No. 6010
Zaterdag 27 Mei 1905
30ste Jaargang.
Qagêlaó voor <3tooró- en SCuió-étollanó.
De voorbereiding.
Een gevaarlijke bende.
Buitenland
Per 8 maanden tooi Haarlem
Voor de overige plaatoen in Nederland franoo per post 1,50
7oor het bnitenland 2,90
Afzonderlijke nnmmen
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dactenr-Direetenr W. KÜPPERS.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
Van 1—6 regels50 Cent»
Elke regel meer 71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieh Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublieitéEtrangèrt
Q.L. DAÜBE 4r Co JOHN., t. JONES SuecParis SlbisFaubourg Montmartre
I.
Het ia een oad spreekwoord dat zegt:
«de laatste loodjes wegen het zwaarste.»
Dit schijnt bg het Cbristelgk Ministere
ook wel van toepassing te zjjn. Ten min
ste in de laatste dagen heeft men nog
in veiligheid gebracht, wat men kon de
ETooger-Onderwjjswet, de onderwjjsnovelle
en Wat verder bg mogelijkheid nog on
der'dak te brengen was. Maar wat een
lange ljjat van voorbereide en ingediende
Wets-ont werpen is er onafgedaan geble
ven. Wat een kostbare voorraad van
werk ligt er nog voor de volgende vier
jarige periode. En hoe maakt dit het
verwgt te schande, dat het Ministerie
niet genoeg werkte. Neen, de Kamer
werkte te langzaam. Alles moest gekanwd
eu herkauwd worden, alles moest te
gengehouden worden, zoolang men maar
kon en de atscheiduenenie Voorzit
ter had wel geljjk, toen hg er zich over
beklaagde, dat het hem bg al zjjne in
spanning niet gelakt was de Kamer tot
wat meer spoed aan te zetten.
Alleen om al dat ongedane af te ma
ken, zonde het noodzakelijk zjjn, dit mi
nisterie nog minstens vier jaren aan hit
werk te laten, want wat zonde een mi
nisterie nit de linkerzijde er mee begin
nen? Wjj betwijfelen ten zeerste, of het
zich, evenals het minitterie Knyper
deed, moedig aan hit werk zonde zettm
om af te maken, wat vjjn voorganger
hem had achtergelaten, zooala bjjv. de
Legerwet en de Drankwet, etc.
«De laatste loodjes wegen het zwaarst»
Dat schjjnt ook de oppoiitie, noch in het
Parlement, noch in de Pers, te vergeten,
want feller dan ooit was de aanval op
den Premier zoowel in de Eerste als
in de Tweeds Kamer en niet minder in
de Copraoten. Men denke slichts aan de
kwestie van Buirenlandsche Zaken.
ïntasschen, wat de oppositie ook moge
doen, boe sg zich ook moge inspannen
om het vertrouwen in het ministerie en
in Dr. Kuy per te schokken, het zal
haar niet gelukken bg de rechterzijde, dit
veitronwen a»n bet wankelen te brengen.
Ook bg de verbondene Christelijke par
tgen zullen de laatste loodjes het zwaar
ste wegen, en de in veilige haven ge
brachte herziening der Lager Onderwijs
wet zal die regeering zeer ten goeds wor
den aangeschreven en de dank daarvoor
zal zich aan de stembos niten!
«De laats'e loodjes wegen het zwaarst».
Dut dacht men zeker ook bjj de vele
herhaalde pogingen om de verschillende
partgen der linkerzgde onder eene banier
te scharen. Och, had men al die pogin
gen maar ongedaan gelaten I Had men
maar, van het e> rite oogenblik af aan
uiterlijk met de eenig mogelijke, zg het
dan ook eene negatie re leuze, voor deu
dag gekomen, «tegen het ministerie Kuy-
per, tegen hit Christelijke ministe
rie Een positieve, die iets zegde, was
immers toch voor de hopeloos verdeelden
niet te vinden. Nu heett men op allerlei
wjjze getracht het gebroken po'jite lij
men, en hoe meer men er aan futselde
en knutselde, hoe meer stukken er at
braken en hoe duidelijker het uitkwam,
dat vau een gemeenschappelijk program
geen sprake kon zjjn, zelfs van geeue
gemeenschappelijke leuze dan die eene:
«Tegen de Christenen in het Staatsbe
leid.»
En waarom er dan niet dadeljjk voor
uitgekomen Straks bjj de berstemming-n
doet men het immers toch! Al scheldt
men elkander nu de huid vol, al tracht
men elkander hier en daar een heem je
te lichten of een vlieg af te vangen, straks
klinkt het langs de geheele linies: «In
geen geval een Koyperaan Liever een
social st dan de meest bekwame, de meast
sociale aanhanger van dit miaisterie!»
Ea de socialisten zullen roepen «Lie
ver zelfs een conservatief, dan een Staal
man oi Passtoors, al zjjo die nog zoo de
mocratisch gezind
Veimskeljjk ia het anders te zien, hoe
de oppositie-partij *n zich tot de verkie
zingen voorbereiden. Zg scbjjnen wel bg
den ouden M o 11 k e in de leer gegaan
te zjjn tSeparirt, marcherenvereinl
schlagen
Maar die schreef er niet bjj, dat de
verschillende legerafdeelingen elkai der
op den kop moeten slaan. Zoo ziet men
in de aeeBte districten van den kant der
oppositie twee, drie, soms vier candidate,
een end-liberaal, een Unie-liberaal, een
Vrjjz.-democraat, ren socialist op het
ijj-tje staan. En niet zoo heel broeder
lijk naast elkander, om een vrieadschap-
peljjken wedstrjjd te houden en later,
wanneer een hunner de meeste aanhan
gers bljjkt te hebben, welgemoed tot el
kander te zeggen «Zie zo\ hjj is de
sterkste, laten we hem nu alieu met ge
noegen een handj i helpen.» O, neen, zg
schelden en razen t gen elkander en
plukharen malkander zooveel zg maar
27.)
Vervolg.)
Hij zag uit den stand der naald, dat hun
weg tot nu toe naar bet noorden in plaats
van naar het westen gegaan was. Hij meende,
dat het nu niet moeilijk meer kon kon vallen
de herberg later terug tev.vipdfln.
Het gesprek tussehen Kopenhagen en den
waard dunrde buitengewoon lang.
Er was reeds een half uur voorbijgegaan en
nog kwam geen van beiden terug.
Bothmann stond op en trad als toevallig
in de nabjjhaid der deur, achter welke beiden
verdwenen waren. Hjj luisterde met ingehou
den adem en naar voren gebogen haofd, doch
hoorde niets en ging daarom uit verveling
naar buiten bjj den blauwj«s, om met dezen
een gesprek aan te knoopen.
Misschien, aldus dacht hg, zou bij van de-
zen ieta kannen vernemen, als Kopenhagen
er niet bjj was.
De blauwjas begroette hem met vreugde en
verzocht hem een oogenblik het paard vastt»
bonden, opdat bjj even naar binnen kon gaan
om een borrel te drinken.
Bothmann stemde hierin toe en nam in-
tusschen de ligging der vensters nauwkeurig
op.
Toen de blauwjas terugkwam en Bothmann
afloste ging deze in de herberg terughjj
ging echter niet onmiddellijk de gelagkamer
binnen, maar wandelde de gang iu naar de
achterdeur, die toegang tot den tuin ga'.
Hier bleef bjj onw llekeur g staan, daar hjj
aan zijn rechterha: d stemmen hoorde, in eene
waarvan hg dade'jjk die van Kopenhagen her-
kende. Hg legde zjjn oor dicht aan eene deur
spleet en hoorde Kopeuhagen tameljjk opge
wonden zeggen
Ik verzeker u, dat Peiser verdacht ia.
Ik vertrouw hem niet meer. Weest allen voor
zichtig met hem en deelt het ook de anderen
mee, dat zg zich tegenover hem in acht moe
ten nemen.
Denkt gij dan, dat hij ons.zou verra
den F vroeg eeu stem, waarschjjnljjk die van
den waard.
Zeker denk ik dat, antwoordde Kopenha-
gen. Deze schurk is tot alles in staat.
Maar, mengde zich eene der stemmen
I in het gesprek, bjj brengt zich zeiven toch
ook in het OBgeljjk, als hij den verrader zou
spelen.
i Gij vergist u, antwoordde Kopenhagen.
1 Ik geloot ook niet, dat hg ons wilde aange
ven, maar ik vermoed, dat hjj ona bedriegt,
bet komt mij voor, dat hg naar Busland wil
vertrekken, natuurlijk in alle stilte. Gjj weet,
dat hjj a'tjjd groote geldsommen van ons in
l bewaring heeft en al onze zaken behartigt.
kannen, maar toch, zal het straks
klinken«Niet de liefde verbindt ons,
maar de gemeenschappelijke haat» en
nog grgnzend tegen elkander zullen zg
oplrekken, nu naast elkander, met een
wiok nog in het kart, en met looden
schoenen wellicht, maar toch zallen zg
gaan, de mannen van Troelstra,
naast de volgelingea van Karnebeek,
de heeren nit de voornaamste kr'mgen
met de betoogers van 1 Mei, om den
algerneenen vjjaod ta weren en te ver
slaan: «het Christeljjk Ministerie
Mooi en verheffend is die voorberei
ding tot de stembus niet, maar zoo is
zg. Laten wjj eens ia een volgend arti
kel eens zien, hoe zjj bjj de recbtsrzjj e
is.
Socialisten en werklieden
Wie meent, dat de socialisten met al
hun schreenwen en tieren de werkeljjke
belangen der werklieden behartigen ver
gist zien zeer. De socialisten bazui
nen van de vier hoeken der wereld het
nit, dat zjj den werkman zallen ontvoog
den ait de sla>ernjj van het kapitaal eu
dat, in een nog nooit verklaarden toekomst
staat een luilekkerland zal aanbreken.
Maar woorden zjjn geen daden.
De socialisten toonen in plaats van de
belangen der werklieden te behartigen
deze te verwaarloozen. Zg brengea on
der het volk de grootste ellenden, en aan
hun opruiende taal dankea zeer velea
ban ondergang.
Hun mannen van de daad werpen met
bommen en vermoorden, dag in en dag
uit onschuldige slachtoffers.
Wjjzen wjj slechts op Rusland waar
na grootvorst S e rig i n s en een minis
ter die in de lucht vlogeu ook hun
koetsiers, dat lot deeldeD.
Waar de anarchisten een der overhe
den naar de andere wereld helpen zjjn
tal ven anderen, ondergeschikten, er mede
gemoeid.
Zjjn bjj de woelingen te Limoges (Fran-
sche Republiek) de kapitalisten getrof
fen Op de eerste plaats de soldaten,die
gekwetst cf gedood werden onder 't uit
oefenen van hun plicht, door steenen en
revolverschoten van 't oproerige janhhgel.
En dat 9-jarig werkmansaiad, stuiptrek
kend op straat gevonden, was toch geen
kapitalist. Neen, de socialisten behaiti-
gen geen btlsngen van den werkman:
hun leiders zoeken eigen verbeffiag. In
hunne" blii.de woede sparen zg niemand,
rjjk, noch arm, patroon noch werk
man.
Van het oogenblik, dut de werkman de
roode vaan met hen niet wil zwaaien dat
hg zich geea oproerling loont, wordt hg
het voorwerp van hun haat en, aL 'ttr
op aankomt,bet slachtoffer hunner wraak
zucht.
Het wordt hem dus gemakkeljjk gemaakt, ons
voor duizenden te bedriegen.
Thans mengde sich nog eeu vierde stem in
het gesprek en Bothmann bemerkte daardoor,
dat nier in de kamer van den herbergier eene
geheime vergadering van valeche munters plaats
had.
Ik* geloof niet, dat Peiser ooit tot een
dergelijken stap zou overgaan, tenminste niet
zoolang zijn dichter hjj hem is. Hij zou haar
zeker nooit alleen achterlaten en haar met
zich nemen, zou hem moeiljjk gelukken. Ik
weet, dat hjj zjjn dochW hartelijk lief heelt.
Zoo, zoo, zeide Kopenhagen, daar zullea
we dan maar rekening mee houden, maarzjjt
ge zeker van uwe zaak?
Volkomen zeker Ik geloof, dat Peiser
geheel buiten zichzelven zou geraken, indien
zjjn dochter eenig leed irocht overkomen. Ik
woon in zjjn nabjjbeid en ken de verhoudin
gen in zijn gezin zeer nauwkeurig. Ik ben
rast overtuigd, dat Peiaer zjjn dochter innig
bemint.
Bothmann hoorde daarbjj stoeleu verschui-
venenvond bet der halve raadzaam, zich zoo spoe
dig mogeljjk van de deur te verwjjderen.
Onmiddellijk achter hem trad Kopenhagen de
gelagkamer binnen.
Ik hoap, dat u den tjjd niet al te lang.
valt, zeide hjj. Ik heb binnen nog iet9 te doen,
maar wilde intusschen eens zien, hoe gjj het
maakt.
Bothmann vertelde hem, dat hjj zich ver
veelde, en dat hjj buiten bjj den b'auwjas
geweest was. Lachend voegde hjj er bjj, dat
En zulke socialisten noemen zich de
wrekers der ongerechtigheid, de verdedi
gers van het proletariaat, ten koste van
de arme misleiden, die worden geslacht
offerd.
Belgie.
Bet bljjkt met de aanstotelijkheden
ter Luikscha tentoonstelling nog niet uit
te zjjn.
Getuige de volgende maatregel
Mgr. R u 11 e n, de Lniksche Kerkvoogd,
heett aan alle dekens en pa toors gelast,
vanaf den kansel, tot de ouders het ver
zoek te richten, hanne kinderen niet naar
de tentoonstelling mede te nemeD, ten
einde hunne onschuld niet te kwetsan.
Niet, dat de Kerk de kunst veroordeelt.
M. ar zg beoogt te verhinderen, dat on-
ingewjjden en te jeagdige kinderen ia
hunne zedelijkheidsbegrippen en h anne
onschuld gekrenkt worden.
Rusland.
Wg hebben reeds medegedeeld, dat
Kalaieff, de moordenaar van Groot
vorst Sergi as, zga welverdiend Ion,
de doodstraf, heeft ondergaat).
Omtrent zjjn laatste oogenblikken kun
nen we alsnog vermelden
Vóórdat de galg genaderd was, stemde
bg er in toe eenen prie-tar te woord te
staan, «niet, voegde hg erbjj, «omdat
bg prie ter is' maar omdat ik hem als
een ver'rouwbaar persoon beschouw.»
Oamildellgk vóór de terechtstel'iog
betuigde Kalaieff geene stappen tot
verkrijging van gratie gedaan te hebben.
Integendeel, bjj zeije zich te verheugen,
dat hg zgnen landgenooteo eenen onschat-
baren dienst bewezen had en voorspelde,
dat een revolutionnair-socialietische partij
eenmaal zijnen naam zou dragen.
Kalaieii's advocaten mochten de
terechtstelling n'et bjjwonen.
Voor het Katholicisme verblijdend
ohuws uit de provinciën Siedl tz en Lu
blin is Wri het navolgende
Sedert de afkondiging van de oekase,
waarbij godsdienstvrijheid werd toegestaan
gaan de Grieksch-Scnismatieken bg mas
sa's tot het Katholicisme over.
In een dorp met 680 inwoners werden
er 678 in den schoot van de Moederkerk
opgenomen. Dus op twee na alle bewo
ners.
Natunrljjk tot hevige verbittering van
de orthodoxs overheid, die nu hiren toorn
koelt aan de boeren door ben verdacht
te maken, als zonden zjj de popen naar
het leven staan en wanordelijkheden ver
wekken.
Er is van orthodoxe zjjde een krachtig
protest uitgegaan hetwelk zeer kwetsend
is voor de Kaïkolieke Polen
Er zjjn in de twee genoemde provin
ciën niet minder dan 26,000 personen tot
het Katholicisme ove gegaan.
hjj zich gedurende de afwezigheid van deu
herbergier maar zelf had bediend.
Kopenhagen lachte, beloofde spoedig terug
te komen en verdween weer achter de deur.
Bothmann schreef in zjjn notaboek den naam
Peiser, daar deze hem gewichtig genoeg voor
kwam. Ook maakte hjj, angstig om zich heen
ziende, een teekening vaa de herberg en tmre
liggiog, toen hjj plotseling buiten een rjjtu g
hoorde. Berst meende hjj, dat de blauwjas
wegreed, maar spoedig bemerkte hjj, dat er een
tweede rjjtnig was aangekomen, hetwelk even
eens voor de herberg stilhield.
Eenige oogenblikken later werd de deur
geopend en trad een tameljjk net gekleed man
de herberg binnen, die onmiddelljjk met luide
stem den herbergier riep.
Deze verscheen dan ook, waarschijnlijk omdat
hjj zelf wilde zien, wie de nieuw aangekomene
was.
Bothmann was volkomen van meening, dat
thans weer tusschen den nieuwen gast en den
kastelein een vertrouwelijke begroeting zou
plaats vinden, toch zulks was ditmaal niethet
geval.
De vreemdeling bestelde een glas bier, dst
hjj ineens uitdronk en liet he' daarna opnieuw
vallen.
Bothmcnn merkte intuiscbea op, dat de
kastelein den gast met wantrouwige blikken
achtervolgde.
—Gjj schgnt mjj niet te kennen? vroagde
vreemdeling, die deze blikke i eveneens scheen
opg merkt ie hebben.
Gjj komt mjj wel bekend voor, antwoord-
Aan de Poolsche pers is verboden over
dit verblgdende nieuws te schrjjven.
Duitsohland.
De zending van een buitengewoon
Fransch gezantschap naar het Duitsche
Hof, ter gelegenheid van het huweljjk
van Keiz-r W i I he 1 m 's oudsten zoon,
schgnt aau Ce Marocoo-kwestie ten goede
te komen.
Naar bg de «Brusselsche Bleu» ont
vangen mededeelingen, duidt Frankrjjk's
attentie ten opzichte van Pruisen op eene
toekomstige verbroederingtusschen Frank-
rjjk en Pruisen, zonder dat de kwestie
Elzas-Lot ba ringen daarbjj gemoeid wordt.
Ook de bekende Duitsche hoogleeraar
Dr. Schiemann erkent dit in de
«Krenzzeitung»
«De 'toon,» voegt hjj nog daarbjj, «wel
ke de Fransche pare te onzen opzichte
begint aan te slaan, is zóo welwillend
en .voorkomend, dat er aan onverkw.k-
keljjke incidenten in sake Maroeoo niet
eens meer te denken valt.»
Onlusten in Rasland.
Men kan van eene goed georganiseerde
beweging tot het verkrjjgen van dringend
noodige hervormingen in het Czarenrgk
niet spreken.
Dat is jammer. Geljjk de zaken nog
altoos staan, missen de bewegingen haar
doel. De moordeD, brandstichtingen en
dynamietaanslagen hier, de Jodenvervol
gingen elders, de roof-, en plundertochten
op eene derde plaats bljjven zonder in
druk op de RusBisohe Overheid, die ze
en o. terecht meer voor baldadighe
den en uitingen van brooddronkenheid
aanziet, dan voor dwangmidddelen aan
het adres van den Czaar en zgne raad
gevers.
De geheele beweging mist ernst en
waardigheid. Wil men tot hervormingen
geraken op Staatkundig en maatschappe
lijk gebild hervormingen, welke ieder
weldenkend mensch als redeljjk en gewet
tigd zal erkennen en toejuichen dan
moet het, om daartoe te komen, eene
waardige beweging zjjn, zoodat zjj in
etaac is op Vorst en Regeering diepen
iudruk te maken.
Ia de Russische beweging mist men
bekwame leiders, die met inauneljjken
ernst en op waardige wjjze op hun doel
afgaan. Leiders, met wie zoowel Vorst als
Regeering rekening houden, omdat da
wjjze, waarop zg hunne belangen beplei
ten, bewondering, eerbiei en ontzag af
dwingt.
Met ziiLke leiders zoa de reformistische
beweging niet ontaard zjjn in baldadig-
helden «n ruwe tooneeleo, zooals de tele-
gtarf er ons dageljjks onder de oogen
bieogt.
Bet Russische volk is nog ni«t ge
traind in Staatkundige en sociale actie,
eo, voegen wjj zouder schroom er bjj,
de de kastelein, maar ik weet niet, waar ik u
thuis brengen moet.
Dau hebt ge een slecht geheugen! ant
woordde de vreemdeling.
Hjj voegde er nog iets op fluisterenden
toon tegei den kastelein bjj, wat Bothmann
niet verstaan kon, doch de herbergier zette
een bevredigend gezicht en zeide
Juist, nu herken ik u weerl Ik hoop,
dat de tjjd. n niet lang zal vallen, want ik
heb in mijn woonkamer nog iets te doen
ik moet daar een. dringende zaak afhande
len met den beer, wiens rjjiuig voor de deur
staat.
Hjj begaf zioh daarna weer naar zjjn ver
trek en Bothmann bleef met den vreemdeling
alleen.
Deze bad aan een tegenoverstaand tafeltje
plaats genomen, en toen bothmann opzag,
kruisten z:ch zjjne blikken met die van den
vreemdeling, welke zich in een zeer opgewekte
stemming scheen te verheugen, want hjj neu
riede een melodie en ledigde zjjn glas met
opmerkeljjke vaardigheid.
Toen Bothmann eenige oogenblikken later
weer naar hsm zag, bemerkte hjj dat de vreemde^
ling hem onafgebroken beloerde.
Uit den aard der zaak trachtte hjj den on
verschillige te spelen, toch geroeide hjj zich
eenigazins ongerust, toen bjj bespeurde, dat de
vreemdeling hem onafgebroken bleet aanstaren,
alsof bjj een bekende moest zjjn, dien deza
echter nog niet durfde aanspreken.
(JPordt vervolgd)
II I! II UI
ABONNSMBNTSPBIJ B,
PBIJS DKB ADVBBT1NTEHN.
AÖITJE MA NON AGITATE,
FEÜ1LLETON
i
