No. 6033
Dinsdag 27 Juni 1905.
30ste Jaargang
ïïagêlaó voor sSfSooró* ££uió-3Lollanó.
JAPAN.
Een gevaarlijke bende.
Buitenland.
ABONNEMENTSPRIJS,
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nmnixi6r§
Dit blad Tersohgnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen*
Hoofd re daoten r-D irectenr W. KÖPPERS.
BUREAU St, Jansstrsat, Haarlem.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
PBIJS DBS ADVBBTBHÏIHW.
Van 1—6 regels 50 Cents
Elke regel meer 7l/«
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant.
'Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale' Publicitè, Etrangère
'aöITE UA NON AGItXtE. G'L. DA ÜBE Co JOHN.) f. J ONES Suee. Pari» BlbisFaubourg Montmartre
{Slot.)
Dat Japan, boe machtig het zich in
dezen oorlog ook betoond hebbe, op zich
zelf een gevaar voor het westelijk we
relddeel zou worden, kannen wg ni t ge-
looven. In de eerste plaats moet men
niet ait het oog verliezen, dat het succes
in een oorlog niet alleen afhangt van
den moed, da taktiek ea de strategie der
zegevierende, maar ook, voor een groot
deel, van de fouten der onderliggende
partjj, zooals ook met Rusland het geval
pleegt te zjjn. Evenals men in 1870 de
overwinningen der Pruisen op rekening
stelde van den Schoolmeester, in andere
woorden op het meer ontwikkelde intel
lect der Duitsche troepeD, zoo is het
na ook zeker het hoogere ioiellectueele
gehalte der Japanners, dat hier in dezen
krjjg de overwinning bracht aan de
schgnbaar zwakkere partij. De vraag zal
das altjjd zjjn, of Japan eren gelukkig
zou zgn, wanoeer het te doen had met
een andere mogendheid dan de Russische
b. v. met Duitschland of Amerika. Japan
alleen zal dus geen gevaar opleveren,
maar daarvoor vreest men dan ook niet j
men is alleen bevreesd voor het «gele
gevaar», wannaer de enorme bevolking
van Oost-Azië, met name de Chineezen,
evenals Japan den weg der Westersche
beschaving en ontwikkeling opging, waar
door Japan en China, hnn gemeenschap
pelijke belangen in de weegschaal stel
lende, zich zonden verbinden tot een
reusachtig bondgenootschap, dat in waar
heid ten ernstig gevaar voor Europa en
Amerika zou kunnen zgn. Maar eer het
zoo ver komt, zal er beel wat moeten
gebeuren.
Daar gelaten de vraag,of de Chiueezen
met al hun kunstvaardigheid, wel den
zelfden aanleg en denzelfden zin voor de
WeBtersche wetenschappen bezitteu, zou
het een reuzentaak zgn, die een Diet te
berekenen tgd zou vorderen, om in dat
enorme Rgk, met zjju slechte verkeers
wegen, zgn streng vasthouden aan voor
vaderlijke gewoonten en zsden, zgn on
overkoombare halsstarrigheid in zgu iso
lement, ten uitvoer te brengen, wat Japan
in zoo weinige jaren heeft weten tot stand
te brengen. Reusachtige vgken dragen
gewoonljjk in zich zeiven de kiem hun
ner ontbinding.
Daar is zelden homogeniteit in den
ken, gevoelen en streven.
FEUILLETON
Vervolg.)
Ik ken uw vader, en hjj zou 't mij hoogst
kwa'ijk nemen, indien ik het toeliet, dat gjj
in nacht en duisternis zoudt vertrekken. Blijf
maar bjj dezen herbergier, die ook een vriend
van uw vader ismorgen zal ik u naar Neu-
stadt brengen.
De blauwjas had nu eenmaal meer gezegd,
dan hjj zeggen wilde. Uit zijn woorden begreep
Esther, dat hjj en de herbergier haar kenden
en dat men haar onder alle omstandigheden
wilde tegenhouden.
Zij werd daardoor slechts te opgewondener
en zeide bepaald
Ik moet weg, al zou het mjjn leven kos
ten 1
Zij trachtte den blauwjas voorbij te snellen;
deze echter greep haar bjj haren mantel, hield
haar vast en wenkte den herbergier, om even
eens geweld te gebruiken.
In dit oogenblik weerklonk het rollen van
een wagen. Men hoorde een roep, waardoor
de paarden tot staan gebracht werden en on
middellijk liet de blauwrok Esther los, die
naar de deur sprong, juist toen deze openge
rukt werd en Gopfert, de bekende vacEoth-
Zelden ook is er eenheid van voor
sprong, en daardoor vaak weinig sympa
thie tusschen da verschillende ratsen of
stammen en derhalve gebrek aaa samen
hang, tarwgl het bovendien de regeerings-
taak van den vorst uiterst mceilyk maakt.
Eer China, ook maar ten radste bjj, het
pjjl van Japan heeft bereikt, zal er nog
heel wat moeten gebeuren. Men moet
ook niet uit het oog verliezen, dat deze
oorlog, hoe roemvol en voorspoedig ook
voor Japan, de uiterste krachtsinspanning
heelt gekost en nog zal kosten.
Hat zal een kwart eeuw noodig heb
ben, eer het weer te boren iswat het
na weer verloren heeff, en voor dien
tgd zal het zeker wel niet er aan den
ken om een veroveringskrgg te ondernemen
ten einde zgn gezag en heerschappg uit
te strekken over de volken die zgn bond
genoten der toekomst moeten zgn.
Of die suprematie, of althans de supe
rioriteit van het Yerre Oosten boven het
Westen niet eenmaal zal komen, dat is
een andere vraag, die men zeker, zonder
den profetenmantel om te hangen, be
vestigend kan beantwoorden.
Er ie in de wereldgeschiedenis een on
miskenbare evolutie waar te nemen. Alle
landen, das ook alle wertlddeelen of i
gedeelten daarvan, hebben hun tgd van
kindschheid, ontwikkeling tot de voile
mannelijke kracht en verva'.
De oude Aziatische Reazenrijken, As-
syrië, Bibyionië, Egypte, Perzië, hebbea
een tgdperk van buitengewone macht,
ontwikkeling en beschaving gehad, dat
voor enkele eenwen gcduurd heeft, maar
zg zgn ten gronde gegaan, zoo zelfs, dat
gedurende eeuwen zrils de sporen ervan
verdwenen wa<-en. Griekenland heeft ge
durende eeuwen aaa bet hoofd gestaan
van deintellectueele wereld en beheerste
alles door zgn kunst, watenschap en beschr-
ving. Het Romeinsche Rgk, dat eenmaal
den scepter voerde over de geh'eele toen
maals bekende wereld,is ten gronde gegaan.
Ook ia de NieuwereG:sehied ;nis hebb m
wij het verval gezien van eenmaal mach
tige rijkeD. Wie denkt hierbjj niet aan
Spanje, dat onder Karei V over trvee
werelddeelen zgn hee'schappij voerde, en
dat thans, wie kan het bstwisten, zoo
veel van zgu S-aatkuudigen invloed ver
loren heeft? Andere rgken daarentegen,
hebben hun macht en invloed staag zien
tosnemen, en staan thans op het toppunt
van hunne volle ontwikkeling.
Wat met enkele rgken het geval is,
is ook niet voor geheels werelddeelen,
mann, die voor eenige dagen hier de ontmoe
ting met hem gehad, binnen trad.
Zooals wg weten, was hjj uit Neus'adt en
daarom niet weinig verwonderd, de dochter
van den hem bekenden Peiser, de schoone
Esther, in zoo zonderlingen toestand aan te
treffen.
Maar ook Either herkende hem, zij greep
hem bij den arm en riep hem toe:
Laat ons wegrijden, als de wagen voor de
deur de uwe is 1 Ik bezweer u bij alles in de
wereld, breng ^mg weg van deze verschrikke
lijke plaats I
De bakker, die van een zijner handelsreizen
terugkwam en evenals gewoonlijk zich een
oogenblik in de her erg wilde ophouden wil
ligde verwonderd het verzoek van Esther in
en ging naar zija wagen terug.
Ook de herbergier en de blauwjas volgden
hem tamelijk teleurgesteld over de streep, die
het toeval door hun rekening trok.
Misschien zouden zij nog wel willen be
droefd hebben, „Esther m.t geweld tegen te
houden, maar op den bok van den wage a zat
niet alleen de koetsier, maar nog iemand,
dien zij niet kenden.
Het ging hier dus, drie tegen twee man;
bovendien vreesden zij het opzien, dat het zou
verwekt hebben, indien de herbergier en de
blauwjas het beproefd hadden.
Zij moesten dus werkeloos to.-zien, hoe Es
ther met den bakker den wagea besteeg en
deze daarna in volle vaart wegreed.
Esther had vol vreugde willen jubelen, dat
zjj nog in 't laatste oogenblik uit een
en zoo ligt hef geheel en al in de lgn
der geschiedenis, dat eenmaal Japan en
China een overwegenden invloed op de
wereldgebeurtenissen zullen uitoefenen.
Maar, zooals wg zeiden, e«r zulks
het geval is, zal nog een onafzienbare
tijd veiloopeD, want zóó verzwakt ia
Europa nog niet Amerika niet eens
meegerekend dat het door het gele
ras zal overvleugeld worden.
Er is nog een reden van hoogere orde
die ors belet aan dit aanstaande gele
gevaar geloof te slaan, en dat is deze.
Wg kunnen niet aannemen, dat de Voor
zienigheid zou toelaten, dat Europa, al
heeft het zich dau ook in zooveel punten
en zoovele landen van Christus afgewend,
onder de heerschappg zou kunnen ge
raken, al ware het ook maar ten detle,
van Japan en China, waar het Christen
dom nog zoo weinig wortel heeft ge
schoten en nog zooveel bloot is gesteld
aan gruwzame vervolgingen. Eer hat
Verre, Oosten het Westen zal overvleu
gelen zal het eerst voor Christus moeten
gewonnen worden.
Echt neutraal
Een staaltje van echte neutraliteit levert
de Stadseditie van de Oprechte Haar-
lemsche Courant. Men leze in het nummer
van Zaterdag j.l. htt ingezonden schry ven
van den redacteur Dr. C h r. F. H a j e,
onder het opschriftcEen woord tot de
keur der kiesgerechtigden
Wg ontleenen daaraan de meest pak
kende passage
Deze Regeering heeft, wat nimmer
eenige Regeering in deze landen durfde
doen, in hare vierjarige tyrannie oog
noch oor gehad voor de geestelijke en
stoffelijke behoeften vau ons Neder-
landsche volk.
Eu hadden zij 'tbjjzalkeea negatie
slechts gelaten
Maar zg hteft bovendien, gjj weet het,
humanisten, de bijl gelegd aan den wor
tel der (JnmrsUeit.
Zg heeft enkelen alleen bekrompen
partybelang en de eerzucht van haren
meester gediend. Zjj heeft, onthoudt
dit, vaderlanders^het eeae deel der natie
tegen het andere opgezweept en niet
geregeerd maar verdeeld. Zjj heeft dit
gedaaD, herinnert u dit, Christenen,
met den naam vau Chrittus op de
lippen en den Bjjbel geworpen in 't
sljjk ond;r de naar de menscheljjke
macht giabbelende handen. Zjj heelt
een meoig.e predikanten laten hardloo-
pen naar het baantje van autirevolu-
tionnair Kamerlid,- en zjj heelt het
karakter vdn deze menschen zoo diep
verlaagd, dat die kemphanen waneD, nog
dienaren te kunnen big ven van het
Woord der Liefde.
Deze Regeering heeft gedenkt
dit, Protestanten zichzelf en ha
ren verdwaasden slaven voorliegend,
dat zg toch Protestant bleef, een ver
bond aangegaan met de Roomsche ker-
keknechts, de doemers van den groo-
ten Wittenbergeren er wordt niet
beseft, dat Rome te eeniger tgd het
loon voor zgn hulp zal vorderen en
het masker afwarpeD,zgn bondgenooten
ven thans den voet op den nek zal
zetten.
Zoudt gjj, besten des volks, dit al
les en nog veel meer bedenkend, u
niet door de stem in uw binnenste
geroepen voelen, om voor dezen eenen
keer, nu het gaat om de bestendiging
of den val van dit immoreel en te-
gennatunrljjk bewind, te breken met uw
achtenswaardig eu eerbied verdienend
beginsel.
Ziet het voorbjj om uws zelfs wil.
Immers bljjft gjj weg, dan verhoogt
gjj voor u het gevaar, dat K u y p e r
en Rome met hunne geestdrjjvende
trawanten welhaast u in uw hoogste
goed zullen aantasten.
Periculum in moraet vohis.
Waar bljjlt nu de neutraliteit, lezer?
Zod men niet zeggen, dat hi er een anti
papist van het zuiverste water aan het
woord ij, voor wie Rome en de Paus
de incarnatie van den Booze zgn
Wat in deze stad wjj bedoelen hier
de Stads Editie onder het masker der
neutraliteit bjj de bevolking is binnen
geloodsd, toont zich thans in zjjne ware
gedaante.
Dr. H a j e ontzeggen wjj het recht,
Rome, en door Rome ons, Katholieken,
met sljjk te werpen. Wjj geven verder
dezen papenvreter, evenals een prof. Bol
land, aan de beoordeeling van onze
prjjs.
Frankrijk.
1 De Kerk-en kloostervervolging, waarop
de wet^van Scheiding tusschen Kerk en
Staafde kroon zal moeten zetten,begint
ia anti-cleiicale kringen aan felheid te
verliezen.
Wie de kerkvervolgers van vóór vier
jaren aan het woord hoorde, zal verbaasd
staan over den meer bezadigden toon en
de sterk afgenomen geestdrift in de laat
ste maanden.
Zou het woord van Pius X reeds in
vervulling gaan
Zoa in werkelijkheid de storm uit
zich zeiven bedaren
Zouden de voormannen der vervolging
spoedig hunne verpletterende nederlaag
moeten aanechouwen
We hopen het van harte, en kunnen
ons ee st nü den bezadigden toon en de
waardig kalme houding van den H. Stoel
verklaren.
zoo gevaarlijken toestand wjjs bevrijd. Daar
de eigenaar van den wagen er voortdurend
op aandrong, hem te verklaren, waarom zjj
meende in gevaar te verkeeren e:t wat zij op
die plaats te doen had, gaf zij hem eenige
onvolledige ophelderingen, terwijl zij hem
verdere inlichtingen dea volgenden dag be
loofde, als hjj haar vader kwam bezoeken.
Het was na tien uur in den avond, toen
de zoo snel mogeljjk rijdende wagen Neustadt
bereikte en Esther vreesde reeds niemand
thuis meer wakker te vinden, daar men in
zulke plaatsm vroeg te bed gaat.
Zg vermoedde in de verste verte niet, hoe
haar vader reeds eenige uren vroeger aan de
men schel ij ke gerechtigheid ontkomen was.
Toen de wagen voor het huis stilhield, lie
pen de meiden naar buiten, die zich verheug
den, dat er na zoo'n langen tgd iemand naar
huis kwam, en dus vernam Esther dadelijk,
dat haar vader niet was teruggekomen.
Dit stelde haar gerust, maar zg gevoelde
weer onrust, toen zij hoorde, dat Baruch nog
altijd afwezig was. Door VValewaki wist zjj,
i welk deel de haar volkomen toegedane on-
1 gelukkige in diens reddingswerk genomen had,
en thans vreesde zjj, dat Baruch een verdere
poging totrediing van Walewski zou hebben
in 't werk gesteld, en daarbij verongelukt zou
zgn.
Ook verkreeg zij nog een bericht, en wel
van een der dienstmeisjes, dat haar ver
baasde.
Deze deelde haar namelijk mee, dat reeds
den vorigen dag een oude, voorname dame
ia de stad was gekomen, in het eenige hotel,
dat het stadje fcezat, was afgestapt, maar sinds
dien tijd reeds tienmaal, hetzjj persoonlijk,
hetzij door boodschappen had doen vragen of
Peisr te spreken was.
Esther zeide, dat haar vader wel in de
eerstvolgende dagen zou terug keeren, gaf een
vooraf bedachte verklaring over haar eigen
wegblijven, en beval haar, onmiddelljjk bericht
te geven als Baruch thuiskwam.
Toen trok zjj zich in haar eigen kamer
terug.
Wat was er toch gebsurd, sinds zjj van
hier weggegaan was, en wat zou de toekomst
breDgen Wat moest Esther nu beginnen, in
dien haar vader zich werkeljjk in veiligheid
had gesteld Zij was alleen, zonder hulp, zjj
wist niet eens, over welke geldmiddelen zjj te
beschikken had.
Ook de hoop WalewBki door bemiddeling
van haren vader ongemerkt weg te krjjgen,
was dan verdwenen.
Een der meisjes trad thans binnen en deel
de haar mee, dat de vreemde dame zooëven
teruggekomen was, en toen zjj vernomen had
dat wel niet Peiler, maar toch diens dochter
was teruggekeerd, verzocht had dan Esther
eenige oogenblikken te mogeu spreken.
Esther gaf bevel de dame naar de schoon
ste kamer te geleiden en bracht met vaardige
hand haar toilet in ordedaarna ging zjj
naar de kamer, waar de dame haar reeds
verwachtte.
Zjj vond daar een dame met wit haar en
een fjja geestig gekat, in hetwelk de zorg
Oostenrijk.
De separistische beweging in Scandi
navië werkt aanstekelijk in het Rgk van
den Oostenrgkschen monarch.
Schoenerer, een van de voorman
nen der Los-van-Rome-beweging, heeft
in de Oostenrgksche Kamer van afge
vaardigden de wenschelgkheid eener split
sing tusschen Oostenrijk en Hongarjjë in
het licht gesteld. Hg eindigde met den
kreet «Leve Wilhelm Leve de Pan-
Germanisten
Zjjne motie, in voege als bovenstaand,
werd verworpen.
Rusland.
Het oproer te Lotz heeft vreeseljjke
straatgevechten opgeleverd.
Het volk wierp barricades op en slin
gerde bommen in de barakken, waardoor
twintig soldaten gedood of gewond wer
den. Omstreeks elf uur in den voormid
dag werd in de fabrieken het werk ge
staakt kort daarna maakten de troepen
een charge op de menigte en vnnrde op
haar, welk vuur beantwoord werd met
revolverschoten uit de vensters en de
deuren, terwgl van de daken vitriool op
de hoofdea dar soldaten werd geworpen.
Het vechten duurde den gekeelen dag
voort. Men meent, dat er meer dan twee
dnizend dooaen en gewonden zgn, maar
het is nog onmogelgk, dit na te gaan.
Het vuren duurde ook in den nacht voort,
daar de soldaten op ieder, die in de stra
ten verscheen,schoten.
België.
Ia den Senaat is aangevangen de dis
cussie over het wetsontwerp betreffende
de zondagsrust.
Er werden flinke woorden gesproken
door den onvermoeiden strjjder voor de goe
de zaak Jules van den Peere
boom en door mgr. Kees en, dieaan
de hand van krachtige argumenten de
redelijkheid van de Zondagsrust voor den
werkman in het licht stelden.
Ook verzuimden beide sprekers niet
met kracht van bewjjzen te staven, dat
bet «juist de liberalen zgn die den arbei
der geen wekeljjkschen rustdag gunnen.»
Het Liberale lid V e r b e k e bestreed
het ontwerp wegens ongrondwettelijkheid
(!!)en strijdigheid met de vryheid van
eenieder m het bgzonder.
De minister van binnenlandsche
zaken en openbaar onderwijs heeft
de officiëele inhuldiging ter Luibsche
tentoonstelling bjjgewoond der klassen 1,
2 en 3 van de eerste groep, namelyk de
afdeelingen van opvoeding lager onder
wijs, het onderwjjs voor volwassenen
middelbaar en hooger onder wjjs en we
tenschappelijke instellingen.
Deze afdeelingen geven een volledig
overzicht van de schoolinrichting en het
onderwijs, van de bewaarschool tot de
hoogefchool toe.
bijjkbaar eenige scherpe Ijjnen getrokken had.
De geheele gestalte maakte een voornamen
indruk, die door de zwarte kleediDg nog
werd verhoogd.
De vreemdelinge was bjj Esthers binnen
treden opgestaan, verrast door de schoonheid
van het jonge meisje, zooals zij in Peiser s
huis niet konden verwacht hebben.
Vergeef mjj, mejuffrouw, zeide zjj in het
Eransch, indien ik u stoor, maar ik zou gaar
ne zelve van u vernemen, wanneer gij uwen
vader terugverwachtik heb daarom de
vrjjheid genomeD, u op te zoeken.
Ik bid u, bljjf zitten, genadige vrouw.
Tot mjju spjjt kan ik omtrent de terugkomst
mjjns vaders geene inlichtingen geven. Hjj is
voor onbepaalden tijd op een buitenlandse he
reis.
De dame scheen over dit antwoord niet zeer
verheugd. Zjj rimpelde het voorhoofd en zeide
eindelijk zichtbaar teleurgesteld
Dat is zeer onaangenaam voor mjj, zeer
onaangenaam. Het is vieeseljjk
Kunt gjj mij niet meedeeleD, waarover
gij u ongerust maakt?
De dame zag Esther lang onderzoekend aan
en antwoordde dan
Het spjjt mjj, maar ik kan mjj alleen tot
uw vader wendeD, en ook hem alleen mijn
naam noemen. Versta mij niet verkeerd; het
is geen wantrouwen tegen u, maar de zaak
betreft niet mjj alleen.
Wordt vervolgd)
48.)
