No. 5977
Dinsdag 48 April 1905.
30ste Jaargang,
Ïï>ag6laó voor cföooró' en SCuió-dto/lanó.
Het Socialisme.
Een miskende vrouw.
BUITENLAND.
Per S maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteu r-D i r e ct e u r W. KÜPPERS.
BUREAU St, Jftnutraat. Haarlem
f 1,20
1,50
2,90
0,03
Van 1—6 regels50 Cents
Elke regel meer 7l/t r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale', PuhlicitéEtrangèrt
G.L. DAXJBE 4r Co JOHN., F. JOAES Suee. Paris 31 bieFaubourg Montmartre
Het is ons plan niet eene weteuechappa
ljjke verhandeling te schrjjvenover hetSo-
cialisme of met geleerde woorden tebewij
zen hoe valsch de leer der socialisten is,
en hoe gevaarlijk, voorsl voor den Chris
ten-werkman de theorieën di r socialisten
zjjn. Over dat alles toch zgn al boeken
geschreven geworden en nog dagelijks
vermeerdtrt zich die baekenreeks Wjj
Wecsehen alleen ter waarschuwing het
vervelend chapiter der socialistische leer
weder te bespraken. Wjj willen weer eens
nagaan, welke de oorzaken zjjn van net
Socialisme, om te doen zien, wat de aan
hangers dezer leer eigeolgk willen, of
deze leer verwezenlijkt kan wórden, wat
de Staat en Kerk voor of tegen dit sys
teem doen kannen, o-e? de loocqaaestie,
het feminisme enz. enz.
Wjj aohten het hoogst noodig bjj her
haling te hameren op het socialistisch
aanbeeld om dnideljjk te maken, dat de
"Christeljjke werklieden zieh te wachten
hebben voor het goddeloos bedrjjf der lei
ders, die, o zoo gaarne de misdeelden in
de samenleving scharen onder ds roode
vaan, het symbool van oproer, plunderen
en brandstichten.
En toch De leer van hst Socialisme
is eene leer van onzea tjjd. Kan men zjjn
geweten in elaap wiegen, God en gods
dienst verzaken, dan is voor menige slim
merik fortuin te maken met de leer der
socialisten aan te hangen, omdat de min
der ontwikkelde meosch lichtgeloovig
en gemakkeljjk te misleiden is.
Men ecbjjnt eenige sporen van socia
lisme te vinden in de oudheid, zooals
in Sparta, waar alles en allen geljjk wa
ren voor de, wet, waar de kinderen, zoo
dra zg de moederzorg bonden ontberen,
aan den Staat moesten worden afgestaan
die dan verder voor hnnne opvoeding
zorg dioeg. Doch in S,arta heerschte
tevens de afsohaweljjkste slavernjj. En
dan drnischt, zooala de socialisten bewe
ren, de slaverng geheel in tegen den
geest van hun leer.
De socialisten beroepen zich op de
eert te Christenen, alsof die Christenen
een socialistischen staat vormden. Zjj
verdraa;en de feiten. Wel was onder de
eerste Christenen alles gemem en brach
ten de rjjken hnnne schatten ten offer
voor de ondersteuning der armen, maar
dit afstaan der rjjkdommen geschiedde
vrijwillig sb den Christenen was het
geenszins verboden persoonlek eigendom
te bezitten. De socialisten van onze da
gen zetten echter voorop, dot alle goe
deren moeten gebracht worden onder
het beheer van den Staat, die alleen heer
en bezitter en uitdeeler zjjn kan, per
soonlijk eigendom mag niet bes'aan, om
dat pirsoooljjk eigendom bjj hen dief
stal heet.
Z H. Leo XIII, do Paus der werk-
lhden, heeft zeer juist gewezen op het
ontstaan der socialis'ische leer en er zeer
ernstig voor gewaarschuwd, la zjjne
beroemde Encycliek «ïLrum Novarum»
lezen wij: «De toeneming der rjjkdommen
in enkele handen, de armoede bjj de me
nigte; zoowel het grootere vertrouwen
der werklieden in eigen krachten als han-
ne grootere behoefte; bovendien de be
dorvenheid der zedeD, leiden er io?, dat
de strjjd uitbreken zon.»
Deze woorden behoeven eene naders
verklaring. £m niet te loochenen feit is
het, dat de rgkdrmmen meer en meer op
een gestapeld worden in de brandkasten
van enkele personen. Van waar komt dil?
De ooizaik hiervan is ia hoofdzaak ge
legen in de uitvindingen van den laat-
eten tjjd. Er z|jn immers machines die
in éeu dag meer werk afdoen dan hon
derd arbeiders, en zjj, die de macht be
zitten om met zulke werktuigen arbeid re
laten verrichten, profiteeren niet weinig
van hnn kapitaal.
Veronderstel, er wordt een weef machi
ne uitgevonden. Mjjne financiën veroor
loven mp zu'k een werktuig aan te schaf
fen, kan ik dan niet tal van werklieden
missen? De machine neemt den arbeider
het werk nit de handen.
Zjjn nn deze overcompleet geraakte
werklieden ontwikkeld bjj ééa vak, dan
zal het zeer mosiljjk zijn voor hen om
werkte vinden wjjl de werkgivers men
sehen genoeg hebben.
Het getal der armen en werkloozen
neemt toe en tal van werklieden, die
gaarne werken w.lleu, zjja gebracht in
een hoogst moeilgke positie.
Met mjjn machine kan ik rchter nu
coECurreeren met allen, die ook wevergen
hebben, Wjjl ik minder werkloon uitbe
taal, win ik dageljjks meer eu kan daar
om mjjne prjjzen v< minderen ver bcne-
dea den prjj* mjjner concurrenten. Op
den duur kannen deze bet niet volhou
den en gr>aa te niet. Eenigen tjjd later
koop ik meerdere machines, mjjo fabriek
breidt zich nit, al mjjn concurrenten kan
ik het hoofd bieden, en ik ben een groot
invloedrjjk industrieel in den om1 rek ge
worden.
Vervolg.)
-» Mag ik ten minste weten waarvan men
mjj beschuldigt?
Het is schier overbodig deze vraag te
beantwoordengjj zelf kast beter nog dan
wij uw misdrjjf, Gij wordt aangeklaagd bet
hoofd te zjjn ecner bende anarchi» en, die
reeds heel wat onheil onder uw leiding sticht-
ten.
En mag ik vernemen waarheen gjj mjj
voerea wilt
Allereerst nsarhet commissariaat van
politie.
En dagrna?
Daarna ik weet het niet, maar
waarschjjnljjk naar de gevangenis tc Clairvaux.
Thans echter moeten wjj begionen met huis
zoeking te doen; wil ons voorgaan door de
versobillende vertrekken.
ftwjjgezd gehoorzaamde Iwan bun. Terwjjl
men hem geen seconde nit het oog verloor,
werden zjjn geschriften in beslag genomen
en alle hoeken en gaten aandachtig doorsnuf
feld.
Zocdra dit afgeloopen was en ten der
agenten de papieren in een pak bjjeen gebon
den had en hatzelte bjj zich stak, hernam de
commissaris
Wil ons thans volgen aan de deur
wacht een rjjtuig.
Een oogwenk nog I riep Karoskine met
trillende lippen. Laat mjj ten minste afscheid
nemen van mjjn vrouw.
Spoedig dan, want wjj hebben geen
oogenblik te verliezen; de rechter vai in
structie wacht.
Prins Karotkine beefde over al zjjn leden ;niet
dat hjj bevreesd Was voor de gevolgen zjjner
dadenbjj ook had geweten, dat dit het
einde er van kon zjjn. Maar Alaaf Hoe zou
hjj haar ouder Ce cogen komen, nadat haar
voorspelling zich zoo onverbiddelijk bewaar
heid had P Nu zij door hem veroordeeld zou
worden tot verlatenheid, tot de duldelooze
angsten, waarvoor zjj hem zoo var<g gesmeekt
had haar te sparen? Hjj had uit welvoegeljjk-
heid gevraagd nog en maal in hair bjjzjjn
toegelaten te worden, doch bjjua gehoopt, dat
de mannen der pol.tie hem die jongste gunst
zouden weigeren. Wat moest hjj haar zegden?
j Was zijn schuld tegenover haar niet duizend-
1 maal grooter dan die, welke hjj bedreven
had jege'e de naatsihappjj, die zich thans
j wreekte f En bij zou tegenover haar nimmer
weder boete kunnen doeB, niets vergoeden 1
Doch de tjjd drong en met koortsachtigen
tred ging hjj de kamer binnen, waar zjj nog
altjd overeind rtond aan de zyde der wieg.
I Elke droppel bloed had haar gelaat ontvloden;
zejfs haar lippen zagen wit, haar oogleden
waren neergeslagen elke trek gaf een onnoe-
Zoo is het gegaan met degroote nieu
we w t-che uitvindingen en zoo gaat het
nog dageljjk?. De kleinhaalel wordt op
zij gediongeuer komen meer armen,
bedelaars en afhankelijke arbeidets, en
de patroons, die alleen meester zjjn, stel
len dezen arbeiders de wit. Eu toch moe
ten de arbeiders leven en willende leven
moeten zij werkeD.
En dat moeten werkea is een stok
paardje voor de leide s der socialisten.
Hieruit wordt munt geslagen. Men jaagt
den werkman op t°gea zjjn patroon, van
daar ontevredenheid, vand-ar opstand en
socialisme.
Slot volgt.)
Dultsohland.
De Sultan van Ma-okko heeft den
Duitschen Keizer bjj gelegenheid van zjjn
bezoek als geschenk aangeboden, eene dia
deem van diamanten en een halsketting
van paar'ea ter wsa-de van meer dan
t 320.000.
Voor den aankoop vau tien oud# ge
bouwen tnssohen Berljjn en Charlotten-
burg, om er een groot Waarenbais te
bouwen, ia zes mdlioen mark betaald.
Een der koopers krjjgt voor zgn huis
300,000 mark meer dan hg er zes jaar
geilden voor gegeven heeft. Een ander
had zgn stuk grond pas ruim een maand
in eigendom en heeft er'in dien korten
tjjd 100.000 mark op gewonneD. De ove
rigen hebben er allen tonschen de zestig
en honderdduizend mark aan verdiend.
De bewoners, wier huur nog niet af
geloopen was, hebben er ook aardig bjj
geprofiteerd: zoo kreeg een winkelier een
som van 75,000 mark als schadeloosstel-
lieg.
Frankrijk-
Te Parijs heeft er een groote juwee
lendiefstal plaats gehad.
Bjj een overtocht met een bootje over
de Seinp, werd den h; er HubibSalo-
m o n I s a a k, een brilja nten collier ont
stolen ter waarde van 550,000 francs.
De ooilier, in Oosterechen stjjl bewerkt,
bestond uit 16 gouden plaatjes, rjjk ver
sierd met tdels'eenen. Eik plaatje bevat
te in het midden een (teen vau 14 tot
17 karaat gewicht. Het middenstuk van
de collier bevatte een diamant van 56
kara at
Graaf De la Vaulx heeft met zgn
luchtballon eeu re e gemaakt vau duizeul
kilometer, Te St. Cloud opgestegen, daa1-
de hg neder tusschen Berlgn eu Leipzig,
Hij heeft dea groeten afstand per lucht
ballon afgelegd.
Engeland.
Een vr .eselgke misdaad is in Schotland
ontdekt. Bjj een gracer te Kensal Rize
werden in een in zgn bergplaat* stamden
koffer de Ijjken gevonden van een vrouw
en twee kindereD, tweelingen van vjjt-
tien maanden, wier dood blgkbaar door
vergif was bewerkt. De koffer was vjjf
weken geleden in bewaring gegevendoor
zekeren Devere jx, een apotheker,
die sedert te Coventry als provisor werkt.
Met lakens, bordpapier en ljjm had hg
de Ijjken bedekt en bet geheel was in
den koffer binnen een blikken doos ge
sloten.
Devereux is gevangen genomenen
ongetwijfeld wicht hem na zgn vree-
selgke misdaad de strop.
Amerika.
De President der Vereenigde Staten, de
heer Roosevelt, heeft op weg naar
de berenjacht reads achttien wolven ge
schoten, waarvan de huiden naar Was-
hingion gezonden zgn als jachttropheeëa.
M issAnnaM i 11 e r, ouderwgze-
res te Philadelphia, werd voor twee ja
ren (volgens hare meening) lasteilgken
onrechtvaardig ontslagen. Zjj kon geen
advocaat vinden om hare zaak te verde
digen en begon toen zelve in de rechten
te stndeeren. Dezer dagen gepiomoveerd
zgnde, was haar eerste «zaak» natuur-
lgk haar eigene, van twee jaren geleden,
die zij voor de rechtbaafc bracht en
schitterend wou. Haar gedrag en karak
ter werden volkomen gerehabiliteerd en
haar werd f3500 schadevergoeding uit
betaald.
Italië.
De Koning en Koningin van Engeland
verlustigen zich in de omstrekeu van Pal-
ma met uitstapjes in een automobiel.
Era zonderlinge veroordeeling heeft te
Milaan plaats gehad.
Daar is een man tot 12 jaar gevangenis
veroordeeld wegens jogingtot moord, die,
gedurende een jaar in voorarrest, hard
nekkig geweigerd heeft zgn naam te zeg
gen.
Hjj heeft aan alle bedreigingen, strik
vragen en streken van den rechter weer
stand gebodeD, als reden opgevende, dat
hg vrouw en kindeten had en die voor
de schande zjj oer veroordeeling wenschte
te vtgwareü. De man is gestraft, on Ier
den naam van «onbekend».
Rusland.
De Petersburgrche Telegraaf-agentuur
verneemt: Op het verzoek van de H. Sy
node, om een Concilie bjjeeu te roepen
voor de verkiezing van een Patriarch en
hét aanbrengen van heivormingen in het
keikeljjk bestuur, het ft de Czaar eigen
handig deze opmerking geplaatst
«Ik acht bet onmogeljjk om in den
tegenwoordigen, onrastigen tijd zulk een
groote ziak te ondernemen, die rust, kalm
te en overleg eischt. Ik behoud mij voor
als het daarvoor geschikte oogenblik ge
komen is, naar het oude voorbeeld der
rechtgeloovige keizers, die groote zaak
aan de orde te stellen en geen Concilie
der Oud-Russische Kerk bjjeen te roepen,
ter kanoDnieke bespreking van geloofs-
quaesties en van het kerkeljjk bestuur.
Troebelen in Rusland.
Te Odessa heeft een jongmeusch een
revolverschot gelost op den commissaris
van politie Olfcsjetski. Hg werd in
de borst getroffen. De dader is in hech
tenis genomen, maar wil zgn naam niet
noemen.
De Peleisburgsche correspondent vaa
de «Echo de Paris» meldt, dat de politie
onder de Blauwe brug, bjj het paleis
van de keizerin-wednwe, waar zich ook
de kanselarg van het keizerlgk kabinet
bevindt en waar het minister-comité
vergadert, een kist met dynamiet gevon
den heeft. Er is nog niemand in ver
band met deze zaak gearresteerd.
De havenwerkers te St. Petersburg
hebben den arbeid ges'aakt. Zg laden het
op de schepen liggende graan Dist over.
De toestand der giaankoopers is zeer moei*
lijk.
De Oorlog in het Oosten.
Uit Honkong wordt geseind, dat de
Oostzeevloot zich verdeeld heeft in twee
divisies, waarvan het eene naar de Aoam-
bas-eilauden stoomde, het andere naar
Java.
Het stoomschip «Marmora» van de
Peninsular and Oriental-lgn passeerde vjjf
-Russische slagschepen op 3 April, stoo-
mende in de richting van Straat Soenda,
ongeveer 8 gr. zuiderbreedte, 92 gr.
oosterlengte.
Talrgke kolenschepen zgn uit Durban
en Cardiff te Hongkong aangekomen. Zg
wachten klaarblgkelgk op bevelen.
Generaal Linjewitsj zond op 12
April het volgende telegram aan den
Czaar
Op den llen dezer, 's namiddags te
twealf uur, opende een onzer detachemen
ten het vuur op het dorp Mansansjentsi,
dat door Japanners was bezet. Nadat het
bombardement een uur had gedunrd,
werd het dorp haastig door den vjjand
ontruimd en b:zet door ons detachement.
Inmiddels treden de Vredfsgeruchteu
weer op den voorgrond.
Het «Berl. Tageblatt» ontving uit Tokio
een particulier telegram waarin gemeld
wordt, dat alle telegrammen uit bniten-
landsche couranten, die melding maken
van de in omloop zgnde vredesgeruchten
worden achtergehouden, waaruit m en meent
te mogen opmaken dat trots alle ontken
ningen, vredesonderhandelingen op til
zjjn. Op 1 April had een conferentie
plaats tos chen Katsoera, Komoera en
alle ministers en generaals.
Over R o z j e s t w e n s k i's niet wach
ten op Njebogato f's-eskader wordt
gemtld
De bemanning van Rozj estwens-
k i's schepen was zoo uitgeput door het
melijke pjn te kennen ma»r «ij weende met,
zjj uitte geen enkele klneht Het was in het
eind tot ha»r gekomen, het afgrjjseljjke spook,
w.artegen jij zoo machteloos gestreden had en
dat thans allee mede zoj si uren wat nog
overbleef van h»ar geluk. Waarover zou zjj
zich beklagen P Iwan had h*ar slechts ten
halve lie'gehad* en haar opgeofferd aan zjjn
denkbeelden, geljjk Paul Nesdoriï zjjn vrouw
gedood had door zjjn handel ngeu waarom
er zich zelf» over te verwonderen Telde voor
de mannen iets z o kinderachtigs, zoo zin
neloos als een groote teederheid ooit mede P
En hadden zjj eigenljjk geen geljjk er mede
te npeleu P Was het geen waanzin, aldoor liet
te hebben? Was een menscheljjk wezen het
waard. Waren zjj niet te klein, niet te zwak,
om het gewioht te torsohen van dien grooten
schat die niet tweemaal in het leven wegge
schonken wordt P En toch, ondanks al haar
bitterheid, treurde haar ziel om hem, om
h»ar vernielden arbeid dacht zjj aan z ;n lot,
daarginds tusschen de kille, grauwe kerker
muren, zag zjj hem in haar verbeelding reeds
wegkwjjnen, langzaam, maar zek-r, bjj gebrek I
aan zorgen, aan gezelschap, aan open lucht,
aan vrjjbeid, geljjk eeu plant wegsterft uit
honger naar wat zonneschjjn.
Zjj had de deur weder hooreH ontsluiten,
zjj bemerkte, dat mea op haar toetrad en
nog altijd altjjd sloeg zjj de oogen niet op. j
Wat kon er nog tot haar komen als alleen
groote ellende? Op eens gevoelde zjj, hoe i
haar vingeren omklemd werden door een
gloeiende hand en vernam zjj het enkele
woord
Vergiftenis 1
Aan haar voeten lag Iwan Karoskine neer
geknield.
Zjj zag op hem neder, zonder dat een woord
aan haar toegeschroefde keel ontsnapte.
Vergiffenis I herhaalde hjj op een toon
vol zielsangst.
Gij hadt geljjk ik was misdadig tegenover
u. Ik smeedde met eigen handen voor u de
smartelijkste, wreedste toekomat, daar, waar
gij recht hadt op het meest volkomen geluk.
En tocb, laat mjj niet heengaan zonder een
woord van verzoening!
Nog altijd zonder een woord te kunnen
uiten, boog zjj zich tet hem over en met een
oneindig medeljjden drukte zjj de lippen op
zjjn neergebogen hoofd.
Deze eenvoudige daad, waaruit enkel zacht
heid en liefde sprak, daar, waar zjj het recht
gehad had, hem met verwjjten te overstelpen,
voerde zjjn vertwjjfeling ten top.
Alma I riep hjj uit, wat moet er van u
worden zoo gjj alleen bljjft
Met toonlooze stem ea terwjjl haar hand
als tot een zegening op zjjn lokken rustte,
gaf zjj ten ante oord;
Ik zal leven voor Stanislas, ons kind.
De eommissaris raakte thans den schouder
van den gevangene aan.
Kom mede, prins, zeide hjj kortaf.
Het is meer dan tjjd ons op weg te begeven.
Karoskine gehoorzaamde, maar hjj blikte
Alma smeekend aan zij verstond den wensch,
dien hjj niet uit durfde sproken, en voor het
eerst weder na vele maanden, sloeg zjj de
armen om zjjn hals en rustte zjj een oog in
blik aan zjjn hart.
Het was Iwan, die zich het eerst uit die
omhelzing losmaakte en op gezmoorden toon
zeide
Ik ben gereed, heeren. Vergeeft mjj, dat
ik u wachten liet.
Een minuut later was de jonge vrouw al
leen-
Lang stond zjj daar, roerloos en als geheel
verkleurd.
De slagen der penduleweklen haar uit haar
verdooving en zjj knielde neer naast het wiegje
van haar pleegkind eu bad voor hem, die
haar ontnomen was.
Sedert dien volgde zjj schrede voor schrede
het lange en ingewikkelde proces. Niet dat
zjj zich eenige illusie maakte omtrent den
uitslag, maar zjj vond er een soort vreemd
genoegen in na te gaan in hoeverre hjj schul
dig was geweest tegen' haar, door op steeds
onherroepelyke wjjze zjjn eigen val en haar
ellende voor te bereiden,
Elke dag bracht haar nieuwe bewjjzen, hoe
roekeloos hij zjjn vrjjheid verspeeld badhij
had daartoe niet meer kunnen verriebten dan
geschied was, en niet alleen Rusland, maar
ook Erankrjjk, met elk zjjner woorden, met
minste daden beleedigd.
Wordt vervolgd)
II Itltll
ABONNEMENTSPRIJS,
AGITB MA NON AGITATE.
PRIJS DER AD VERTENTIEN.
FEUILLETON
41)