No. 5963
Zaterdag i April 1905,
30ste Jaargang.
HbagBlaó
l
en SCuiè-diollanó.
Het program van Actie,
Een miskende vrouw.
IJL 1
1 i
B U I T B jS h A. JV i).
BUREAU St, Jansstr&at - Haarlem
Portugal.
Amerika.
Duïtsohland.
Frankrijk.
Rusland.
ABOWÏTEMBETSPHIJti
Per 3 maanden yoor Haarlem-
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschjjnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dactenr-Directeur W. KÜPPERS.
1,20
1,50
2,90
0,03
FÜIJS DBB ABVSKTEHTIBl?.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 7l/j
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
AGXTE MA HON AGITATE.
'Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Qénerale\ Publicité, Etrangbrt
Q.L. DA ÜBE Sf Co JOHN., F. J OWES Snee- Paris BlbisFaubourg Montmarire
Wg hebben in ons blad reeds afge
drukt het concept-program van actie, dat
de «Bond van R.K. Kiesvtreenigingen in
Nederland» bg de aanstasnde Kamerver
kiezingen wil ontplooien. Ter opfrisscbiug
van het geheugen, herinnerea wjj er hier
nog eens aan, dat het program, «volle
vertrouwen» uitsprekend in het beleid der
tegenwoordige Regeering, «in de eerste
plaats» regelingen ncodig acht ten aan
zien van
lo. lager onderwgs, vakouderwijs en
onderwjjzerspensioenen
2o. bescherming \an den arke:d
3o. ziekteverzekering
4o. de uitbreiding der ongevallen-ver
zekering tot het visschers- en landbouw
bedrijf
5o. de herziening der tarieven, uit wel
ker opbrengst voor een groot deel de
kosten zullen moeten worden gevonden,
die noodzakelgkerwg/e uit de aanneming
van voormelde regelingen en van die op
de ouderdoms- en invaliditeitspensioenen
voortvloeien
60. administratieve rechtspraak.
Verder wgst het program, dat metter
daad «kort» mag genoemd worden, met
nadruk de blanco-artikel-80-poiitiek af,
wgldoor de hieruit voortvloeiende «grond-
wets-herziening alle vruchtbare wetge
vende arbeid voor afzienbaren tijd zou
worden verhinderd.»
Voor we verder gaan zg het ons ver
gund, leedwezen er over oit te spreken,
dat het Bestuur van den Bond geen ter
men heeft gevonden om aan de Katho
lieke Pers het concept toe te zendec. Ze
ker men wilde het geheim houden tot
na de definitieve vaststelling. Maar een
drukwerk, dat aan honderden in den lan
de wordt verzondeD, komt toch aan de
groote klok te hangen, zooals nu weer
bleek Het Volk had er de primeur van-
En ditmaal trof het zóó, dat de R. K.
bladen, tengevolge van Maru-Bcodschap
en den daarop volgenden Zondag, het
stuk pas drie dagen na de publicatie
in het socialistisch orgaan konden opne
men. Men moest toch ernstig trachten,
de Katholieke Pers voor dergelijke on
aangename ervaringen te vrjjwaren
Het Volkbegrjjpeljjkerwjjze in zjjn
nopjes met het onthulde nieuwtje, voor
zag het al dadelijk van dit snorkende
bjjschrjjft
«Dit is weer een echt stukje Room-
sche politiek. Vroeger draaiden de ka-
FEUILLETON
tholieke Kamerleden zelf voor het genoak
hun verkiezingsprogram iu elkaar.
«De Bond van R.K. Kiesverenigin
gen zou daarin verandering brengen
nu zou het georganiseerde katholieke
volk zelf zijn weisohen kenbaar ma>
ken. Maar och, ocb, wat leggen de
heeren leiders hun volkjs weer in de
luren. Omtrent haast alle punten, waar
specialiseering der wen3ohen van be
lang is, wordt mat eea algameeae, va
ge, nieta-zeggende formule volstaan.
Men weascht een «regeling ten op
zichte van lager onderwjjs». Wat voor
regeling, hoe dit er uit moet zien,
daarvan geen woord. Onder dit «pro
grampunt» kan absoluut alles worden
verstaande meest reaclionnaire eu
de meest vooruitstrevende onderwjjs-
regeling. Als later de katholieke kie
zers een op dit «program» verkozen
Kamerlid ter antwoord zouden vD.'en
roepen, zou mjjnheer kalm kunneu zeg
gen m'n goeie menschen, wat willen
jullie, ik heb toch een «regeling
teo opzichte van het lager onderwijs»
helpen maken
«Hetzelfde geldt voor de meeste ande
re punten. Slechts op twee zaken komt
men openljjk met zjja meening voor
den dag: door tariefverhooging meet
een plundertocht in de zakken der ar
beiders ondernomen worden, en het blan
co-artikel wordt afgewezen. Wjj be
schouwen, gelgk bekend, niet als de
heer Roodhuizen, dat blanco-ar
tikel als «de schoonste uitvinding der
eeuw», maar als da katholieke staats
party er niet aan wil, is dat waar-
ljjk niet omdat zjj langs anderen weg
kiest echtuitbriiding wenscht.»
Op al dit fraais volgt de vet zeker iog,
dat we hier weer met «een stuk reactie»
te doen hebben, waarna met den tradi-
tion*:elen «heerom», die wel zal zorgen,
dat er «geen noemenswaard verzet» komt,
het stukje besloten wordt.
Ja, die «heeroom» weet wat! Het Volk
zou hem liefst opsluiten in de pastorie
met al zjjn staatsburgerlijke rechten er
bij. Maar terwjjl onze geesteljjken z'ch
als zoodanig niet met de politiek en al
lerminst met de practische wettenmakerp
bemoeien, zien we hoe in de immers os
zoo vr jje «S, D. AP.» een M e 1 c h e r
het van wege de lyrannie niet kan uit
houden zisn we hos een afdeeling dier
partg1), welke zich verstout een motie
1De afdeeling Utrecht II.
(Yervolg.)
Zij was er ditmaal tegen het najaar aange
komen, op het oogenblik, dat het woud zjjn
duizenderlei harmonieuse tinten aannam, en j
meer dan ooit afgencat van hetgeen het leveD
daaibniten haar geschonken hvd, hoopte zij
er eenige gemoedsrust weer ta vinden.
Dit was ook aanvankelijk het geval geweest,
maar sedert eenige dagen scheen het haar
toe, als h'ng haar een ongeluk boven het
hoofd, in de lucht hing iets drukkends, iets,
dat aan den zomer herinnerde en toch geen
zomer meer was, en haar beklemde. Zjj streed
er tegen, zich zelve van kinderachtigheid
beschuldigende en maakte lange wandelingen
cn ritten te paard door de bosscben om zich
te verstrooien,doch niets mocht baten, elke
morgen vond haar wederom even zwak als
den vorigen dag.
Ik vrees dat ik naar Warschau zsl
moeten wederkeereD, mompelde zjj op zekeren
avond, dat zjj in de duisternis naar buiten
trad, want zij was moedig van natuur en geen
nachtelijk donker vermocht haar angst aan
te jagen.
Zjj trvd de slotlaan door, langzaam en in
gepeins verzonken een laatste nachtvlinder
fladderde langs haar tikken en vitte valmee
stegen uit de varde op, om alles met een lijk
kleed te bedekken.
Eensklaps bleef z'j stilstaai zjj had het
gedruisch van vc etstappen vernomen.
Zijt gjj het, Yosoff? vroeg zij toch iet
wat schuw, want het was een ongewoon iets
hier op dit uur iemand aan te treffen.
Een man van hooge gestalte trad op haa'
toe en antwoordde met een haar onbekende
stem
Neen, ik ben Yosoff niet. Maar gjj, zjjt
gjj gravin Podnaw»ka F
Zij had zich reeds hersteld van haar schrik
en sprak rustig
Ja. Wat verlangt gij
Ik moet u spreken.
Op dit late uur
Mij werd daaromtrent geen keuze gela
ten slechts bjj donker kan ik mij aan de
msDschen vertoonen, want ik ben een vogel
vrijver klaarde.
Stil, fluisterde zjj angstig, men zou u
kunnen hooren. In dit rampzalige land zjjn
wjj geen orgenblik zeker. Kom mede;inmjjn
wonng ten minste zijt gij veilig.
De man gevoelde zich onwillekeurig ge
troffen. Door den moed, waarmede zjj hem,
een orbi kende, die haar rog wel bekend had,
dat bjj door de speurhonden der politie ver
volgd werd, zonder eenige bedenking in haar
eenzaamheid toeliet, en terwjjl hjj haar zwjj-
gend volgde, vroeg hij zich af, hoe het mo
gelijk was, dat een dappere ziel zulks niets-
tegeu Oadegeeet aan te nemen,een
voudig door het hoofdbestuur voor ro
yement in aanmerking wordt gebracht,
Vrgheid blgheid eorderea de socialisten.
by andenn: in hun eigen huishouding
is het parool eensgezind de leiders vol
gen of eruitZe moeten in de S.D A P.
noodig drukte maken over «heeroom», van
wiens optreden ze daar feitelgk geen be
sef hebben. Op de 318 April te Utrecht
te houden R. K. Bonds tergadering, waar
in het program san de orde komt, zil
stellig van geen «heeroom» iets ts be
merken zgn.
Wy willen niet met een oordeel over
het concept-program die algemeene ver
gadering vooruitloopen. Er gingei hier
en daar in Kiesvereenigiugen al stemmen
op, die wgzigingen en uitbreidingen vroe
gen. Och, een of ander punt zal er best
bp kunnen, maar in 't algemeen zgn we
geen voorstanders van die ellenlangs
programs, welke doen denken aan de
marktkrset: «uüzoeken maar!»welk
uitzoeken na de verkiezingen komt. Dit
coccept evenwel beeft dit vóór, dat het
uitvoerbare wenschen ait, ja, nog eenige
uitbreiding ten aamien van midden
stand en landbouw b. v. velen kan
zonder onpraclisch te worden. Te Utrecht
zal een doelmatige uitbreiding zeker wel
grondig onder de oogen worden gezien.
Wat de «reactie betreft, welke Het
Volk vrees^, 't is waarachtig bekend ge
noeg, wat Rageeiiog en meerderheid wil
len, om «specialiceering van wenschen»
onuoodig te maken, terwijl die «plunder
tocht in d8 zakken der arbeiders» al een
bgzonder raar figuur maakt tegenover de
wetenschap, dat juist door deze Reg se
ring die zakken met peusionneering ge
spekt zullen worden. Eu zouden dan de
genen, die aldus bevoorrecht gaan wor
den daar niet des noodigjeen kleinigheid
voor over mogen hebben
De fclanco-kiesrechtuitbreidicg ten slot
te is niet ernstig genoeg om er met Het
Volk over te redetwisten.
De Pi rtugeesche Regeering hec ft han
den vol werk nu zg te zorgen heeft, dat
het gevolg <an den Dui schen Keizer be
staande uit 40 personen in bet paleis
Van Bthm moet onder dak gebracht
wordeD. Men gaf aauvankelyk Z. M, te
kennen, dat een groet gedeelte van zgn
gevolg in ren ander huis gelogeerd zoq
worden, de Ke;zsr betoonde zich daar-
waardige gevoelens kon koesteren, als zjj deed.
Ondanks al baar gebreken was zij dan toch
een wsro dochter van Polen gebleven!
A'ma was hem haastig voorgegaan en, het
gebouw naderende, opende zjj door middel van
een sleutel, dien zjj hij zich droeg, een kleine
zijdeur, waardoor zjj hem binnenliet. Daarop
weder trad zij hem voor door een smalle gang
en ontsloot ten laatste een kamer waar reeds
licht brandde.
Neem plaats, zeide zij, na de beide
deuren van het vertrek op het, slot te hebben
gedraa'd. Gij hebt thans niets te vreezen.
Maar gjjzelveP kon hij niet nalaten met
zekere bewo; dering uit te roepen. Zijt gij zoo
weinig bevreesd voor uw leven dat gjj niet
aarzelt hier, buiten ieJeis weten om, in den
avond een onbekende toe te laten en u met
hem op te sluiten P Zoo gij een mi dadiger
voor u hadt, zou hij u kunnen vermoorden,
zonder dat ooit iemand iets van zijn komen
of gaan zou hebben bespeurd.
Te dcod heeft geen verschiikkingen
voor mjj, antwoordde zjj met kalme waa dig-
heid.
En hem daarop doordrirgend aanziende,
als om in zjjn gelaatstrekken een herinnering
aan vroeger dagen terug te zoeken vroeg zij
Mpg ik thans weten wat u tot mij voer
de? Indien gjj door Rusland of iets anders
ongelukkig zjjt geworden, aarzel dan niet te
spreken. Ik ben altijd gelukkig iemand bij te
kunnen staan.
Ja, zjj zjjt barnt hartig voor al wie onder
armoede gebukt gsan. gravin, klonk het op
over weinig gesticht, hg telegrapheerde
dat die veert g heeren zyn speciale vrien
den waren en dat ze hem overal zouden
vergezillen. Konden ze niet met hem in
hetzelfie hais geherbergd worden, dan
vreesde hy dat by vau het geno9geD om
Portugal te bezoeke r zou moeteD afzien.
Onder deze omstandigheden bleef er
ni' ts anders over dan met de grootst
mogeiyke moeite er iets op te vinden,
het gebeele gevolg vau den Keizer on
der dak te brengen in hetzelfde palfis,
De Duitsche Kei/er zal gedurende de
zjju zeereis een samenkomst hebben met
de Grieksche koningsfamitie, vermoed-lgh
ter g legenheid van het bezoek, dat Z.
M. aan het eiland Korfoe zal brengen.
De anarchist GosslerRo usseau
die etne ontploffing teweeg bracht aan
boord van de scoomboot Umbria, en die
nu reeds twee jaren te New-York ge-
v, *gen zit, haeit verklaard, dat hg met
medeplichtigheid van een Cubaan, bg
vergissing bet Amarikaansche oorlogs
schip «Maine» te Havanna heHtdoen zin
ken.
Zij meenden een Spaansch oorlogsschip
onder handen te hebben genomen, maar
door de duisternis misleid, hadden zg zich
vergist en hun ontploffingswerktuig on
der de «Maine» gebracht.
Men weet, dat de Amerikaansche re-
geering het feit op rekening van Spanje
schoof eu daarom aan Spanje den oorlog
verklaarde, die dit land zgn Weel-Indi
sche bezittingen heeft gebost.
In den Duitschen Rgksdag heeft graaf
Yon Bü low er oog eens duidelgk
op gewezen, detde Regeerirg zoowel in
de Poolsche als in de Marokkaansche
quaesda de economische belangen van
net laud op het oog heelt. De huidige
Poolsche politiek zal gestadig worden)
voortgezet, terwjjl over Marokko de Kei
zer, reeds voor jaar en dag den Koning
van Spaijs verklaard beeft, dat Duitsch-
land niet streeft naargebiedsaitbreiding,
Na deze besliste verklaring heett het
geen zin het bezoek van den Keizer aan
Marokko toe te schrgven aan zelfzuchti
ge bedoelingen, gericht tegen de inte-
gri e t en de onafhanfeelgkbe'd van Ma
rokko.»
De Rgkskanselier nam dsn socialis-
tiscben afgevaardigde Bebel weer
eens hg de ooren, wasr deze het deed
voorkomen als zou Daitscblands politiek
tegenover Marokko eene andere zgn ge
worden. Scherp critiseeerde kg de hou
ding van dezen socialist ten aanzien van
de mgnwerkersslakiDg. Hg rechtvaar
digde de houdirg van de regeering en
zeide: Het einddoel van de sociaal-de
mocratie moet nitloopen op onmacht van
het land naar buiter, op anarchie in
het binnenland.
Von B it I o w, deei ook glashelder
uitkomen dat het Duitsche volk een
vreedzame weltelgka ontwikkeling wil
tegen een warboel, die, volgens oude
historische ervaring, slechts met de sabel
kan worden ontward.
Ten slotte werden verschillende bs-
grooiingea zonder verdere belangrgke
beraadslagingen definitief goedgekeurd.
Het stoffelgk overschot van Jules
V e r n e, is te Amiën9 onder de belang
stelling van eene ontzaglgke menigte uit
alle kringen der bevolking, voorloopig
bggezst. Men zoekt naar een plsats waar
het Igk van den grooten schrgver een
definitieve laatste rustplaats zal vinden
en waar men hem een monument kan
oprichten.
De Fransche oorlogsvloot zal dozen
zomer een bezoek brengen aau de Ea-
gelscke wateren en te Spithead voor an
ker gaan.
De vgf Fransche Kardinalen, de Aarts
bisschop van Pargs, Lyon, Bordeaux en
Rennes, en de Bisschop van Autun, heb-
ten in eea schrgven aan den President
der Republiek, hem er op gewezen, dat
het wet8ontwe rp «Scheiding van Kerk
en Sfaat» niet geeft eene regeling waar
op de Katholieke Kerk, bg afschaffing
van het Concordaat, recht heeft.
Als het Concordi at ophield van kracht
te zgn, scbrgven deze Prinsen der Kerk,
zou het onze plicht zgn, voor den gods
dienst de vrgheid op te eischen en de
rechten, die haar zgn gewaarborgd krach
tens onbetwistbare titels, tenzg men te
genover de kerken de regelen van recht
en billijkheid op zg mocht willen zeltsu.
Ea nu bevat het wetsonderwerp bepalin
gen die de katholieken kwetsen in het ge
moed niet alleen kent hun de schei
ding geen vrgheid toe, maar men legt
hun eea nieuwe organisatie op, die in
strgd is met de beginselen van den ka
tholieken Godsdienst.
tombere loon, Wairom betoont gjj het uzelve
zoo weinig voor hen, die mar hooger dan
goed, naar een weinig liefde dorsten P
Zjj zag hem scherp in het gelaat en aDt-
woerdde hooghartig:
Liefde is een schat, waarover men
sleeli's eenmaal in een menschenleven beschikt.
Wat weten zjj, die mjj geen ruat laten, of
ik mijn hart moet wegschenken af van do
vraag, of ik dat nog niet gedaan heb Zijt
gjj door een hunner tot mjj gezondan, laat
mjj u dan vooraf verklaren, dat al uw pog n-
gen vruchtekos zullen sjjn.
Neen, ik kwam tot een geheel ander
doel; vergeef mjj, dat ik daarvan afweek. Gjj
terkect mjj zeker niet meerP
Ik herinner mjj niet u vroeger ooit ge
zien te hebben, zeide Alma, die tevergeefs dat
vermagerde gelaat met den langen donkeren
baard bestudeerd had,
Het valt trouwens licht te begrijpen
it heb u slechtB eennraal ontmoet en b:n
tedert zoozeer veranderd. Misschien zelfs
zegt mjjn naam u niets meer. Ik heet Paul
Nesdorff.
Alma's fraaie gelaatstrekken drukten plotse
ling eea hevige ontroaiiDg uit.
Paul Nesdorff I herhaalde zjj op gesmoor-
dea toon.
Maer dan zjjt gjj uit Siberië ontvlucht.
Hjj boog toestemmend het hoofd.
Eu gij hebt het gewaagd Polen te be
treden P stamelde zjj verschrikt.
Ik moett wel, want ik vertrouwde de
post niet in dit ongelokkige land, en mjjn
De Czaar heeft den Gouverneur-gene
raal van Warschau een bevelschrift ge
zonden, waarin hem gelast wordt, de Rus
sische taal te handhaven, maar zonder
nuttelooze en onrechtvaardige uitsluiting
der plaatselgke taleu.
Z.M. grlaet bggevolg, den Gouverneur
dat hg de noodige maatregelen moet ne
men om aan de Poolsche taal de plaats
weer te geven, die haar toekomt.
Mcd heeft er zich over verwonderd,
dat de Russische schrjjver M a x i m G 0 r-
k i, die toch met agn werken veel geld
verdient, niet zelf de borgstelling van
10.000 roebel, welke voor zgn invrgheid-
stelling werd verti ebt kon betalen, en
dat hg dit door een rgken Moskauschen
kropman Morozow, moest laten doen.
Maar het raadsel wordt opgelost, als
men weet, dat Gorki feitelgk geen geld
heeft, daar hg bgoa al het door hem
verdiende besteedt aan bibliotheken, volks-
eethuizen ea andere inrichtingen ter be-
vrouw was in Warschau achtergebleven.
Zoodat gjj in de hoofdstad geweest zjjt?
O! slechts zeer kort, den tjjd om hasr
weder te zien en mij te overtuigen, ol mjjn
terugkomst haar wel gelukkig'maakte, Gij
ziet mij verwijtend aan, gravin*maar weten
wjj, die daarginds reeds onder de dooden
worden gerekend, of onze verrjjzen s uit het
graf geen henut van wanhoop zal wezen voor
hen, die ons eenmaal oprecht betreurden
Het hart van den mensch, de ziel der vrouw
vooral, is zoo veranderljjkhoe licht kan
niet een nieuw beeld het onze daarin ver
drongen hebben I
Ja, mannen zjjn groote twjjfelaars, fluis
terde zij als tot zichzelve en hernam daarop
levendig: Maar, niet waar, dat uw vrouw
al uwe donkere vermoedens op schitterende
wjjza heeft gelogenstraft
Langs NesdoriFs ingezonken kaken rolden
een paar groote tranen,
Ja, dat heeft zjj, beaamde hjj op zacb-
ten toon. Nooit zal ik den avocd van giste
ren vergeten. Ik had juist voor haar woning
post gevat, niet goed wetende hoe er binnen
te treden, uit vrees dat een der bedienden
mjj aan de politie verkoopen mocht, toen de
voordeur geopend werd en zijzelve den drem
pel overschreed.
Wordt vervolgd
