No. 6005
Maandag 22 Mei 4905.
30ste Jaargang,
Ïï)ag6laó voor tSfëooró-en SCuiè-étollanó.
Sociale Actie.
Een gevaarlijke bende.
Buitenland
BUBEAU 8t, damstraat Haarlem.
Duitfchland.
Frankrijk.
Onlusten in Rusland.
De Oorlog in het Oosten.
ABONWEMBNTSPKXJS
Per 3 maanden root Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijktbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacten r-D irecteur W. KÜPPERS.
I 1,20
1,50
2,90
0,08
PRUS BiiB ADVERTENTIE».
Van 16 regels 50 Cent*
Elke regel meer 7
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieh Con taut
'Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publicité, Etrangèr?
V&VVT& WON AGITATE. G.L. DA DBR 4 Co JOHN., F.JOJVES Succ. Parte Slbis Faubourg id ontwar ire
V.
De Socialistische leiders, zooals B e b e 1,
willen de arbeiders wjjs maken, dat de
Christenen, de Katholieken vooral, niets
doen willen vorr de hervorming van Staat
en maatschappij.
De Katholiekenpn hierdoor verstaan
zij de Kerk troosteD de arbeiders, de
onderdrukteD, met bet leven hiernamaals
met het: cLjjdt hier geduldig, alles is
hier beneden ven korteu duur, en dan
wacht u een ecuwig leven van heerlijk
heid en geluk.»
"Wel verdient het bewondering, dat
de socialisten, die zich zoo gaarne op
de geschiedenis beroepen, voor deze be
wering de geschiedenis niet aanhalen.
Zeker, de Katholieke Kerk leeit den
werkman, dat er na dit leven een beter
leven volgen zal, doch geenszins wil zij,
dat daarom de werkman hier vervolging
en onderdrukking lijdt, want ook de rjj-
ken leert zjj, dat aalmoezen geven voor
hen eene noodzakelijkheid is, en die macht
hebben juist zjj in de wetten van liefde
en rechtvaardigheid.
En niet alleen leert zij dit in woorden,
maar ook door haar voorbeeld en daad.
Evenals haar Stichter is zjj altjjd rond
gegaan, leerecde en weldoende.
Daarom Bloegen de socialisten de
geschiedenis op dan zouden zjj vin
den op iedere bladzijde, dat juist de Kerk
de hervormster geweest is van de groot-
Bte maatschappelijke misstanden.
Iets anders ligt dan ook aan het so
cialisme ten grondslag dan gebrek aan
kennis van de geschiedenis.
Het is de haat, dien eenmaal Saten
zwoer aan God, toen hjj door God uit
den hemel verbannen werd, de haat lus-
scheu waarheid en leugen.
Waarom toch verwjjten de socialisten
de Kerk, dat zjj niets doen wil en niets
voor hen jdoen kan
Omdat het socialisme is eene nieuwe
ketteijj, gevaarljjker misschien dan die
welke ooit bestaan hebben, omdat zjj zoo
voorzichtig, achterdochtig en slnw te weik
gaatomdat zjj de grondbeginselen aan
tast van godsdienst en Staat, doch op
eene wjjze, die haast niet te merken is.
Het socialisme is eene kettefjj, en deze
zal, geljjk zoovele andereD, door de Kerk
oveiwonreo worden.
De Kerk heeft voor zwaarderen strjjd
gestaan dan deze.
SomB scheen zjj aan haar einde te zjjn
FEUILLETON
gekomen, doch zjj stond weder op met
jeugdige schoonheid en vernieuwde kracht.
Geen wonder, dat Macauly genood
zaakt waste schrjjven:
Als wjj nadenken over de schrikkelij
ke aanvallen, welke de Kerk verduurd
heeft, kunnen wjj moeilijk fcegrjjp-n «op
wat wjjze zij zal omkomen.»
Nooit zal zjj omkomen Een God heeft
het ons verzekerd, en Zjjne woorden zjjn
woorden van eeuwige waarheid.
Zij kan niet vergaan, want gebouwd
is zjj op een 'steenrots waartegen de
poorten der hel Diets znllen vermogen.
Het socialisme is uitgfgran van de
vrjjziunige theorieen.
Het is geljjk het liberalisme
eene paitjj zonder God, en als zoodanig
er op uit om door eene godsdienstlooze
school zich van de toekomst te verzeke
ren.
Door eene jeugd, zonder godsdienst
opgevoed, wil het in de toekom t heer-
schen.
Reeds heeft de godsdienstlooze school
den godsdienstzin verslapt en eene ma
terialistische levensbeschouwing onder de
menschen gebracht.
Zncht naar genot, dorst naar geld,
begeerte naar groot doen, bebben den
eenvoud van wandel op vele plaatsen
uitgiroeid, en in menig gezin, waar wel
eer tevredenheid en rust heerschteo, den
duivel van ontevredenheid binnengeleid.
De godsdienstlooze school het ft door
den godsdienstzin uit te roeien den eer
bied voor het gezag op deerlgke wjjze
verzwakt, en de droevige resultaten van
deze ondermijning des gezagp, zien
we ze tiet in den geest van opstand ge
stadig en op alle plaatsen vóór onze
oogen?
Een kind, dat ongodsdienstig wordt
moethet kan niet anderszjjmn ouders
en leermeesters oneerbiedig worden, en
naderhand,rot jongeling opgegroeid, zich
tot de partjj van teugelloosheid, het so
cialisme, getrokken voelen.
Men begrijpt nu den strjjd, den ver
woeden strjjd, van de Katholieke Kerk
tegen de godsdienstlooze school, wear
het zaad van ontevredenheid, verz t en
oproer wordt uitgestrooid.
82.)
Vervolg.)
Na eenige stappen werd Walewski aange
maand voorzichtig te zijn, daar men bergaf
ging en inderdaad bemerkte hij, dat men de
diepte inging.
Eindelek stoi d men na het overkomen def
laatste zwarigheden voor een donker iets, dat
er als eene kleine woning uitzag.
Een der geleiders van Walewski opende
eene kleine huisdeur, daarna verteheidene an-
«'ere deuren en ten laatste stond Walewski
alleen in een ruimte die bewoonbaar Was in-
gerioht, maar in wier witgekalkte muren zich,
opmerkeljjk genoeg, geene enkele vensterope
ning bevond.
In den hoek stond een ijzeren bed en dekens
voorts bevonden zich in deze ruimte nog een
groote talel met twee stoelen, terwjjl het ge
heel door een op de tafel staande kaars ver
licht werd.
Verder bevond zich nog op deze tafel een
maaltjjd, bestaande uit koud vleesch en een
fle8ch HongaarBchen wijn.
Walewski was door den vermoeienden
marsch, door de duisternis en den moeilijken
weg totaal uitgeput, en viel op een der hou-
LuideDS een draadbericht uit Berljjn
is de justitie achter een complot geko-
ten stoelen neer, in zekere opwinding en vol
gespannen verwachting over de dingen die
thans komen zoudeo.
Er werd aan de deur geklopt en een zijner
geleiders kwam binnen.
Mag ik mjjnheer verzoeken van het
eten en Tan den wijn gebruik te makeD, want
hjj zal zich zeker gaarne wat veraterken.
Straks komt er iemand, die mijnheer wenscht
te spreken
Met deze woorden verwijderde zich de bode
weer en Walewski, die werkelijk behoefte
aan voedsel gevoelde, maakte van de gereed
gezette spijzen en drank gebruik. Vooral de
wijn wekte hem op en schonk hem nieuwe
krachten.
Na verloop van eenigen tijd werd er aan de
deur geklopt en trad er iemand tinnen, die
Walewski volkomen onbekend was.
Het was Kopenhagen
ik heb de eer mijnheer te verwelkomen,
zeide hg in het Poolsch hjj is mjj als een
Poohch patriot aanbevolen.
Dat ben ik 1 antwoordde Walewski, en
ik verheug mjj met u kennis te maken, daar
men mjj heelt gezegd, dat ik een geljjk ge
zinde zou aantreffen
Laat ons gaan zitten I zeide Kopenhagen
thans, en onmiddellijk tot de bcofdzaak van
onze bespreking komen. Het geldt hier na
melijk een zaak, een geheim, zoo gij wilt,
waaraan het verraden niet alleen mij, maar
ook een groot aantal onzer deelgenooten on-
middeljjk in het verder! zou storten en op
het schavot brengen. Ik vorder dan ook geen
men van Russische jonge lieden, die in
Dnitschland op stadie zjjn.
Zij houden geheime vergaderingen en
blazen het vaar van opiorr tegen het
Rassische Keizershuis aan.
In Brunswjjfc is op bevel van de over
heid een Russisch stud nt, genaamd N a-
gel, ovtr de grenzen gezet. Hg had op
roerige liederen in het openbaar gezon
gen.
Het buitengewone gezantschap, vcor
eenige dagen te FtZ aangekomen, wrrd
Dinsdag aldaar door den sultan van Ma-
rocco ontvangen.
Graat von Tatteubach dankte
den sultan voor het luisterlijke onthaal
dat keizer Wilhelm te Tanger is te
benrt gevallen, en drukte den wensch
uit, dat de betrekkingen tusschen Dnitfch-
land en Marocco steeds vriendschap) e-
ljjker worden. De graat overhandigde
aan den saltan het grootkruis van de
orde van den Rooden Adelaar met een
eigenhandigen brief van den keizer.
Bjj besloot met den wensch dat de
saltan nog lang zjjn onafhankelijk ge
zag moge handhaven.
De sultan antwoordde in zeer vrien
delijke bewoordingen en dankte hartelgk
den Duitschen gezant voor de hem be
wezen eer.
Spanje.
Men breugt de aangaande buitenlaod-
sche reis van Koning Alfonso in ver
band met reeds vroeger besprokene hu
welijksplannen.
De Koning heeft ter gelegenheid van
zijn negentienden verjaardag, aan 17 per
sonen, die ^ls anarchisten gevangen za
ten, kwijtschelding verleend.
Te Barcelona beeft een dynamiet
bom ontsteltenis en schrik onder de be
volking veroorzaakt.De politie vond hem
op de stoep van een buis en nam vier
personen in hechtenis, die er verdacht
uitzagen.
Donderdag is te Madrid de Konink
lijke Aëro-club op feesteljjbe wjjze inge-
wjjd. Er werden drie ballons opgelaten.
De rede van Keizer Wilhelm te
Metz is door de Fransche pers beschouwd
als eene geheime poging des Keizers,
om FraDkijjk het protectoraat over de
Christenen in het Oosten te ontfutselen.
Eene historie alzoo, geheel in den
geest van 't Marocco-geschil, eene ge
schiedenis van jaloezie.
Gelukkig maakt de «Echo de Paris»
aan deze ongemotiveerde beschuldiging
eeD einde.
Een der redacteuren van dat blad beeft
den Kamsrafgevaardigde D e n y s C o-
c h i d, pas uit Rorre teruggekeerd, over
deze zaak gtïnterwiewd, en deze ver
klaarde met beslistheid, dat hg Frank-
rijks protectoraat over de miss'ën in
het Ojsten in geen enkel opz'cht ba-
d eigd achtte.
De Oost8m jjksche pers verheugt
rich over de steeds betere verstandhou
ding tusschen Frankrijk en Duitschlacd
en juicht het besluit van den Franschen
ministerraad toe, om ter gelegenheid van
het hrweljjk van den Dnilschen Kroon
prins een buitengewoon gezantschap af
te vaardigen.
Er is weer ernstig sprake van het
ontslag van den heer D e 1 c a s s mi
nister van baitenlandsche zaken. Rou-
vier, de eerste minister, zou vast beslo
ten zjjn zich van hem te ontdoen, na het
aansta inde bezoek van den joDgen ko
ning van SpaDje te Pavjjs. De heer C o fi
st a n s, gezant te Constantinopel, zou
De le as Bé vervangen.
De Kamer is nu volop bezig, met de
vraag te bespreken, wat er zal gedaan
worden mat de kerkelijke goederen.
De bespreking is zeer ingewikkeld.
Allerhande voorstellen worden gedaan
en meest alle het eene na het andere
verwoipen.
Tot nu toe is er nog gee re d^fiaitieve
beslissing genoan n.
Een groote menigte werklieden te
Warschau hebben een manifest onder
teekend, waarin zij verklaren door de so
cialistische opruiers zich te hebben laten
bedriegeD, die hun in Januari en nu
vetr in Mei wjjs gemaakt, bebbeD, dat
de revolutie in geheel Rusland zou uit
breken.
De werklieden verklaren zich te heb
ben laten meesleepen in werkstakingen
die groot nadeel opleverden, en menschen-
levens gekost hebben. Zjj verzoeken hun
medearbeiders naar de socialistische op
ruiers niet meer te luisteren, den arbeid
met kraebt door te zetten, om met ge
oorloofde middelen en niet door revolntion-
t air geweld lotsverbetering te krjjgen.
De moordenaar van den grootvorst
Sergius heeft Woecsdag te Moscou
de doodstraf ondergaan.
j De Israëlieten te Warschau zijn bezig
handteekeningen te verztmelen op een
adres aan de regeering, wau in zjj ver-
klaren, dat zjj volstrekt niet medegaan
nut de opruiers en terroristenen dat zjj
niet verantwoordelgk gesteld kannen
worden voor de door dezen begane mis-
drgven. Hun eenige wensch is in vrede
j als gcede burgers hun werk te bljjven
i verrichten.
i Volgens een bericht in de «Timts»
j ontstond ia de Jodenwjjk te Warschau
j weder een oproertje, waarbjj het gepea-
pel drie politieagenlea aanviel en mis-
handelde. Twee agenten wisten te ont-
snappen, de derde trok zjjn revolver en
J schoot op de menigtefcjj doodde één
prrsoon en wondde een andere.
i
Een vreemd geval
i Terwijl alle verwachtingen op het
voo-spelde eiudgevecht ter zee gericht
wartD, kómt de tjjdiüg als uit de lucht
eed van n, want deze konjJ mjj voer, minder
zekerheid te geven, dan de overtuiging der
straf die al onze bondgenooten wacht.
Min behoeft mg waarlijk niet te wan
trouwen, antwoordde Walewskiik weet wat
het zegt, de geheimen van anderen te bewa
ren.
Daarvan ben ik overtuigd, antwoordde
Kopenhagen beleefd; ik heb deze opmerking j
dan ook alleen gemaakt, omdat zg bepaa'd
nordz&kelijk is. Slechts éena vriag: Wil mijn
heer dePoolsche revolutie, wier hoofddoel de
bestrjjding van Rusland is, dienen Ia hjj
bereid zich te cnlerwerpen aan de bepalingen I
en beslui en zijner deelgenoeten
Waar het mjjn vaderland en de bestrjj- 1
dingonzer onderdrukkersgeldt, ben ik totallea
bereid. Ik wil mijn leven, mgne gezondheid,
mijne geheele kraebt tot inzet stellen, als het
mjjn vaderland tot nut kan zjjn. Voor gfeu
gevaar, voo geen moeite zal ik terugdeinzen.
Nu, zoo groote ottVs worden niet van
u gevergd, antwoordde Kopenhagen lachend,
juist het tegenovergeste'de, tie zaak is zelfs
een zeer aangename en dankbare, daarbij voor
u zeiven van groot voordeel. Gij bebt niets
te doen, dan door ODze bemiddeling, onder
ons toericht op reis te gaan, u naar Parijs,
Londen, Prussel, Rome en verschillende bad
plaatsen te begeven, om daar het geld uit te
geven, dat gij van ons ontvangt. Dat is de
geheele zaak.
Walewski zag den spreker aan, hij meende
met recht hem niet verstaan te hebben.
Kopenhagen lachte en zeide
Niet waar, mijnheer ziet ze f wel in dut
de zaak eene zeer eenvoud ge is 1
Inderdaad, antwoordde Walewski, zeer een
voudig, maar ik begrijp niet goed, wat is
dan eigenlijk mijn werk, een arbeid, dien men
zoo schitterend betalen zou, dat ik niets te
doen heb dan 't leven van een rjjk man te
lijden.
Uw werk bestaat alleon in geld uit te
geven, dat wjj u zelve zullen toezenden f
Maar dan begrjjp ik niet, welk voordeel
ik daarmee kan doen voor hen, die mij het
geld toezend eo 1
O, dezen genieten reeds onmi Idelljjk voor-
deelen. Wjj geven u het geld niet voor n:ets;
gjj moet bet van ons koopen.
Koopen, geld koopen?
Ja, mjjnheer krjjgt van ons een kapitaal,
om zich op een goeden voet ia te r chten en
das geven wij hem verder Russisch geld,
banknoten van vijf-en-twintig roebels, voor de
helft van de werkelijke wasrde.
En deze bankbiljetten
Zjjn natuuiljjk valscb, maar van de
echte in geen enkel opzicht te onderscheiden 1
Eene angstige stilte heerschte iu het ver
trek, waarin de beide mannen zaten,
Walewski was als v rdoofd. Een bliksem
straal, die voor hem in den grond was inge
slagen, had geen sterker uitwerkirg op hem
kunnen hebben dan deze bekentenis, dan dat
wat men tha s van hem verlangde. Hjj moert
dus valsche bankbiljetten uitgeven! Agenten
medeplichtige van een valsche mu tersbende
moest hjj worden
ge .alien, dat Rozjestwenski ziek
is en zich genoodzaakt ziet af te
treden.
Reeds wordt admiraal B i r i 1 e w als
zjjn opvolger genoemd.
Rozjestwenski ziek Daar zg n
bladen, die over deze ziekte de schouders
ophalen. Zg kennen dat spelletje, bewe
ren zg. De Admiraal is bang, doodsbe
nauwd voor eene verpletterende neder
laag ea acht het veiliger zjjne eer en
zgn bloed niet op te offeren.
Wat hiervan zg, de ziek'.e van R oz-
jestwenski brengt een nieuwen stil
stand van zaken in het Verre Oosten.
Er valt dns weinig of niets te mel-
deD, en daarom benntlen wjj ons de
gelegenheid om eenige aardige staaltjes
uit bet militaire leveu in Rusland aan
oi ze lezers te verhaleD.
Wij ontleenen ze aan het Weener blad
«Die Zeit»
Als twee Russische kapiteins der Rus-
siche cavalerie elkand.r voor het eerst
oritmoelen, is de eerste vraag, die hun
op de lippen komt, wat ieder «verdient»
op zgn escadron.
Wat de bezuinigingen betreft, welke
zekere legerhoofden zich soms in bet
hoofd zetten voor den Staat te bewerk
stelligen, deze zjjn even zonderling als op-
mtrkeljjk.
Twee regimenten van hetzelfde wapen
moeten elkander vervaDgen; dat van St.
Petersburg moet naar Moscon, dat van
Moscou naar St. Peteraburg vertrekken.
Maar beide willen liever bljjven iu het
garnizoen, waar ze zich thuis zgn gaan
gevoelen.
Wat doen na de commandanten om,
den schijn reddende, de order te ontdui
ken
De kaoopen van alle kleedingstakken
van het 14e worden van S;. Petersburg
gezonden naer Moscou in keffers, welke
in rail de knoopen van het Moskousche
regiment naar St. Petersburg overbren
gen. De ordonnantie wordt zoodoende
schjjnbaar uitgevoerd, en te geljjker tijd
bespaart de Staat eeu mooie duit voor
transportkosten per spoor en aan reis-
soldjj, maar de Schatkist ziet er geen
kopeck van
De officier, d:e niet wil bedriegen bjj
het spel, niet wil stelen noch verraden,
moet, zoo hg geen persoonljjk vermogen
bezit, zich vastbesloten buiten dsn maal
stroom vaiV dwaasheid honden, welke de
«npper-ten-thousand», in werkeljjkheid
veel talrgker, het geheele jaar door van
feest tot feest sleept.
De onder-luitenant of Initenant heeft
nu alle maanden, zonder aan meer te
denken dan san een zeer bescheiden on
derhoud, een prgs deficit van 12 a 25
roebels, dat tot eiken prgs iedere maand
mout worden aangevuld, en het maande-
1 jjksch tractement van den onder-luite
nant bedraagt 39ll2, dat van den luite
nant 41 roebels (een roebel is ongeveer
f2Nederlandsch). Bovendien kiijgen
ze als vergoeding voor verbljjf de eerste
Voor een oogenblik had hjj het gevoel als
of hjj dien meoseb, die heiu bet voorstel had
gedaan, moest verpletteren I Toert hjj opzag,
on moette zjjn blik de oogen van Kopenha
gen, die vast en onderzoekend op hem ge icht
waren.
Walewski kon van verrassing geen woord
uitbrengen, toch beangstigde hem de vreese-
lijke stilte, die hem omgaf.
Eindelijk verbrak Kopenhagea dit zwjjgen,
terwjjl hij, tot Wa'ewski gewend, nog voort
ging-
i Te uitgifte dezer bankbiljetten biedt een
drieërlei voordeel aan. Ttn eerste verzekert
zjj mjjnheer een behoorlijk inkomen, wat van
geen geringe beteekenis is, daar hjj thans vau
zicbzelven geen middelen bezit. In tweede
plaats wordt aan Rusland daardoor groot nadeel
toegebracht want zjjn financiën worden ge
ruïneerd en ten slotte het vertrouwen in de
Rassische banknoten zoo geschokt, dat zelfs
een Staatsbankr et niet uitbljjven kan. Ten
darde echter komt deze onderneming ons
Toolsch vaderland ten goede, daar het door
u betaalde geld voor revolutiedoeleinden wordt
besteed.
Bij deze laatite woorden plooide zich om
de ncond hoeken van Kopenhagen een s, ot-.end
lachje, dat eihter door Walewski niet werd
opgemerkt, daar bjj zjjn blikken nog a'tijd
op den grot d gericht hield.
Wordt vervolgd)
