No. 5995
Woensdag 10 Mei 1905.
30ste Jaargang,
Steunt de Kath. Pers
Een gevaarlijke bende.
Buitenland
Per 8 maanden roor Haarlem
Voor de overig» plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteur-Directeur W. KUPPERS.
BUREAU 8t, Jansstraat. Haarlem
f 1,20
1,50
2,90
0,03
Van 1—6 regels50 Cents
Elke regel meer 71 r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale, Publicité, Etranghre
G.L. DA ÜBE Co J OHN., F. J ONES SuccFarie ZlbieFaubourg Montmartre
«Een afgezaagd onderwerp;» loeren wjj
al zeggen, Lezer. Juist, een afgezaagd
onderwerp. Heb uwen naaste hef, bemin
God boven al, vloek nier, lieg en bedrieg
niet, wees niet haatdragend en dergeljj-
ke, allemaal afgezaagde onderwerpen.
Ge hebt dat allen al zoo dikwerf ge
hoord, dat ge h t glad van buiten kent.
Natuurlgk, wie zou de Tien Geboden
niet kennen! Maar wie is e', die het iu
zjja hoofd zal krjjgen, de Tien Geboden
afgezaagd te noemen Is het dan niet
noodzakelijk ze aan allen te leeren, ze
allen dagelijks voor te houden?
«Steunt de Katholieke PersOok dit
gebod dient herhaaldelijk den Katholiek
voor oogen gehouden te worde 3. Het ia
een van de eerste maatschappelijke plich
ten. Wordt die plicht door deKatholie-
keu getrouw onderboudea Door velen
wel, door allen niet. Ea waarom Om
dat niet allen inzien de noodzakelijkheid
van de Katholieke Pers. Wie deze nood
zakelijkheid inziet steunt baar vaczelf.
Er worden nog altjjd menschen ge
vonden (het ras sterft gelukkig langza
merhand uit) die meen'en, dat in een
dagblad, in eene 'courant, over geen God
of godsdienst moet gesproken worden.
De rpla^ts daarvoor ;is volgens hen de
kerk. Maar in de eerste plaats moet de
godsdienst het geheele leven van den Ka
tholiek befaeerschen én doordringeb, en
in de tweede plaats moeten de Katho
lieke bladen die onderwerpen en wat er
mede in verband staat behandelen als te
gengif en verweer tegen zooveel godslas
tering en ongeloof in niet godsdienstige
bladen vervat.
Anderen zeggeo, dat zjj niet-Katholie
ke bladen willen lezen om ook den te
genstander te hooren. Wie dit doet uit
louter nieuwsgierigheid is een waaghals.
Er zljju onder de Katholieken mannen,
die bladen van allerlei- richting lezen, em
de dwaling die zjj bevatten te weerleg
gen. Over. dezulken spreken wjj niet.
Maar wie uit nieuwsgierigheid niet Ka
tholieke bladen leest, hjj handelt als
iemand, die uit nieuwsgierigheid vergif
proeft,, als iemand, die uit nieuwsgierig
heid in een snelstroomende rivier springt
om te weten, wat erin het water te zien
is, al» iemand die zich een ernstige ge
vaarlijke wond toebrengt, om te weten
of zulk een wond ijjnljjk is. Altemaal
waaghalzeijj. En wie uit nieuwsgierigheid
F V1.LLETON
niet-Katholieke bladen leest is ook een
II.)
Vervolg.)
En ik zeg u, dat ik den burgemeester
zeiven moet spreken, es wel onooiddeljjk. Voor
iedere vertragirg maak ik u verantwoorde
lijk.
12e strenge toon scheen den secretaris toch
ontzag iu te bót zemen, want hjj zond eender
politieagenten naar den burgemeester.
Deze verscheen tamejjk geërgerd, dat hjj
op een zoo ongewoon vroeg nur reeds op het
kantoor werd geroepen, en was in het eerst,
toen de gevangene verklaarde, dat hjj hem
geheel alleen en zonder getuigen m est spre
ken, weinig geneigd dezen wensch in te wil
ligen.
Nadat eehter het waardige hoofd der stad
zich had overtuigd, dat de gevangene op do
rekerste wjjze geboeid was, zond hjj de ver
baasde beambten de kamer uit, doch plaatste
zhh voorzichtigheidshalve zoo, dat de tafel
tusschen hem én den gevangene stond.
Na een hllf uur ongeveer opende de bur
gemeester dc dear weer en zagen de binnen
tredende politie beambten den gevangene
ongeboeid in de kamer staan, terwjjl zjj den
burgemeester hoorde zeggen
Hjj waagt niet bet beslaan van zjjn
lichaam, maar het beslaan van zjja ge
loof, zpne deugd, zjjne zie).
Want niet-Katholieke bladen en boe
ken zjju een gevaar! De beslist anti
godsdienstige, de zedelooze, goddelooze
pers is een gevaar voor iedereen. Wie
uit noodzakelijkheid, ter verdedigiog van
geloof of Z9den of der Katholieke partjj
dergtljjke bladen leest, meet wel van God
bjjzondere genaden ontvangen, wil hjj
niet worden medegesleept door het zede
looze en goddelooze geschrjjf van de slech
te pers. Wie dus louter uit nieuwsgie-
righeid zich plichtig maakt aan het lezen
van slechte bladen of boeker, zalneen
moet vellen. Die het gevaar bemint, zal
er in vergaan.
Een evea groot gevaar ligt opgeslo
ten in de Neutrale Pers, een onding.
«Wie niet voor Mjj is, is tegen Mg, en
wie niet met Mg vergadert die verstrooit,
zegt de Goddeljjle Mond. Spieekt dit
woord niet duideljjk genoeg? Neutrale
bladen re^eeren den Godsdienst, ver ba o-
nea hem nit het leven van de maatschap
pij. Zjj kweeken lauwheid, onverschillig
heid. En dat nog slechts in het gunstig
ste geval. Want in den regel bevatten
zjj bedekte hatelijkheden tegen God of
Godsdienst en goede zeden. Wat schan
dalen van advertenties ontmoet men o.a.
niet in de z. g. neutrale pers?
Katholieken^ waagt gjj het leven van
nwe ziel, uwe vrouw, uw kind, uwe dienst
bode, uw. h lisgezin en uwe omgeving aan
de nieuwsgierigheid om te weten wat in
zulke bladen staat? Durft ge deze ver
antwoording aan
Ja, maar ik moet wel groote anti-
Katholieke bladen lezen om de handels
berichten Zoo Bevatten ook de groote
Katholieke bladen die niet? Ot doet
gjj misschien de moeite niet dat na te
gaan Eu zou het moetenlees dan ook
uitsluitend die berichten en doem de rest
ten vare. Het zal bevorderljjk vjjn voor
de rast en dón vrede van nwe ziel.
Weg das met dié Godbespotters, god
loochenaars, gewetenlooze en zedelooze
blaien Een Katholi k moet zich wach
ten een niet Katholiek blad te lezen of
te koopen. Want bet staat geljjk met
vergif te koopen voor de ziel.
En daaromsteunt de Katho ieke
Pers 1 Wie andere dan wjj, Katholieken,
moeien dezen steon verleeuen? Steunen
wjj haar Dief, dan loopt ba.r bestaan
Deze man heeft alles opgehelderd eu kan
vertrekken.
Hothmann nam zjjne pakken op en verliet
het bureel, zeer tot verbazing der verblufte
polit:e-dieusars, die ernstig aan het verstand
van hun burgemeester fcegonnen te twjjfeler.
HOOFDSTUK V.
De Pruisische stad Myslowitz ligt zoo dicht
aan de grenzen van Oostenrjjk en Busland,
dat z'j met de Busssische-Pooleche stad Modr-
zejow door een lange bouten brug verbonden
is, terwjjl onmiddeljjk achter de stad zich weer
de Oostenrijksche grens bevindt.
Op één punt komen bier Prui'seo, Oosten
rjjk en Busland te zamen en op een eilandje
in de rivier de Przemsa, niet veel grooter dan
een groote tafel, staan de grenspalen der drie
rjken.
Dicht in de nabjjbeid van Myslowitz bevin
den zich talrjjke bergwerken, en ofsrhoon ook
de stad in den tjjd, waarin onze geschiedenis
speelt, nog voor het grootste gedeelte uit
houten huizen met stroodaken bestond, had
zjj toch reeds toen een verkeer, waarvoor meni
ge provinciestad zich ook nu nog niet zou be
hoeven te schamen.
Van bestrating was nog niet veel te bemer
ken, hier en daar waren er nog plaatsen die
bjj regenachtig weer groote plassen bjj droog
weer diepe kuilen vormden.
Toch waren de straten reeds breeder, dan
men had kunnen verwachten, en liepen alle
op de rivier uit.
Hier lag gedurende den scheepvaarttijd
gevaar, en de ongeloovige,z.»dtlooze pars
dringt door, ook onder ons.
De Katholieke Pers heeft uwen stenn
noodig, dat staat vast; stenn haar dan.
Eerslens neem een abonnemeut opeen
Katholiek blad. De prjjs is geen belet
sel, Katholieke bladen zjju niet dourder
dan andere. En hebt ge eenmaal een
courant of blad in eigendom, geef het
te lezen aan vrienden tf bekerden.
T re ebt beo over te halen ook een abon
nement te nemen: getioost u daarvoor
etnige moeite. Hoe meer abonnés en
lezers uw blad be ft hoe degeljjk.r bet
wordt van inhoud.
Spreek in den kring van vrienden
over uw blad. Beveel bet aan. Leest ge
in uw blad een of ander bjjzonder nieuws
laat het n vrienden zien. Het wekt bjj
hen den lust op uw blad vooitdurend te
lezen.
Kom ia fabiiek of werkplaats, op de
wandeling of in eene vergadeiing er voor
uit, dat ge een Katholiek blad leest en
weïk
Yraag aan deu nitgever eenige bladen
aan om ze te verspreiden.
Ze worden u gaarne gratis gezonden.
Moet ge een of ander inpakken, gebruik
nw blad. Het komt zoodoende onder de
ocgen van velen.
Haal met potlood een streep door ar
tikelen, die vooral lezenswaardig zijn.
Dan valt er de aandacht op, en de per
soon die het in banden krjjgt, zal het
niat ongelezen ter zjjde leggen,
Als ge op reis zjjt, koop dan een Ka
tholiek blad. En hebt ge het uitgelezen
leg het dan op eene zichtbare plaats in
den spoorwagen, in een hotel of koffi.-
huis, in de wachtkamers der stations
zorg, in dit geval vooral, dat bet blad
zindeljjk gelezen is.
Komt ge ia l»gement, hottl of café
vraag Katholieke bladea. D.ing mat alle
kracht er op aan ze te hebben, en de be
stuurder zal zorg an dat nw blad ter tafel
komt.
Hebt ge berichtin uit uwe omgeving
deel ze spoedig en naar waarheid mee aan
de Redactie van nw blad. Briefport en
dergeljjke worden gaarne vergoed. Laat
u uitt afschrikken door de vrees geen
zui er Nederlandsch Ie scbrgvee. A!s uwe
berichten het opnemen waard zjjn, zal
de Redactie wel zorgen voor een goeden
vorm. Wees niet bevreesd, dat nw naam
genoemd zal worden, indien ge het niet
verlaagt. De Redactie stelt uwe mede
werking zoo hoog op prjjs, dat ze uw
naam desgewenscht aan niemand bekend
zal maken.
Hebt ge opmerk ngen over den inhoud
van uw blad, zegt het ronduitIedere re
dactie streeft naar verbetering van den
inhoud. En weet wè!, dat geen enkele
redactie alwetend is. Zjj kan van uwe
opmerkingen dikwjjls een dankbaar ge
bruik maken. Doet zjj het niet, dan is
zjj daartoe in de onmogeljjkheid, dit mag
das voor a geen reden zjjn om uw abon
nement op te zeggen,
Stean vooral do Katholieke Pers door
advertenties. Werk toch in uwe omge
ving om aan katholieke bladen adverten
ties te bezorgen. Herhaaldeljjk biedt het
leven u gelegenheid dit te doan. De bloei
der Katholieke bladen draagt in hooge
mate bjj tot den bloei van ons Katho
liek leven.
Oorzaak en gevolgen.
Wjj voeren in onze dagen een gewel
digen strjjd tegen de ontkenning van
God en Zjju geboden. Meer dan voorbeen
worden den Christen listige biaderpa-
len in den weg gelegd, en velen die
moeten bandhaven wat recht en billjjk
is, zjjn onverschillig geworden.Zjj scbjj-
nen niet meer ts beseffen wat recht en
plicht ;s, schenden zelfs eerlijkheid en
goede tronw, als hun belangen er mede
gebaat worden.
Aan zoo'n schsndeljjk werk ontleent
Frankrjjk voorheen het Katholieke
land bjj aitnemendheid zjjn verval.
En wat in dit ongelukkige land op god-
dienstig gebied plaats heeft kwam n:et
op den dag van heden noch gisteren.
Daar zjjn de Christeljjke belangen reeds
lang verwaarloosd, daar i9 het volk tot
in het merg der beenderen op godsdien
stig terrrein onverschillig gemaakt, daar
zjjn de ware verdedigers van dtn gods-
dierst veracht en miskend ea de wrange
vrachten van dat verfoeielgk werk, dat
verwaarloozen der hoogste belangen, is
tot rjjpheid gekomen.
Voor hsm die de geschiedenis der
tige landschap bedorven wordt. Zjj be
schuldigen het meerendeel der afgevaar
digden die voor het Wetsontwerp ge
stemd hebben, hnn stem ten voordeele
der fabrikanten te hebben verkocht.
OoBtenrijk-Hongarijë.
Te Weenen hebben de socialisten schan
delik huisgehouden. Ia de wjjk Stand-
lau, werd een vergadering van bestaren
der Vereenigde Christenen om te beraad
slagen over de verkiezingen, door een
daizendtal socialisten bestormd; zjj dron
gen de zaal binnen en vernielden wat
onder hnn bereik viel. De politie-agen
ten en gendarmen die de orde moesten
handhaven werden overrompeld en mis
handeld. Later werd door aangerukte
hulp door gendarmen de straat voor net
gebouw schoongeveegd; dit gelukte ech
ter na herhaalde charges. Tal van per
sonen werden ernstig gewond.
Duitaohland.
Een overeenkomst is getroffen tusschen
het Saksische hof en gravin M 0 n t i g-
n 0 s 0, de cx-prinses Louise.
De jongste dochter M onica zal nog
eenigen tjjd bjj de moeder gelaten wor
den, die het recht zal hebben van tjjd
tot tjjd naar haar kinderen te zien en een
jaargeld ontvangen vanl8.ÖOO gulden on
geveer. De gravin zal afstand doen van
hare rechten als Saksische onderdane,
wat zeggen wil, dat de autoriteiten het
recht hebben haar te verbieden het Sak
sische grondgebkd te betreden.
Keizer W i 1 h e I m zal den f25an
Mei ter gelegenheid van deu verjaardag
van den koning van Saksen ts Dresden
zjjn en deelnemen aan de koniogsparade.
De Oorlog in het Oosten.
Donkere wolken verschgnen aan den
hemel over den toestand in het Ojsten.
Telegrammen uit Tokio doen vreezen,
dat de verontwaardiging dia iu Tokio
heerscht in daden zal omgezet worden.
De miuachting over Frankrjjks houding
in zake de neutraliteitsverplichtingen
Voor hsm die de geschiedenis der it 8teeda t
Fransche journalistiek kan nagaan, is het g Een artikel in'de <Time8>
maar al te duideljjk waar het kwaad
schuil!;, waardoor Frankrjjk in een poel
van goddeloosheid gedompeld ligt.
Wat in Frankrjjk heeft plaats gehad
zal ongetwjjteld zich naar elders over
plaatsen en welig tieren.
De voorfeekenen ontwaren wjj rondom
ons. Het nage lacht zal daarvan de wran
ge vruchten plukken.
steeds een aanzienljjke vloot van groote vracht- j
schepen voor anker, welke van de Przemsa
uit Daar deWeicbael stevenden en deze breede
rivier tot aan hare monding bevaarden.
Een buitengewone uitbreiding onderging
het verkeer gedur.nde de zesmaal per jaar
plaats hebbende jaarmarkt, waarmee telkens
gedurende twee dagen een beweging en een
gedrang verbonden was, waardoor iider, die
er zich plotseling in verplaatst zag, als het
ware verdoofd werd.
Slechts zelden verneemt men Duitecbebjjna
zonder uitzondering Pooleche klanken, maar
in welk aantal cialecten wordt deze taal ge
sproken
Uit de Pruisische omgeving der stad zjjn
bergwerkers, metselaar» en timmerlieden met
vrouwen tn kinderen verschenen, doch ook de
boeren en boerinnen ontbreken niet, welke op
hunne mtt stroo gevulde mac den wagens en de
kleine, magere paarden naar de stad gekomen
zjjn en de wagens alle bjj elkander hebben
geplaatst, zoodat deze den ie druk van een
Zigeuner of Tartenkamp geven.
Op en onder de wagens springen de kinde-
ren rond, welke dien dag hun bes'e kleeren
j dragen, die zich bjj de jongens tot hemd, broek
en jas, bjj de meisjes tot hemd, jak en een
dikken doek over het hoofd geslagen, onder
de armen doorgehaald en op den rug samen
gebonden, bepaalden.
Ook vele vrouwen, onder welker hoog op
gehaalde kleederen de manslaarzen duideljjk
zichtbaar zjjn, loopen tusscben de wagens
rond, «chreeuwen en lachen elkander toe en
Amerika.
In den senaat van AlbaDy is besloten
om de watervallen van de Niagara te
gebiniken voor de teweegbracht der fa
brieken. De New-Yorkeche bladen keu
zen dit besluit af, omdat na het prach-
geven in opgewondenheid de jeugd weinig
toe.
De jaarmarkt zelf is niet tot een bepaalde
plaats beperkt het schijnt, alsof de geheele
-j zegt, dat
indien er n:et spoedig een oplossing der
moeielijkheid gevonden wordt, de toe
stand zeer haoheljjk worden zal. Frank-
j rgk moet in aanmerking nemen, dat En
geland geen keaB heeft, maar, iadien de
feiten, door Japan aangevoerd, jujst zjjn
en Japan dit vraagt, zjja plichten als
bondgenoot moet nakomen.
De Keizer van Japan beeft den Ame-
likaaasohen Gezant te Tokio medege
deeld, dat hjj een geschenk van 10,000
Yen zal geren aan de legerafdeeling van
den Christeljjken Jongelingsbond. Die-
vereeniging heeft, toen de oorlog uit
brak, afdeelingen gevormd op at de
voornaamste uitgangspunten der krjjgs-
operat.è'n in Maatchourge, welke met
d e legers te velde medegicgen en zorg
ding met twee dienaren der stadspolitie vol
doende, om deze duizenden menschen in orde
te houden.
Gedronken werd er ongelooteljjk, in de
stad zich tot een reueachtigen winkel vervormd herbergen, in de winkels, op de straten, aan
heeft en alle benoodigdheden,die landbouwer j de kramen, waar de lekkernjjen der volks
of 1 ergwerker voor hun gezin of hunne huis- menigte in bet zuur gelegde augurken en
houding noodig hebben, zjjn iu lange rjjen gebral en worsten, die een afschuweljjkea geur
opgestapeld. van zich geven, vrtkocht werden, gedronken
Met haastige stappen ging Kopenhagen door werd op het kerkplein, waar zich honderden
het gedrang der koopers, die zich overal rond mensehen verzamelden, om zich tot troepen
de kramen en winkels verdrongen, wan» daar te rereenigen, wanneer zjj zich met hunDe
de jaarmarkt steeds onmiddellyk na een be- iukoopen weer in de gelegen dorpen of la-
taaldag visl, waren de kooplustigen genoeg-brieksplaatsen naar huis begaven, gedronken
zaam van geld voorzien, zoodat reeds in de werd overal.
vroege morgenuren de handel in vollen gang Kopenhagen had overal bekenden door een
wal- j hoofdknik, een tecroep of een handwenk ge-
In het donkere gewoel om zich heen, vielen groet, maar zich nergens opgehouden hjj he
als bjjzondere typen vooral in het oeg in de reikte dan ook spoedig de rivier en begaf
plaats de roolsche Joden in hunne lange kat- zich over een loopplank aan boord van een
tans met de lange lokken door zjj den mutsen der hier gemeerde vrachtschepes.
gedektvoorts de Oostenrjjksche boeren in Zijt ge alleen, Balmach had hjj reeds
hunne 'enge, witte ruwe jassen en zwarte van den oever den zich op het dek bevinden-
«pitse hseden, dat de Russisohe grenssoldaten, den schipper.
zonder wapens, met welke zjj de grenzen niet Kom gerust hier I antwoordde de toe-
overschrjjden mogen, in versleten grjjze man- gesprokene, mijn knechts zjjn naar de maikt.
tel», gescheuide laarten en donker blauwe Hjj stond thans op van het dek der kajuit
kepis, en eindeljjk eveneens oogewapende maar waarop hjj zjjn pjjp zat te rooken en kwam
smaakvol gekleede manschappen van de Oos- den bezoeker te gemoet.
tenrjjksche douanen-wacht. 1
Alleen de Fraisische uniform werd in dit
bonte gedrang gemist, daar toen tan de gren
zen geen andere bezetting lag dan twee gen
darmen.
En toch was deze politiemacht in verbin-
Balmach had een gelaat, dat niet voor hem
kon innemen.
{Wordt vervolgd)
Wim HURILHSIHEI III RUT.
kfragBlaó voor ciïooró- en SLuió-éLollanó.
ABOMMBMBMTSPBIJB,
e
AOITE MA MOM AGITATE.
PBIJS DUB ADVSBTBMTIJHM.
pataaua vvpvanv aawv eou^ut, ttiqvi UC gCUCClü vji uu.lV7ua.wxa «viu Cl UU^ClOOICi^) K, lü £16
wxvwiaw* v» gwuuwii
