No. 6060
Zaterdag 29 Juli 1905
30ste Jaargang,
Ïï)ag6laó voor eStooró- on
Liberalisme en Socialisme.
Misdaad uit jaloezie.
Buitenland,
ABOIHfBMEirTSPBIJS
Per 3 maanden roor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen
Hoofd re dacteu r-D i r e c t e u r
BUREAU St, Jansstraat- -
W. KUPPER8.
Haarlem.
PBIJS DKH ADVEHTEHTIES,
Van 1—6 regels50 Cents
Elke regel meer 77r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant.
AGITE MA 3ÏÓN AGITATE,
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitèEtrangèr*
Q.L. DAD BE Sf Co JOHN., 1. JONES SuecParis SlbisFaubourg Montmarlre.
Nog steeds laat zich de ljjst der nieuwe
Ministers wachtenhet iB zelfs niet be
kend, aan wien H. M. de Koningin de
eer heeft opgedragen een nieuw Kabinet
te vormen.
Tal van mannen zjjn reeds door Hare
Majesteit gehoord, maar een opdracht
echjjnt nog niet gegeven.
Wel vonden wjj reeds in een buiten-
landsch blad de namen der nieuwe mi
nisters genoemd.
Maar officieel, zelfs officieus weet men
hier te lande niets.
't Is een moeieljjk geval, dat erkennen
de overwonnenen bjj den jongsten stem
busstrijd zoo goed als de overwinnaars,
maar vooral erkennen het de laateten.
De liberalen zitten met de handen in
't haar. Zjj wringen zich in allerlei kron
kelingen. Zjj steken de handen uit naar
alle kanten, zelfs naar de gevaarlgke
mannen der komende oppositie.
Alleen maar doen zg det om
bjj het opstjjgen een handje geholpen te
worden, en straks als zg daarboven in
liberale Staatriranswgsheids-glorie den
wagen van Staat weer verder willen
brengen, er bg de eerste de best9 on
effenheid van den weg af te tuimelen,
veel sneller dan ze er op zjjn gekomen.
'tZou bepaald voor een teekenaar van
politieke prenten een onbetaalbaar onder
werp wezen.
De liberalen zgn zeer ondankbaar, nu
zg bg de Kabicetsformeering niets willen
weten van de partjj, die vooral in de
dagen der herstemmingen met hen, arm
in arm, als gezworen kameraad, veilig
ter victorie ia gewandeld.
Nü willen de overwinnaars niets meer
van de socialisten weten.
Bg den stembussti jjd waren deze laat-
sten te gebruiken om Rome en Dordt
van het Binnenhof te jagen. Wat al
vriendschapsbetuigingen ontvingen toen
de straathelden! En nu zeggen de libe
ralen nibts met hen te maken te willen
hebben eu schudden den sehjjn van zich
af, dat deze menschen van hunne familie
zgn. Dht laten ze liefst maar buiten spel.
De roode neven zga in 't geheel niet
van de parentage, wat verbeelden zg
zich wel?
De N. Rott. Ct., sprekende over de
Staatslieden, die in het nieuwe Kabinet
kunnen zetelen, denkt er niet aan, de
socialisten daarin op te nemendeze
partij bljj't buiten gesloten, omdat
zegt het blad de liberalen van de
eociaal-demooraten principieel geschei
den bljjven.
Ziedaar een brutale loochening van
de verwantschap tusschen liberalen en
socialisten.
Lezenswaardig is, omtrent de verhou
ding van het liberalisme tot het socia
lisme, de nieuwste sociale-studie, uitge
geven door Futura, waarin na een
duidelgke inleiding van Dr. Nou wens
een kort begrip wordt gegeven vaa het
geen de beroemde Jezuieten-pater Hen
rich Pesch geschreven heeft over
liberalisme en socialisme.
Het is zeer interessant, hoe in dit
heerljjk boekje de aartsleugen wordt aan
de kaak gesteld, als zou het liberalisme
niet in nauw verband staan met het
socialisme.
Zonneklaar tcch bewjjst de schigver
het hoofdkarakter der liberale leer, die
voert naar het socialistenlamp.
Hoe breken liberalen en socialisten
met de wetten van een persooDlgken God
Hoe verheerlijken beiden de aatonomie
der menscbetgke rede, haar vrjjheid, haar
tische gevolgtrekkingen door de onbspe fe
te macht van dm Staat ook op het
maatschappelijk le.en toe te passen.
Zg zgn een identiek systeem.
Uit een ei ander valt te concludeeren,
dat de liberalen thans terugdeinzen voor
de verderfelijke gevolgen, welke zjj op
Staat'gebied waarnemen.
De oude hoofden schrikken voor de
stelsels huaner leerlingen ea pogen uit
alle macht het kwaad te stuiten.
Vruchteloos
Bjj den jaigsten stembusstrijd is het
liberale riool opmgezet en hare smetstof
fen zgn over ons land gestroomd. De
liberalen hebben het kwade beginsel ge
steld en moeten daarvan de uitwerking
ljjdep.
FEUILLETON
IA
Vervolg.)
Clan snakte naar adem en sloeg snikkend
de handen voor het gelaat.
Met de vreeselyke gedachte, dat Clara's
geestvermogens waren ge-toord, vielJohan voor
hasr op de knitën en omvatte haar gestalte
met de armen.
Clara, Clara! riep hij uit,in naameloozen
angst, wat is er gebeurd? Welke vreese-
lijke woorden spreekt gjj. Zie mj) aan, 0, laat
dien onttelt nden waan varen Gjj, een moor
denares
Clara liet de handen in den schoot zinken.
Ja, ook ik geloofde aanvankelijk, dat ik
waanzinnig geworden moest zjjn, sprak zjj,
strak voor zich uitstarend.
Ik ben onschuldig ïk ben geen moorde
nares maar de menschen zeggen het de
menschen gelooven het zjj bewjjzen bet
onwederlegbaar, en de vloek bljjft op mjj rus
ten.
Toen ik vanmorgen bet huis mijner zuster
verliet was ik radeloos, wist ik niet, waar
heen ik gaan zou, maar onwillekeurig r'cht-
ten zich mijn schreden hierheen, naar u,
Johan.
En bedenk dan in 't voorbijgaan het
onmeteljjke verschil, dat noodzakeljjk ge-
I boren wordt tusschen den mensen die
eenerzijds geheel en al is overgegeven
aan .de leiding van zgn zwakke, feilbare
rede, en dien anderen mensch, sterk, wjjs,
groot, omdat bjj zich ia zjjae zwakheid
en onwetendheid en kleinheid laat leiden
door den almachtigen, onfeilbarèn God.
De vrgheid van het liberalisme, de
onbeperkte mscht van het individo, de
valsche vrgheid, de bandeloosheid, de
onalhauke'jjkheid der rede van aUehoo-
ger gezag, 't is dezelfde grondslag van
't liberalisme, en dezelfde oorsprong van
het socialisme.
Zjj gaan uit van de valsche opvatting
der menschelgke natuur, van de in- en
uitwendige krachten die den mensch drjj-
ven, of ten minst" zg zeiten in hunne opvat
ting der geschiedenis die valsche veron
derstelling voorop, door eenhooger, laat.te
doel van den mensch (e ontkenner, hun
geen hoogere wet, geen hoogeren le* eos-
staat toe te schrjjven dan het persoonljjk
genot, de stcffeljjke bevred'g'ng.
Neen, er bestaat tusschen Leiden geen
wezenljjk, geen principieel verschil. Het
socialisme trekt alleen de verdere prak-
Ik wilde u komen-zeggen, (lat ik geen
moordenares ben.
Zjj sloeg de armen om zijn hals en zuchtte.
Johan vond geen woorden om zjjn deern;s uit
te drukken.
Bij drukte haar dicht tegen zich aan; streek
haar over de verwarde lokken, kuste haar op
het bleeke voorhoofddoch plotseling sprong
hij met een uitroep van schrik op. Clara lag
roerloos in zjjn armen, een diepe onmacht had
haar bevango.
Moeder, help mjj
—Laat ons hst arme kind op bed Vrengen,
zei de oude vrouw medelijdend. Zjj schjjnt
zwaar ziek te zjjn, zwaar z'ek. En loopt gjj
spoedig na?r een dokter en Daa- kapitein Von
Oldekammer. Daar znlt gij opheldering be
komenvant er moet iets ontzettends gebeurd
zjjn.
Johan hief het verstjjfde lichaam van Clara
op en droeg het naar het bed zijner moeder,
waar hjj het zacht nedervljjde. I
Ik zal bjj haar bljjven, Johan, zeide me
vrouw Penkert. Loop nu haastig naar een
dokter en naar Clara's zwager.
Johan wierp nog een vertwijfelden blik
op de onmachtige en stormde dan de deur
uit.
VIII.
Een'ge uren verlitp n. Door de zo'gzame
verpleging van Mevrouw Penkert ontwaakte
Clara uit haar onmacht.
Zondagsrust in België.
Het Belgische Staatsblai van Woens
dag kondigt de wet op de Zondagrnst
af, die eerst binnen een jaar in werking
zal komen. Zjj omvat alle nij verheid- en
handelsondernemingen, met uitzondering
van het vervoer te water, de visscberjj-
en en de jaarmarkten.
Volgens artikel 2 is 't aan patroons
verboden, andere personen dan familie
leden, die bg hen inwooen, diens boden
of hnisgenooteo, meer dan zes dagen per
week aan den arbeid te houden, onder
hun gezag, bestuur of toezicht.
De wekeljjksche rustdag is de Zondag,
behendens de navolgende uitzonderingen
Het verbod geldt niet in geval van
onvoorziene dringende werkzaamheden,
als bet toezicht op werkplaatsenhet
reiniger, het herstellen en onderhouden
voorkoming van bederf van grondstoffen
of hunne voortbrengselen wèl te verstaaa,
al 1 deze werken op geen aaderen dag
kunnen uitgevoerd worden.
Iu de volgende ondernemingen en be-
drjjven behoeft aan werklieden en be
dienden slechts een rustdag op veerien
of 680 halven rustdag op zeven dagen
verkend te wordende voedingsnjjverheid
de verkoop vau eetwarende hotels,
epjjehuizen en dranksljjter jjen, de tabaks
winkels en winkels van natuurlijke bloe
men de apotheken en dr gistwinkels
de openbare badinrichtingen de dag-
bladdrukkerjjen en winkels de schonw-
butgen, het verhuren van boeken, stoelen
en vervoermiddelen de verlichting wa
terleiding- of beweegkrachtdieesten het
vervoer te land, het laden en lossen in
de havens, K splaa'sen en stationsde
plaatsingsbur elan en iilichtirgsageat-
schappen de bedrjjven waarin het werk
niet kan o-deib oken of uitg stald worden.
In al deze ondernemingen en bidrjjiea
is het niet noodig den rus dag op den
Z ui dag te stellen, noch denztlfdeo dag
te kiezen voor al de werklieden en be
dienden.
Dankbaar lachend zag zjj de oude vrouw
aan, greep haar hand en kuste die, vóór Jo-
hans moeder het verhinderen kon.
O, trek uw banden niet terug, bad Clara.
Ik heb reeds sedert zoove'e jaren de trouwe 1
moederzorgen moeten missen, thans is het
mjj, alsof ik "mjjn moeder had wedergevondeD,
Mjjn lief kind
Ja, noem mjj altjjd zoo. Nog nooit heb
ik mjj zoo thuis, zoo op mjjn gemak, zoo v i-
lig gevoeld ah bjj u, als hier in uw stille
kamer. Ik wil bjj u bljjven, ik wil uw dochter
zjjn, een trouwe, gehoorzame dochter.
Ik neem u. gaarne als mijn lieve doch er
op en bied u tls zoodanig mijn nederige wo
ning aan, wanneer gjj bjj uw bloedverwanten
geen tetuis meer vinden kunt. Maar nu, mjjn
lief kit d, moet gjj u kalm houden blijf stil
liggen, totdat de dokter komt.
O ik heb g en dokter noodig. Ik ben
sterk en gezond
Zij stond snel van baar bed op. Ziet gjj,
ik kan mjj weder staande houden. Mjjn dwa
ze zwakte van d.mr straks is nu geheel ge
weken.
Inderdaad scheen nieuw leven het jonge
meisje te bezielen. Zjj echresd eenige ma'en
de kamer op en neer, b'eef dan voor de
oude vouw staan en lachte deze vriendeljjk
toe.
Wanneer gjj u inderdaad sterk gevoelt,
antwoordde mevrouw Penkert laten wjj dan
eens verstandig en rustig over het voorgeval
lene spreken. Wat gjj er straks van verteld
hebt was zoo verward en onbegrjjpeljjk.
Bg Koninkljjk Besluit mag deze maat
regel insgeljjks toegepast worden op alle
andere njjverbed- of handeisondernemia-
ge 't zjj voor redenen vau openbaar
nut, 't zjj voor plaatselijke of andere
roodwendigteden.
In ondernemingen, waar wind of water
de voornaamste beweegkracht zgn, mogen
de werklieden en bedienden, twaalf kee-
ren per jaar, den zevenden dag, waarop
zg anders zouden mogen rusten, aan den
arbeid gesteld worden.
Bg Koninkljjk Besluit mag deze toe
lating insgelgks verleend worden voor
ngverheid-takken, die enkel een deel van
bet jaar of bgzonder in zekere seizoenen
wo'den Uitgeoefend, alsook aan die, welke
in de opea lucht geschieden en waarin
het werk door slecht weer zou kunnen
belemmerd wordendeze toelating zal
nochtans slechts voor vier achtereenvol
gende weken mogen verleend wordeo.
In den kleinhandel, behalve de ge
melde winkels, en bg de kappers mag
er 's Zondags door bedienden enkel van
8 ure 's morgens tot 's middags gewerkt
worden, doch bg Koninkigk Besluit mo£ea
uitzonderingen hierop gemaakt worden.
In ondernemingen, waar het werk niet
kan onierbroken worden, moet aan de
werklieden eenmaal per week de noodige
tjjd verleend worden om kunne gods
dienstplichten te vervullen, en moet hnn
een hal ven rustdag op zeven, of een volle
rustdag op veertien dagen verzekerd
worden.
De wet is toepaseelgk op de onder-
nemiogen van den Staat, de provincies,
de gemeenten, de spoorwegen en de buurt
spoorwegen.
Overtredingen worden gestraft, voor
patroons of hunne gelastigde", met boe
it n van 26 tot 5,000 tr. volgens het
getal arbeiders en bedienden; en voor
oaders of voogden die kinderen laten
werken in strjjd met de. wet, met boeten
van 1 tot 25 fr.; bg herhaling wordt
de boete verdubbeld.
Op 26 Juli 1906 zal de nieawe wet
in werking treden.
Rusland.
De msnifes'en volgen elkander ar, el op.
Tbans hebben weer 1300 veitegenwoor-
d geis van de Poolsche provincies, 0. w.
de «raven Tieskiewitz, Zamorski
eu Plate en de romanschigver Sien-
k i e w i c z aan de keizerljjke regeering
een nat if est gericht, de noodlottige ge
volgen van 40 jaren russificatie en on
derdrukking der Polen opsommende.
Dat régime heeft, zeggen zjj, het verzet
vaa heel bet Poolsche volk uitgelokt en
geleid tot het leegloopan vau de scholen,
tot oproer en werkstaking.
Uit Moscon wordt aan de Standard
gemeld, dat de ledea van de Zemstwo's
eene reeks congressen organiseeren, welke
Een sombere tchadnw gleed over het nog
altjjd bleeke gelaat van Clara.
Ja, ik wil u alles v> rellen en dan zult
gjj mij zeggen wat mij te doen staat, hoe ik
handelen most. Laat mjj aan uw voeten ne-
derzitlen.
De oude vrouw zette zich in den leuning
stoel die aan het venster stond en Clara vljjde
zich aan haar voeten n eren vertelde, onder
tranen en suikken, wat er g schied was.
—En zoodoende weet ik zelve niet, aldus
besloot zjj haar verh-.alwat ik van dit alles
denken moet. Dat ik geen moordenares ben,
voel ik, weet ik, en toch spreken alle omstan-
dighede j mjjn woorden tegen. Is het mogeljjk,
dat ik iii waanzin, in een toes'and van gees-
teaafwezigheid gehandeld heb P
Mevrouw Penkert lachte.
Ik heb veel van deze dingen gelezen,
sprak zij, ma r ik geloof niet alles wat daar
van gizegd wordt Veeleer geloof ik, dat de
mensch, wanneer hjj rein van harte is, de
volle verantwoordelijkheid voor zjjn daden
draagt. Dat gjj, mjjn lief kind, niet iu staat
zjjt een moord te begaaD, is voor mjj boven
allen twjjfel verheven. Eenmargeeslige droom
heeft u verschrikt, heeft in uw bruin waanvoor
stellingen tr voorschjjn geroepen, wat, gevoegd
bjj de ziekte der kinderen en de van haat
getuigde aanklacht uwer stiefzuster u aan u
zelve heeft doen twjjfelen.
—Maar het oordeel van den dokter vroeg
Clara angstig.
Dc dokter kan zich vergist hebben. Mis
schien sprak hjj ook met een bedoeling het
in hunne respectieve districten zullen ge
houden wordeo. Waarscbjjnljjk zullen zjj
rond de Wolga aanvangen. De bevolking
van deze streek heeft zich sedert onheu-
geljjke tjjden door vrjjheidsliefde onder
scheiden boven de bevolking van ieder
ander gewest in Rusland.
De minister van marine heeft den
bouw van nieuwe schepen afgelast, totdat
er eene definitieve keuze omtrent het type
der toekomstige oorlogsbodems gedaan is.
Met het herstel van de vloot, zal meent
men een jaar of tien gemoeid gaan.
De minister gaat eerstdaags de havens
en forten van de Baltische en Zwarte
Zee inspecteeren.
Frankrijk.
In de Fransche Republiek bljjft het
onder de werklieden steeds rumoerig.
Aan de bassin van Longwy is een werk
staking uitgebroken, de oproerlingen
pleegden geweld, waar zjj met de troepen
in botsing kwamen.
Te Hussigry vielen de stakers de wo
ning van den heer Car on, bestuur
der eener fabriek aan. De gendarmen
gaven toen vun-, waardoor een 15 tal
stakers werd» n gewond. In een ander ge
vecht werden ook tal van gendarmen
gekwetst.
België.
De Kamer heeft zich in een incidentje
mogen verheugen.
«De Handelingen!, zeide de socialis
ten-hoofdman Vandervelde, ver
melden, dat de Famer de afkeuring van
den aanslag op den sultan staande heelt
aangehoord.
«Wjj, socialisten, hebben hier niet eau
medegedaan. Wjj kunnen ons niet ver
eenigen met een hulde aau deu vorst,
die zich zelf buiten de menschheid heeft
gesteld door duizenden Christenen te ver
moorden.!
Een protest van den voorzitter volgde
natuurljjfe.
De groote histo;ische optocht van
de XXXII eerzame handwerken der stad
Luik zal Zondag 80 dezer uittrekken. Er
nemen zes honderd personen aan deel,
waarvan een zestigtal te paard.
De XVIe eeuwsche kleederdracht en
banieren b loven een schitterend effect.
Alles is vervaardigd volgens een zes
tiend' eeuwsch haidschrift van den wa
penheraut d' Abry.
Ieder gilde zal eene afzonderljjke groep
uitmaken. Muziekorkesten, beantwoorden
de aan het geheel, zullen op onderschei
dene plaatsen tusschen de defiteerende
gilden geplaatst worden.
Woensdagechtend bood koning
Leopold den officieren van den Daitschen
kruiser Kaiser Karl der Grosse eenen
lunch aan.
Tjjdens het de«s<wt hield Z. M. eenen
toost op keizer Wilhelm, wien bjj in
gevoelige woorden dank b acht voor het
verm reden van vergiftiging uit, want- zeidet
gjj zelve niet, dat de dokter u door ontzetting
welke zien na deze gebenrtenissen van u had
meester gemaakt, in tjjn macht trachtte te
krjjgen
Clara herademde plotselicg. Een lichtstraal
viel in haar donkere, vertwjjfelde ziel. Hier
was het reddende anker der hoop voor haar
gevonden Hier kwam de drenkelinge weer
vaste grond onder de voeten. De dokter had
haar op een dwaalspoor geleid met een zelf
zuchtig oogmerk.
Hij had haar door vrees willen dwingen
zich aan hem over te leveren. De jkleine Em
my moest een na.uurljjken dood zjjn gestor
ven, en ten onrechte had de dokter vergifii -
ging als doodsoorzaak aangewezen.
Met een uitroep van vreugde omarmde
Clara de oude vrouw.
Gij geeft mjj het leven wed r 1 fluisterde
zg onder vreugdetranen.
ja> gÜ hebt gelijk. Dat is de oplossing
van het raadsel Ah, nu gevoel ik mjj vrij en
verlicht en thans zie ik de toekomst met moed
tegemoet.
Er werd gebeld, en de dokter, dien Johan
te hulp geroepen ha'', trad binneD.
Mejuffrouw was in onmacht gevallen,
zeide mevrouw Penkert lachend.
Wonlt vervolgd.)
RIK'
J!
