No. 5971
Dinsdag 11 April 1905
30ste Jaargang.
HDagêlaó voor eSloorè' on Suió-tKoilanó.
Onze oude roem.
Een miskende vrouw.
0. L. Frouw Ter NOOD
BUITENLAND.
ABOWWBMEïrTSPBIJS
Per 8 maanden voor Haarlem
Voor de overig., plaatsen in Nederland franco per poet
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijkebehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacteu r-D irestenr W. KÜPPERS.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem
f 1,20
1,50
2,90
0,08
Van 16 regels80 Cents
Elke regel meer 71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsrnimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentiek Con taai
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale', PublieitéEtrangért
G.L. HA DBE Co JOHN., F. JOJNÉS SueeParte 31bieFaubourg Hontmartre
Moge de gouden tjjd voorbjj zjjo,toen
Nèarland's vloten de zeeën beheersehten,
toen N» êrland'n marine de geduchtsfc» ter
wereld was. toen Nsêrland's vlag met
eerbied en onlzag werd begroet, moge de
eenw van De Royter en Tromp zgn heen
gegaan en daarmee de roem en de trots
van ons volk, toch is de herinnering aan
dat glarstjjdperk *an b®' kleine Neder
land nog niet geheel en al vergeteD,men ziet
in den vreemde nog met zekeren eerbied
tot ons op, wjj staan om wille van onzen
ouden roem nog in aanzien bij de oe-
schaatde volkeren.
Naar aanleiding van de eigenmachtige
handelingen vBn den Veoezolaanschen pre
sident Castro en de vreemde houding
zijner regeeiingsgenooten tegenover ons
gouvernement, dat bij monde van onzen
zaakgelastigde berhaaldeljjk, maar tever
geefs om de invrjjheidsstelliog vroeg van
vijl wederrechterljjk gevangen gehouden
Nederlandsche matrozen, wjjdde de Eve
ning Sun van New-Yoik in haar nummer
van 22 Maart, de navolgende beschou
wing, nog wel als hoofdartikel afgedrukt:
«Het kleine Nederland zou Venezaela
een les kunnsn geven, indien de Ver-
eenigde Staten zich onsjjdig hielden en
den kwajongen van Zoid-Amerika de
kastjjdiog lieten geven, die bij tot ver
betering van zjjn manieren zoo duideljjk
noodig heeft.
Ds grief van Nederland is er ean, waar
om elk land, dat een grein datf in het
ljjf heeft, zou vechten vyf Nederland
sche matrozen zjjn zonder behoorlijk pro
ces verscheiden maaoden van hun vrjj-
heid beroofd, en de regeering van Ve
nezuela houdt zich doof voor de vertoo-
gen van den zaakgelastigde te Willem
stad. Deze heeft nu zjjne regeering aan
geraden om, bijaldien deze Nederlandsche
onderdanen niet worden vrjjgelateo, maat
regelen te nemen.
Het blad geeft vervolgens een over
zicht van ons leger en onze vloot en zegt
ten slotte:
Het is niet noodig nitt9 weiden over
de stoutmoedigheid van de oude Neder
landers in het zeegevecht, en het geslecht
is niet veranderdNederland is voor
Bombastes Furioso (met welken naam de
«Evering Sun» bljjkbaar president C a b-
tro aanduidt) geen vjjand om te mir-
acbten. Aangezien nu Nederland een Zuid-
Amerikaansche mogendheid is en het
voordeel van de Monroeleer heeft, aan-
gezien met het niet kaa verdenken, dat
het naar Venezolaansch grondgebied be-
geerig is en aangezien «ija krjjgsmacht
bovendien de Venezolaanscbe regeering
tot de orde kan roepen zonder ergens een
misverstand te wekken, wat zon dan
geschikter weren ea meer voldoening
schenken dan dat de Nederlandsche re
geering tot dwangmaatregelen overging,
wanneer president Castro weigert de
vrjjheid te hergeven aan de Nederlandsche
matrozen, die zuchten in de vuile ker-
kercelleo van La Guayra of Porto Ca-
belio?
HEILO (Oasdom). Aan den rgks^eg
van Alkmaar naar Haarlem, vindt men,
van eerstgenoemde plaats komende, ter
hoogte van het Limmertolhek, aan de
recbterzjjde een zandweg, Kapel-laan ge-
heeten. Deze volgende komt men uit aan
een weg, paralel loopend met de spoorbaan
Amsterdam—Helder, en daar bevindt zich
ter iiukerzjjda een stukje boschgroud,sinds
onheugljjke tijden bekend onder den naam
«Kapelle»
Hier stond waarjchjjuljjk reeds vroeg
in de middeneeuwen, de aloude land
kapel, aan de Moeder des Heeren toege-
wjjd, die daar werd vereerd onder den
titel van O. L. Y. ter Nood. Nabjj de
kapel wa* een put genaamd de Rucxputte;
vandaar kende men bet bedehuis als: De
Kapsl van O. L. V. ter Nood of ter Runx-
putte. Met de reformatie werd de kapel
verwoest; maar wat niet verwoest kon wor
den, was de devotie derKecnemerlauders
tot 's Heeren lieve Moeder, en was de kapel
ook verdwscen, toch toog men naar de
ruïne ter biêvaait.
Ook de ruïne verdweende put wsrd
dichtge worpen maar het bleef «ter kapelle»
Niet meer het gebouw van steen wss
's Heeren Moeders kapelleG jds vrjje
natuur was het bedehuis, waarheen de
pelgtims zich begaven.
Capelle sost, daer gheen gheschemer
Noch duyster is,
En daer de blaeu gestamde Hemel
't Gewelfsel is
Kroyden en blocmetjens, tackjens en tiert-
[jens.
Zjjn 't kerck-cieraat
Ja selfs muijjcken vliegende dieitjecs
Lof, uwer waert.
In den loop der tjjden mocht al de
devotie verminderen, uitsterven deed zjj
nooit, en de eenzame wandelaar, die zich
Vervolg»)
Geen geneesmiddelen, in bet geheel
geen prevelde zjj vol ontzetting, als ging
daarmede haar laatste hoop ten gronde.
Mjjn hemel, neenl gaf hij ruw ten>nt-
woordj want zjjn eigene uitspraak deed hem
pjjn voor haar. Ik zou u gemaklreljjk allerlei
mooie fabeli van troost en genezing op de
mouw kunnen spelden, maar dat ware slechts
een noodelooze wreedheid te meer. Wjj staan
hier voor een geval dat geen twjjfel overlaat.
Prins Karoskine is aangetast door volkomen
gekarakteriseerde longtering, accidenteel en
niet te danken aan overplanting van geslacht
op geslacht, wat meestal gevaarljjker is, maar
de dod u opgenoemde verscbijnse'en bewijzen
mjj, dat het kwaad reed» te ver gevorde d i',
om hetzelve neg te kunnen stuiten. Wij kun
nen zjjn leven rekken, van herstel is geen
sprake meer.
Alma antwoordde mettot dusverre had
zjj nog altjjd hoop gekoesterd dokter Nades-
ki had dikwjjls wonderen verricht, waarom
zou hij ook haar geluk niet kunnen redden P
Maar zjjn taal liet baar geen hoop meer over.
In het eind hief zij het hoofd weiier op en
vroeg op gesmoorden toon
boe lang geeft gij hem nog te leven P
Dat is moeieljjk te bepalen van het
ocgenblik af, dat ik hem niet onderzocht
heb. Maar in den blinde getast, durf ik wel
veronderstellen, dat, zoo gij er in slaagt, en
dat zult gjj doen, hem dagelijks de noodige
eieren en melk te doen gebruiken, gjj hem
nog tot het volgende najaar in het leven zult
houdei).
Een jaar dus, mompelde Alma en, ter-
wjjl er bittere trek om hare lippen speelde,
hernam zjj
En dat is dan alles, wat de wetenschap
bereikte sedert al de eeuwen, dat zjj tracht
zich te volmaken 1 Wjj staan hier niet voor
een dier geheimzinnige ziekten, waarnaar de
grootste geleerden tevergeefs blijven raden
neen, hier is een kwaal, die jaarljjks duizen
den slachtoffers maakt, waarvan men vooraf
elk verschijnsel weet aan te geven, ieder tjjd-
pe k weet te bepalen, en niettemin verklaart
men zonder blozen, dat er geen kruid voor
gewassen is. Is dit geen onuitwischbare schan
de voor al wie de geneekunde als ernst op-
1 neemt P Dat kwakzalvers er zich bjj nee leggen,
wjj verwachter nist beter van hen, maar ge
leerden, maar mannen van studie, van
ge «eten! Wat behoeven zjj naar grootsche
ontdekkingen te zoeken, als zjj deeenvoudig-
ste ziekte, die het menschdom teistert, niet
eens weten te overwinnen
Wel verre van sich door haar woorden
gekrenkt te gevoelen, zeide dokter Nadeski
toevallig ter plaatse b9vond, kon daar
scmljjds een enkele vrome vinden in zo'g
of kommer troost zoekend by O. L. V.
ter Nood.
Het kapelland, door de zorgen vooral
van pastoor Geenen z.g., was eigendom
geworden vau het R. K. Kerkbestuur van
Heilo. Met goedvinden van hetzelve werd
op verzoek een aanvaDg gemaakt met
opgravingen ter plaatse. Eu ziet, daar
vond men weder het oudje putje, onder
zand en puin bedolven.
Nu welt daar weder, na bijni 200 ja
ren het heldere klare water der oude
Runxputte. De opgravingen worden ver
volgd zal men de fun dealing der oude
kapel terug via Jen? Volgens de historie
zouden zjj zijn u tgegraven, maar de mo
gelijkheid is niet uitgesloten, dat zich
nog een gedeelte onder den grond be
vindt.
Hoe verheugd men hier is, bewijst wel
het volgende bericht ia de «Alkmaarsche
Courant,» dat echter niet kan bogen op
het bakende van welingelichte zjjde
«Da pogingen, die worden aangewend
om de fundamenten, putten enz. te vin
den van de kapel, vroeger gestaan heb
bende aan den Kapelweg, op de schei
ding Tan Heilo en Limmen, taneinde daar
wederom aen dargeljjk gebouw ie doeu
oprichten, schjjuen met gnnstigen uit
slag te zullen worden bekroond, tea
minste één put is reeds gevonden, die
van zeer oudeu datum schjjnt te zjjn.
Naar we vernemen, zou na de stich
ting der kapel de toegang daarheen door
een mooie laan van den Rijksstraatweg
worden aangelegd. Voor den aanleg van
een en ander zouden reeds aanzienlijke
giften zjjn ingekomen.»
Natuurljjk is dit bericht gedeeiteljjk
onwaar, gedeeltelik overdreven. Wel zjjn
gaven voor het herstel der put toege
zegd, maar van aanzienlijke giften heb
ben wjj nog niet gehoord, maar zeker
spreekt uit dit bericht de «Vox populi»
moge het ook zjjn de «Vox Dei»,
j Z. D. H. Mgr. C a 11 i e r heeft met
belangstelling en vreugde kennis geno
men vtn hetgesn 's geschied en wjj dur
ven de hoop uitspreken dat Z. D. H.
Zjjne goedkeu'if g ni-t zal onthouden aan
evsntueele plannsn tot herstel der aloude
devotie tot O. L, V. ter Nood.
Eenige vrome Maria-vereerders willen
pogingen in het work stellen om tot de
stichting eener kapel te geraken, waar
voor reeds plannen in bswerbiag zjjn.
Zullen die plannen worden verwezen-
ljjkt
Gjj hebt volkomen geljjk. Het ware meer
dan gewenscht, dat een man vaa on wikke
ling zjjn ganscbe Uren zon wjjden aan geen
andere studie, maar wjj worden niet dcor «en,
maar door honderd verschillende kwalen be-
ziggehoudsn. Elk hunner heeft aanspraak op
geljjk onderzoek. Daatbij, voor iedereen zieke
zou eindelek een verschillende lg'arts noodig
zjjn, want zjjn gestel, zijn inborst, zjjn levens
omstandigheden wjjkem van al de overige
gevallen at en toch zijn zjj van niet minder
gewicht bjj het groote vraagstuk, hoe men
hem zal behouden. 2ijt gjj rjjk genoeg, om
het te bekostigen en gelukkig genoeg, iemand
te vicden, d:e prins Karoskine genoegzaam
verknocht is om rijo leven aan niets enders
te wjjden, dan aan hot zoeken naar rjju ge
nezing alleen, welnu, dau zeg ik niets me r.
Is dat echter het geval niet, dan en
waar zoudt gij een dergelijk persoon vinden F
Geloolt gij werkeljjk, dat er dan kans
op redding zou bestaan F
Op lange rekking van zijn leven zeer
zeker.
Welnu 1 riep Alma zegevierend uit, dan
wanhoop ik niei meer, want die pensoun s
gevonden.
Gjj meent dat toch niet, is het wel F
vro g de grjjsaard, haar oogeloovig aanziende.
Als gjj waarljjk zulk een man van grondige
kennis ontdekt hadt, zoudt gjj immers niet
tot mjj zjjn gekomen F
De leerling mag toch den leermeester
wel raadplegen F Gjj begrjjpt mjj niet, mjjn
oude trouwe vriend, en tooh is het zoo een-
De toekomst zal op deze vraag het
antwoord geven, maar wjj twjjfslea er
niet aan, of, wordt eenmaal een beroep
op het Katholieke Nederlandsche volk
gedaan, dan zullen zeker's Heeren smar-
tenrjjke Moeder ter eera de gaven mil-
deljjk vloeien, en zal hst bljjken, dat
niet vergeefs de vrome zangeter bad
Verkrijght, o Maegt door 't groot ver-
[moghen
By onsen Heer
Syn Godtheit niet te willen diogheu
Dat immermeer
Dees soete plaetes voor onse gedachten
Verduystert wort,
Daer menigh siel haer droeve klachten
Heeft uyt-ghestort.
Volgen» de overlevering welde het water
van den put, die met de reiormat e was dicht
ge worpe, in den nacht van 8 Dec. 1713 we
der op.
Waarschjjnljjk Maria P sselschade.
Rusland.
De St. Petersburgsche correspondent
van «Ceutral News» meldt, dat elk oogeo-
blik een nieuwe .oekase van groot be
lang van den Czaar kan worden ver
wacht. Het onlerwerp zou zjjn «gewe-
teDsvrjjheid» en de correspondent ver
nam, dat de uitvaardiging van de oekase
den man, die daartoe het initiatief nam,
den heer Witte, voorzitter van den
ministerraad, de dankbaarheid van mil-
lioenen zal doen verwerven.
De fabrikant Fresh schenk e, in
den Kaukasus, heeft, door dat de Boeren
zjjn suikerfabriek in brand hebben ge-
1 s oken, een verlies geleden van 4.000-000
roebet. Ia den Kaukasus heerscht een toe
stand als 120 jaren geleden in Fraukrjjk,
plundering, moord en brandstichting zjjn
a n de orde van den dag.
Amerika.
Uit New-York wordt gemeld
Het Fransche stoomschip «Montiéal»
van de Compagnie Transatlantique, ko
mende van Havre, is na een overtcoht
die negeu-en-dertig dagen heeft geduurd,
hier aangekomen.
Ougeveer achthonderd emigranten, Rus
sen, Duitschers en Grieken, bang door
den langen dunr der reie, die doorslecht
weer veroorzaakt werd, en vreezsnde dat
gebrek aan levensmiddelen zou ontstaan,
sloegen 10 Maait te Fayal, op de Azo-
ren, aan het muiten en dwongen den
kapitein het anker uit te werpen. De
kapitein moest naar Harre seinen, waar
op het stoomschip «Lafayette» van daar
werd na gezonden. Toen de «Lafayette»
aankwam, gingen de muitelingen op 236
na op dat schip over, waarna de beide
schepen hun reis naar New-York voort
zetten.
Roosevelt's Rough rider»hiel
den gisteren een bjjeenkomst, waarin de
President aanwezig was. In zjjn toe
spraak zeide bjjDe Vereenigde Staten
moeten zoo bestuurd worden, dat geen
zwakke Staat, die zich goed gedraagt,
reden heeft hen te vreezen en geen
krachtige Staat gelegenheid hebben kan
hen te onderdrukken. Enkele zjjner vrien
den zjjn niet geneigd zjjn opvatting van
de Monroe-theorie goed te keuren, doch
zjj zullen dat weldra wel doen, omdat
die opvatting de thans heersehende ge
worden is.
België.
Hoe vreugde in verdriet kan verande
ren, is dezer dagen te Marcindle geble
ken. Daar trok bij de loting een jonge
ling een hoog nummer, dat hem vau de
dienst vrijstelde. Zjjue twee broeders wa
ren zoo verbljjd, dat zjj den aitslag di
rect giogea mesdeelen aan een vriend,
die ziek te bad lag, lijdende aaa de pok
ken. Een gevolg van die onvoorzichtige
samenkomst wa», dat beide broeders kort
daarna aan de pokken overleden, terwjjl
de zieke vriend herstelde. De ioteling
was door zjjn verlies zoo getroffen, dac
bjj in een oogenblik van wanhoop, door
een revol rerschot een einde aan zjjn le
ven maakte.
frankrijk.
Een vreeseljjke orkaan heeft te Tou-
lon groote verwoestingen aangericht. De
schade in de stad en de omgeving aan
gericht is zeer groot.
Koning Edward van Engeland
heeft op zjjn reis door Frankrjjk een on-
derhoud gehad met president L on bet.
Zij reden een eind eamen, daer de Pre
sident Z. M. was tegemoet gereisI. Het
onderhoud had onder vier oogen plaats.
Wat er in den koninkljjken waggon be
sproken is, werd niet bekend.
Italië.
Prins De Broglie is te Napels in
hechtenis genomen.
Volgens de Italië heeft de automobiel
waarin hjj met zjjn vrouw en zjjn chauf
feur gezeten was en die met een snel
heid van 70 kilometer (1) per uur reed,
een jonge vrouw overreden, die na wei
nige oogenblikken overleed. De chauf
feur maakte sich uit de voeten en wist
den sneltrein te bereiken, die hem on
gedeerd over de grenzen bracht.
Ds jastitie verdacht den hertog de vlucht
van den onvoorzichtigen bestuurder te
hebben begunetigd en heeft daarom den
hertog zelf achter elot gezet. De hertogin
heeft de hulp van een advocaat inge
roepen om haren man op vrjje voeten
te doen stellen.
De Oorlog in het Oosten.
Van het Oostzee-eskader wordt gemald,
voudig. Dat, wat geen dokter ter wertld kan
vermogen, ik wil het beproeven. Ik zal mjj
van nu aft aan totleggen op de studie der
tuberculose en de middelen, om haar te over
winnen. Gjj glimlachto ik weet wel, hoe
onwetend ik benmaar ik zal leeren, zoowel
uit de boeken als in de hospitalen; en zoo
ik in het eind mag slagen, zult zelfs gjj mis
schien toegeven, dat, .al was mjjn verstand
ook niet heel gezond, mjjn hart wijzer was
dan mjjn hoofd, ea uw lot zal naast Iwan's
herstel mjjn zseiste belooüing wezen.
God zegene u, mjjn kind 1 stotterde
de oude man. Uw geest in krank, dat lijdt
geen twjjfel want het i« niet wjjs, zich aldus
aan een enkel leven vast te klemmenvroeg
of laat wordt men voor die afgoderjj gestraft
door den endank van dat uitverkoren wezen
zelfmaar dergelijke onzin beschaamt alle
wjjsheid en stemt een oud man als ik geluk
kiger dan al wat hij in lang vernam of aan
schouwde. Ga naar Nizzaik zal u een brief
medegeven voor ee i mjjner vrienden aldaar,
een man, wien alle wetenschap heilig is en
die u alle boeken, alle middelen zal verschaf-1
fen, om tot uwdoel te geraken, Nog hedenavond
zult gjj dat schrijven ontvangen, maar tot 1
loon daarvoor moet gij mjj beloven, n ij, ook
van verre, trouw op de hoogte van den toe
stand en den verkregen uitilag te houden.
Alma dankte heir met tranen in de oogen
en to n zjj bet vaderland verliet, dat zjj in
lange jaren niet weder dacht te zien, was zjj
door geen hulde zoozeer getroffen als door
den afscheidsgroet, dien dokter Nadcski haar
ondankt al zjjn overstelpende werksaamheden
aan het station kwam brengen.
Iwan wachtte haar komst reeds vol koorts-
aehtig ongeduld af. Tjjdena haar afwezigheid
was hjj achtervolgd geworden door de doa-
kerste schrikbeelden.
Hij durfde niet geloovon aam het geluk
haar nog weder te ziennu eens vroeg hjj
zich vol angst af, of haai broeders haar niet
terug zoudeu houden van zulk een onherroe-
pelijken stap dan weder stelde hjj zich voor.
dat zjjzelve berouw zou gevoelen over haar1
al te groote zelfopoffering, of wel, hg reide'
tot zichzelf dst het lot, dat elke vreugde vau
tjjn doornig pad verbannen had, zich ook thans
zonder ont erming voor hem zoo betoonea,
dat zij ziek zou worden -en sterven, alvorens
hem te bereikendat de trein die haar tot
hem moest voeren, verongelukken zou
Geen wonder, dat zjjn gejaagdheid een
hoogst nadeeligen invloed op zjjn gestel uit-
oelende en Alma hem bjj haar aankomst veel
verminderd vond.
Doch zelf» dit schrikte haar niet af. Zjj
was besloten, hem aan den dood te ontruk
ken, en haar opnieuw ontwaakte geestkracht
schonk haar het geloo', dat bergen omver
werpt en zeeon doet wjjken.
W&rdl vervolgd)
MARL®
CUE C0CR4AT.
AGITE MA NON AGITATE.
PBIJS DBB ADVSBTBNTIBN.
PMV1LLETON
34.)
