No. 6045
Woensdag 12 Juli 1905.
30ste Jaargang,
i
QagBlaè voor eSfëooró' en Suió-eKoflanè.
Sociale Actie.
Een gevaarlijke bende.
ABONNBMBNT8PBIJS
Per S maanden roor Uaarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franoo per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummer»
Dit blad verachjjnt dagelijk», behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofd re dacten r-D irectenr W. KÜPPER8.
BUREAU St, Janastraat. Haarlem.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
PBUS DBB ADVSRTBNTIBN
Van 1—6 regel»50 Cent»
Elke regel meer 71/, r
Groote letters worden berekend naar plaatsraimte
Dienstaanbiedingen 25 Cent» per advertentieh Con tant.
i Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitéEtrangère
"aoÏtE MA NON AQITATB. Q-L. DADBE Sr Co JOHN., t. J OA ES Suee. Pari» 3lbi» Faubourg Montmartre
VI.
De menechen zjjn geljjk, zoover de
waarde van de menacheljjke persoonljjk-
beid betreft.
Zjj hebben allen eene geljjke natanr
en eene geljjke bestemming.
Zg zjjn allen aan dezelfde zsdewet on
derworpen.
Zg hebben dezelfde nat inrljjke rechten
en kannen dezelfde aanspraak doen gelden
op de bescherming van den Staat.
De gerechtigheid vordeit, dat, binnen
de grenzen van het algemeene welzijn, niet
gelgken en ongeljjken evengroote lasten
te dragen hebben.
In verder opzicht kannen er geen
eischen des rechts in naam van de na-
tnnrlgke geljjkheid gesteld worden.
Wel ontstaan er uit de ongelijke be-
zitsverhondingen zedeljjke plichten en
vraagstukken op 't gebied van de sociale
wetgeving.
Het 1 berslisme wil allen gelijk makeD.
Dat beeft het in tegenoverstelling aan
de ongelijkheid van vroegere tjjden aan de
wereld verkondigd en beloofd. Daarom is
het begonnen, elk onderscheid van stand
op te heften.
In stede echter van deze belofte te hon
den, heeft het zelf een onderscheid tus-
■cben de menschen gemaakt, hetwelk
véél grooter en scherper is dan alle an-
anderenhet maakte onderscheid van rjjk-
dom en bezitting.
Dit onderscheid ia véél grooter, wjjl
het niet meer gelgk vroeger met het
onderscheid van stand geschiedde door
de leer des Christendoms en de oude volks
zeden verzacht wordt.
Hier staat het socialisme met gebalde
vuisten achter het liberalisme en wordt
het liberalisme steeds verder en verder
voortgedreven cp den eenmaal ingeslagen
weg.
«Utmuntend», roepen de socialisten
den liberalen toe
«alle menschen zjjn gelgk en zullen
wederom gelgk worden.
«Dat moet echter waarheid zjjn. De op-
heffng van de standen baat niets, wan
neer het geld in handen van enkelen
bljjft en daardoor alle gelgkheid op k
gebied van het menscbelgke leven ge
stoord wordt.
«Het verschil van rjjkdom vernietigt
de gelgkheid van maatschappal jjke posi
tie. Het vernietigt de gelgkheid van het
FEUILLETON
60.)
(Vervolg.)
Onmiddellqk na zjjn bevrjjding had hij
brieven aan zjjn moeder en Esther geich re
ven maar gewohtiger dan eenige andere
plicht icheen hem deze toe zich thaa» da-
deljjk ten dienste van zjjn vaderland te stel
len. j
Hij verkreeg het commando over een af-
deeling en had sinds reeds vele gevechten te
gen de Buseen geleverd, die in den eersten
tjjd gelukkig, maar later, toen de vjjand be-
langrjjke versterkingen ontvangen had, ten
gevolge der overmacht steeds ongelukkiger
uitvielen.
Thans was hjj sinds eenige dagen zonder
verbinding met de hootdmacht en was dus
zjjn vrees niet ongegrond, dat hjj ieder oogen-
blik door een grooter Bussisoh commando zou
kannen overvallen worden. j
De ontmoeting met Baruch had hem zeir
verbljjd, daar hjj gehoopt had van dezen nade
re berichten aangaande Esther te zullen ver
kregen, van wier lotgevallen hem niets bekend
was toch verheugde hjj er zich over zjjnen
redder terug vinden an ten minste om dien»
recht op algemeene vorming. Het ver
nietigt de gelgkheid 'au het noodzake
lijkste en oudste recht der menschen op
het verwerven van de goederen des levens».
Het vernietigt de gelgkheid van de
burgers in den Staat, immers zelfs het
kiesrecht maakt het van den graad van
rjjkdom afhankeljjk.
Het vernietigt de gelgkheid door den
veel groote.-en invloed; dien het overal
en in alle betrekkingen, ztowel van het
openbare als private leren, aan de ijj-
ken geeft boven hunne medeburgers, d e
niets hebber.
«Het vernietigt zelfs de gelgkheid voor
de wet, waarvan de liberalen zooveel
spreken, dat men waarljjk zou denken,
dat de wereld baar aan hen te danken had,
want de rjjke heeft geheel andere middelen
om zich de bescherming der wet te ver
schaffen dan de arme die zonder raad
en hulp is.
«Het vernietigt de gelgkheid van
aanspraak op openbare ambten en be-
t ekkingeu, waarvan de onbemiddelde ge
heel is aitgesloten.
«Het stelt een ontzettend groot verschil
daar, in het bezit en het genot van de goe
deren des levens, waarvoor toch de mensch
gelgk de socialisten, zeggen, alleen ge
schapen is.
«Bljjft dus met uwe voorgewende ge
lgkheid van ons weg, zoolang gij zeiven,
door uwe Staathuishoudkundige begitse-
len, al den rjjkdom in de handeu van wei
nigen rereenigt en de groote massa der
menschen met han kracht voor den ar
beid tot koopwaar maakt, welke zich
dageljjks op de markt van den arbeid
moet laten verkoopen.»
Alles, wat het socialisme hier zegt, is
tegenover het liberalisme volkomen waar,
maar toch is het in den grond valscb,
wjjl het Christendom gelgk heeft en wjjl
het liberalisme en het social sme zoowel
van de vrjjheid alt van de ware gelgk
heid het ware en volle begrip missen,
daar de ware vrjjheid niet bestaat in
aardsefce verhoudingen, maar in andere
goederen, die het liberalisme en het so
cialisme in het geheel niet kennen.
Aan deze goederen dacht de H. P a u 1 u e,
toen hg Philemon vermaande zjjn
slaaf O n e s i n s, toen deze door den
doop een kind van God geworden was,
niet meer als slaaf, maar als eenen ge
liefden broeder weder in /ga huis op te
nemen.
Hoe meer het Christendom wirkeljjk-
heid wordt, des te meer maakt het alle
wil aan den maronnettenspeler een kleinen
dienst te kunnen bewjjzen.
Baruch scheen zjjnerzjjils een innige gene
genheid voer Walewaki te hebben opgevat;
althans hjj week diea dag niet van zjja zjjde
en biet den volgenden morgen een klagend
en onverdraagljjk geschreeuw aan, toen hjj
weer met zjjn patroon moest vertrekken.
Baruch bljjft bjj den vreemdeling
Esther bemint den vreemdeling Baruch
bljjft bjj hem tot Either komt.
Er was geen keus. WaLwski moest den on
gelukkige wel bjj zich houden. Den marionnet-
tempeler gaf hjj een bewjjs, dat hem tegen
andere aldeeliogen der oproerlingen zoa be
veiligen, daarna deed hjj hem zija paarden
teruggeven en hem den naasten weg naar de
in de nabijheid gelegen Oostearjjksche gren
zen wjjzen.
Acht dagen waren sinds de.e gebeurtenissen
verloopen. Moeilijke dagen voor de manschap
pen van het oproerige leger, want men bevoi d
zich dag en nacht in het verschrikkelijkste
gevaar.
De levensmiddelen begonnen te ontbreken
en wartn uit de verwoeste dorpen niet meer
te verkrijgen, zoodat zelfs droog brood met
sneeuwwater als een zeldzame lekkernij Werd
beschouwd.
In zekeren nacht kwaaien uitgezonden spi
onnen berichten, dat den volgenden nacht door
het mjjlen ver uitgespreide boseh een Russisch
ammunitie-transport zou komen, dat slechts
door een gerisge bed kkiDg werd begeleid,
daar men in dszo streek geeD verspreide op-
menschen waarljjk geljjk in het bezit van
zulke groote goederen, dat daartegenover
alle aardsche ongiljjkheid, voor zoover
de aardsche toestanden het gedoogen,
verdwjjnt.
Van den beginne af heeft de Kerk ge
werkt om de sociale wanverhoudingen
weg te nemen.
Zjj verzoent de armen met hun let,
door te wjjzeu op eene hoogere leiding
des menschenleven8 en op de vereffening,
die eenmaal zal plaats vinden in het
andere leven.
Zjj ondersteunt hare vermaning tot
matigheid en zelfbeperking op de werk
zaamste wjjze door bet voorbeeld van
vrjjwilligen ah tand van bezit en genot;
door vrjjwillig op zich te temen den
plicht van gehoorzaamheid, zo; als dat
door het leven van plichtvaardigo kloos
terlingen geboden wordt.
Eene «slavenmoraal» heeft Zjj trots
dat alles nist geleerd.
Watt krachtiger nog 1 reedt Zg op
tegenover de rjjkeD, als Zjj met de
woord-n van het Evangelie de gevaren
vun den rjjkdom aantoont of mtt de
woorden der Kerkvaders de wimucht
brandmerkt of voortdnrend de plichten
van da Christeljjke barmhartigheid in
scherpt.
En wanneer Zjj niet ophoudt de on
dergeschikten tot gehoorzaamheid te ver
manen, zoo houdt Zjj eveDtnin op, de
Overheid het gebod van de broederliefde
op het hart te drukke».
Wie zal het ztfn
We lezen in 't «K. S. W.»
De sociaal-democratie groeit slechts
daar welig, waar werkeljjk erostige so
ciale misstanden bestaan, slechts daar,
waar het rechtvaardigheidsgevoel van het
volk dag in dag uit wordt gekrenkt
Welnu sluiten wjj onze oogen voor de
misstanden niet.
Laten wjj ons niet in slaap wiegen door
dien allerkortzicbtigsten raadde men
schen worden wel niet rechtvaardig be
handeld, maar ze zjjn tevreden, laat dat
na maar rustig zoo bljjven
Wie zoo spreekt, kent ces volk maar
weinig
Neen, ook waar 'l uitetljjk vcor opper-
vlakkigen zoo scbjjnen mag, daar waar
onrecht geleden wordt, is het volk niet
tevreden.
Maar zoodra daar een man komt, die
hun zegt; «staat op, gjj ljjlt onrecht,
vtreenigt n dan zullen zjj, als nit een
zwaen droom plotseling opgewekt, zich
roerige t oepen duchtte. Walew»ki besloot
daarom het transport op te wachten en legde
rich daarom in een hinderlaag.
Helaas, de spionnen waren bljjkbaar ver
keerd ingelicht. Wel is waar kwam het tra «-
port self ender geriDge bedekking, ma»T het
werd op den voe gevolgd door twee regimen
ten infanterie, en reeds na de eerste schoten
moest de troep van Walewski voor da over
macht wijken.
Men moest zoo snel mogeljjk terugtrekken
en niet alleen de invallende nacht behosdds
het legertje der oproe-lingen voor een alge-
meece vernietiging.
Maar zelfs de nacht bracht den opstande-
lii gem geen rust, doch dwong hen de vlucht
voor de Kuss sche overmacht onafgebroken
voort te zetten.
Zjj trokken door het bosch terug, met in
spanning van alle krachten het verloren ter
rein verdedigend, en zich altjjd Wiervereeni-
gend, na uit een vorige positie verdreven te
zijD.
Onafgebroken knetterde het geweervuur der
opstandelingende krakende salvo's der Rus-
s sche infanterie antwoordden maar steeds
moesten de Polen terugwijken.
De Russen schenen gezworen te hebben de
opstandelingen tot op den laatsten man te
vernietigen, en inderdaad scheen het einde
der Polen nabjj te zjjn. toen men tegen den
morgen door de Russen uit het bosch co in
het onen veld gedreven werd.
We1 is waar sloot zich de rest van het
hoopje opstandelingen rond hun aanvoerder
onmiddelljjh, in 't diepe, bittere gevoel
van jaren lang onrecht geleden te hebben,
bjj dien man aansluiten, hem veitrouwen,
tem volgen.
't Is maar de vraag, of wjj die man
zallen zjjn, of.de sociaal-demo
cratie?
B U1T E NLAND
Frankrijk.
Steeds werd in Frankrjjk de vader
landsliefde hooggehouden.
Dit leert ons zjjue geschiedenis.
Hoe verdeeld onderling, nauwelgks
dreigde de vjjand van buiten, of zelfs
de bannelingen snelden toe om voor het
vaderland bloed en leven op te offeren.
Met het anti-clericalisme is, zooals
blijkt, ook het atti-pa'riotisme Frankrjjk
binnengedrongen.
In eenige departementen wedjj veren
de openbare onderwjjzers met elkander
om van hnn internationalisme, zegge
anti-patriotisme, bljjk te geven.
Een hunner is zoover gegaan, dat hjj
is achteruit gezet en verplaatst. Hg wei
gert echter zjjn ontslag te nemen cd
preekt overluid het anli-militarisme.
De heer G u s t a v e H e r v de af-
ged der openbare onderwjjzers, od zjjne
partijmannen zetlen hunne propaganda
van het arti-militarisme voort.
Ea thans, na het met Frankrjjk en
Pruisen niet al te rooskleurig is, zjjn zjj
heftiger dan ooit.
Atrlka.
Zuid-Atrika begint een toevluchtsoord
te worden voor Chineesche landverhuizers.
De Petit Bleu van heden behelst on
der het opschrift «Het gele gevaar in
Zuid-Afrika» de navolgende mededeeling
Het aantal Chineezen in de Rand werk
zaam, bedroeg op 31 Mei j. I. 40.117.
Sindsdien zjjn er voor bet vaartuig In-
dravolli nog 1971 bjjgekomeD.
Over het algemeen moet echter hun
toestand zeer ochondbaar zjjD, zoodat in
de naaste toekomst de skinderen van de
zon» daarheen niet zallen bljjven trekken.
Italië.
Over de vraag, of de H. Petrus op
het Vaticaan of op deu Janiculus ge
kruisigd is, is onlangs, naar aanleiding
van het vinden van eene gedenktafel, de
strjjd weer heropend.
H. de Paus heeft nu aan eene
commirsie opgedragen, daarover een ge
schrift samen te stellen en wel onder
leiding van professor Marucchi.
De populariteit van Pius X neemt te
Rome voortdurend toe, en de tjjd is niet
meer verre, dat de B. Vader, die een
maal els Patriarch te Venetië aller harten
tormendeihand heeft weten te veroveren,
ook de lieveling is van de geheele Ro-
meinsche bevolking.
aaneen, mogelijk nog zestig man, maar nu
waren zij zonder eenige beschutting sau de
schoten der Russen blootgesteld, die zich alle
moeite gaven het troepje rechts en links te
overvleugelen en zoo geheel in te slui'en.
Toea de zon zoo helder aan dea hemel
itond, verlicht.e zjj met hare stralen een vree-
seljjk wanhopig gevecht.
De zestig overgeblevenen, waarvan velen
gewond wareD, en die slechts door woede en
haat tegen de Russische onderdrukkers nog
staande gehouden werden, hadden eindeljjk
halt mo ten maken, daar zjj volkomen om
singeld waren, en toch waagden zich de Rus
sische soldaten slechts lacgzaam naderbjj, en
n et verder dan op schotsafstand, want de
kogels der oproerlingen troffen immer en met
groo'tr sekerheid hun doel.
Toch was gemakkelijk te voorz:en, dat het
dappere hoopje ten slotte tot den laatsten man
moest vernietigd worden.
Zel's den Russischen bevelhebbers schenen
deze moed en doodsverachting, waarmee de
insurgeDten streden, eerbied in te boezemen.
Hjj riep hun toe, zich over te geven.
Maar de insurgenten wisten te goed, dat
van pardon geen sprake kon zjjn.
Ook al meeade deze ifiBcier het misschien,
dan zou hij nog niet in staat zjjn, zjjne be
loften bjj de overgave te houden; zij zouden
zeker allen opgehangen wo den, indien men
hen al niet ond^r vreeseljjke martelingen ter
dood bracht.
Terwijl de onderhandelingen hierover nog
in gang waren, weerklonk plotseling een luid
«Het volk draagt Pius X op de han
den», pleegt men te Rome te zeggen,
j Deze band tusschen Paus en volk is
1 natuurljjk van invloed op de houding
van het Quirinaal.
De Koningin en de Koningin-Moeder
zjjn voorbeeldige Katholieken, terwjjl
Victor Emmanuel, in aanmerking
genomen zjjne netelige positie in de
voormalige Pauseljjke Staten, in vreed
zame verstandhouding met het Vaticaan
leeft.
Sedert de toenemende populariteit van
Pius X vertoeft het koninkljjke paar zoo
weinig mogelgk op het Quirinaal - het
voormalige Pauseljjk paleis om het volk
van Rome niet te verbitteren en zoodoende
hunne eigen popnlariteit, dis waarljjk
algemeen mag heeten, niet te verbeuren.
Wie weet,tot welk eene bevredigende
oplossiog de Romeioscbe kwestie zou
kunnen geraken, indien het hart alleen
te spreken had?
RuBland.
Omtrent het verloop van de revolction-
naire beweging zjjn de meeningen zeer
verschillend.
Sommigea houden het ervoor, dat het
oppermachtige Hof door geweld van wa
penen en andere verdrukkingstniddelen
(gevangenis, verbanning en deportatiede
revolutie zal weten te bezweren en zoo-
doeude alles bjj het oude zal weten te
laten.
Anderen daarentegen en wjj scha
ren ons aan hunne zjjde achten eene
hervorming in het Staatsbestuur onver-
mjjdelijk, niet alleen wegens het steeds
ernstiger karakter van de oproerige bewe
ging, waaraan ook het intellectueele Rus
land (academisch gegradueerden enjin-
genieurs) begint mede te doeD, maar óok
en vooral, omdat de ontwikkeling van de
industrie het vraagstuk «Kapitaal en ar
beid niet meer op den achtergrond kan
dringen en de oplossiog ervan onvermjj-
deljjk moet voorafgaan aan de emanci
patie vaa burgerij en volk, door beiden
deel te geven aan de regeering.
Zonder hervorming van het Staatsbe
stuur valt er aan eene organisatie van
middenstand en arbeiders niet te denken
en zoodanig eene is noodig, wil men
den werkman niet big vend zien overge
leverd aan willekeur en uitbuiting van
de zjjde van iuhalige kapitalisten.
Nu de gemoederen eenmaal aan het
gisten zjjo, ral de vrede onder het ver
ouderde regeerings-regiem niet gemak-
b el jj k terugkeeren.
Wjj voor ons zjjn overtuigd, dat waa
neer een kundige leider zich aan het
hoofd der ontevredenen stelt, eene reor
ganisatie of revolutie onvermjjdeljjk zg».
Want eene krachtige haud is het eeni
ge wat er ontbreekt, om hit volk als
één man tegen de Regeering te doen op
staan.
trompetgeschal, dat beide partjjen oplettend
deed toeluisteren.
De Russen verwachtten versterking en de
oproerlingen vermoedden, dat thans hun laa'-
ate uur met sekerheid gekomen was.
Uit de stofwolk, die allengs naderde, ver
schenen echter Oostenrjjksche huzaren, wier
aanvoerder op de strjjdenden toesprong en hun
toeriep, dat zjj dadelijk alle vjjandeljjkheden
moesten staken, daar zij zich re ds op Oos-
teurjjkseh gebied bevonden.
Men had van de naastbjjzjjide Oostenrjjk
sche grenswacht het schieten gehoord, en Uit
eskadron atgezonden, om te verhinderen, dat
de s'.rjjd hier op onzjjdig gebied werd voort
gezet.
De Russische officier verklaarde, dat hjj
wel wille terugtrekken, doch verlangds de
uitlevering der oproerlingen. Werd hem dit
geweigerd, dan scheen hjj niet weinig last te
hebben, de vijandelijkheden voort te zetten of
opnieuw te beginnen.
De Oostenrjjksche ritmeester der huzaren
wenschte zieb echter op zjjn eigen grondge
bied niet de we; te doen voorschrijven; wel
dra vlogen de sabels uit de scheden en de
Russische commandant was verstandig genoeg
z ch Ischead te verontschuldigen en zich zoo
spoedig mogeljjk in het bosch terug to trek
ken, waarvaD de zoom juist de grens uit
maakte.
(Wordt rermlgd)
