No. 6040
Donderdag 6 Juli 90a
30sle Jaargang
li
$)ag6laè voor cfëooró
en a£uió'<Xol/anó.
De doodstraf
Een gevaarlijke kende.
f
Buitenland
ABONNEMENT8PBIJB
Per 3 maanden voor Haarlemt 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post >1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummer»0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen,
Hoofd re dacten r-D ireoteur W. KÜPPER8.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem,
PBXJS DBB ADVHBTBNTIBN,
Van 1—6 regel
Elke regel meer 71^
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Con tant,
50 Cent»
gymp flüHpvw Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitéEtrangère
AGITE MA NON AGITATE. &.L. BA BE Co JO BN.< F. JOMES Suco. Farie 31 bisFaubourg Montmarire
{Slot).
«Gjj behoort das tot degenen», zal men
misschien vragen, «die besliste voorstan
ders zijn van de wederinvoering der
doodstraf en der valbjjl?»
dn beginsel, neen, hoewel naar
ons oordeel de Staat onbetwistbaar het
recht bezit de doodstraf uit te spreken
en toe te passen, en daar de doodstraf
in de wet stond, deed men niet verstandig
ze af te schaffen. Waar ze nog bestaat
in de wet, behooit men ze te behouden,
en er, al is het dan ook een zeer zeld
zaam, gebruik van te maken».
Misschien zonde het meer aaobeveliog
verdienen, gelgk het elders geschiedt, den
misdadiger in de cel op te sluiten in de
eenzaamheid totdat bg sterft, zonder dat
iemand hem genade kan bewgzen. Dat
zou waarecbgnlgk de hand der moorde
naars eerder tegenhouden dan de vrees
voor de valbijl.
Want och, de valbijl, de moordenaars
hebben er zoo weinig vrees voor en de te
genstanders van de doodstraf hebben
gelgk, wanneer zjj zeggen, dat daaraan
de eerste voorwaarde van haar beBtaBn
ontbreekt: ede zedelijke verbetering, die
van de straf moet uitgaan».
Men vrage eens aan hen, die bier of
daar nog eene terechtstelling bjjwoonden,
wat zg er van denken. Zjj zullen zeggen,
dat de misdadigers er volstrekt niet door
afgeschrikt worden, maar dat het gezicht
der guillotine hen tot wreedheid schgnt
aan te sporen. De speciale menigte, die
samenstroomt aan den voet van het
schavot, komt dasr als naar een feest,
belust op genot, levenmakend, uit
schreeuwend schandeljjke liederen. De
toekomstige moordenaars komen zich daar
versterken aan het doodsche schouwspel.
Bg de onthoofding van Scherer te
Melan, riep een echuimlooper, op bet
dak van een huis gezeten, toen hg het
hoofd zag vallen:
«Het is de moeite niet waard bet te
motten missenTwee jaren later be
dreef hg zelf eene misdaad en werd
onthoofd op dezelfde plaats.
Zg weten het maar al te wel, die
akelige deugnieten, dat, zooals een
magistraat eens zeide, het slechts eeo
twintigtal kwade minuten zgn, die zg
te doorleven hebben, en dat zulks, goed
beschouwd, minder erg misschien is, dan
eene levenslange gevangenis. De geheele
FEUILLETON
65.)
Vervolg.)
Maar dat is nog niet het ergste. Als na den
tienden slag de stukken vleesch van uw rug
vallen en de knoet u verscheurt als de wolven,
dan moet ge op den bal bjjten en schreeuw
dan niet, maar deuk aan uw ouden kameraad
en aan zjju mooie som geld. Na den vijftig
sten slag zjjt go toch bewus eloos, en bij den
honderdsten ^waarschjjcljjk al dood.De laatste
honderd geven se op uw ljjk, dat ik een ge
lukkig hiernamaals toewensch. Ik vertrouw
;eheel op u! Slaap rustig, broeder, opdat
iet u morgen niet aan krachten zal ontbre
ken.
Zonder antwoord af te wachten verliet de
troostrijke bezoeker de gevange .i» en nu was
Walewski weer alleen.
De stilte werd door geen enkel geluid ver
broken, slechts nu en dan knarsten de kete
nen, wr armee de gevangene geboeid was.
Door het geknars zijner ketenen werd hij
gewekt, doch alleen om hem duidelijk tema
ken, dat het ergste nog komen moest. Bevend
wikkelde de gevangene zich d:chter in het
•troo.
Uit de verts hoorde hij het eerste hanenge-
vertooning houdt hen staande en maakt
op het Bchuim, om het schavot vereenigd,
juist den tegengestelden indruk van wat
men zoude verwachten van publieke
terechtstellingen.
Bentham, een voorstander van de
doodstraf, verklaarde dat hg er voor was
in het belang van den misdadiger.
Den misdadiger veroordeelen tot eeue
levenslange gevangenis, hem voor den
geheelen verderen duur zjjns levens af
zonderen van de wereld, hem alleen la
ten met zgn wroeging, zeide bg, is eene
straf, heel wat zwaarder dan de korte
doodsangst voor de onthoofding.»
Eu toch is dat het eenige middel dat
men aangrgpen kan, waaneer men dt>
doodstraf afschaft of afgeschaft laat. De
levenslange opsluiting zonder hoop op
Van de doodstraf gaat geene zedelgke
verbetering nit. Zg belet zelfs de ze
delgke verbetering van den mislaliger,
hetgeen eene van de motieven der
straf moet zgn, maar zg vrg waart daar
entegen de maatschappij tegen meerdere
euveldaden van dezelfde hand eu bevre
digt het rechtsgevoel der natie.
Laat men ze afgeschaft, dan moet ze
vervangen door eene straf, die evenzeer
de maatschappij vrgwaart voor aanslagen
van dezelfde hand en die het rechtsge
voel bevredigt, maar die tevens de moor
denaars meer afschrikt en gelegenheid
aanbiedt tot zedelgke verbetering van
den misdadiger zei ven.
Aan die eiachen nu kan alleen voldoen
de levenslange gevangenis, zonder hoop
op genade.
Ot most nu bg de verdwijning derdood
straf dat onzalige humaniteitsgevoel ze
gevieren, die bespottelijke overgevoelig
heid, welke het belang der eerlijke lieden
over het hoofd ziet, om slechts medelij
den te gevoelen voor het lot der misda
digers?
Nederland is in de lsatste tgden te
■ijk aaD moorden en aanslagen op het
leven van anderen om niet daavover eens
ernstig na te denken.
Zóó wonen menschen.
Een paar uitknipsels uit de verslagen
van de Gezondheidscommissie mogen
hier zonder commentaar eene plaats vin
den.
We ontleenen ze aan de L. K.
i e commissie te Schoonhoven onder
zocht, op aanwijzing van den iuspecfvur
der Volksgezondheid, een woning, bestaan
de uit een aschhok, tiebehoorende aan de
gemeente Schoonhoven. De bewoners kon
den geen aadera woning krjjgen, niette
genstaande de verschillende armbesturen
bereii warea om voor de riehtige beta
ling van de huur in te staan; zij waren
derhalve in dat aschhok ondergebracht.
Weliswaar list de teestand, waarinde
bewoners dezer woning verkeerden, zeer
veel te wenschea over, maar, naar de
meaning dsr commiss'e, kon door haar
in dezen niets gedaan worden; deze mee-
niog werd door dan inspecteur, na een
persoonlgk onderzoek ter plaatse, gedeeld.
Ia de gemeente Borger verkeerde een
woning in zoo slechten toestand, dat
daa<iu geen bedsteden of andere slaapge
legenheden waren, zoodat man, vrouw
en vier kinderen eiken nacht sliepen op
stroo dat in het woonvertrek op den hou
ten grond werd neergelegd.
De man, eigenaar, weigerde alle hulp
doch werd ziek en stierf, waarop alles
werd gesloopt en de bewoners in het
armenhuis kwamen.
Te Bassnm waren door het armbestuur
twee oudjes van 70 a 8G jaar gehuis
vest in een schuur, een voormalige turf-
loo ds.
De ruimte voldeed niet aan de gering
ste eischen eener woning, wegeos gebrek
aan privaat waterloozing,aan drinkwater,
gebrekkigen toevoer van licht en lucht,
onvoldoende beschutting tegen regen eu
wind en den gedseltelgk steeuen vlosr
van het eenige vertrek.
Even buiten de kom der gemeente
Purmerend staat ean keet of schuur, ver
vaardigd vau gegalvaniseerd jjzer en be
woond door twee gezinnen.
Deze inrichting doet eenigszins denken
aan de beruchte looden daken der mid-
deleeuwsche staatsgevangenis te Venetië.
kraai, dat den naderenden morgen aankondig
de. Nog weinige uren slecht», en al wat ver
schrikking bracht, was voorbjj.
Walewski was door den slaap verkwikt en
de eerste teekenen van den aanbrekenden dag
wekten weer Dieuwen levenslust en nieuwen
moed in hem op.
Hij had tot nu toe al* het ware alles, zon
der t genstand te bieden, laten geschieden
thans geraakte hij in eene vertwijfelende woede
tegen het lot, dat hem te wachten stond.
Zgn einde was nabg i De dood, de smade-'
ljjko dood ondtr den knoet, wachtte hem Hij
schudde aan zijn boeien als een wild dier,
dat aan zjjn ketting rukt, en het geknars
scheen zijn vertwijfeling nog te vermeerderen.
Hij zou zich het hootd tegen de muren der
gevangenis verpletterd hebben, indien zijne
voeten niet aan een s eenen blok waarop hij
zat, waren geboeid geweest. Zelfs zjjn handen
kon hjj niet gebruiken, want deze waren met
handboeien aaneengesloten. Als een waanzin
nige trok hjj aan deze handboeien, toen hem
plotseling de gedachte inviel, of het niet mo
gelijk zou zjjn, zijne, door het vreeselijk ljjden
van den laatste tijd vermagerde handen van
de ij teren ringen der handboeien te bevrjjden.
Zonder er op te letten, dat het vel van de
hand werd getrokken en het bandgewricht
ineen gedrukt werd, trachtte hij met een krach-
tigen ruk de hand te bevrijden, wat werkelijk
gelukte.
Ofschoon deze uitkomst nog slechts van
geringe beteekeni» was, gevoelde Walewski
er sich toch door aangevuurd, verdere pogin-
Rusltsnd.
Het dreigt te Moskou ea te Sint Pe
tersburg op een formeele revolutie uit te
loopeD. De ge meeleren geraken steeds
heviger aau het gistenwaarbg nog
komt in laatstgenoemde stad esne r os-
achlige werkstabiag. Wat moet er u t
dit alles worden, als de regaering blgtt
weigeren de toegezegde hervormingen
in hit leven te roepen
Over den add en de hervormingen
seint men uit St. Petersburg het na
volgende
De adelsmaarschalken Troebetskoi
en G o e d 0 w i t s j, die door den Czaar
in audiëntie ontvangen werden, ovirhan-
digdsn den Keizer een door 26 adels-
maarschalkin opgesteld memorandum,
waariD, Daar de Reg eerin gelode mcd-deelt,
instemming wordt betuigd met de ver
gen tot bevrijding van zjjne boeien in het
weik te stellen. Het gelukte hem ook de twee
de uit den ijzeren ring te trekken. Nu moest
Wa'ewski eenige oogenblikken wachten, tot
hjj zijn handen te wegen kon, want deze wa
ren door het samenpersen en hevige rukken
als verlamd.
Daarna echter verheugde hij er zich als een
kind over, dat hjj zjjn handen vrij bewegen
kon, daarbjj echter vergetend, dat hjj met de
bevrjjding zijner handen eigenlijk nog niets
gewonnen had.
Hoe echter, indien het hem gelukte, ook
de boe'en van zijn voeten los te maken
Hjj tastte in de duisternis naar de ringen,
maar zjjne eerste pigingen schenen hopeloos.
De ketenen waren in de ringen, die de
voeten omga vei, met sloten bevestigd. Indien
Walewski slechts had kunnen te weten komen,
of de bewakers voor de deur zjjner gevange
nis thans sliepen.
Al» de oude korpo-aal, van wieo hjj het
liatet bezoek ontvangen had, zich daar alleen
ophield, dan sliep deze zeker als een doode.
Walewski nam de jjzeren ringen der hand
boeien en gaf een duchtigen slag op de ke-
tea van zjjn linkervoet. Nadat hjj dezen slag,
die hem een onverdrageljjke pijn veroorzaakt
had, gegeven had, luisterde hjj ingespannen,
of hjj buiten de deur iets hoorde bewegen.
Ie er oogenblik vreesde hij, den sleutel in
fcet slot te hooren omdraaien, maar niets be
woog zich.
De korporaal sliep blijkbaar zijn roes uit,
en droomde vermoedelijk van de weddenschap,
klaring die door den oplossing der cruis
ingegeven, op de audiëntie van 19 Juni
aan den Keizer werd ter hand gesteld
door de vertegenwoordigers van de Z9mst-
vo's en stedelgke Doama's.
Het memorandum der adelsmaarschal-
ken wgst op de tallooze gevaren dia voor
het land ontstaan uit de voortdurende
tweespalt tusschen het land en de regee
ring, en betoogt de noodzakelijkheid van
d9 onverwijlde invoering der beloofde
hervormingen, en van het bijeenroepen
eener volksvertegenwoordiging, die het
de «eenige hoop voor het herstal der
orde ia Rusland» noemt.
De Czaar sprak zjja sympathie uit met
den inhoud van het memorandum, en
verklaarde te verwachten dut hem binnen
enkele dagen het door den ministerraad
onderzochte ontwerp-B o e 1 y g h i n ter
bekrachtiging zal worden voorgelegd.
België.
De Zondagsrust gaat nu voorgoed ia
de wetgeving opgenomen worden de
Seniat heeft ze zonder wijziging aange
nomen.
Ongitwjjfeld konden en dienden er
verbeteringen aan toegebracht te wordeö,
en wel, wat aangaat de Zondagsrast
voor de dagbladen. Dat werd iu den Se
naat door verscheidene redenaars uifc-
drnkkeljjk erkend, o.a. door Mgr. K e e-
s e n.
Men heeft echter daarvan afgezien om
het in werking treden van de wet niet
langer te verdagen.
Uit hare toepassing en nit de daarbjj
opgedane ondervinding zal verder blijken,
welke verbetering»» en welke aanvul
lingen moeten worden ingediend naar
de eisch van de om standighederr.
Oostenr ij k-Hon garij e.
Te Weenen is het buitengewoon heet.
Tal van personen zgn er door zonnesteek
getroffen. Twee menschen zgn door de
hitte bezweken. De zonueitralen waren
zoo brandeud, dat zjj bg de menschen
brandwonden veroorzaakten. De ambu
lance moest er bg te pas komen.
In een voorstad van Weenen deden
zich, bg een processie, 13 gevallen van
zonnesteek voor.
Maar het steikste stukje, dat we in de
buiteulandschs bladen vonden, is wel dit:
«Een 28 jarige bankwerker, die van St.
Pölten naar Weenen liep, bekwam door
de felle zonnestralen brandwonden aan
borst en armen».
Italië.
Dc practische geesc des Pausen uitte
zich dezir dagen op zeer rake wjjze.
Een pastoor uit Noord-Italië, groot
voorstauder van bedevaarten, bracht reeds
den tweeden keer in één jaar een schare
pelgrims naar Rome.
die bij met zjjn vriend Stephan Iwanowitsch
had aangegaan.
Walewski deed een tweedeneen derden
slag en.... het #lot sprong open.
Nieuwe kracht, nieuwe moed bezielden hem
thans. Nog eenig slagen en ook het tweede
slot was geopend.
Walewski stond ongeboeid midden in zjjne
gevangenis. In deze bevond zich maar één
venster niet hoog boven dea grond, en dat
niet met een g'asruit, doch met een houten
luik gesloten was. Buiten echter waren twee
gegoten jjzeren staven.
Walewski kende de plaats nauwkeurig uit
den tijd, toen hjj hier in garnizoea geweest
was. Hij b.schouwde het niet als onmogeljjk,
door dit venster te on'vluchten.
Het was slechts een gewoon arrestlokaal, niet
voor zware misdadigers maar voor tuchtstraffen
ingericht. Men meende dan ook zijn vlucht
verhinderd te hebben, door hem aan handen
en voeten te boeien.
Walewski tastte eerst naar het veneter en
beproefde het luik te openen. Dit gelukte, eu
nu greep hjj met zijn handen den beneienkant
van het venster en werkte zich met behulp
zjjner knieën naar boven.
De koele morgenlucht waaide hem tegemoet;
den weg tot de vrjjheid versperden hem echter
nog de korte ijzeren staven, tusschen welke
zich doordringen schier onmogeljjk was.
Terwijl Walewski hier boven luisterde, hoor
de hjj beneden den tred van den op- en neer-
loopenden schildwacht.
Op dezen had hjj niet gerekend. Immers
Toen den tweeden keer de audiëntie
afgsloopen was, hield de H. Vader den
pastoor nog een oogenblik bjj zich.
«Mijnheer Pastoor» vreeg Pi us, «hebt
u vele armeu
«Ja, H. Vader.»
«Hebt a in uwe parochie vele kinde
ren
«Ja, H. Vader.»
«Welnu,» zeide Pi u s X, «besteed dan
het geld, dat ge aan uw bedevaarten
bekostigtaan de armen, en dentjjd, die
ermede heengaat, voortaan om Catechis
mus te geren aan uwe kinderkens. Dan
mjju zoon, doet ge den Pans genoegen.»
Uit dezen weosch des Pausen valt
heel wat te letren.
Zondag werden te Rome werklie
den door zonnesteken gedood in vele
andere steden stierven ook talrjjfee per
sonen van de hitte. In zekere Btreken
klom de thermometer tot 40 graden.
Frankrijk.
In het kamp van Chalons heeft een
yreeselgke ontploffing plaats gebad. Drie
artilleristen waren bezig een howitser
schoon te maken, niet wetende, dat het
stak geladen was. Plotseling had er eene
ontploffing plaats, waarbg twee soldaten
letterlijk in stukken werden gescheurd,
de derde werd jjsdljjk verminkt, en over
leed kort daarna.
De Matin meldt, dat president
L 0 u b e t tegen het volgende jaar, het
laatste jaar van zgn presidentschap, een
huis gehuurd heeft in de rne Dante te
Parjjs.
Hg stelt zich niet beschikbaar voor
herkiezing.
De lezer weet uit onze laatste be
richten vau gisteren, dat de Kamer het
wetsontwerp nopens scheiding van Kerk
en Staat heeft aangenomen.
Deze aanneming werpt een nieuwen
smet op «de oud*t9 dochter der Kerk»,
op «de beschermster der missiën in het
Oosten,» op «het land van den H. L 0-
de w g k.
Mogen het aanstaande jaar de zonen
vau het Katholieke Frankryk, als zg ter
stembus geroepen worden tot het kiezen
van leden van de Kamer van Afgevaar
digden, beter uit hun oogen zien, dan
zg jaren achtereen gedaan hebben.
De vrijdenkers vanChatellerault hadden
aan den burgemeester der stad koud ge
daan, dat zg Zocdag j.l. betoogingen
zouden honden in de strateo, waar eene
processie zou passeeren.
De burgemeester verbood de betoogin
gen, die enkel het verwekken van wan
ordelijkheden beoogden. De prefect kwam
tusschen beide en verbood.... de processie!!
Dat heet nu de vrjjheid van godsdienst
in Frankrgk
Té Bergerac wilden de vrijdenkers
eveneens manifesteeren bg het passeeren
van eene processie.
De burgemeester nam een besluit,
moest deze hem ontdekken, ook al zou het
hem gelukken, zich tusschen de jjzeren staven
door te wringen.
Maar de ongelukkige Walewski had geen
keus mier! Misschien kon hjj een gunstige
gelegenheid afwachten, a's de schildwacht
zich juist vau het venster verwijderd had.
De morgenschemering was nauweljjks aan
gebroken, over de geheele omgeving der ge
vangenis lag nog de diepste duisternis.
Mogeljjk, dat de vlucht gelukte.
Het ergste was de schildwacht doen kon
was een schot op den vluchteling lossen en
hem dooden.
Ja, Walewski hoopte zelfs, indien de vlucht
mislukte, door dea schildwacht doodgeschoten
te worden. Hij kon thans niets beters wen-
scchen dan een snellen dood; werd hjj door
een kogel getroffen, dan bleef hem ten min
ste de vreeseljjke dood onder den knoet be;
bespaard.
Vlug aan het werk dus 1 zeide Walews
ki tot zich zeiven. De gevaren, die hem daar
builen wachtten, waren veel geringer, dan die.
waaraan hij zich zou blootstellen, indien hjj in
de gevangenis bleef.
Met de kracht der vertwjj faling greep hjj
twee der ijzeren staven en beproefde deze met
zjjn handen uit den muur te trekken.
(Wordt vervolgd)
f
