèEtrangère
G.L. DA UBE fy Co JOHN., f. JONES Succ. Pari» SlbisFaubourg Montmartre
•Gedurende deze maand, worden
van dit blad een zéér groot getal
iu exploitatie gezonden.
Heeren Adverteerders worden opmerk
zaam gemaakt op deze gelegenheid tot
enorme publiciteit.
Aan ieder, dio het verlaDgeu daarvan
te kennen geeft, zal de «NIEUWE
HAARLEMSCHE "COURANT» geduren
de veertien dagea KOSTELOOS ter ken
nismaking worden toegezonden.
Allen, die zich tegen 1 APRIL abon-
neeren, ontvangen de tot dien dag te ver
schijnen nummers KOSTELOOS.
erkennen, liever beweren, dat de ont
wikkeling van het verstand aibankelpk
is van de grootte der hersens, terwgl
toch bp herhaling is aangetoond, dat on
betwistbare genieëo, soms kl inere her
sens hadden, éaa sukkelaars die met hun
verstand geen schitterend figuur hebben
Er zjja nog altij l gile r len, die bewa
re i, dat de ontwikkeling van's menschen
verstand te bioorleelen valt n a* da groot
te, de fijnheid en kronkelingen der hersens.
Eq voor het meerendeel der godlooche
naars geldt dat nog aitjjl als het'laat te
woo d der weteaEchap.
D mderiag-avopd he rit een der gel erd-
Bte gsneesheeren van Pargs, Dr. P o i-
r i e r, leeraar der geneeskuodige la cul-
teit am de Sorbonne, voor een hoogst ont
wikkeld publiek, eene voordracht gehou
den over «de hersens der groote mannen.»
Dr. P o i r i e r bewees, dat men noch
aan de grootte, noch aan de fgnheid,
noch aan de ingewikkelde kronkelingen
van de hersens, over het verstand van een
mensch kan oordaelen. Alles wat man
vroeger daarover verteld heeft, was on
nauwkeurig en berustte op geent) weten
schappelijke bewijzen.
Alles wat de wetenschap kan aanvoe
ren, is, dat zekere deeltn der hersens in
nauw verband staan met de werkiogen
van zekere zintuigeu. Maar dat de ver
mogens der ziel, dat het verstard, wil en
geheugen, het voortbrengsel of de eigen
schap van de hersenstof zouden zjjnhet
geen vooral de godloochenaars beweren,
daar heeft de wetenschap niets van ont
dekt, dat is op geen enkel wetenschap
pelijk standpunt te bewpzen. Iutegend ;el,
de ware geleerden zijn verplicht, ofwel
van alle gevolgtrekkingen zich te ont
houden, ofwel te hesluiteo, dat er buiten
de stof nog iets anders ia den mensch
bestaat, dat in hem de vermogens
verwekt die wjj kennen, n. I.de
ziel. Daar zijn helaas, wetenschappelijk
ontwikkelde meuschen, die uit vreee, de
waarheid van den godsdienst te moeten
p EC ILL E ION
11.)
Vervolg.)
Ik wil niet, dat gjj hier lang ten prooi
zult bleven aan een eenzaamheid, die zeer
smartelijk voor u zal zijn. Op Sterna zult
gjj, te midden van de mijnen, uw bruidsdage
afwachten. Gij moet voortdurend in mjjn na-
'njjhe d zijn dan alleen kan ik gelukkig we
zen.
Alma klemde zich dichter aan hem vast.
O 1 mompelde zij met een doffen snik,
dat mijn vader geen getuige meer van onze
verloving heeft mogen wezenl Hy zou er zich
zoozeer over hebben verheagd want hjj droeg
Dr. P o i r i e r, heeft bewezen wat de
ware wetenschap omtrent de hersens van
dsn mensch leert, tot gr.ote beschaming
van alweter?, die denken een bewijs van
groot verstand te leveren met het bestaan
der ziel te loocheneu, en die daardoor een
voudig bewijzen niet eens op da hoogte
van hunnen tyd te ziju. Zjj.die de God
heid durven loochenen, handeiej ter kwa
der trouw, zij verkondigen oppervlakkige
en verouderde denkbeelden en hebben
zich niet eens de eerste beginselen der
ware weterscbap eigen gemaakt.
Haat tegen den godsdienst doet de
mensch domme dingen zeggen en schip
ven, waardoor het volk wordt misleid.
Hier an leveren ons de gofsiieostlooze
bladen en socialistische geschriften dage
lijks doorslaande bewpzen. 't Is onmoge-
lpk uit te maker wie ds domste men-
schen zijn, zij, die den mensch met een
dier gelijkstellen of de lezers van zulke
geschriften, waarin de schpngeleerden
door Fransche voorBpi-gelmgen God ont
kennen.
De F o v i 11 e, lid van hot Institut de
Fraaee, maakt in de «Correspondent» eene
niet onaardige vergelijking over de el
lende van onzen tjjd, waarin hg wijst op
den toestand der we.kliaden van voor
heen en thans.
Hij vestigt de aandacht op de arbei
ders van het platteland en komt tot het
navolgende
De dagloonen der bo renarbeidere zpn
sedert de laatste honderd jaren steeds
hooger geworden.
In 1813 was het dsgloon van een
boerenarbeider fr. 1.05, in 1852 fr. 1.85
en iu 1900 fr. 2 10. Bpgevolg thans het
dubbele van voor 100 j sar.
Voor de verschillende ambachtslieden
eo handwerkers was het dagloon voor
alle vakken door elkander gerekend in
1853 gemiddeld fr. 1.99 en in 1901 fr.
4.02, dus weer het dubbele.
Hierbij dient nog in aanmerking te
worden genomendat de werkman in
veel opzichten in voordeeliger conditiën
verkeert dan vroeger, door de invteilin-
haar met raad en daad ter zyde, en toen
de broeders eindeljjk aankwameD, vonden
zij alles tot de teraardebestelling geregeld*
Onmiddellijk Da afloop dier plechtigheid
vertrol Iwan, met de belo'te reeds den mor
gen, volgende op de vergadering, Warschau
te verlaten en tot haar terug te keereu. Door
dien zijn ouders op Sterna wederkwamen, zon
hy zich tot hen begeven om hun de groote
tyding te brengen, d:e hun zulk een blyde
veria sing wezen zou.
Keer spoedig terug, was Alma's laatste
bede Heel, heel spoedig I Ik zal mjj zoo ver
late.i gevoelen, zoohng gij weg zij'. Üijn
broeders ziin goed, maar wij verschillen roo-
zeer van elkaar zij klagen telkens over de
teleuistelling terug te zijn geroepen, juist nu
het feest in vollen gang was.
Iwan'a antwoord bleef' niet uit. Hij ook
gevoelde zijn hart als verscheurd bij de ge
dachte haar in dagen als deze vaarwel te
moeten zeggen, en het was hem bijna een
verlichting, toen hjj ten slotte de hoofdstad
u zulk een groot zwak toe, dat ik mij wel
eens glimlachend afvroeg, of hy mijn geheim bereikte, welke hij reeds den volgenden mor
niet zou hebben geraden, en nu is hy heen- j gen hoopte te verlaten om de terugreis weder
gegaan zonder te vermoeden in welke trouwe aan te nemen.
handen hij mjjn lot overlietNog slechts een weinigje geduld en hjj
Met veel moeite haalde hy haar thans over zou haar wederzien en alles aanwenden, om
een weinig rust te nemen, terwjjl hy by den hare droefheid te verzachten.
doode zou waken. Nadat zij ten laatste toege- Dienzelfden avond te aeht uur betrad hij wij zelf u nader in onze plannen inwijden,
geven bad, kwam zjj op een stoel naast hem een koffiehuis, dat druk bezocht werd door Hij had niet zonder schrik dit oogenblik
zitten en verzonk aldus in slaap met haar de hooge rangen der maatschappij en waar voorzien. Het was niet tot beredeneerde, beza-
hoofd tegen zjjn arm aan. zjjn binnengaan niet den minsten achterdocht digde mannen, dat hy was gekomen, maar
Zoo verliep de nacht. kon opwekken. In plaats echter van de groote tot wanhopigen, tot dweepzuchtigen, tot lie-
Ook den ganschen volgenden dag stond hij zaal te betreden, ging hij langs een breede den, die alles prijs wilden geven om Polen,
gea, welke te zprea vaordeele iu het
leven zijn geroi-prn, als daar zpn: le
vensverzekeringen, begrafenisfondsen, on-
dersteuningsfon ken, werkmansbuizen, on
gevallenwet, ouderdomspensioen, enz.
De noodzakelijke levensmid leien zpn
op serre na niet in die verhouding ge
stegen als de dagloonen. Ook z jn de
fpie stoffrn voor kleediag en dek
king, de huishoudelijke artikelen, ds ver
lichting en de verwarming veel goed-
kooper dan voor honderd jaren.
De werkman is tha«s veel beter ge
huisvest, gekleid en gevoed dan vroeger.
Eu toch is hij minder tevreden d m ooit.
En het mo t gezegd zyo, veel gezinnen
verkeertn in ellendiger, erbarmelijker
toestanden dan vroeger.
En de oorzaak daarvan
In de eerste plaats niet alleen het mis
bruik, maar ook het te veelvuldig ge
bruik van dranken, die wel «bedwelmen
de», maar geen «voedende» kracht be
zitten.
Dit laatste kan niet alleen van de
jenever, maar, helaasook van veel
bi' rsoorten gezegd worden. De tpden zpn
voorbp, dat men met richt kon zeggen;
«Waar de brouwer is, behoett de bakker
niet te zpn.» Sedert de chemicaliën de
reine gerst ea hop in de brouwerij heb
ben vervangen, wordt bier geschonken,
dat in plaats van den honger te stillen,
zelfs geeuwhonger verwekt.
Eea tweede oorzaak van armoede en
grbrek in vele arbeidersgezinnen en ook
in burgergezinnen is de overdreven op
schik en opsnjjderg.
De kleedingstakker, bestaande u t de-
gtlpk eigengesponnan vlas en wol, waar
mede het arbeider gezin vroeger jaren
lang schoon wap, waarvan later moeder
de vrouw mg nette buiej rs en kleertjes
voor haar kroost maakte, hebben plaats
gemaakt voor nietswaardig, omzichtig
tuig, dat vaak het maakloon niet eens
waard is.
Daarbp komt nog, dat de een voor
den ander niet wil onderdoen in ijdel
tuiterij. HDraan wordt schionelyk veel
geld verspild.
De etna mjeJar wit de aadeiedelo f
af teken door de opge lirktheid harer
kinderen van den dag af, dat ze in h-t
nieuwmodisch sportwagenije worden rocd-
geiedej, totdat ze groot zjja. Daarvoor
is altoos geld beschikbaar, zelfs dan wan
neer hst schoo'gdd niet betaald wordt.
Van den jjdelen opsetik in allerlei over
bodige zeken wordt meer werk gemaakt,
dm van het onderwp». Als Mietje en
gang naar het achterhuis, waar hy het slaap
kamertje van den portier binnenging. Schijn
baar liep men hier dood maar na op een
kr.op in den muur ged nkt te hebbeD, zag hjj
eeu paneel verschuiven en vernam hy doo*
de donkere opening heen het wachtwoord
Vrede.
Gerechtigheid sprak bij op zjjn beurt.
Thans werd het licht eener dievenlantaarn
zichtbaar en klonk het weder
Volg my.
Na den onbekende door een smallen door
tocht gevolgd te hebben, zag hij opnieuw een
geheime di ur voor zich.o tsluitea en werd hjj
een ruim, goed verlicht vertrek b nneugeleid
waar een d- riigtal jongelieden bijeen waren.
Enkelen hunner slechts warea hem persoon
lijk hekend.
De voorzitter, een dertigjarige man, met
fraaie donkere gelaatstrekken, wendde
zich tot den nieuw aangekomene en vroeg,
terwijl er plotseling een diepe stilte ont
stond
Wie zijt gij
Iwan Karoskioe, eenige zoon van prins
Kaioskine, van Sterna.
Waartoe zjjt gij gekomen
Uit liefde tot het vaderland.
Wat hebt gij te zeggen? Spreek, aleer
Toontje buurmans Jansje en Fransje
maar overtreffen in opzichtiger kleeding,
dan zpn vad^r ea moeder tevreden. Zij
schpnen niet te beseffen, dat een ezeltje
met gelakkeerd leer en schoentje, met
kantjes en lintjes, franjes en peDjesom-
hangen daardoor nog geen paard wordt.
Tnsschen de Italiaansche werklieden
aan den Simploutunnel en de Directie is
een conflict ontstaan.
De werklieden willen niet langer dan
6 uur per dag arbeid verrichten, terwpl
de Directie een werktpd van acht uur
heeft bepaald, De werklieden beweren, dat
wegens de warmte die er na de voltooi
ing der doorboring heirscht, onmogelpk
is het langer dan zes uur vol te houden.
Die hooge temperatuur wordt veroor
zaakt doordat het 50° heete water van
de noordzpde op Itnliaanscb gebied wordt
geloost. Iu de znidelpke galetpen is hst
dientengevolge enkel met behulp der te
genwoordige ventilatie-iorichtingen niet
meer te harden. De Maatschappij stelt
h&rerzpds alles in htt werk om de-
z-n toestand ten spoedigste te verbeteren
en heeft daartoe een uit ingenieurs en
werklieden gevormde comraissis van on
derzoek benoemd om haar van advies te
dienen. Een intiem feis'je, dat de Maat
schappij voor het werkvolk had op touw
gezet en dat reeds van 21 Maart tot deu
28stea was uitgesteld, is inmiddels nog
maals op een anderen datum bepaald han
gende deze moeüjjkheden.
Het gerucht als zon een geheime over
eenkomst bestaan tnsschen Duitschland,
Frankrjjk en Rusland wordt gelogenstraft.
Tusschen genoemde Mogendheden bestaat
geen geheime evereenkomet van welken
aard ook.
Uit Parps wordt gemeld, dat men met
het program voor de feestelijkheden ge
durende het verhipt van Koning A 1 f o n-
s o in ds Fransche hoofdstad gereed is.
De jonge Koning zal in het paleis
van Buitenlandsche Zaken wonen. Op het
programma staat o. a. een bezoek aan
de militaire school van Saint Ciy en een
revus van de troepen te Parps op het
m inceuvre-veld van Yincennes,
Z)s dagen zal de Koning te Parps
bipsen.' Den 28rten Mei komt hp, den
3den of 4len Juni zal bij nair Cher
bourg vertrekken, vanwaar het Engel-
sche Koninklpke jacht «Victoria and
Albert» hem naar Portsmouth brengen
zal.
D; t de Russen, al heeft generaal
zy het ook slechts den duur van een dag,
uit zjjn vernedering op te heffen. Alms's
beeld rees hem echter voor den geest en
sch nk hem moed, zoodat hjj, tegenovsr de
groece tafel postvattende, waarachter bet be
stuur was gezeten, op kalmen, waardigen toon
hervatte
Ik ben gekomen tot een doel, dat u
allen zal verwonderenmaar welk ook het
antwoord cp tmijn taal moge zijn, ik bid u,
broeders, zonder onderscheid te gelooven, dat
geen uwer het verdrukte vaderland met trou
wer verkleefdheid kan aanhangen dan ik.
Van de wieg af heb ik de liefde tot Polen
ingezogen myn eerste jeugd ging voorby in
het onafgebroken dioomen van vergelding,
van bevrijding, van nieuwe grootheid.
Dat alles is ens bekend, broeder. Geen
onzer, die het wagen zou aan uw gevoelens
te twijfelen.
Ik dank u voor deze woorden, mynheer,
hernam Iwan, zy schenken my de noodige
geestkracht om verder te gaan want zoo wij
één zijn in overtuiging en liefde, wjj verschil
len in onze zienswyzs omtrent de middelen,
waarmeda wy onzen verwoesten geboortegrond
wenscheu te dieneo. Neen, het is niet door
een hopelooze poging te wagen, waarbij gij
even goed weet als ik, dat uw bloed vergo
ten zal w< rden, dat wij Polen nit zijn staat
van ellende zullen opheffen. Veertien dagen
lang zal Europa deu lof verkondigen van uw
heldendaad, maar veertien jaren zullen niet
voldoende blijken om het vaderland fe ver
troosten over uw gemis; uw leven behoort
Koeropatkin het gros van zpn le
ger uit den jongsten dagen langen strpi
kunnen redden, zware verliezen hebben,
blpkt uit het navolgende:
Telegrammen ait Tokio melden dat
generaal Ojama 40,000 Russen heeft ge
vangen genomen, dat de Russen in de
richting van de Sjaho 90,000 man ver
loren, en dat de Japanners een verlies
geleden hebben van 41,000 man.
Verder seint Ojama, dat de RusEen
26,500 berooide lp ken op het slagveld
hebben achtergelaten. Onder den buit
der Japanners bshooren twee vaandels
zestig kanonnen 60.000 geweren 150
caissons 1000 wagens 200,000 gra
naten 25,000,000 patronen 15,000
koku (een koku is 756 K. G.) graan
55,000 koku fonrage 45 mpien spoor
weg 2000' paarden 23 wagens bevat
tende kaarten duizend wagons klee
deren; een millioen rantsoenen brood
70,000 ton brandstoffen 60 ton haver
en eindalpk een hoeveelheid tenten, ge
reedschappen, ossen, telegraafdraad en
-palen, beddeo, enz.
Er is geea enkel bericht ontvangen
pit de richting Hsingoteng.
Kolonel G a e d k e, de bokande oor
logscorrespondent van het «Berliner Ta-
geblatt» 'lij het Mantsjoersche leger, doch
thins te Berlijn, schreef gisteren in dat
blad over de kans der Russen bp Tie-
ling:
Nu de slag defin.tuf verloren is, moe
ten de verliezen der Rassen verschrikke
lijk zpn. Geen enkel ander leger^zou zich
op andere wpze uit een dergelijk moei
lijke positie kunnen loswikkelen. Het
Russische leger bevindt zich in een zwa
re crisis. Zelfs als het er in zoude sla
gen zpn rechtervleugel te redden uit
N o g i's omtrekkende beweging, wat nog
geenszins zeker is, zal toch elke tegen
stand daarna te Tieling volkomen onmo
gelpk zjjn.
Het overschot van het Russische leger
is gedwongen verder terug te trekken,
misschien tot Charbin, dat versterkt is.
De eerste weken is het geslagen leger
niet meer strijdvaardig. Het is niet al
leen de dappere Russische opperbevelheb
ber, die zich den minderen heeft getoond
van zpn energieken tegenstander het
is het g8heele Russische systeem van oor
logvoeren en het is de superieure af
richting voor het gerecht bp da Japan
ners, welke bet volslagen succes van
laatstgenoemden verklaart.
Te St. Petersburg is men eindelpk
overtuigd, dat generaal Koeropatkin
een geduchte nederlaag heeft geleden.
Het overschot van zpn leger is te Tie
ling aangekomen. Vau daar heeft de
moedelooze opperbevelhebber den Czaar
verzocht hem van het commando te
ontheffen daar hp noodzakelijk rust noodig
heeft.
Volgens nffici ele depêches bedroegen
de verliezen bjjoa 500 stukken geschat,
het vaderland toe.
Wy kunnen niet meer doen dan het
zelve voor Poleu prijs te geven! riep een
stem.
Neen, dat kunt gij niet, maar Polen
heeft geen meerdere lyken, geen meerdere ga
leislaven noodig.Het heeft behoefte aan krach
tige vededigers.
Spaart uw arm, dien zij zal opeischen ter
gelegener u e laat er nieuwe mannen gebo
ren worden om zijn grootheid te verwerven
niet door verzwakking, maar door steeds
toenemende krachten kunnen wjj ons doel
bereiken.
En uit de schare verhief zich de stem en
riep op somberen too?
Gy spreekt aldus, omdat de klauw van
den gier u nog niet in het hart heeft ge
troffen dan kan men nog gematigd zjjn. Maar
ik wil van geen wachten weten, aan heel het
wereldrond wil ik bet verkondigen wat mjj
tot opstand dreef, Mijn vader, Wladimir Bo-
ronofl, hoogleeraar aan onze Universiteit, werd
naar Siberië verbannen, het gouvernement
zond ons het bericht toe van zjjn dood. Twee
jaar later hertrouwde myn moeder, om ons
aan hotger en gebrek te ontrukken. Wjj wa;
ren toen nog zeer klein.
(Wordt vervolgd.)