5986 Zaterdag 29 April 1905. 3öste Jaargang^ ïïaaSlaó voor cftooró- en SCuiö-tXolland. Groote woorden. Een gevaarlijke bende. Buitenland Pot 8 maanden tooi Haarlem Voor de overig» plaatsen in Nederland franco per post Voor het buitenland Afzonderlijke nummer» Dit blad verschijnt dagelijkbehalve Zon- en Feestdagen. Hoofd re dacteu r-D irectenr W. KÜPPER8. BUREAU St, Jansstraat Haarlem f 1,20 1,50 2,90 0,03 Van 1—6 regelCents Elke regel meer 7i/f Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cent» per advertentie h Contant. Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale'PublicitéEtrangèrt Q.L. DAD BESf Co JOHN., t. JONES SueeParia SXbieFaubourg Montmartre Op bet Paasch-Congraa der Socialisten, te 's Gravenhage gehouden, is ons volk weer een rad voor de oogen gedraaid, toeu in den vooravond nog in een aparte vergadering, door de kopstakken der partij gehouden, zich Mr. M e n d e 1 s ge drongen gevoelde een woord vaD op wekking te spreken. De N. Rott. Ctdeelt hierover mede «De economische ontwikkeling van ons volk besprekende, wees deze socialist er op, dat dit steeds is geweest een theolo gisch volk, dat gemakkelijk te vangen is met een praek. Hoog tgd wordt het ech ter, dat oos theologisch geioliltreerd ar- beidersvolk de ware toestanden onder de oogen leert zien, dat het de werkeljjke ellende en ontbering aanechouwe en daar toe werkt de soc.-dem. mede. Zjj leert de arbeiders zien door eigen oogen u et verbreking der nevelen van de theologie, waarmede men hen omringt en nog tracht ts omringen.v Zoover de mededeeling van de N. Rott. CL Ziedaar nu groote woorden, waarmee men onnoozelen en onwetenden kan van gen, doch die niets bevatten dan louter socialistischen onzin. Da leiders der Socialisten volgen hun heiligen na, het jodenkind K are 1 M^rx, dat in 1818 te Trier werd geboren. Hjj werd uit Duitschland en Frankrjjk verdreven en vestigde zich te Londen. De eerste vrucht van zjjn socialistische sludie wss zjjn werk <Zur kritik der po- lititchen oekonomie*. In 1867 verscheen van zjjoe hand het eerste deel van *Das Kapital» Hjj stichte eene internationale vereeDi- ging van arbeiders en proletariërs. Ben comité werd gevormd, dat een Congres te Braessl bjjeenriep. Van toen af ging de kreat de wereld door «Prole tariërs» vereeuigt u. En dien kreet her balen zjjn volger». Uit de geschriften van Marx putten de Socialisten bat- ne wjjaheid. Hjj is voor hen de profeet. Van Karei Marx is de volgende leer uitgegaao, die wjj io het kort hier laten volgen «In overweging, dat de arbeidersklas se rich zelf moet vrjjmaken datdestijjd voor deze vrjjmaking geen strjjd is om klassen-voorrechten, maar om gelgke rechten en plichten en om vernietiging aller klassen-beerschappjjdat de econo mische onderwerpiog der arbeiders aan feüilljcton I de eigenaais dar erb aids middelen de sla vernij ten groudslag heeftdat daar om de emancipatie der arbeiders het groote einddoel is voor hetwelk elke an dere politieke beweging moet wjjten dat de vrjjmaking der arbeiders noch een lokale, noch eeue nationale n aar een scciale plicht is; die alle landen omvatuit deze redenen is de inter nationale arbeiders-vereenigicg gesticht geworden.» Op een later gehouden Congres van Brussel in 1868, kwam de aap uit de mouw. Daar werd de godsdienst ver vangen door den eeredienst der mannen, die zich voor de partjj verdienstelijk had den gemaakt, ten opzichte van het tjjde- ljjk welzjjn. Het zou ons te ver voeren het gehee- le systeem van Marx uiteen te zttten, komen wjj op Mr. M e n d e l s terug Deze woordvoerder der Socialisten kent of wal van de theologie eren veel als een vlieg van het Spaensch en dan mrakt hjj zich belaeheljjk, ofwel hjj spreekt tegen beter weten in onwaarheid en dan vervult hjj de rol van bedrieger. Zeker, hit Nederlandsche volk is steeds geweest een theologiech d.w.z. een gods dienstig volkhecht en diep liggen er de Caristeljjke grondslagen en tot den dag van beden is een groot deel, ja de kern der Nederlandsche natie, chris'e'ijk Vervolg.) Hierop begaf hjj zich met tea licht langa de gang naar zij» //werkkamer// die voorVjjn gebruik bestemd was en ia welke hjj ook altjjd zijn bezoekers ontving. Hier overtuigde hij er zich er eerst van; dat de vensterluiken dibht gesloten waren en ook de gordjjsen goed hingen, zoodat geen licht straal naar buiten doordringen kon. Daarna set e hjj het licht op de planken van ijjn ouderwetache schrjjfsacretaire, welke in een hoek in de nabjjheid van het venster atond. De gebeele ruimte was met ouderwetsch huisraad gavuldda met laer overtrokken stoelen waren eenigszins beschadigd, hiar en daar drong de paardenhaarvulling naar bui ten, en da met koper beslag voorziene com- moden en kasten hadden door ouderdom allen glans ve loren. Peiser sloot zorgvuldig ook de deur, die naar de gang voerde, toen liet hij zich in een ouden leunstoel vallen, die voor de schrjjftatel stond. Uit den binnenzak van zjjn jas nam hjj een pakje, waaruit hjj eindelijk, na lang zoeken, Wij begrjjpen, dat de Soeialisten in deze christeljjke gezindheid van ons volk een hinderpaal zien voor hun revolution- naire propaganda en dus op de «theolo gie» gebeten zjjn, maar dat M e n d e 1 s, nogmaals met het praedicaat Mr. root zijn naam met een stalen gezicht dur.t verklaren, dat de nevelen der theologie het volk beletten de ware toestanden on der de oogen te zien, is gewoonweg be- spolteljjk. De theologie, als wetenschap, houdt zich 0. a. bezig, met de kwestie der verhouding tusscheu God en de men- schen. Zij leert uitdrukkeljjk, dat alle menschen voor God geljjk zjjn, dat bjj Hem noch rang noch stand noch aanzien des persoont geldeD, maar een ieder vol gens zjjn verdiensten wordt geoordeeld zjj veroordeelt bg asonde van den Hei land der wereld ia strenge bewoordingen de zelfzuchtige rjjken, de verdrukkers der armen, de hardvochtige en onrechtvaar dige vorsten, zg roept den vloek af over het hoofd dergenen die hunnen werklie den het veriietda loon onthouden. Zg twee bont gedrukte papieren strooken te voor schijn haalde. Hjj legde deze voor z'ch op de schrijftafel en haalde uit een lada een vergrootglas io hoorn gevat, dat hjj in het rechteroog klem de dicht over de schrjjftafel gebogen, begon hjj nu dcor 't glas de beide pap;ereo te on derzoeken. Deze inspannende arbe;d, we ke hjj met zulke nauwgezetlie'd verrichtte, dat geen pun tje zjjn opmerkzaamheid uitging, scheen hem anders geen; moeite te kosten en zjjn oogen bleken nog voortreffelijk te zjjn om bg kunst licht dergeljjk werk te verrichten. Het middernachtsuur was reels een:gen tjjd verstreken, toen Peiser plotseling opzag en scherp luisterde. Van de achterzjj van 't huis klonk hondengeblaf. Dit herhaalde zich driemaal en klonk eigenaardig diep, alsof het door een menschel jj ken stem werd nageboo st. Peiser sloot de voorwerpen terstond weg, verliet zonder gedruitch de kamer, sloop door de gang en opende de achterdeur. Opmidde'jjk trad uit de donkere schaduwen van den muur een gestalte naar voren, welke over de door het zwakke maanlicht wat ver lichte plaats schreed. Peiser opende de deur, doeh sloot haar weer onmiddelijk, toen de gestalte was binnengetreden. Toen hjj met dezen geheimzinn:gengast weer zjjn kamer binnentrad, nam deze eerst den diep in de oogen getrokken hoed at, en ver toonde daardoor een soherp geteekend gelaat zonder baard, waarvan het voorhoofd zich in leert, hoe persoonlijke verdiensten, deugd en adel des gemoeds de eenige, ware aanspraak zijn op hoogachting en eer, en het voorbeeld van onzeu opperherder P i u s X, uit den gewonen arbeidersstand opgeklommen tot de hoogste waardigheid hier op aarde, bewjjvt, dat bovengenoem de leeriDgen geen boerenbedrog zjjn maar hare bevestiging vinden in de practjjk. Maar de theologie leert ook, dat de mensch recht heeft op de vruchten van zjjn arbeid, dus recht op persoonljjk be zit, op eigendom, dat hem wettig toe behoort, dat de maatschappeljjke samen leving der tneuscheo, en han ind.vidaeele ongelijkheid van aanleg, capaciteit en ijver etc. een absolutie geljjkheid van eigendom, en privaat-bezit onmogeljjk maken en veisohil van bediening, der- balve verschil van slaod, daarvan een noodzïkeljjk en natuurljjk gevolg is. Dat bjj een dergelgke maatschappeljjke inrichting misbraiken kunnen vóórkomen, schromeljjke misbruiken zelfs, is daarom nog geen reden, om die van God ver ordende en door Hem gewilde instelling prinoipiësl te veroordeelen, trouwens de socialisten kunnen niet bswjjzen dat hun toekomst-staat vrjj van misbruiken zal zjjn. Immers, soolaug menschen samenleven, zullen er gebreken, onvolmaaktheden zjji, om van ondeugden en misdaden tezwjj- gen, en daarmee bljjft vanzelf de bron der misbruiken bestaan. De m'sbruiken betreurende dringt de theologie d. w. z. de godsdienst aan op vei betering des levens, op tevredenheid met ons lot, daarom wjjst zjj ons op de vergankelijkheid van het aardsche en op de toekomstige vergelding, wetende, dat dit de ware niddelen zjjn, om het maat- schsp^eljjk loren zooveel mageljjk van misstanden te vijj waren en alle menschen eon betrekkeljjk gelukkig leven te ver zekeren. Misschien zjjn dit de navelen, dia vol gens Mr. Mendel s de theologie om- tirgen en belettan de eilanden van den tegenwoordigen tjjd te zien, mair door den arbeider voortdurend op dasfoffeljj- ke zijde des levens allèèn te wjjzen en de rgken zonder onderscheid als tirannen, dieven en ui'ziigers te betitelen, ver wekt men nevelen, die heel wat dichter en zwaarder zjjn dan de nevelen der theologie en die dan zwoeger voor het dag6ljjksch brood het gezicht benemen op den hemel, waar Hg woont tot Wien, tal'ooze met de wenkbrauwen gelijkloopende rimpels ts zanten trok. Hjj droeg een kleeding geheel overeenko mende met die van Peiser en scheen zich bjj dezen zoogoed als thuis te achten, want hjj wierp zjjn overjas, waarvan hjj den kraag hoog op- ges^gen gedragen had, at en nam or gegeneerd plaa's. Ik verwachtte u, ze de Peiser, want ik heb uw brief juist dezen avond ontvangen bijna hadt gij mij hier n:et aangeiroiïen, want ik ben op reis geweest. En hebt een nieuwen gast in uw huis gebracht, voegde de ander er met een hoonend lachen bij. Peiser zag hem een tjjdlang aan. Zjjn ge laat verduisterde, eindeljjk zeide hjj met hee- ache item Kopenhagen, gij beloert mjjn stappen. Wat heeft da', te beteeken Past dat aan een deelgenoot.? Wat beduidt dit wantrouwen, deze vjjaadscb'p? Erg genoeg voor u, als ge het voor vijand schap of wantrouwen houdt. Uw geweten jchjjnt dan toch tegenover mjj niet zoo geheel zuiver en gerust te sgju, als ge het wel wilt doen voorkomen, antwoordde Kopenhagen weer met een hoonend lachje. Toen verdween dit echter en vervolgde hjj ernstig Gjj behoeft voor mjj geen vrees te heb ben, Peiser I Ik heb u slechts willen toonen, dat ik mjjn oppassers heb en dat geen uwtr schreden voor mjj vtrborgen bljjft. Misschien kan u dit tot waartchuwing dienen; en her- wjj zeggen; «Vader» wiens hand voor- en tegenspoed, kruis eu zegen over ons afzendt, maar bg Wien ten slotte alleen het ware geluk, de ware vrede ook reeds hier op aarde te viaden is. Een zegen voor het volk. Er zjjn zeven millioeD noodig voor de sociale wetgeving. Deze kan niet doorgevoerd worden zonder protectie. Io het buitenland, in Duitschland en Frankrjjk, is zg zeer scherp. Men begrgpt daar de toestanden beter en ziet het verband in tueschen bescher ming en sociile wetgeving. Protectie neemt alle onrechtmatige bevoordeeling tan het buitenland weg. Men heeft de menschen tegen de Ta- rieveuwet in het harnas gejaagd door domheden ahDuur brood Maar zal men niet bet ar 15 cent voor een brood kunnen betaleu bjj goede ver dienste, dan 7i/2 cent, als men het grootste gedeelte vau het jaar moet leeg- loopen door werkeloosheid, gevolg van de buitenlandscha concurrentie? Laten we niet vergelen, dat er bjj een invoerrecht van 30 cents op 100 kilo meel geschreeuwd wordt over duur brood, of de dood ermee gemoeid is, terwijl NIET EENS BEWEZEN is, dat het brood daardoor in prjjs sou stjjgen. Maar zon dat, volgens het tarief, wèl het geval zjjn, dhu zou dit voor een ge middeld huisgezin NIET MEER BEDRA GEN DAN 5 CENT PER WEEK wat evenwel aan minsten» duizend Brbeiders brood zou verschaffen. Duizenden werklieden trekken jaarlgks naar Duitschland, om daar den kost te gaan vsrdienen. En men vergete niet, dat door de hoo- ge beschermende rechten in het buiten land o.m. ook de papierfabricage in de Zaanstreek is verdweaen en de magari- ne-fabrieken raar het buitenland zjjn verplaatst. Neen, protectie nog daargelaten de stjjving van de schatkist tot mogeljjk- making van de sociale wetgeving, is voor de arbeidersklasse, voor dan werk- manstand, een zegenen eene weldaad. Italië. De voorstanders der annexatie van den Kerkeljjken Staat wjjzen er op, dat een hooge Kerkelijke dignitaris, Z. D. H. Mgr. Duchesne, directeur der «Fransche School» te Rome, bg gelegen heid van de opeuing der tentoonstelling van kerkeljjke kunst te Gotte-Ferrata den z gan uit«prek over het koninkrjjk Italië en het Huis van Savoye. Zjj doen het voorkomen, alsof h;eriQ eene zij lelingsche borusting der over weldiging van Rome te comtateeien valt, vooral du er ook bg tegenwoordig wa innert gjj u mjjn oppasser, wanneer gij soms eens oneerljjk tegenover mjj zoudt willen han delen. Maar laat ons daarover niet verder spreken. Wat zegt ge van de nieuwe dingen Ik he1) ze daar juist onderzocht, ant woordde Peiser, voor gjj binnen kwaamtHit is nog niet geheel gelukt, er zjjn nog fouten in, die al te zeer opvallen Dat zal spoedig beter worden I Alle voorbereidicgen zjjn getroffen. Maar nn nog de uitgifte, dat is uw zaak, Peiser. Gjj hebtf beloften gedaan, en in het vertrouwen daarop hebben wij deze proevsn genomen toon nu eens wat gjj kuLt. Gjj zult zien, wat Peiser kan, antwoord de deze lachend. Ik heb den man, dien wij noodig hebben, reeds hier. Hier boven slaapt hjj, dezelfde, dien ik dezen avond in mijn huis bracht. Gjj zult'eens zien, wat een voortreffe lijke agent dat wordt. Hebt ge hem dan ingewjjd vroeg Ko penhagen opvliegend. Houdt ge me voor een kind vroeg Peiser terug. Gelooft ge, dat ik mjja verstand verloren heb? Ik zeg u, dat hjj cnze plannen zal dienen, zonder dat hjj het zelf weet. Gjj ziet mjj ongeloovig aaD, maar ik zeg u, Peiser is slimmer dan ge wel denkt, en al laat ge hem ook door uw vrienden bespieden, daarom ver neemt ge nog niet alles, wat hjj denkt. Haha I Maar ge zult het ondervinden en alles verne men binnen eenige dagen. Ik weet, dat ge «en slimme vos zjjt, merkte Kopenhagen op, terwjjl zijn gelaat iets Vriendeljjker werd, en daarom juist ben ik ren de Italiaansche ministers van onder wijs ea justitie. Op deze manier trachten de vjjanden van 's Pausen koningschap, den root der Kerkeljjke Stalen, als eene afgedane zaak te beschouwen. Amerika. In het stadje Hampstead (Texts) heb ben de geheel-onthouders leeljjk huisge houden. Op hnn vergadering kwam het door vóór- en tegenstanders van woorden tot daden. Er volgde een herigs schietpartjj, waarbjj het congreslid Pinkney, zjjn broeder ea nog een leider der geheel onthouders, asn anti-onthouder, advocaat Brown, doodgeschoten eu vele anderen gewond werden. Rusland. Te Odessa hebben naar aanleiding van het gerucht, dat een hooggeplaatst per soon 10,000 roebel hadgezoaden om met de Paaschdagen te verdoelen aan de fa milie a der reservisten. Een duizendtal vrouwen meldden zich aau ten stadhir'za en, toen men baar wil de afschepen, met de ui legging, dat men ze voor den gek had gehouden, begon nen zij deuren en vensters te verbrjjzeleu en met steenen te werpen uaar de mach- telooze politie. De burgemeester kwam er toeu tusschen, maar hjj kon de vrou wen eerst doen uiteengaan, nadat hjj, als voorzitter der maatschappij vau hulp betoon aan de reservistentamiliën een aanzieoijjke som had uitgedeeld. Da «Birsjevja Wjsdomoski» bespreekt op een in hat oog vallende plaats het te St. Petersburg ioopende gerucht, dat op 1 Mei, dan Russisohen Tweeden Paasch- dag, een 15.000 tal mannen uit de hef fe des volks, in groepen over eenige wjjken verdeeld, door de straten zullen trekken om de aanzienljjke burger jj uit te moorden. Die beweging zou niet te gen de Regeering gericht zjjn, en oek buiten den eigenljjken werkmansstand om gaan. Ook de «Roes» maakt van dit gerucht melding. Grootvorstin Elisabeth, die den Czaar om gratie verzocht had voor den moordenaar vau haar echtgenoot, groot vorst S e r g i u s, heeft bericht ontvan gen, dat N i 0 01 a a s II de doodstraf veranderd heeft in levenslange balling schap. De moordenaar zal nn naar het klooster Sorlbal gebracht worden. Engeland. De «Morning Post» bespreekt de nieu we grondwet voor Trans zaal en noemt die wet eerljjk voor elke partjj. Zg is ook eerljjk, omdat zjj een poging van voorzichtige en nauwgezette ministers is rechtvaardig te zijn tegenover elkeen. En juist daarom zal zg slechts weinigen van de betrokken personen bevredigen. voor u op mjjn hoedeen verirouw ik n slechts voor zoover ik u zieMaar na tot de hoofd zaak ik heb geld noodig, ik moet uitbeta lingen doen Gjj znlt het hebben 1 Hoeveel hebt gjj noodig Tweeduizend thaler 1 Goed, ik zal hst geld gereed leggen. Zie intusaohea de rekeningen eens na. In het bjjzonder die van eau onzer agenten nit Ber lijn zal u pleiz er doen. Zie die posten eens na zakdoeken, 800 thalerswollen stoffen, 8000 thalers. Met die wol is een goed zaakje te maken. Hahaha Psissr brak in ean onderdrukt halfluid gelach uit. Kopenhage onderzocht intusachen eenige rekeningen, terwjjl Peiser uit een oude por tefeuille de baoknoten nam en voor zjjn gast ophoopte. Tel nal zeide hjj* Kopenhagen onderzocht zorgvuldig elke banknoot door ze tegen het licht te houden en de wat rmerken nauwkeurig te belichten. Peisar zag daarbjj lachend toe en merkte eindeljjk op Ja, de banknoten zjjn echt j daar kunt ge op vertrouwen 1 U vertrouw ik voor niets, antwoordde Kopenhage en pakte de banknoten bijeen. Wordt vertolgd) III RUT. ABONMBMBBTSPBWS, PBIJS DUB ADVBBTENTIBM. AGITE MA BON AGITATE.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1905 | | pagina 1