No. 6058 Donderdag 27 Juli 1905 30ste Jaargang, $)ag6laè voor cfëooró- en SCuió-dCollanó. Sociale Actie. Misdaad uit jaloezie. Buitenland. ABONNBMBN TSPBIJ B, Per 3 maanden tooi Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post Voor het buitenland Afzonderlijke nummers Dit blad Terschjjnt degelijkbehalve Zon- en Feestdagen. Hoofd re daoten r-D i r e et e n r W. KÜPPER8. BURS AU St, Janaatraat. Haarlem. t 1,20 1,50 2,90 0,03 PBIJS SBB AD VBBTBNTIBN Van 1—6 regels 50 Cent» Elke regel meer 7'/t r Groote letters worden berekend naar plaatsraimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieh Contant. Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publicité, Etrangère ■aSitB ma NON AQITATB. DAUBER Co JOHN., I. JONES Suce. Paris 31 bisFaubourg Montmartre. VII. De afgevaardigde van Beverwijk zeide dez^r dagen in een interview: «Het is mg in Holland en elders meermalen gebleken, dat de arbeider, allèèo door 't feit, dat hjj zich vereenig- de, zedelgk opgeheven is geworden. De arbeider had behoefte aan ver- eeniging, aan gezellig samenzijn met tjjne lotgenooten. Eerst zocht hjj 't hier in Holland in de herberg of in de clandestiene kroeg. Deze drankgelegen- heden bloeien wel is waar nóg, maar er is toch eenige kentering waar te nemen. Naarmate de arbeider néér door drongen wordt van het vereenigingsle- ven komt zjja eergevoel ook hooger te etaao, ea menigeen, die vroeger ge zelschap zocht in de herberg, stelt er d& prjjs op, zjjn Viienden te kannen aantreffen op de vergadering, en wasr- achtig, gjj knnt het op 't gelaat van den arbeider zien, dat hjj in onze volks- vereenigingen heel wat beter op zjjn gemak is, dan ia de herberg.» Deze woorden van den heer Passtoors hebben wjj gemeend te moeten aanhalen, vermits zjj een nienw getaigenis geven, dat bjj de vestiging ven goede wetklie- den-vereenigingen alles gericht is op de verheffing van den werkmansstand, d.i. op de redding nit het proletariaat en het panperiBtne, waarin velen vervallen zjjn. Da alleenstaande arbeider ziet geen kans meer zich op te werken en verliest de noodige wilskracht. Msar deze wordt hem teruggeschonken door de vereeniging. Deze geeft hem nieuw leven. De arbeidersverenigingen zjjn vol strekt noodzakeljjk en geroepen,een heil- zamen invloed nit te oefenen op de ge- heele maatschappij. De noeotch volgens het woord van LeoXtll, onvergeteljjker gedachtenis, wordt door zjja Bstuatlgken trek naar gemeeaschap tot de vereeniging gedraven. Maar vóór alles komt het bjj de vestig ging dezer er op aan, hBre doeleinden in het oog te honden en hare grondslagen en werkzaamheid aan dit doel dienstbaar te maken. Welk is dat doel In algeueene bewoordingen uitgedrukt is het: de medewerking aau de oplossing van de sociale kwestie. Zjj dienen, de FEUILLETON 1£ Vervolg.) Hjj knarste met de tanden en zjjn hand omklemde met krampachtig geweld de leuning van den stoel. -Haar Verderf neme nu den vrjjen loop siste hjj tusschen de tanden. Daarop sohreed hjj naar de kleine tafel in den hoek nevens den schoorsteen, waarop sieh een waterkarai en verscheidene glazen bevonden. Hjj schonk zich een glas water in en dronk het snel nit. Toen hjj het glas nederzette, viel zjjn blik op een klein doosje, dat achter de andere glazen, ris het ware verscholen achter den rand Win het presenteerblad lag. Eén spotachtige lach deed zjjn lippen krul len. Hjj nam het doosje op en opende bet. Er was nog een weinig wit poeder in en toen bjj dat bemerkte, knikte hjj met bet hoofd, deed hat doosje weder dicht en legde het op zijn oude plaats. Ik dacht het wel 1 bromde hjj in zjjn baard. Op dit oogenblik werd haastig de deur der kattér geopend. Bultig wendde de dokter zich goede vereecigiogen, om bioueu de maat schappelijke verhoudingen verbeteringen van toestand aan te brengen en zjj kan nen tevens vjja eene voorbereiding tot hervorming van de maatschappij, zoodat zjj ook naderhand reden van bestaan be houden. In den boezem van zoodanige vereeni- giogen maakt ook de werkman kennis mtt de ware sociale noodendaar wor den hem de heilige plichten tegenover Kerk en Maatschappij ingeprent. Deze heilige plichten Pins X heelt ze in zjjn jongsten Zendbrief opgesomd Alle levende krachten bjjeen te verzamelen om door rechtvaardige en wettige middelen da anti-christeljjbe be schaving te bestrjjden op allerlei wjjzen de hoogst ernstige misstanden, die er uit voortvloeien, uit den weg te mimen Jesua-Cbristug wederom in het ge zin, de school en de samenleving te rug te voeren het begirsal van het menscheljjk gezag, wjjl dit het Goddeljjk gezag vertegenwoordigt, te herstellen de belangen van het volk, en meer bjjzoDder van de arbeidersklassen en de landbouwbevolking, zoo ernstig mogeljjk ter harte te nemen, door niet alleen in aller gemoed de godsdiensti ge beginselen, éénige en ware bron van troost bjj de beproevingen des levens in te prenten, maar ook door rich moeite te geven om hnnne tra nen te drogeD, hnn leed te verzachten hun economischen - toestand door wel beraden maatregelen te verbeteren te bewerken, dat de openbare wet ten met de recbtsvaardigheid in over eenstemming worden gebracht, en dat men die wetten verb itert of afschaft, welke daaraan tegenstrijdig zjjn. ten slotte de rechten van God in alle dingen en de niet minder heilige rechten der Kerk in een echt Katho lieken geest te verdedigen eo ts band haven. Maar deze pnnten wjj komen nu terog op het interview met den afge vaardigde van Beverwjjk moeten den werkman op bevattelijke wjjze worden ingeprent «Op vergaderingen worden veel te hooge kwesties behandeldhet volk verstaat menigen spreker niet. Mén moet zich op onze volksvwga deringen zoo eenvoudig mogeljjk uit drukken. Door eenvoudig te zjjn kan men nog gemakkeljjk gewichtige en diepgaande kwesties bespreken Daarom moeten onze vereenigingen er voor zorgen en onze propagandis ten tevens dat zjj op hunne volks vergaderingen manren deen optreden, die spreken in en tot het volk. Dat is de ware weg. L at leidt tot de meest krachtige ont wikkeling eener vereeniging daarin liggen voor een groot deel opgesloten de practische resultaten van het vereeni- giogsleven groete meerderheid in beide Kamers wor den gevonden. En onze welvaart zou zeer gemakkeljjk er door gebaat worden. Vereenigingen, ziedaar duB het groote middel, dat den paiPculitrsu krachten ten dienste staat. Vereanigingen, niet om een klassen strijd te voeren, maar om tot toenade ring en eenheid te geraken. Vereenigingen vooral van arbei ders maar aan welke de bezittende klasse haren welwillenden steun verleent. Een verlangonslijstje. In bet jongste nummer van bet Tijd schrift der Maatschappij van Nijverheid schrijft de redactie: Hoe het nieawe Kabinet ook moge worden samengesteld, er zal alleen dan regeeren mogeljjk wezen, als het alle «partywetten»alle uitersten mjjdt. Het behoort te zoeken n ar de oplos sing van die vraagstukken, waarover ten minste drievierden der natie geljjkgezind denken. En znlke zijn er in genoegzaam aantal om vier jaren te vollen. Op hit gebied, waarbinnen oi ze Maat schappij zich beweegt, noemen wjjo.m.: 1. Afhandeling van het ontwerp Ar beidscontract. 2. Verbetering van de techniek der bestaande Tarieiwet. 3. Verbetering van het middelbaar technisch onderwjjs. 4. Regeling van de practische vakop leiding. 5. Verheffing en versterking van den industriëelen middenstand. 6. Reorganisatie van de Kamers van Koophandel. 7. Verbeteiing onzer consulaire verte genwoordiging. 8. Onderzoek raar de werking der so ciale watten en zoo noodig verbetering daarvan. 9. Ziekteverzekeringswet. 10 Verbetering der verkeersmiddelen en afcchaffiug van tollen. De meeste dezer onderwerpen zjju reeds zeer voldoende voorbereid. Zjj worden door alle partgen begeerd. Voor de aan neming zal dns zonder eenige moeite een Italië. Don Romnlo Mnrri, de leider van de onafhankelijke Christen-democra ten, stelt zich op den grondslag der jongste Encycliek van Z, H. Pins X «II fermo proposito». In zjjn Cultura Sociale van 16 Jali schrjjft hg een oproep aan zjjn vrienden, waarin hjj o.a. zegt «Houdt u heden niet al te zeer meer bezig met een organisatie, die wel is waar bjjzonder de nwe, maar voor het orgenblik niet te verwezenlijken is. «Bereidt a voor, de plaatsen in te nemen in de nieawe vereenigingen, die opgericht zullen worden op den grond slag der laatste Pauseljjke Encycliek». Dit is een gelukkig teeken. Eindeljjk dan zal de zoo noodige eenheid komen in de Katholieke organisaties! Frankrijk. De rx-minister-presideut Combes, de uitvoerder van de Jasdaswet van wjj- len zjjn voorganger W a 1 d e c k-R o n s- s e a u, is ziek. Hij zon op 30 dezer te Lyon en op 16 September te Grenoble aan twee feestbankets voorzitten, maar beide zjjn met het oog op Combes' ziekte voor onbepaalden tjjd verschoven. De oud-minist8r-president Ijjdt aan ingewandspjjnen en hersenaandoening. De geneesheeren die den toestand zeer bedenkelijk inzien hebben hem volstrekte rast voorgeschreven. Jacobas I, keizer van de Sahara geljjk de heer Jacqnes Lebandy zich betitelt, heeft door middel van zjjn buitenlandschen gevolmachtigde aan den minister van bnitenlandsche zaken een formeel nltimatnm gericht. De «Keizer» komt in verzet tegen de houding, welke de Fransche regeering en de Fransche justitie zich tegenover hem veroorloven, en betuigt, dat bjjal- dien de Franschen met hanne «bandie tenstreken» voortgaan, zjj zich op weer wraak moeten voorbereiden. De «Keizer» dreigt zich te zullen be dienen van de middelen, waarover re- geerende vorsten beschikken en welke ongetwijfeld aan het volkenrecht hun bestaan te danken hebben. om. Mevrouw Von Oldekammer wes binnen getreden. —Waar is mjjn stiefzuster P vroeg zjj ge jaagd. Zjj heeft de kamer verlaten, nadat er tusschen ons een zeer eigenaardig onderhond had plaatz gehad, antwoordde de arts lachend. Zjj is dus ontvlucht —Ontvlucht? Gjj gelooft dus werkeljk aan haar schuld? Zeker. Waarmede wilt gjj deze schu'd kewjjzen? Gij hebt mjj daar straks al gezegd, dat alle glazen, kopj s en dergelijke, waaruit de kin deren gedronken kannen hebben en waarin het vergift geweest kan zjjn, reeds zjjn sfge- wasschen. Waaruit wilt gjj dus het bewijs putten, dat het den kinderen gedurende den specht is toegediend? Het is niet anders mogeljjk. Een veronderstel'iog, maar geen bewjjs. Ja, wanneer men hef vergift in de kamer van Clara van Helden vond... Een onheilspellende gloed lichtte in de oogen van mevrouw Von Oldekammer. Ik zal het daar wel vinden, riep zjj uit. Dat zou u weinig baten. Men behoeft u niet te gelooven. De politie moet het vinden en derhalve raad ik u aan, mevrouw, de ka mer uwer stiefzuster, de kinderkamer, ook de meidenkamer, de keukeD, kortom alle ver-j trekken nauwkeurig in den toestand te laten, waarin zjj zich thans bevinden, totdat de politie en justitie er geweest zjjn om een huiszoeking te houden. Mevrouw Von Oldekammer haalde ongedul dig de schouders op. Ik zal we'en, wat mjj te doen itaat. OngetwjjJeld, mevrouw, antwoordde de dokter met een buiging, om een spottend, triomfanteljjk lachje te verbergen. Dat zal niet moeieljjk valles. Waar zou mejuffrouw Van Helden zich verbergen f Misschien h;eft zjj het vergift bij zieh? Neen, neen Zijt gjj daar zeker van? Kwel mjj niet met uw vragen. Ga liever naar de kinderkamer; mjjn echtgenoot is te ruggekeerd. Ik zal aan uw wensch gevolg geven. Toen hjj de kamer verliet, wierp bjj een snellen blik achter zich en zag, hoe mevrouw Von Oldekammer haastig op het kleine tafel tje nevens tien schoorsteen toeliep. Weder gleed een kwaadaardig lachje over het sombere gelait van den arts. Zacht sloot hjj de deur en begaf zich naar het vertrek der kinderen. VIL De vertrekken, welke mevrouw Penkert met haar zoon Johan bewoonde, waren noch zeer talrjjk, noch bjjzonder groot. Ver in het westelijk gedeelte der stad, in een der nieuw aangebouwde s'raten, voerden vjjf trappen naar de kleine woning, die nit Rue land. De meeniugen omtrent heb samentref fen tusschen Keizer Wilhelm en Czaar N i c o 1 a a s Ioopen zeer aileen in de bnitenlandsche pers. Aan Gil Bias ortleenen wjj «Het is niet onwaarscbjjnljjk, dat de Czaar zjjn beizerljjken neef is komen twee kamers, een keuken, een klein slaapver trek en het vrjj ruime atelier van den jongen kunstenaar bestond. In dit atelier zat Johan voor zjjn ezel, waarop een half voltooid schilderjj stond. Maar de jonge kunstenaar schilderde niet, maar staarde iu gedachten verzonken naar zijn werkde gestalte van een enge!, die zich boog over het ljjk van het kind. Deze hoofdfiguren waren bjjna gereed ge komen. Het gestorven kind lag, slechts met een hemdje gekleed, op een armeljjk leger in een armo.dig zolderkamertje. Aan den voet van het bed zat een treuren de vrouwengestalte ineengedokenuitgeput door smart over den dood van baar kind, scheen zjj in slsap gevallen te zjjn, en op haar bleek, vermagerd gelaat lag de uitdruk king van een stil geluk, alsof zij een geluk zaligen droom had. Over het kind heen boog zich de gestalte van een engel heen, alsof hjj met hemelsch medelijden het zielloos overschot van het kind aan zjjn hart wilde drukken en het weg wilde voeren ver boven de aarde. Door het geopende venster stroomde het licht van de volle maan met tooverachtig schjjnsel in de kamer en verhelderde de ver- sohjjning van den engel en de gestalte van het dooie kind. Alleen het gelaat van den engel was nog niet geschilderd, en dit gelaat was het, dat den jongen kunstenaar moeilijkheden ople verde. Hjj kon de juiste uitdrukking niet vinden, lastig vallen om Dnitsche troepen voor het oproerige Polen. Gewichtiger beteekenis hecht aan het samentreffen de Libre Parole: «Deze ontmoeting», schrjjft het blad, moet op allen den indruk maken van eene geschiedkundige gebeurtenis, wel in staat, om tot in hare fondamenten de ge- heele Earopeesche politiek te treffen.» De Siècle van haren kant is ongerust: «Men kan alles verwachten,» schrjjft zjj, <nn de invloed zich laat gelden van een resolnten geest en een onverzetteljj- ken wil als die van keizer Wilhelm tegenover de wankelmoedigheid van den zwakken Czaar.» De Daily Chronicle neemt de zaak van lueht:ger zjjde op en gelooft, dat N i c o- I a a s II zich gelukkig mag rekenen met een vriend en raadgever als keizer W i 1- b e 1 m, die alle hoedanigheden bezit om in de gegevene omstandigheden iets ten goede uit te werken. De Oorlog in het Oosten. Bjj een gevecht aan de grens van Korea vielen de Japanners onder gene raal Hascgawa onstuimig aan. De Russen verdedigden zich hardnekkig. Viermaal werden zjj met groote verliezen teruggeslagen. Men schat de sterkte der Japanners die aan het gevecht deelnamen op 30.000 man. De commandant van Rossjja's Zwarte- zeevlont Krager, wereldbefaamd van wege zjjn mauoeuvreeren met vjjf slag schepen, zjjn signaleeren aan de Pptem- kin, zjju heea en weer varen tasscbea Sebastopol en OJessa, heeft eindeljjk ge legenheid gevonden, te vertellen, wat hjj op zjju hart had. Ik heb al de beschul digingen die tegen mjj zjjn ingebracht, gelezen zeide de admiraal tegen een redacteur van de «Ruskoje Slowo», die hem aan boord van de Rostislaw kwam opzoeken en het is rae te min, me te rechtvaardigen. Ik heb precies gedaan, wat de plicht mjj gebood. Wat de ver- waarloozing van het personeel ea het ge brek aan tucht ouder de mannen van de vloot betreft dat is iets van heel jongen datum en dat hangt samen met de algemeene volksbeweging in Rnsland. Men zegt van mg, dat ik mjj een weifelaar, een talmer, een man zwak van energie heb getoond. Ik had de Potemkin direct in den grond moeten boren. Ik heb dat niet gedaan, en omdat ik dat niet gedaan heb, zal ik ontslag aan vragen. De vork zit aldus in den steel. Toen ik belicht kreeg van de rebellie op de Potemkin, beval ik contra-admiraal Wischsewetzki direct met een eskader en de noodige torpedobooten naar Odessa op te stoomen en de bemanning van de Potemkin, zoo noodig tot overgave te dwingen. Ik liet Wischsewetzki de handen vrjj, Voor het geval dat de Potemkin tegen- hjj had het aangezicht reeds verscheidene ma len overgeschilderd, het wilde hem niet ge- i lukken zjjn gedachten in een vorm te brengen^ welke hem bevredigen kon. Het geluid van de huisbel ontrukte Johan aen zjjn gedachten <e droomen. Wie kon zoo v osg bjj hem aanbellen? Hjj luis!erde naar den licht sleependen voetslap v»n zjjn moeder, die de gangdeur opende eu hoorde in het volgend oogenblik tjjn moeder vragen Waarmee kan ik u van dienst zjjnj me juffrouw 1 Een zachte stem antwoordde eenige woorf den, welke Johan niet verstond. De deur werd gesloten en zjjn moeder begaf zich met de vreemde bezoekster in de voor kamer. Johan stond op, trad eenige schreden van zjjn werk achteruit om daarvan den totaalin druk na te gaan, toen de deur welke zjjn atelier en de woonkamer van mevrouw Pen kert verbond, geopend werd en zjjn moeder binnentrad. Een verrassing voor n, Johan, sprak zjj met een eigenaardig lachje. Er is bezoek voor u gekomeneen def tige jongedame. t Ik weet niet wat zjj wil. Zjj wenscht u te spreken. Wordt vervolgd.) ml Hl ll i vKIL

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1905 | | pagina 1