5955
Woensdag 22 Maart 1905.
HDagêlaó voor <3ïooró' Qit S^uiè~$tollanè.
Boerenleenbanken.
Een miskende vrouw.
Maria-Boodschap,
H. H. Adverteerders
15 U 1 T~fci JM L A JN D.
BUREAU St, JanBstraat Haarlem
f 1,20
1,50
2,90
0,03
Befgie.
RuBland.
Japan.
Frankrijk.
De toestand in Rusland.
De Oorlog in het Oosten.
K J
H44RIME (SO
ABONNEMENTSPRIJS,
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacteu r-D irecteur W. KÜPPERS.
PRIJS DBB ADVEBTSnmHH,
Van 1—6 regels50 Cenis
Elke regel meer 7l/s
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
AGITE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Géneralej, Publicitè, Etrangère
O.L. I) AHBE 4" Co JOHN., f. J O A/ES Succ. Parte 31bi» Faubourg Monlmartre
'Wegens den feestdag van
op a.s. ZATERDAG, te vieren als ZON
DAG, zal op dien dag geen nummer
van ons blad verschenen.
worden hier wel opmerkzaam op gemaakt,
daar de door beu voor het Zondag-
schenummer gewoonlijk i ate
zenden advertenties thans
reeds Donderdag-middagiu ons
bezit moeten zjjn voor de plaatsing in
het nummer van Vrijdag-morgen, dat dan
tevens als het nummer van den Zordtg
is te beschouwen.
Van hoeveel beling is zulk een bank
voor een boer
Geljjk men in het vakblad «De Boe
renstand» leest, leeit zjj hem sparen en
houdt hem u t de handen dar woekeraars.
Lïndboowbanken behooren tot de mooi
ste soc'ale instellingen van den laat-ten
tijd en het meast er in te pi ijzen is, dat
ze niet werden opgericht op bevel van
de wet, d:ch door den drang van cbris-
telflk hulpbetoon.
Door dezen oorsprong zou men ook
zonder dö werking der banken in het bij
zonder te kennen, al kunnen besluiten tot
de nuttigheid ervan.
Niettemin heeft de ondervinding tal-
rjjke bewjjzen aangebracht, welke de nut
tige warking der boerenleenbanken zon
neklaar aantoonen.
Sparen leert de landbouwer.
Inderdaad, een bank vlak bjj huie, waar
men zjjn overtollig geld kan brengen, een
bank, ,voor welker soliditeit alle leden
met al hunne bezittingen borg staan, lokt
tot sparen nit.
En zij dwingt tot sparen dengene, die
er geld leent.
Van dat geld most jaailjjks een klein
gedeelte worden afgelost, opdat de boer
niet eeusvig ouder schuldenlast b'jjvp.
In gewone gevallen gaat zulk eene af
lossing zoo gemakkelijk niet, dat weet
men.
Die b.v. f 1000 hypotheek geeft, ont
vangt niet graag f 50 per jaar terug, om
dat hij niet weet, wat hg zoo gauw met
dat losse geld moet doen.
En die leent, kan zoo gemakkelijk niet
de f1000 ineens afdoen.
BEO1LLE10H
17.)
Vervolg.)
De?e onafgebroken tocht door de bevroren
»teppen, over de jjsschotsen van onafzienbaar
breede rivieren, door schier onbegaanbare
wouden, zon twee volle jaren duren.
Het zou nog slechts het preludium hunner
smarten zjjn.
Teneinde elke poging tot ontkomen vooraf
te verijdelen, werden zij twee aan twee ge
plaatst achter elkander aan. Een lange zware
jjzeren staaf, waaraan een hunner handen vast
geklonken was, hing in hun midden en werd
aldus door elk gelijktijdig voortgetorst. Aan
de voeten droegen zjj ketenen, die als een
sombere muziek over de eenzame vlakten
weergalmden. Ain weerszijden liepei er sol
daten, gewapend met een lans, om hen, die
dreigden van vermoeienis ineen te zakken of
in verzet te treden, te slaan, tot zjj tot rede
gebracht waren.
In de armzalige dorpjes (aouls), waar men
langs trok, viel hen de eenige deelneming te
benrt, welke hen nog betoond werd. De be
woners der hutten (yourten) waren zelf slechts
behoeftige lieden maar rooit kwam er epn
konvooi gevangen door, of jong en oud, man-
Zoo blijft hij in de schuld jiarinjaar
uit.
Maar leent bjj van d m boerenleenbank,
dan maakt bij afspraak, dat hij van het
geleende geld jaarljjks wat zal terugbe-
taldfa.
Ieder voelt het, hoe voorde dig het voor
den boer moet zijn, als hjj op zjju dorp
leenbanken heelt, bjj welke hij even wat
losgeld kaa gaan halen.
Losgeld heeft een boer immers zoo
dikwjjls noodig hoe vaak komt het voor,
dat bij zjjo oogst of zjju vette koe op
een ongelegm tijd en dus uiterst onvoor-
deelig moet verjoopen, daar hjj in oogen-
blikkeljjke geldverlegenheid zit.
Men moet echter niet meeuen, dat ieder
maar geld kan leenen bij eene boeren
leenbank zooveel hjj verkiest.
Bg lauge na niet.
Eerstens wordt door het bestuur eene
maximum bepaald voor ieder, dis aan
vrage doet.
En verder moet men feewjjz8n hebben
gegevea een oppassend man te zjjo, die
zjju vak veistaat en met vigt en noesten
gier arbeidt.
Onsoliede personen worden iu het ge
heel niet geholpen.
Daar de boerenleenbanken zich niet
verder uitstrekken dan tot een dorp en
wjjl bovendien ieder lid aansprakeljjk i8
voor de soliditiit der bink, begrjjptmen
dat het toezicht echeip is. Wat weer
maakt, dat eeu lid van eene boerenleen
bank van zelf zorgt, geea kwade noten
in zjjn zakboekje te hebbtn.
Dat bjj vooral oppast voor drankmis
bruik.
Niet te verwonderen is de verklaring
van een Duitschen pastoor, «dat de op
richting van een boerenleenbank aan
zjjne parochie meer goed had ge laan dan
preeken van jarenlang.»
Even aannemeljjk is de verklaring van
een Duitschen Jezoï-t, den bekenden so
cioloog, pater H. Pesch: «ie boeren
leenbanken bevorderen bjj uitnemendheid
vlijt, spaarzaamheid matigheid en kloek
overleg, kortom alle deugden, zoader
welke geen welvaart bjj de landeljjke
bevolking mogeljjk ij.» Om al deze re
denen zoudeu wjj van harte wenschen,
dit in elk dorp eene boerenleenbank werd
opgericht
reeds epidemische sport «woede» gebrand
merkt.
Sport is tjjdrooveud, redeneerde men.
Zjj mat af en vraagt nog tjjd, wanneer
het spel is afgeloopeo.
Zjj neemt doorgaaas de geheele eer
zucht van 'den scho iar iu beslag.
Zjj gewent aan eena wjjzs vau om
gang, die hem mi ader geschikt mtakt
voor het «zicten op schoolbanken».
Zjj vertraagt of bederft de voorberei
dende studiën en ondermgnt de gezond
heid.
Zjj doet, door een eo ander, menig
jongeling de carré e misloopeo, die hg
eenmaal zich verkoos en waarvoor de
aanleg niet ontbrak.
Zóó oordeelde genoemde commissie.
Misschien schuilt er iets overdrevens
in. Maar echter dient eikend, dat sport
hare gevaarljjke en beienkeijjka zjjde
heeftzjj kan de toekomst van jonge
lieden zelfs voorgoed bederven.
Ia vele gezinnen breng t men maar
liefst in de zomermaanden geen bezoek,
tenzjj men tot de «infiemsten» behoor de
eene zoon ia «gezakt», een andere Diet
«overgegaan».
Wat moet die sport wel ean verleide-
ljjk iets zjjn, dat zjj jonge harten van
oude spreken wjj niet eens zoo ge
heel kau inpalmen. Dat zjj jonge mea-
schen deimate kan vervoeren, dat zjj hun
toekomst er aan wagen 1
Daa'om moeten wjj «sport» op de ljj t
der dingen schrjjven, wier lokstem ster
ker is dan de krachten der natuur.
Spel en lichaamsoefeningen moeten er
zjju. Doch men zorge, dat ze binnen de
perken bljjven.
Willen we cnzen jongens de vernede
ring bi sparen te «zakken» ofte «blijven
zitten», dan behooren wjj o.m. hunne
toomelooze sportwoede nog intjjds te brii-
delen.
Aan de ontwikkeling des lichsams wor
de het hare geschonken.
Doch ook niet meer dan dat.
Sport. Tien jaren gelede-», toen
de Haarlem cbe Commissie van Toezicht
over de Hoogire Burgerscholen ha-e ver
bazing uitfe over de bedroevende resul
taten van de overgaDgs-fxomene, werd
a's eene van de hoofdoorzaken de toen
nen en vrouwen stroomden toe om hun wat
melk, een stuk brood, somtijds zelfs een paar
koperstukken aan te bieden.
Ook Iwan KaroskiDe moest die liefderijke aal
moezen aannemen. Hjj zou anders van gebrek
zijn omgekomes en hjj wilde leven, leven
voor zijn ongelukkige ouders, voor Alma, die
thans aan zulk een wanhoop ten prooi moest
zijn.
Hjj bleef ondanks zichzelven aan uitkomst
gelooven, omdat zjjn jeugd, zijn krachtig ge
stel hem tot hoop dwongen.
Indien bij niet meer gehoopt had zou hjj
in die dagan krankzinnig zijn geworden.
Behalve de politieke gevangeuen, werden
er nog een honderdtal Russische nihilisten
vervoerd, waaronder ook versebei lene vrouwen.
Met woesten trots verdroegen dezen hun lot,
Nooit kwam haar eea klacht over de lippen,
tiet was als wilden zij haar t'eulen tarten
haar ook slechts op een zwakheid te betrap
pen maar daarom waren haar krachten nog
niet berekend voor d'e kwellingen, die men
baar oplegde. Dag aan dag merkte Iwan op
hoe zij bleaker werden en vermagerden, hoe
holler h«ar oogen begonnen te staan, naar
mate zjj verder togen op den ljjdensweg, stortte
er dagelijks ds een of andere neer. Er werd
halt gemaakt, omdat de overigen haar niet
voort konden sleepeneen der hcofden van
het transport trad toe, hief den stok op, maar
de slag trof slechts een doode meer en men
schroefde jhsar keteDs Jos van die harer lot-
genooten, waarna men verder toog, het ont
zielde lichaam ten prooi achterlatende aan de
De Tentoonstelling te Luik zal gehou
den worden van het einde April tot No
vember p.*. Een vjjfiiental Nederlandsche
en ongeveer tact tig Duitsche journalis
ten zjju reeds aiDgekomen en door het
Bestuur verwelkomd. Hun werd Zaterdag
door het Comité der Tentoonstelling een
schitterend en zeer geanimeeid diner aan
geboden. Er bewschteeen bjjzonder vroo-
Ijjke stemming aiu t fel en meüig hsr-
tejjk woord werd g. sproken voor het
succes der Tt-n'oonslellinp.
Zaterd»ga;ond woonden eenige stu
denten van de Katholieke Universiteit te
Leuven de sehouwburgvocrdtelling in de
Passage du Notd te Brussel bjj. De libe
rale ttudentea zouden eens met de Room
se en afrekenen en zjj liepen den heelen
avopd rond het gebouw.
hongerige wolven dier eenzaamheid.
Niet zelden bevend zich ouder de karavaan
een broeder, vader of echtgenoot, eomtjjds ook
de bruidegom der ongelukkige: met heesche
stem smeekten zjj haar ten minste een graf in
de sneeuw te delven een spotlach was het
antwoord* en indien de beroofden ten tweeden
male de s'em dur den verheffen, werden zjj
genadeloos a'gestraft.
Eindelijk waren het niet meer de vrouwen,
dia onderweg stierven, ook de krachten der
mannen waren uitgeput. Atmatting, koude,
gebrek aan voedsel en aan nachtrust doodien
een voor een twee derdea dergeneD, die in den
aanvang het konvooi gevormd hadden.
Steeds kleiner werd de schair van slacht
offers, en zjj, die Ruslana's tweede hoofdstad
verlaten hadden in den vollen bloei der jeugd
en der gezondheid, gelekea thans grijsaards
en geraamten.
Eindelijk bereikte men de eindpaal der
reis, Iwan behoorde onder de vjjf-, n-veertig
overblijvenden, maar ook hjj was onherkenbaar
veranderd zjjn ingezonken kaken, zjjn kleur
loos gelaat, zjjn uitgeteerde 1 dematen verleen
den hem iets spookachtigs.
In die onafzienbare vier-en-twintig maanden
waarvan eiken dag hem verder van zjjn
geliefden verwjjderd had, was langzaam aan,
gelijk elke druppel bloed uit een lichtgewon
den slagader, al zjjn moed verdwenen. Hjj
geloofde thans aan geen wederzien meer, hij
zou hier leven en begraven worden in deze
ontzettende woestenjjen, maar het vaderland
terug te vindeD, was in zjjn oogen een jjdele
Tcea de voorstelling uit was, werd de
houding der «aanvallers» zoo overmoedig
dat de Leuvenaars den schouwburg niek
durfden verlaten. De politie trad op, sloot
een cordon om de Leuvenaars en wilds
hen zóó veilig naar het station brengen.
Maar op de boulevard du Nord begou
de vechtpartjj. De politie was onmachtig
om de orde te handhaven. Er werd ge
slagen met stokken, gegooid met stee-
nen, zelfs werd met revolvers geschoten.
De politie sloeg met de blanke sabel,
en eindelijk werden de Leavenaars ge
loodst naar het Gare du Midi.
Yele menschen zjjn gewond, voorna
melijk door degenstokken. Een agent
werd aau den arm gekwetst. Natuurljjk
werden eenige belhamels in hechtenis
genomen.
Toen ia den Oppersten Raad te St. Pe
tersburg besloten werd tot terugroeping
vau generaal Koeropatkin ea om
hem van het bevel der troepen in Mant-
sjoarjjs te ontheffen, nam de Czaar het
woord ea sprak met ontroerde stem:
«Keer ipatkia'j Leger u zwaar
getroffen, maar voor 't oogenblik wint
hij in aanzien, want eerst nu zie ik in,
welke groote diensten njj mg in dazen
oorlog bewezen heeft. Hg biedt mg zjjn
ontslag aan. Vergeet geen oogenblik,
heeren, hoe groot zija deugden zjjn. Ik
geef u verlof, dadsljjk te beraadslagen
overKoeropatkin'so itffagaaimaag
en de leiding van het leger.» Alle ge
neraa's varen zeer getroffen, en verschei-
deneu haidau tranen in de oogen. Toen
nam generaal D r a g o m r o f het woord
om de jongste krijgsverrichtingen vau
dea opperbevelhebber aan kritiek te on
derwerpen hjj stelde tea slotte voor,
Koeropatkin terug te roepen. De
meeste leden van den raai warea het
daarmede eens, en tot K o e r o p a t k i u's
ontslag werd besloten met drie stemmen
tegen.
Hoe het zjj, generaal Koeropa t-
k i n is nu de zondebok.
De «Nowoje Wremja» schrjjft: Koe
ropatkin was veel te voorzichtig maar
de verantwoordelijkheid van de nederla
gen rust niet alleen cp hem maar ook
op het marinebestuur en de diplomatie.
De Japansche bladen heffen juichto
nen aan over het bezetten van Tieling
door generaal O ja ma's troepen. Dit
normen zij een bewjjs dat de Japansche
troepen de Russan geen oogenblik met
rust laten.
De bladen geven levendige schilderin
gen van den wanhopigen toes; and, waar
in de Russische troepen verkeeren, wel
ker overschot nu over Re eindelooze en
doodsshe vlakte naar Charbin vlucht, ia
reu toestand, eiger zelfs dau Napo
leon's leger op den terugtocht uit
Moskcu. Deze nieuwe terugtocht, zoo
rcbiijven zjj, zal in de geschiedenis wei-
hoop geworden. Zjjn enkels waren diep gewond
door de onophoudelijke wrjjving der ketenen,
zgn lichaam weid door onnoemeljjke pijnen moe
gefolterd hjj leed dageljjks honger en dorst,
maar dat alles was nog slechts een beuzeling,
wanneer hjj het vergeleek bjj hetgeen er in
zjjn ziel omging o I dat hij met dat alles
slechts één enkele dienst aan l'ülen had
kunnen bewijzen, dat hjj getuchtigd, had mo
gen worden om luid de stem voor de ver
drukten te hebben verheven maar dat noode-
loos ljjden, het was onbeschrijfelijk zwaar te
dragon 1
En telkens verrees voor zijn geest de
herinnering aan de zoetste uren zjjns levens,
die welke hjj met Alma had doorgebracht,
nadat zjj hem haar liefde had beleden. Waar
bevond zjj zich thans? Het was meer dan
twee jaar geleden, sedert zij haar vader ver
loren had, de wereld moest haar wederom
opeischen, of zou zjj den moed hebben gehad
voor het oog van allen te belijden, dat zjj
de bruid van den nietchasti was, van den
galeiboef, die hier beneden geen barmhartig
heid meer had te wachten
En zjjn ouders dan Zjjn arme, arme
ouders 1
Wat zou hjj niet gegeven hebben om slechts
eene enkele maal naar Polen te mogen
schrjjven, al zjjn gelielden een laatst vaarwel
toe te roepen maar een dergeljjke gunst was
nog te veel geluk voor de rampzalige wezens
die in deze hel voortleefden-
Elken morgen daalde hg' met zjjn lotgenooten
in de goudmjjn af, onder toezicht der bewa-
1 licht even beroemd worden als de tra
gische tocht waartoe Napoleon dooi
de Russen gedwongen werd.
Het aau de orde stellen vau het wets
ontwerp «Scheiding van Kerk en Slaat»
geelt heel wat beweging.
De ljjst vau de sprekers die zich lieten
inschrgven om deel te nemen aau de al-
gern6ene beschouwingen in de Fransche
Kamer over het ontwerp, telt reeds 63
namen. Het aantal amendementen bedraagt
reeds eeu honderdtal.
De Boerenonlusten zjjn grootendeels
bedwongen. Zjj gingen op roof uit, en
ontzagen niets, stichtten brand en pleeg
den ergerlijke handelingen.
Ia het Wolgagebied liepeu zjj gewa
pend de landgoederen af. De boeren
eischen van de landheeren hnn aandeel
iu den grond,
Het kasteal Baden, gelegen bjj Dagda,
provincie Wïtebsk, is door met bjjlen
gewapende boeren bestormd. Alle voor
raden vaa graan en veevoeder zjjn weg
gehaald, Het vee was ook gestolen, maar
kon teraggenomej worden. Het kasteel,
dat van steen is, is staande gebleven,
maar de bjjgebouweu, die van hout zjjo,
zjjn afgebrand. Verder is alles, wat vau
gzer ol staal wa3, als deursloten, platen
en dergeljjke, gerooid.
Ook zgu voorwerpen van waarde ge
stolen en wat breekbaar was, is stak
gegooid, terwjjl gordjjneu en tapjjten ver
nield zjjn. Het slot heett het niterljjk
van een ruïne, mtt ingeworpen vensters
en uit de scharnieren gelichte deuren,
Gelakkig zgu er geen persoonljjke on
gelukken gebeurd, want de zoon van den
eigenaar, die op het slot was, kon te
paard ontsnappen.
Deze bende boeren behoort echter niet
in het gewest, waut de eigenljjke lande
ljjke bevolking bield zich tot nu rustig.
De leiders van de bende zouden, vol
gens geruchte, stadenten uit St. Peters
burg zjjn.
Verder zjjn nog geplunderd en ver
brand de eigendommen van baron Fitin-
hof en graat Platten.
Het kasteel Gonstatiuove is gered door
de stoutmoedigheid van de j enge vrouw
vau den eigenaar, die zelf afwezig is
daar hjj als zeeofficieronder de wapenen is
Zjj had h ilp gevraagd aau een bloedver
want, die adel-maarschalk is iu het ge
west, eo toen de boeren aankwamen,deins
den zjj terug op het gezicht vau dertig
soldaten mst de kolf van het geweer
aan den schouder.
Nu de Japanners oak Tieling in hun
macht hebben, bljjven ze de Russen op
de hielen ach erna zetien. Zjj zullen
hoogstwaarschjjnljjk tot Charbin door-
ktrs, die, met de plela gewapend, steeds
gereed tot slaan waren; tot den avond toe
moesten zjj voortdclven, houwen of wasschen
en gekromd vaa afmatting keerden zjj daarna
naur hun ellendig verblijf, een keet van
geslagene aarde en boomstammen, weder,
Wiar zjj als een looden massa op hun leger
van dorre bladeren neerzonken.
Eens, ongeveer zes weken na zjjn aankomst
te NertchiDsk, maakte zich een diepe aan
doening van hem meesterden vorigen dag
had hjj door de andere mijnwerkers booren
mompelen, dat men dienzelfden avond een
zestal kibitkas met nieuwe gevangenen uit
Rusland verwachte en thans bjj het afdalen
in den gapenden afgrond, waaruit men de
schatten moest opdelven, die den beulen ten
goede zouden komen, herkende hjj een jon
geling, dien hjj vroeger ean paar maleu op
jacht had ontmoet.
Van keen oogenblik gebruik makende, dat
de wachters zich verderop bezighielden, trad
hjj den nieuweling op zjjde en vroeg haa»;
tig
Geef mij tijding uit Polen. Hoe maken
mjjn ouders het
De balling wierp hem een onderzoekenden
blik toe en antwoordde toen op doffen toon
Gjj moet u vergissen. Ik heb u nooit
te voren gezien.
Wordt vervolgd.)
