No. 6020
Vrijdag 9 Juni J 905
3öste Jaargang.
kbaaêlaê voor eSftooró- on Zuiè-<3iollanö.
Geen transfiguratie.
Een gevaarlijke bende.
Buitenland.
I
ABONNBKBNTSPBIJB
Per S maanden voor Haarlemf 1)20
Voor de overig*, plaateen in Nederland franco per post>1,50
Toor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschpnt dagelijk»behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacten r-D ireotenr W. KÜPPER8.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem.
PBUS DBB ABVBBTBHTIBir.
Van 1—6 regelsCents
Elke regel meer 71^
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieh Con kant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublieitiEtrangèrt
'aoitb MA WON AGITATB. G.L. DAUBER Co JOHNf. JONES Suee. Pari» 31 bisFaubourg Montmartre
Over het onderwgs der jeugd wordt
veel geschreven en gesproken.
Maar niet allea die den mond vol
hebben over degeljjk godsdienstig onder
wijs zgn de ware broeders. Em onder
wijzer of hoofd eener Katholieke inrich
ting van onderwgs die niet doordrongen
is van de zuiver Roomech Katholieke
beginselen en daarnaar zgn levensbe
schouwingen niet inricht, is een groot
gevaar aan zoo'n inrichting.
Het is niet geaoeg te roepen Heer
Heer De dadea in het openbare le
ven moeten getuigenis afliggen van on
bezweken begin ssltrouw.
Het viel ons dezer dagen op, dat een
Katholieke inrichting van onderwgs
haar instelling aanbeveelt in de neutrale
en liberale pers, met voorbijgaan der
Katholieke pers.
Wat mott men danken van den geest,
die ie zoo'n inrichting van onderwgs
heerscht, en de jeugd wordt irgeprent.
Znlke Katholieken begtgpen niet de
draagwijdte van hnn daden voor den strjjd,
zulke mannen beseffen niet, dat de knaap
op een KathoLeke school tot geen neu
traal bnrger mag worden gevormd, maar
dat de schoolstrijd gevoerd moet worden
ten gnnste van de jeugd om ze tot de
gelijke Katholieken te vormen.
Misschien, dat hnn de oogeu opengaan
als ze z'en, in welk gezelschap de voor-
Btaaders van neutraliteit zich bevindeD.
c't Was in 1885, eenige jaren dus vóór
het Minister Mackay, dat de erken
ning van het goed recht der bjjzondere
school bracht. De schoolstrijd was inzet
bjj den politieken strjjd. Tom richtte
het hoofdbestuur der Nederlandccha Vrij
metselarij aan verschillende loges de
volgende circulaire
WKS. H Z .V
Z. A. .Z. .W. .B. Br.
Groot officieren achten het hnn plicht,
de onder het Gr. O arbeidende Werk
plaats ju te wjjzen op 't gevaarlijk keer
punt waarop thans in ons vaderland de
onderwijskwestie zioh beviadt.
Aan den eenen kant staan de kerkelij
ke partjjeo, die met groote driestheid 't
onderwgs der jeagd als bet nitsloitecd
recht van de Kerk opeischen, deels den
Staat alle bemoeiing daarmede, de zorg
voor het gehalte van het onderwgs zelf.
zoowel als die vo^r het gehalte der ot~
FEUILLETON
87.)
Vervolg.)
Tosn hjj thuis kwam, vernam hg tot zgn
grooten schrik, dat Esther des avonds bet
huis had verlaten en nog niet was terugge
keerd.
Dit bracht den ongelukkige in een soort
van razernij. Hjj vreesde,dat Esther voor altjjd
was weggegaan zonder hem mee te nemen rn
tot den middag vervulde hjj het verlaten huis,
waarin de dienatbodene Ikander vol verbazing-
afvroegen, waarom mochten Peieer noch Est
her tougkeeren, met zgn geschreeuw en zjjn
klachten.
Tegen den middag maakte hjj zich gereed
om Esther 'te gaan opzoeken, en daar hjj geene
andere plaatsen dan Myslowitc kende, waar'
heen Peiser hem eenige keeren bad meegeno
men, zocht hjj in zjjn vertwijfeling deze op,
om daar, tot zjjn ongeluk, in handen van
Peiser te vallen.
Hjj had om hulpgeroepen, toen hjj bemerk
te, dat het sobip zich in beweging zette, wjjl
hjj aan land en naar Esther wildemaar hjj
bezat wol zoo veel verstand, dat hjj zich
hoedde, op de vragen van Peiser eenig ant-
derwjjzers ontzeggende, deels den Staat
eenig toezicht gunnende, omdat zjj haar
aectescholen willen bekostigd hebben uit
de Staatskas.
Van de beide Staatspartgm, die vroe
ger het behoud van de openfca e, voor
kinderen van r lie geloofsbelijdenissen toe
gankelijke volksschool voorstonden is de
eene, de conservatieve, langzamerhand
opgelost geraakt en zgn in den bcezem
der andere, de liberale partg, in den
laatsten tjjd onrustbarende teekenen merk
baar eener neiging om, met welk doel
ook, a3D de eischen der clericalen toe te
geven en da openbare school ter wille
van de secte scho'en te verzwakken of
prjjs te geven.
In vele dagblalen en ook in kringen
van vrijzinnige mannen, wordt de nei
ging geopenbaard en worden van art.
194 der Grondwet nieuwe lezingen voor
gesteld, welke de volledige vervnlliog
der wenschen van de kerkelgke partgen
beloven of voorbereiden.
In dezen stand van vakeD mag onze Or
de niet onversohillig bljjven toezien, maar
behoort zjj op de meest doeltreffende wjjze
haar krachten in te spannen tot handha
ving van het begiosel van de openbare
volksschool.
Deze is een waarborg voor de eenheid
van den Staat, omdat zjj de kinderen van
hetzelfde vaderland, onafhankelijk van
geloofsbelijdenis, gemeenscbappdjjk tot
nattige bargers opvoedt, omdat bg
het daar gegeven onderwgs alles wat
verdeelf, achterwege gelaten, en alles wat
vereenigt op den voorgrond gesteld wordt.
Maar meer nog is zg een instelling
naar het hart van den Yrg metselaar (1),
omdat het Staatiorderwgs steunt op de
beginselen van vrjjheid, ontwikkeling en
wetenschap, terwjjl de secteschool van het
uitsluitend belang van een kerkgenoot
schap uitgaat.
Waar de strgd tusschen openbare school
en secteschool tot een voor de eerste
rampzalige oplossing genaderd is, zoo tl i
thans bier te lande, mag het niet van
onze Orde gezegd worden, dat zjj den
strgd heeft geschuwd en ti midden van
baar ethifche bespiegelingen, rustig geduld
heeft, dat haar eigen bsgiasel in de
maatschappg te gronde giag.
Indien aw werkplaats zich met deze
meaning veraenigen kan, geven wjj haar
in overweging, in haar omgeving het
initiatief te nemen tot een petitionnement
aai de Staten Generaa', waarin ia zoo
danige termen als haar doelmatig zullen
voorkomen, een krachtig getnigenis wordt
afgrlegd voor de openbare gemeenschap
pelijke school, als middel van volkson
derwijs, eu geprotesteerd tegen elke po
ging om die door aectescholen to ver
vangen.
Het komt ons wenscheljjk voor, dat
bet door ons geweDScht petitionnement
niet zg tot de Nederlandsche vrgmetse-
larjj alleen, maar optrede als een niting
van geheel het bezadigde, verlichte en
voor de toekomst bezorgde deel der natie.
Daartoe zal uw petitie niet formeel moe
ten uitgain van nw werkplaats zelve,
noch uitsluitend door haar leden ondertee-
kend worden.
Hoe meer profanen deelnemen aan dit
protest hoe beter.
Met dien verstande echter, dat de
kracht der petitie ntet gezocht moet wor
den in een lange ljjst van namen, maar
in het gehalte der onderteekenaren men
moet er de overtuiging in zien van h t
verlicht en denkend deel van het Neder
landsche volk.
Daartoe haar bemiddeling tsverleenen
is eio waardige taak voor de Nederland
sche Vrjjmetselarjj.
Wjj achten het wenscheljjk, dat de op
zegel geschreven petitie, waarran de in
kleeding aan ow wjjsheid overgelaten
wordt, met bekwamen spoed aan de beide
Kamers der Staten-Gen9raal ingezonden
worde.
Van het aan deze inschrijving door n
gegeven gevolg ontvangen wjj gaarne
bericht.
Een voldoend aantal exemplaren om
aan de Majonnieke Sociëte'ten en aan
de buitenleden der Loges te worden ge
zonden, gaat hierbjj.»
Onzen lezers zal het nit bovenstaand
duideljjk zgn geworden, dat bjj het Ka
tholieke onderwgs niets valt te vervormen
en het optreden van hen, san wiens hoede
dat onderwgs is toevertrouwd tot het
bereiken van het goede, steeds langB den
koniukljjken weg moet geschieden, dien
de H. Kerk heelt aangewezen.
(1). Onthoudt de uitdrukkingde neutrale
school is naar het hart der vrijmetselarij.
woord te geven, dat hem zou kunnen verra-
den.
Toen Pelser hem echter op zoo brutale
wjjze mishandeld had, leeide er in de borst
van den o gelukkige slechts één gevoe', na-
meljjtr, dat van wraak jegeDs zijnen pjjniger.
Hg verlangde er naar, Peiser rret zjjn nagels
en handen te kunnen verscheuren, ah deze
het waagde, weer bjj hem te komen.
Wilde bjj dit wraakzuchtig plan echter
kunnen uitvoeren, dan moest hjj eerst trach
ten zich van de banden te ontdoen, diezjjne
handen en voeten te samen snoerden.
Bjj de schemering van den aanbrekenden
dag ontdekte hij de jjzeren uiteinden van een
meer, waaraee de plinten van het scheeps
boord bevestigd waren.
Hjj kroop daarheen en begon de koorden
langs de scherpe kanten van deze meer krach
tig heen en weer te vjjlen.
In de half zittende, half liggende houding,
waarin hij zioh bevond, en door de pijn
aan sjjne met bloed bevlekte armen, scheen
het hem bjjna onmogeljjk, zijn werk voort te
zetten, te neer daar het slechte kans tot ge
lukken aanbood.
Maar de wraakzucht verleende hem de
kracht en al was er ook reeds nceer dan een
uur verloopen, toch bemerkte hjj eiudeljjk,
dat de draden allengs do rgevjjld werien en
de koorden dns weldra zouden breken.
Balmsch had dien nacht slechts weinig ge
slapen. Toen hjj 's morgens opstond en door
het gat in den zjjwand zig, bemerkte hg, dat
Peiter juist opstond, Een honend lachen vloog
Duitschland.
De huwelijksplechtigheden van den Duit-
schen Kroonprins met de hertogin Ce c il ia
van Me cklenbnr g-Se h w e r i n te
3erljjn zgn bjjzonder lunterrjjk.
over Bulmach's gelaat. Hjj zocht daarna eeni-
gen tjjd in de kajuit rond ea haalde eindelgk
uit de kas een sterk koerd te voorschjjn,
naarin hjj met kunstvaardige schippershard
een loopenden strik legde.
Hetzelfde duivelsche grjjnzen plooide weer
zjjn afstuitende trekken, toeD hjj den strik pro
beerde, tot bjj goed werkte, waarna hjj hem
in den wjjden zak van zjjn kalmukkenrok ver-
borg.
Toen hjj op det dek kwam, vond hjj zjjne
beide scheepsgezellen reeds aan den oever
bezig met koffie zetten. Spoedig na hem kwam
ook Peiser boven. Hjj zag bleek en scheen
slecht geluimd.
Waarom varen we niet verder vroeg
bjj aau Baruch. De zon staat hoog aan den
bemelhet is acht ure, en wij konden ten
minste al een half uur onderweg zijn. Hoe
verder we ons van de grenzen verwjj leren,
hoe beter.
Pat denk ik niet, antwoordde Bal mach
ik wil hier bljjven liggen, want hier, in het
vlakke veld, waarop mjjlen in de rondte geen
dorp of huis te sien is, waar men zjjn ver
volgers io alle richtingen kan zien naderen,
zjjn wjj veiliger dan in een stad of dorp, Gjj
zult zelf wet imien, dat het verstandiger is
hier te bljjven. Mjjne beide knechts zullen
dan naar het naastbij gelegen dorp gaan om
proviand te halen.
Waarom wilt gjj hen beiden wegzenden
vroeg Peiser wantrouwig. Het is toch voldoen
de, a's éen van hen gaat.
Ge spreekt, naar ge verstand hebt! Wjj
De officiêele persoon bjj de
voltrekking was graaf VonWedel,
minister en notaris, die den bruidegom
en de bruid de gewone vragen stelde en
op han jawoord voor de wet hen vereenigd
verklaarde.
Von Wedellas daarna de familiewet
van het koninkljjk Huis van Pruisen voor,
waai door de koainkljjke prinsen en prin-
cessen bet vaderlgke gezag van den Kei
zer erkennen.
Op het einde der plechtigheid brach
ten een officier der keizerlijke ljjfwacht
in groot uniform, twee soldaten en be
dienden van den troonschat, op een goud
laken kassen de kroon van «kroonpriozes-
sin» aan zes rechtstaande takken, met
prachtige edelgesteenten versierd en op
een gonden kring bevestigd bet inwen
dige der kroon is purper fluweel. De
Kroonpiinses begaf zich met de keizerin
en een eeredame naar de toiletkamer, en
daar werd haar de kroon op het hoofd
gezet. Toen zg aldus getooid in d* gaan-
derjj weerkeerde, begonnen de klokken
van het paleis te luiden en de Btoet be
gaf zich naar den tempel. Daar werd het
huweljjk ingezegend door den hofpredi
ker D r y an d e r.
De Kroonprins droeg de uniform van
het le garde-regiment, met een Macklen-
bnrgsche ordede brnid droeg een mir
tenkrans en een slaier. De Keizer geleid
de de moeder der braid, de groothertog
van Meoklenbarg de Keizerin.
De Kroonprins en zjjne Gemalin ont
vingen vervolgens in de Ridderszaal, de
gelukwenschen der keizerlgke familie en
der vorstelijke genoodigder, en eindelgk
had in de Witte Zaal de optocht plaats
van al de personen, die de bruiloft bal
den bjjgewooud.
Het feest werd besloten met een fak-
keldans in de Witte Zaal, waarbij ook
Majesteiten tegenwoordig waren. Eerst
deden de jonggehuwden een ommegang;
de opperhofmaarschalk Enlenbnrg
en twaalf pages met fakkels gingen voor
hen uit; daana ging het bruidspaar met
den Keizer en de Keizerin rond aan cog
twee ommegangen namen de andere vor
stelijke personen deel. Aan het einde van
het schitterende feest geleidden de ma
jesteiten de jonggehuwden op plechtige
wjjze naar hnn vertrekken.
De fakkeldaas was eeo schitterend
schouwspel, even bekoorljjk als treffend.
Vreugde en geluk was te lezen op het
gelaat an Bruid en Bruidegom, van den
Keizer en de Keizerin.
De toespre.sk, door den opperhofpredi-
ker gehouden bg de trouwplechtigheid
had tot tekst een door den Keizer zelf
gekozen plaats uit het boek Rath «Waar
gjj heengaat, wil ik ook heengaan waar
gjj bljjft, bljjf ik ook; uw volk is mjjn
volk, uw God mjjn God.»
Niet minder dau 4000 studenten van
Berlgn en Charlottenburg hebban ter
eere van den Kroonprins en zgne Gema
lin een fakkeloptocht gehouden.
moeten zooveel proviand hebben, dat wjj in
de eerste dagen onze reis nier hoeven te o
derbreken om ergens aan te leggen. Een van
hen kan dien vsorraad onmogeljjk dragen,
daarom moeten ze beiden gaan. Als ge klaar
zjjt, begeeft u dan op weg, aldns wendde hjj
zich tot zjjn kuech's, en vervolgde dan spot
tend tot PeiserGe zjjt toch niet bang, om
met mjj alleen te bljjven f
Peiser zag hem bjj de se vraag loerend en
uitvorschend aan, doch antwoordde zoo on
verschillig mogeljjk:
Bang zgn Waarom zou ik bang voor je
moeteu zjjn f
Eu toch was hij bang zgn ellendige, ge-
meene ziel beefde vsu angst, en was zooals
iedere sohurk bevreesd.
Peiser had gehoopt, dat hjj den aanzienlij
ken voorraad zilver, dien hjj met zich droeg,
in Myslowitt tegen papieren geld had kun
nen verwirselenj nu hem dit niet gelukt was,
sleepte hjj zich vol angst met den gevulden
buidel rond, dien hjj onder zjjn tot de knieën
reikende kaften droeg.
Hjj wantrouwde Balmach, dien hjj naar
zichzelven beoordeelde, en vreesde, dat het
geld diens hebzucht en die van zjjn gezellen
z ju opwekkeu. Vandaar, dat hjj zjjn last zorg
vuldig verborg.
De vraag, die Balmach tot Peiser gericht
had, kwam dezen zeer verdacht voorevenals
het wegzenden der beide knechts.
Peiser bleef daarom aan den oever, op wel-
j ken hjj heen en weer wandeldelang zag hjj
de knechts na, d e over de wgd uitgestrekte
Engeland.
Koning Alfonso heeft zgn intrek
genomen in het Backinghampaleis, waar
hg de gast is van koning E d u a r d.
De jeogdige Koning wordt ce Londsn
geestdriftig toegejuicht. Hg bezocht de
Kathedraal en werd aldaar door den Aarts
bisschop van Westminster verwelkomd.
Bjj het heenrjjden gleden eenige paarden
van de cavalerie van den stoet op de
natte steenen nit en vielen met han ruiters.
Het volk dacht een oogenblik dat er
een aanslag tegen Alfonso gepleegd
werd, doch de opschudding duurde slechts
een oogenblik.
Aan het feestmaal in Buckingham-Pa
lace werden door koning Edaard en
koning A l f 0 n s 0 da harteljjkste toosten
aan *»ederzjjdech adres uitgebracht.
Koaing Edaard sprak de hoop uit,
dat Eageiand en Spanje, die vaak bond-
genootea geweest zgn, steeds in diezelf
de verhouding tot elkaar zouden bljjveu.
Koning Alfonso hoopte, dat de
thans bestaaide bartelgke betrekkingen
zich verder znllen ontwikkelen ten voor-
deele van beide landen.
Zweden en Noorwegen.
De Storthing verklaarde gisteren in
zgn gehouden zitting
lo. dat koning O s c a r opgehouden
heeft als koaing van Noorwegen te fun-
geeren en
2o. dat de vereeniging met Zweden
onder één koning ODtbonden ie.
De Storthing droeg de Regeeringsmacht
op aan het thans fungeerende Kabinet.
Het besluit bevat verder, dat aan den
Koning zal verzocht worden ertoe mede
te werker, dat een jongere prins uit het
huis Bern a dot te, als koning vaa
Noorwegen den troon zal bestggen.
Rusland.
In geheel Rusland beeft men van den
oorlog genceg. De ministers, zonder een
enkele uitgezonderd, hebben er genoeg
van,maar de Hofkliek die den machteloo-
zen Czaar, omringt denkt er anders over
De Grootvorjtenpartjj is nog steeds oor
logszuchtig, nienwe troepen worden naar
Mautsjoevge gezonden en nieuwe sche
pen gereed gemaakt.
Het is de traditioneele Russische poli
tiek den vjjand af 11 matten door een
volharding die volkomsa onverschillig
bljjft voor nederlagen.
Gaston Leroav, de St. Peters-
bnrgeche correspondent van de Matin
scbrjjft «Ik heb den indruk gekregen,
dat men niet behoeft te hopen, dat deze
oorlog zonder nieuwe slachtingen zal ein
digen.
De oorlog in het Oosten.
Het oog der oorlogspartjjen in het
Verre Oosten is thans gericht op Wladi-
wostock. Talrjjke Japansche oor'agssche
velden zeo lang zichtbaar waren fot zjj achter
een boschje verdwenen.
Balmach had zjjn korte pjjp aangestoken en
z'ch op de voorplecht gezet.
Hjj zag onverschillig laar Peiser, die altjjd
nog op den oevtr heen en weer ging en
zich had voorgenomen, geJurende de afwe
zigheid van de schippersknechts niet met Bal-
maeh in de schuit te gaan.
Daarom vermeed hjj ook Baruch op te Boe
ket), om dezeu verder te mishandelen.
Zjt ge haait met nw wandeling klaar 1
vroeg Balmach eindeljjk. daar Peiser nog maar
altjjd niee ophield.; Of wordt ge misschien
per mjjl betaald f
Dat niet, antwoordde Peiser, maar ik
wil wat beweging hebben.
Dan zult ge toch nu wel genoeg hebben
gehad, zeide Balmach, Het zou veel beter sjjn,
indien ge thans aan boord kwaamt, want naar
ik meen, hebben wjj genoeg met elkander te
beraadslagen.
Deze laatste bewering was juist. Er was
nog veel betreffende de voortzetting der vlucht
te spreken eu Peiser durfde dus niet aarzelde
over de loopplank het dek te betreden.
Hjj zette zioh een eind van Balmach ver
wijderd neer en wachtte tot deze hem aansprak.
Balmach scheen thans tot een gesprek even
weinig lust te hebben.
Wordt vercolgd)
IIUW1 H44RlEIHSt<Hf; i lil RUT
