No. 5990
Donderdag 4 Mei 1905.
39ste Jaargang,
1
Zondagrust en Meifeest.
Een gevaarlijke bende.
Landqenooten
Büitenlanü,
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re daoten r-D i r e ct e n r W. KÖPPERS.
BUREAU St, Jansitrut. Haarlem.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
PHXJ8 DBB ADVBBTitMTIHW.
Van 1—6 regels50 Cents
Elke regel meer 7t/f r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publicité, Etrangèrt
Q.L. DAÜBE 8f Co JOHN., F. JONES Suee- Parit 31 bisFaubourg Montmarire
Het wakkere Brasaelsche dagblad Nieuws
van den Dag, schrjjtt ia een hoofdartikel
over de «Meimaand» o.m. het volgende:
De Socialisten bewereo, dat zjj
hau eerst e-M e i f e e s t ingesteld heb
ban om «den arbeid ti varheerljjkeu»
en zjj verwjjten zelfs aan de Katho
lieken, dat dezen aan die verheerlij
king gèèi deel willen nemen met ook
den eersten Mei tot rustdag te kiezm.
Maar verheerlijken wjj, Katholieken,
den arbeid niet iedere week, door den
Rustdag te onderhouden dien God ons
voorgeschreven heeft
De ZondagsrnBt is de ware ver
heerlijking van den arbeid, en van hare
instelling af heeft de H. Kerk altjji ge
ijverd om, zooveel maar mogeljjk was,
de Zondagsrust te doen eerbiedigen.
't Is enkel tengevolga van de verzwak
king der godsdienstige gevoelens, dat bet
Zondagswerk weder in de gewoonten ge
drongen is, en allèèo de herstelling van
de Zondagsrust zal de terugkeer zjjn tot
het oaderhouden van het derde van Gods
Geboden«Viert de heilige dageu al te
gader
De socialisten zeggen nói, dat zjj hun
zoogenaamd arbeidsfeest hebben willen
stellen op bet tgdstip van de herleving
der natuur, en zjj denken door dit min
of meer dichterlijke voorwendsel dö ge
moederen te treff-m en tot beu over te
halen.
Maar vallen ook zjj niet samen met
de herlering van de natuur, die zoo
heerljjke Paaschdagen, welke gansch de
Christenheid aan den jubel der Kerk doen
deelnemen eu overal het bigde alleluia
verkondigen
De natuur herleeftbosschen, weiden
en velden staan met hun jengdig groen
getooid, de bloemen ontluiken, en gansch
de schepping, uit den doodslaap van den
winter verrezen, schjjut te juichen en met
vernieuwde krachten den Schepper lof
en dank toe te stieren.
Maar niet alleea de natuur herleeft,
de ziel ook. De Paasohplicht heelt den
mensch met God verzoend, en alles, hart
en geest, schjjnt ook een nieuw leven in
te treden
En zie, om dat levea aan te wakkeren
en te onderhonden, heeft de godsvrucht
onzer voorvaderen een dichterlijk middel
uitgevonden, een «Meifeest bjj uitnemend
heid.»
Na de verrijzenis des Heeren gevierd
te hebben, heeft zg ook de verdiensten
ea de verheerlijking Zjjuer Moeder wil
len vieren, en zg heeft gansch de Mei
maand, de maand van de volle herleving
der natnnr, de maand der bloemen, aan
de H. M.agd toegewjjd, aan God's Moe
der, die de Zaligmaker vanaf Zjjn kruis
ook aan ons tot Moeder gegeven heeft.
Op verzoek vau het Hoofd-Bestnnr der
Vereeuiging«Volksbaarweerheid»te 'sGra-
venhage verleenen wjj ran onderstaand
gaarne plaatsruimte
Onder onB verdeeld volk wordt de par-
tjjstrjjd steeds heviger. Daa-door dreigt
het gevaar, dat op den achtergrond ge
raken belangen, waarover schier allen het
eens zjja, met name dit groote volksbe
lang het behoud onzer nationale onat-
FEO1LLETON
7.)
Vervolg.)
Het jonge meisje was reel met hate ge
dachten alleen, die thans echter een andere
richting volgden en zich uitsluitend met den
vreemdeling bezig hielden.
Een zekere belangstelling had zjj reeds bjj
de rerste ontmoeting voor hem gevoeld.
Zijn mannelijke schoonheid, zijn beschaving,
vooral ook, dat hjj reeds 'ojj de eerste samen
komst getoond had welken indruk hare ver
schijning op hem maakte, dit alles te zemen
had wel invloed op haar moeten uitoefenen,
of ejj zoi getn vrouw moeten geweest zjjn.
Daarbij kwam echter nu nog een reden tot
belangstelling den vreemdeling omgaf een
geheim. Waartoe dit g-heim l'roeg hij mis
schien kennis van do zaken hasrs vaders. Was
hjj sr mogelijk in betrokken Waarom had
dan deze gedachte iets zoo pjjnljjks voor haar
gevoel
De vreemdeling was ongelukkig. Baruch had
hem in de eenzaamheid de handen zien wringen
en tranen zien storten.
Het vrouwelijk medelijden werd in Esther
wakker en hiermede kwam de vreemdeling
haar in zekeren zin nader. Was hjj misschien
Gelooft niet, wat lafberekenende flauw
hartigheid U influistert«de een zal
ons den ander niet ga nuen.» Ziet naar
Fmlaud herinnert U den oorlog in Zuid-
Afrika, hoe pjjnljjk de herinnering zjj.
Zegt niet: wij loopen geen gevaar. De
dag des gevaars kan komen als een diet
in den nacht. Die dag zal ons volk vin
den onvoorbereid om zjjn zelfstandig be
staan te handhaven.
Zsker, Je Maiut'endrai is een fier woord:
ons leger zal zjjn plicht doen wjj ge-
looveo, dat ook hier B 0 t h a's en De
W e t'e, De La Rey's enThéron's
zullen opstaan.
Doch wat zal die alles baten, zoolang
het grootste deel onzer mannelijke be
volking, ongeoefend, buiten slaat is deel
te nemen aan de verdediging onzer on
afhankelijkheid 1 Misschien niet eens ge
noeg om met eere te bezwjjkea. Waakt
dan, terwjjl het nog tjjd is- Een volk met
een roemvol velleden, een taaie, zjj 't
ook soms sluimerende, kracht en na
tuurlijke hulpmiddelen als bet onze, kan
niet bljjvend onderworpen worden, in
dien dat volk het niet wil.
Laat ons, hoe verdeeld ook, vóór alles
zorgen baas te bljjven in eigen hnis.
Maar dat kamen wjj slechts, indien
wjj onze kleinmoedigheid en onverschil
ligheid in dtzen afleggen eo eendrachtig
samenwerken om alles te doen wat in
de toekomst ons onafhaubeljjk volksbe
staan kan verzekeren.
Eerst wanneer allen in staat zjjn in
tjjd van nood voor het vaderland te
strjjden, zullen wjj gerust kannen zjjn
op de onoverwinnelijke kracht, die uit
gaat van een vastberaden, slagvaardig,
goed georganiseerd vilk. Slechts wettf-
ljjke regel ng zal ons in dien toestand
kunnen brenger. De eisch van zulk een
regeling mag op geen eakel pditiek
program ontbrekenvan ondergeschikt
belang te achten zjjn alle andere onder
werpen van wetgeving, vergeleken bg
het zjjn of niet-zjjn, dat voor alle Ne
derlanders hierbjj op het spel staat. Het
Nederlandsche volk heeft het recht te
verwachten dat een dusdanige regeling
binnen den kortst mogeljjken tjjd tot
stand komt.
S:dert vjjf jaren is de Vereeniging
Volksweerbaarheid, waarin met uitzon
dering der sociaal-democraten alle par-
tjjen zjjn vertegenwoordigd, bezig met
woord en daad deze beginselen ender ons
volk te verbreiden.
Ondanks de onverschilligheid van velen
en de tegenwerking van sommigen, heb-
wfl gesteund door de regeeringen
door trouwe medestanders reeds vrjj
wat kunnen doen tot het voorbereiden
van betere toestanden in dit opzicht.
Ook ons hoofdstreven, het zedsljjk en
lichameljjk weerbaar maken van ons volk
vindt meer en mesr ingang en waardee
ring.
Voorloopig is thans ons doel, een wet
in het Staatsblad te krjjgen, die onze
lsos «allen weerbaar» tot werkelijkheid
maakt. Daartoe zal de wetgevende macht
van het noodzakeljjke eener weiteljjke re
geling doordrongen moeten worden. En
dit zal etrat dan kannen gelukken, in
dien het Nederlandsche volk eenstemmig
•n ernstig den wil te kennen getfr, dat
ieder Nederlander bjj de wet verplicht
wordt aan de landsverdediging mede (e
werken.
LandgenootenO.thoudfc ons daarom
Cwe medewerking ea Uwen steun niet.
Sluit U ean bg onze Vereeniging en laat
in de a.s. verkiezingsdagen bij elke ver
gadering, èn aan de caudidaten èn aan
de kiezers de vraag worden voorgelegd
Zjjt gjj bereid de onafbankeijjkheid van
ons Vaderland dengdeljjk te verzekeren
door mede te werken oor te verkrjjgen
hetzjj algemcenen disnstplictt, hetzjj wet-
teljjk geregeldon oafenplicht voor allen
die baiten de miiitir bljjven; daarenbo
ven verplichte lichaamsoefeningen op alle
scholen. TusBchen den sch rolplicktigea
en den militieplichtigen le.ftjjd eveneens
lichaamsoefeningen gepsard aan verplichte
schietoefeningen voor en na de vervulling
van den wetteljjkrn-dienst of oefenplicbt.
Landgenooten, stennt en helpt ons hierin;
het geldt Uwe hoogste belangen.
Het Hoofdbestuur van Volksweerbaarheid
DR. G. KALFF, Voorzitter Leiden,
Pieterskerkhof 36.
J. C. FABIUS Ondervoorzitter 's Gra-
venhage.
T. OLV, Z tandjjk.
Mr. H. VERKOUTEREN, Amster
dam.
Prof. M. NOORDTZIJ, Kampen.
Dr. B. C. GOUDSMIT, Zutpben.
Mr. A. D. H. FOCKEMA ANDREAE,
Leeuwarden.
Mr. A. W. F. H. SANGER, Gronin
gen.
G. C. LUNSINGH MEIJER, Assen.
P. J. GEILL, Delft.
J. T. T. VAN DAM VAN ISSELT,
Utrecht.
R. P. VERSPIJCK, Utrecht.
A. L. W. SEIFFART, Secretaris, 's-
Graveahage, Bezuidenhout 213.
Mr. C. J. PEKELHARING, Penning
meester, Amsterdam, Nreuwendjjk 121.
even ongelukkig als zjj P Drukte hem niet
blijkbaar een harteleed, even zwaar als het
hare
Peiser had zijn gast slechts op sommige
avonden, en dan nog maar voor enktle minu
tes, bezocht, om te vragen, oi hij niets ver
langde.
Von Walewski had alleen wat lectuur ver
zocht, Poolsche of Fran soke werken en Esther
had hem op verlangen haars vaders u:t hare
kleine bibl otheek van klassieke boeken eenige
deeltjes door Baruch boven laten brengen,
waarbij deze in de duisternis op de trap de
boeken eerbiedig had gekus*, wijl ze van Es
ther kwamen en tegen de deur van den gast
zjjn vnist gebald, omdat hjj de aanmatiging
bezat, deze te durven leien.
Op dezen avond intusschen kwam Peiser
vroeger dan gewoonljjk thuis en begal zich
onmidde'ljjk naar de kamer van Walewski. Hjj
begroette zijn gast eerbiedig en zette zich niet
neer, voor deze hem herhaaldelijk tot zitten
bad uitgenoodigd.
mjjnheer tiet door mijne tegen
woordigheid lastig vallen, verklaarde hjj.
Waarop echter zjjn gast snel antwoordde:
Gjj valt mjj in het geheel niet lastig.
Integendeel verheug ik er mjj in, als ik eens
met iemand spreken kan Gjj kunt niet ge-
looven, hoe pjjn'jjk deze algeheele afzondering
is.
Ik zou mjjnheer gaarne meer gezelschap
houden, wanneer hjj zoo vriendeijjk is, zich
met dat van een armen handelaar tevreden te
stellen, maar mjj a zaken laten het niet toe
Ik moet hard werken, om geld te verdienen
en kan mjj daarbjj geen rust guunen. Ik ben
een arm man, en moet mjjo tjjd goed beste
den.
Ik geloof dit, en te meer ben ik u daar
om lot dmk verplicht, dat gjj mjjn bevrjjding
hebt gewaagd, ofschoon gij mjj toch persoon
lijk niet kendit.
Dat was ook niet noodigIk kende
toch vroeger den heer graaf zaliger, uw vader
en ook de ger.adige gravin. Ik ban u t Gali-
oië geboortig als jongeling ben ik over de
grenzen gekomen, en heb mjj in het Pruisi
sche gevestigd. Maar toen ik van de genadige
vrouw het bericht ontving, dat ik haar eeni-
gen zoon moest redden, heb ik geen oogenblik
geaarzeld. Ik weet niet eens, waarom de graaf
moest vluchten en ik hem over de grenzen
moest helpen.
Gjj zult van een Wa'ewski wel niet
denkeu, dat hjj iets gedaan heelt, waarover
bij zich zou behoeven te schamen. Ik kan u
openhartig zeggen, wat mjjn ODgeluk geweest
is. Ik werd op de militiire academie te War
schau opgevoed, en later in eender St.Petersburg-
sche garderegimenten geplaatst. Hier werd
ik op zekeren dag aangehouden en terechtge
steld, wjjl eenige mjjner vroegere academie
vrienden aan een samenzwering tot bevrjjding
van Polen van het Russische juk hadden
deelgenomen. Bjj twee van hen vond men
brieven, die van mjj afkomstig waren, par
ticuliere brieven van volkomen onschuldigen
inhoud, maar men meende daaraan een andere
beteekenia te moeien hechten. Men beechul-
Rusland.
De Czaar heeft maatregelen genomen,
waardoor de godsdienstvrijheid ten deele
wordt iogevoeid.
Voortaan zullen personen, die van deD
Russisch-schiimatieken godsdienst tot eene
andere christclgke beljjdenis overgaan,
niet meer gerechteljjk vervolgd en hnnne
goederen niet meer verbeurd verklaard
worden.
De Christenen van alle gezindten zul
len vondelingen mogen doopen volgens
eigen gebruik,
De «rassolniks» of scheurmakers wor
den in drie groepen verdeeldde oud-
geloovigen, de sectarissen en de ket
ters deze laatsten alleen zjja nog straf
baar.
Om de bedehuizen te openen zal voort
aan alleen de goedkeuring der bevoeg
de geesteljjke overheid noodig zjjn.
Het verbod om Roomsch-Katholieke
kloosters in Polen te openen, wordt in
getrokken. Het godsdienstig onderwjjs
zal in alle scholen io de moedertaal mo
gen gegeven worden. Aan de muzel
mannen wordt n mede zekere vrjjheden ver
leend.
Bjj het Russische legerbestuur most.
volg ns een kolonel der kozakken een
groot wanbeheer bestaan.
Ds Kolonel zegt De kaarten waarmee
het Russische leger moet werken, zgn
ongelooflijk slecht. «Wjj bedekken de
oningevulde plaatsen op de kaarten met
ons b'oed», zeide hij. De kozakken van
den kolonel hadden baast geen schoeisel
meer aan de voeten. Op zekeren dag
vroeg b|i, voor hg een verkenning in de
richting van Jingkoa ondernam, 1500
paar laarzen voor zgn regiment. Zg wa-
digde mjj van deelname aan het complot en
ik werd, zonder verder onderzoek, van mjjn
officii rtrang ontzet,tot simpel soldaat gedegra
deerd en naar een strafcompagnie gezonden.
Door tusschenkomst mjjner moeder werden
mijn bewakers omgekocht, zoodat zjj mjj de
g tegenheid tot vluchten verstrekten. Gjj hebt
mjj over de grenzen gebracht. Dat is alles.
Maar gjj weet ook wel, dat ik thans zelfs
hier in Pru'sen niet als een politiek misda-
d ger, maar als eea gewoon deserteur zal,
worden aangezien en dat men mij op verlan-
gen van Ruilaud onmiddellijk uitleveren moet.
En geheel op dezelfde wjjze moet Oostenrjjk
handeleD. Word ik ontdekt, dan word ik
tot tweehonderd kaoetslagen veroordeeld, of
wat hetzelfde is tot een pijnljjken en smarte-
lijken dosd.
Nu, met dat ontdekken zal het wel
zoo'n vaart niet loopenantwoordde Peiser,
maar mjjnheer de graaf moet zich voorzich
tigheidshalve hier eenige weken schuil houden,
tot de eerste nasporingen hebben opgehouden.
Nu zou het nog een onmogeljjkheid zijn naar
de Fransche grenzen te ontkomen, of een
haven voor den overtocht naar Engeland te
bereiken thans wordt bepaald nog overal
naar mijnheer gezocht, vooral door de grens
wachters,
Wachten, altjjd wachten I Gjj kunt niet
gelooven, wat ik reeds in deze kamer alleen,
zonder met iemand te kunnen spreken, doch
bezig gehouden door de smarteljjkste gedach-
tm, geleden heb. En in 't bjjzonder mjjne
moeder, mjjne moeder, mjjne arme moeder,
ren er echter niet. Maar eecigen tjjd la
ter, bjj de ontruiming van Liao-jang
moesten er meer dan 1 millioen laarzen
verbrand worden, Er werden 500 man
achtergelaten en opgeofferd om dit kar
wei te verrichten. «Dezen stierven ten
minste in nienw schoeisel.» Da Russi
sche troepen kregen soms in 48 uren
geen eten over hun lippen. En daarna
kwamen er twee bisten beschuit voor een
heel regiment, beschuit die zoo hard waB
dat de soldaten ze moesten weeken in mod
derpoelen langs den weg. De woede van
de troepen tegen de overheid is onbe-
schrjjfeljjk. Welk lot onze wapenen ook
moge wachten, aldm besloot de kolonel,
het is goed, dat de oorlog voortgezet
wordt. Geloof mg, het is beter dat die
mannen in Mantsjoerge zgn dan te St.
Petersburg.
Belgie.
Wjj geven hier een paar cijfers, die
aantoonen, dat de «clericale» bewinds
mannen in België volstrekt niet opzien
tegen eene verhooging van subsidiëa nit
de openbare kas, indien het volksonder
wijs daardoor wordt gebaat.
Terwjjl in 1885 tosn de Katholieken
in België aan het bewind kwamen, het
Rjjksbndget voor Lager Onderwjjs nog
geen dertig miüioen francs bedroeg, is
dit in de laatste jaren tot ver over veer
tig millioen gestegen.
Alleen in de jaren 18961902 werd
van gauvernementswege rnim zeventien
millioen uitgegeten voor den bouw van
476 nieuwe scholen en 234 onderwijzers-
woningen.
Ons dankt, dat deze cjjfers de vrienden
van het onderwjjs moeten stemmen tot
gerustheid, ook wat betreft de bedoelin
gen der Chri8teljjken in Nederland.
Boozer dan de Christeljjken in België
zallen zjj ongetwgfeld Dier, zgn.
Ea waar het onomstooteijjk vaststaat
dat de laatsten gedurende de rnim twin
tig jaren van hun bewind niet alleen
de materiëele welvaart van hun land tot
een te voren ongekend peil hebben op
gevoerd, maar ook voor de intellectueels
onfwikkeliug van alle klassen der be
volking op krachtdadige wjjze hebben
zorg gedragen, daar late men zich met,
het praatje, dat de Katholieken hier te
landen de beschaving zullen terugdrin
gen en het grootste gedeelte van de
kindere des volks aan onwetendheid
zullen prijs geven, niet langer vrees aan
jagen.
In het Staatsblad is afgekondigd de
Wet op het zingen of spreken van on
tuchtige woorden of liederen.
Het zingen van oneerbare liedeieo, het
voeren van ontachtige tasl, het lezen van
zedenkwetsende stakken op openbare bij
eenkomsten wordt gestraft overeenkom
stig art. 383 van het strafwetboek.
Dubbel zwaar worden de gestelde straf
fen, wanneer de overtreding geschiedt in
ik vrees maar ai te zeer, dat de Russen haar
mjjn vlucht zullen doen ontgelden. 4
Maar waarom zou mjjnheer zich nu
onnoodige zorgen maken De genadige vrouw
gravin is te Warschau en op vrjje voeten.
Ja, mijne lieve moeder is te Warschau,
en zooals men het noemt, op vrjje voeten,
maar in werkelijkheid een gevangene. Zjj mag
reeds sinds jaren Warschau niet verlaten,
om fat zjj politiek verdacht is. Geen brief
ontvangt zjj, die niet eerst in het zwarte
kabinet van de post is opengebroken en weer
gesloten. Zells hee t ejj geen vrjje beschikking
over baar fortuin, of, Reiser, zjjt gjj dan reeds
beloond geworden voor den dienst dien gjj
mjj bewezen he it
De uitgaven waren niet zoo groot, ant
woordde Peiser ontwjjkena, en ik heb die
gaarne gedaan uit oude vriendschap en ook
uit medeljjden met mijnheer den graaf, die
als simpel soldaat in een strafafdeeling moest
verbljjfhouden
Peiser gaf het gesprek met opzet een andere
wending om niet te moeten zeggen, dat hem
reeds lang, in opdracht der gravin von Wa
lewski, door een Poolschen bankier eene
aanzienljjke som was uilbe'aald voor den be
wezen dienst.
Walewski verviel dan ook door de laatste
woorden in een droef gepeins. Zjjn han len
balden zich tot vuisten en zjjn gelaat vertrok
smarteljjk.
Wordt vervolgd)
lit Ut It
coiiaiiT.
kfragêlaó voor eSTooró- on
ABOWWBMBWTBPBIJB
AGITE MA WON AGIT ATB.